Dieta w niedożywieniu
4
Zasady diety dla osób z niedowagą są takie same jak zasady racjo-
nalnego żywienia: chory powinien jeść od 4 do 5 posiłków dziennie.
Jeżeli jest taka potrzeba, liczba posiłków może być zwiększona na-
wet do 7, należy codziennie zjadać 0,5 kg świeżych warzyw i owoców.
W diecie trzeba dostarczać znacznie więcej energii i białka. Często
zasady te trzeba modyfikować, dopasowując je do indywidualnego
stanu pacjenta. Produkty i potrawy, które z reguły nie są tolerowa-
ne przez chorych, zostały wymienione w rubryce  przeciwwskazane .
Słuszniej jednak byłoby indywidualnie wyeliminować z diety chorego
tylko te produkty i potrawy, po których chory zgłasza występowanie
dolegliwości. Dobór produktów uzależniony jest od indywidualnej
tolerancji i aktualnego stanu chorego.
Tabela 5. Produkty i potrawy zalecane, zalecane w umiarkowanej ilości
i przeciwwskazane w diecie lekkostrawnej
Produkty Zalecane w umiarko-
Zalecane Przeciwwskazane
i potrawy wanych ilościach
Napoje Mleko z zawartością Słaba kawa roz- Alkoholowe, mocne
2% tłuszczu i poniżej, puszczalna z mle- kakao, płynna czeko-
kawa zbożowa z mle- kiem, pełnotłuste lada, mocna herbata,
kiem, herbata z mle- mleko, jogurty peł- wody gazowane,
kiem, słaba herbata, notłuste napoje gazowane,
owocowa, ziołowa, soki lemoniada, pepsi-
owocowe i warzywne -cola, coca-cola
przygotowane ze świe-
żych warzyw lub owo-
35
cd. tab. 5.
Produkty Zalecane w umiarko-
Zalecane Przeciwwskazane
i potrawy wanych ilościach
ców, niskotłuszczowe
jogurty, kefiry, maślanki
Pieczywo Chleb pszenny, bułki Graham pszenny, Chleb żytni świeży,
pszenne, biszkopt, drożdżowe, chrupki chleb razowy, pieczy-
chałka, rogale i bułki pszenne, pieczywo wo chrupkie, żytnie,
maślane pszenne razowe pieczywo z otrębami
z dodatkiem sło-
necznika i(lub) soi
Dodatki Masło, chudy twaróg, Margaryny miękkie, Tłuste wędliny, kon-
do pie- wędliny drobiowe, po- twaróg półtłusty, serwy, salceson,
czywa lędwica z kurczaka lub jaja, parówki dro- kiszka, pasztetowa,
indyka, chuda szynka, biowe smalec, tłuste sery
mięso gotowane dojrzewające, sery
topione
Zupy Rosół jarski, jarzyno- Chudy rosół z cie- Tłuste, zawiesiste, na
i sosy wa, ziemniaczana, lęciny lub drobiu, wywarach mięsnych,
gorące krupnik, ryżowa, kalafiorowa, ogór- kostnych, grzybo-
barszcz czerwony kowa z niezbyt wych, zasmażane, za-
zabielany chudym kwaśnych ogórków, prawiane dużą ilością
mlekiem, koperkowa, pieczarkowa śmietany, pikantne,
pomidorowa z warzyw kapustnych,
Zupy owocowe strÄ…czkowych, bulio-
Sosy łagodne: potraw- ny; tłuste, zawiesiste
kowy, koperkowy, po- sosy: cebulowy, grzy-
midorowy bowy, chrzanowy,
musztardowy, śmieta-
nowy, majonezowy
Dodatki Bułka pszenna, grzan- Kluski francuskie, Kluski kładzione,
do zup ki, kasza manna, jęcz- groszek ptysiowy grube makarony, ła-
mienna, ryż, ziemniaki, zanki, nasiona roślin
lane ciasto, makaron strÄ…czkowych, jaja
nitki, kluski biszkoptowe gotowane na twardo
Mięso, Chuda cielęcina, młoda Wołowina, dzi- Tłuste: wieprzowi-
drób, wołowina, królik, kur- czyzna, chuda na, baranina, gęsi,
ryby czak i indyk bez skóry, wieprzowina, kaczki, ryby (węgorz,
chude ryby (dorsz, kura, ryby morskie karp, leszcz, Å‚osoÅ›,
młody karp, pstrąg, (makrela, śledzie, sum), potrawy sma-
karmazyn, sandacz, morszczuk, sardyn- żone w tradycyjny
36
cd. tab. 5.
