PROWADZENIE:
mgr Dorota Dziedziewicz
Pracownia Psychopedagogiki Kreatywnoś
Pracownia Psychopedagogiki Kreatywności
Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie
Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie
e-mail: [e-mail]
mail: [e-mail]
Trzy ogniwa komunikacji:
nadawca, czyli osoba, która przesyła okreś ą ę
, czyli osoba, która przesyła określoną informację;
odbiorca, czyli osoba, do której daną ę
, czyli osoba, do której daną informację kierujemy;
kod, czyli sposób przekazu tej informacji  obraz, gest, słowo etc.
, czyli sposób przekazu tej informacji obraz, gest, słowo etc.
Nadawca: Ojciec
Odbiorca: syn
Kod: słownie wyrażony zakaz
Skuteczne porozumiewanie się obejmuje trzy rodzaje umiejętnoś
Skuteczne porozumiewanie się obejmuje trzy rodzaje umiejętności: dotyczące
ę ę ś
właściwego odbierania przekazu (słuchania), odnoszące się do właściwego
ściwego ą ę ś
ś odbierania przekazu (słuchania), odnoszą ę do właś
formułowania przekazu (mówienia) oraz polegają żywaniu pozaję
formułowania przekazu (mówienia) oraz polegające na używaniu pozajęzykowych
ą ż ę
środków przekazu.
W przekazie doniosłą rolę odgrywa zarówno
" TREŚĆ (komunikacja werbalna) jak również jej
" KONTEKST (komunikacja niewerbalna)
- ton głosu
- kontakt wzrokowy
- mowa ciała.
Poszczególne kanały przekazu informacji mają zróżnicowany wpływ na
kształtowanie ogólnej oceny wypowiedzi:
- słowa wpływa jedynie ok. 10 %
- przekaz zawarty w tonie głosu decyduje w 38%,
- przekaz zawarty w mimice twarzy decyduje w 55%.
Im młodsze dziecko, tym ważniejsza w przekazie komunikacja niewerbalna !
NIESPÓJNY KOMUNIKAT, czyli o tym, czego należy się wystrzegać. . .
Niespójności:
" niespójność pomiędzy kanałem werbalnym a kanałami niewerbalnymi,
" niespójność w obrębie ekspresji niewerbalnej - pomiędzy poszczególnymi
kanałami.
Brak zgodności pomiędzy przekazem słownym a jego kontekstem bezsłownym.
Przekazy mogą być niespójne negatywnie lub pozytywnie. Co to oznacza? Przekaz
niespójny pozytywnie, to taki, w którym kanały niewerbalne przekazują treści
pozytywne, zaś kanał werbalny - negatywne.
Niespójność pomiędzy poszczególnymi kanałami ekspresji niewerbalnej.
Dzieje się tak na przykład wówczas, kiedy ktoś uśmiecha się do nas, ale nie
nawiązuje kontaktu wzrokowego lub utrzymuje zamkniętą postawę ciała. Taka
sytuacja komunikacyjna wymaga od odbiorcy dokonania wyboru tego kanału, który
jest najbardziej wiarygodnym z
ródłem informacji. W im większym stopniu dany
kanał nie poddaje się wolicjonalnej kontroli, tym bardziej jest wiarygodny bowiem
trudniej nim manipulować.
Jeśli oba kanały komunikowania - werbalny i niewerbalny przekazują spójne,
kompatybilne informacje (sygnały), dopiero wówczas można mówić o
EFEKTYWNEJ KOMUNIKACJI !
KONSTRUKTYWNA KRYTYKA, czyli jaka. . . .
Najczęściej popełniane błędy:
1. Krytyka pomysłu jako niezróżnicowanej całości, która nic nie jest warta, gdy
tymczasem prawie każdy pomysł ma swoje dobre i złe strony.
-  To zły, głupi pomysł
-  To się do niczego nie nadaje
- :trzeba to zrobić od nowa
2. Nieuzasadnienie krytyki albo tylko pozorne jej uzasadnienie
-  Wiadomo, że to się nie uda
3. Szufladkowanie
-  Tak robi tylko niegrzeczny chłopiec/ dziewczynka
4. Bezosobowość krytyki, mówimy że coś jest ZA
E, zamiast powiedzieć, że
nam się NIE PODOBA
W konstruktywnej krytyce należy zadbać o jej:
- szczegółowość
- zasadność
- osobisty charakter.
Zamiast karania:
1. Wskaż, w czym dziecko mogłoby ci pomóc.
2. Wyraz
ostry sprzeciw (nie atakując charakteru).
3. Wyraz
swoje uczucia i oczekiwania
4. Pokaż dziecku, jak może naprawić zło.
5. Zaproponuj wybór.
6. Przejmij inicjatywę.
7. Daj dziecku odczuć konsekwencje złego zachowania.
Na podstawie: Adele Faber i Elaine Mazlish,  Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do nas
mówiły , Media Rodzina, Poznań.
PARAFRAZOWANIE, czyli o tym jak ważne jest słuchanie . . .
Jedną z podstawowych barier skutecznego porozumiewania się z dzieckiem jest
postawa typu:  Wiem dobrze, co chcesz powiedzieć . Polega ona na opacznym
rozumieniu treści przekazywanych przez dziecko przy jednoczesnym zakładaniu, że
wszystko jest dostateczne jasne i zrozumiałe. Taka postawa nie sprzyja efektywnej
komunikacji, wręcz blokuje ją. Dlatego trzeba ją zastąpić postawą odwrotną, której
hasło brzmi:  Zanim Ci odpowiem, najpierw się upewnię, czy dobrze rozumiem, o
co Ci chodzi.
Skuteczne parafrazowanie to pierwszy etap konstruktywnej krytyki!
W skutecznym parafrazowaniu pożyteczne jest opanowanie pewnych zwrotów
językowych i stosowanie ich nawykowo. Nawyki językowe, dopomogą w
wytworzeniu nawyków intelektualnych. Chodzi o zwroty typu:
- to znaczy, że według Ciebie&
- ja to widzę w ten sposób&
- jeśli dobrze rozumiem, chodzi Ci o&
- inaczej mówiąc&
- innymi słowy, itp.
Bariery utrudniające słuchanie
Nie słuchamy, gdy stosujemy:
1) Filtrowanie  słuchamy wybiórczo, filtrujemy informacje przekazywane przez
dziecko
2) Porównywanie  oceniamy dziecko, porównując je z kimś innym
3) Przygotowane odpowiedzi  myślimy co odpowiedzieć, choć staramy się
wyglądać na zainteresowanych
4) Domyślanie się  usiłujemy zgadnąć, co dziecko ma  naprawdę na myśli,
często przerywany jego wypowiedz

5) Osądzanie  w trakcie rozmowy osądzamy i reagujemy schematycznie
6) Udzielanie rad  słuchamy tylko początku, szukając rady dla dziecka
7) Przekonanie o swojej racji  podnosimy głos, atakujemy, by obronić własne
stanowisko, przejawia się w tym niezdolność do przyjmowania krytyki i brak
zgody na inny punkt widzenia.
8) Zmiana tonu  obracamy wypowiedz
dziecka w żart lub zmieniamy temat.
9) Zjednywanie  słuchamy tyle by nie zgubić wątku, ale tak naprawdę w ogóle
się nie angażujemy.
Werbalne przejawy aktywnego słuchania:
" Parafrazowanie (definiowanie) swoimi słowami tego, co dziecko do nas
mówi.
" Precyzowanie przez zadawanie pytań.
" Informacja zwrotna  dzielenie się odczuciami i doświadczeniami bez
osądzania (natychmiast, szczerze).
POCHWAA
Y, czyli za co, kiedy i jak . . .
Dobra pochwała (pochwała opisowa)składa się z 2 części:
" Opisu tego co widzimy, lub czujemy
" Dziecko  po wysłuchaniu opinii- jest w stanie pochwalić się samo.
Dobra pochwała buduje dziecięce poczucie kompetencji!
Zamiast mówić:  Piękny rysunek ,  Bardzo ładny wiersz  Pokój jak z bajki itp. :
1. Opisz, co widzisz
Np.  widzę czystą podłogę, zrobione łóżko, książki równo ułożone na półce
2. Opisz, co czujesz
Np.  Przyjemnie wejść do takiego pokoju
3. Podsumuj godne pochwały zachowanie dziecka
Np.  To się nazywa porządek
Na podstawie: Adele Faber i Elaine Mazlish,  Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do nas
mówiły , Media Rodzina, Poznań.