Produkty Zalecane w umiarko-
Zalecane Przeciwwskazane
i potrawy wanych ilościach
flądra, lin, okoń, szczu- ka), potrawy du- sposób, potrawy
pak, mintaj), potrawy szone bez obsma- marynowane, ryby
gotowane, pulpety, żania na tłuszczu, wędzone
budynie, potrawki pieczone w folii lub
pergaminie
Potrawy Budynie z kasz, Zapiekanki z kasz, Wszystkie potrawy
półmię- warzyw, makaronu, warzyw i chude- smażone na tłusz-
sne i bez- mięsa, risotto, leniwe go mięsa, kluski czu: placki ziemnia-
mięsne pierogi, kluski biszkop- ziemniaczane, czane, naleśniki,
towe kluski francuskie, bliny, kotlety, krokiety,
makaron z chudym bigos, fasolka po bre-
mięsem tońsku
Tłuszcze Dodawane na surowo Margaryny mięk- Smalec, słonina,
oleje: słonecznikowy, kie produkowane boczek, łój, śmietana
sojowy, rzepakowy, z olejów roślinnych, kremowa, śmietana
oliwa z oliwek, masło śmietana 9%, 12% 30%
lub 18%
Warzywa MÅ‚ode, soczyste: mar- Szpinak, rabarbar, Warzywa kapustne,
chew, dynia, kabaczki, kalafiory, brokuły, cebula, czosnek,
pietruszka, patisony, fasolka szparago- pory, suche nasiona
selery, pomidory bez wa, groszek zielo- roślin strączkowych,
skórki  gotowane ny, sałata zielona, ogórki, brukiew, rzod-
w wodzie, na parze bardzo drobno kiewki, rzepa, kala-
starte surówki, np. repa w postaci grubo
z marchewki i jabł- startych sałatek
ka lub marchewki z majonezem i musz-
i selera tardÄ…, warzywa mary-
nowane, solone
Ziemniaki Gotowane, pieczone, Smażone z tłusz-
purée z dodatkiem czem, frytki, chipsy
masła
Owoce Dojrzałe, soczyste: Wiśnie, śliwki, śliwki Gruszki, daktyle,
jagodowe i winogrona suszone, namoczo- czereśnie, kawony,
bez pestek (w postaci ne, przetarte (przy owoce marynowane
przecierów), banany, zaparciach), kiwi,
brzoskwinie, morele, melony
jabłka surowe, pieczo-
ne lub gotowane
37
cd. tab. 5.
Produkty Zalecane w umiarko-
Zalecane Przeciwwskazane
i potrawy wanych ilościach
Desery Kisiele, budynie, gala- Ciasto biszkoptowe, TÅ‚uste ciasta, torty,
retki owocowe i mlecz- biszkopty, herbat- desery z używkami,
ne, kompoty, musy, niki czekolady nadziewa-
bezy, suflety, przeciery ne, batony, chałwa,
owocowe lody czekoladowe
z dodatkiem bakalii
lub orzechów, sło-
dycze zawierajÄ…ce
kakao i orzechy
Przypra- Kwasek cytrynowy, Ocet winny, sól, Ostre: ocet, pieprz,
wy sok z cytryny, cukier, pieprz ziołowy, papryka, chili, curry,
pietruszka, zielony  Jarzynka ,  Vege- musztarda, ziele an-
koperek, majeranek, ta , papryka słodka, gielskie, liść laurowy,
rzeżucha, melisa estragon, bazylia, gałka muszkatołowa,
tymianek, kminek gorczyca
Zasady przygotowywania potraw
(uwagi technologiczne)
Potrawy przyrzÄ…dza siÄ™ metodÄ… gotowania w wodzie, na parze, w na-
czyniach bez wody. Można stosować tzw. zmodyfikowaną technikę
duszenia, która polega na beztłuszczowym obsmażaniu półproduk-
tu na patelni teflonowej, następnie duszeniu potrawy do miękkości
i podlewaniu małą ilością wody.
Zalecany tłuszcz dodaje się do gotowych potraw.
Do zaprawiania zup i sosów niezalecane są zasmażki i ciężkie za-
wiesiny; należy je zastąpić zawiesinami z mąki i wody lub mąki i chu-
dego mleka, jogurtem naturalnym. Jeżeli chory to toleruje, do po-
traw można dodać śmietanę o zawartości 9, 12 lub 18% tłuszczu. Do
potraw, których podstawą są jaja, zaleca się dodawać tylko białko,
najlepiej w postaci ubitej piany (do kotletów, pulpetów).
38