OGÓLNE REGUAY DEKLIN ACYJNE
Do której deklinacji zaliczyć należy jakiś rzeczownik, poznajemy z zakończenia genetivu singularis, a
mianowicie:
I deklinacja ae
II deklinacja i
III deklinacja is
IV deklinacja us
V deklinacja ei
DEKLINACJA I
Do deklinacji I należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w genetivie na -ae oraz niektóre
rodzaju męskiego np. agricola rolnik, scriba pisarz, nauta żeglarz, poeta poeta.
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. porta N.=V. portae
Gen. portae Gen. portarum
Dat. portae Dat. portis
Acc. portam Acc. portas
Abl. porta Abl. portis
DEKLINACJA II
Do deklinacji II należą rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone w nominativie na -us oraz -er oraz
rodzaju nijakiego zakończone na -um, a w genetivie na -i.
Wzór odmiany na -us
Wzór odmiany na -us
SINGULARIS PLURALIS
N. hortus N. horti
Gen. horti Gen. hortorum
Dat. horto Dat. hortis
Acc. hortum Acc. hortos
Abl. horto Abl. hortis
V. horte V. horti
Wzór odmiany na -er
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. magister N.=V. magistri
Gen. magistri Gen. magistrorum
Dat. magistro Dat. magistris
Acc. magistrum Acc. magistros
Abl. magistro Abl. magistris
Wzór odmiany na -um
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. verbum N.=V. verba
Gen. verbi Gen. verborum
Dat. verbo Dat. verbis
Acc. verbum Acc. verba
Abl. verbo Abl. verbis
DEKLINACJA III
Do tej deklinacji, należą rzeczowniki, które mają w genetivie końcówkę -is. Te deklinację dzielimy na
trzy grupy:
a.) spółgłoskowa
Do tej deklinacji należą rzeczowniki nierównozgłoskowe, tzn. te które mają więcej sylab w genetivie
niż w nominativie, mające zarazem przed końcówką genetivus singularis tylko jedną spółgłoskę.
Rodzaj męski
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. homo N.=V. homines
Gen. hominis Gen. hominum
Dat. homini Dat. hominibus
Acc. hominem Acc. homines
Abl. homine Abl. hominibus
Rodzaj żeński
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. natio N.=V. nationes
Gen. nationis Gen. nationum
Dat. nationi Dat. nationibus
Acc. nationem Acc. nationes
Abl. natione Abl. nationibus
Rodzaj nijaki
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. corpus N.=V. corpora
Gen. corporis Gen. corporum
Dat. corpori Dat. corporibus
Acc. corpus Acc. corpora
Abl. corpore Abl. corporibus
Do tej grupy należy tzw. rodzina z pieskiem: pater, patris ojciec; mater, matris- matka; frater, fratris
brat; senex, senis starzec; iuvenis, iuvenis młodzieniec; vates, vatis wieszcz; canis, canis pies.
b.) samogłoskowa
Tworzą ją rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone w nominativie na -e, -ar, -al.
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. mare N.=V. maria
Gen. maris Gan. marium
Dat. mari Dat. maribus
Acc. mare Acc. maria
Abl. mari Abl. maribus
c.)mieszana
Do tej grupy należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego i męskiego: nierównozgłoskowe mające dwie lub
więcej spółgłosek przed zakończeniem genetivusa singularis oraz rzeczowniki równozgłoskowe
zakończone w nominativie na -is, -es.
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. ars N.=V. artes
Gen. artis Gen. artium
Dat. arti Dat. artibus
Acc. artem Acc. artes
Abl. arte Abl. artibus
Ogólne różnice w odmianie:
spółgłoskowa samogłoskowa mieszana
Abl. sing. -e -i -e
Gen. plur. -um -ium -ium
N. Acc. V plur. -es, -a -ia -es
DEKLINACJA IV
Według tej deklinacji odmieniają się rzeczowniki rodzaju męskiego, zakończone w nominativie na
-us, oraz rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone w nom na -u, genetivus singularis dla obu
rodzajów ma końcówkę -us.
Rodzaj męski
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. fructus N.=V. fructus
Gen. fructus Gen. fructuum
Dat. fructui Dat. fructibus
Acc. fructum Acc. fructus
Abl. fructu Abl. fructibus
Rodzaj nijaki
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. cornu N.=V. cornua
Gen. cornus Gen. cornuum
Dat. cornu Dat. cornibus
Acc. cornu Acc. cornua
Abl. cornu Abl. cornibus
DEKLINACJA V
Według tej deklinacji odmieniają się rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w nominativie
singularis na -es, w genetivie na -ei.
SINGULARIS PLURALIS
N.=V. species N.=V. species
Gen. speciei Gen. specierum
Dat. speciei Dat. speciebus
Acc. speciem Acc. species
Abl. specie Abl. speciebus
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Łacińskie końcówki deklinacyjne01 Slownik LACINSKO Polski Kumaniecki K (A)Wybrane terminy łacińskie pojawiające się w Problematyce Prawa MiędzynarodowegoSentencje łacińskieZapożyczenia łacińskieJęz łaciński i kultura antyczna arkusz rozszDeklinacje łacinadeklinaciewięcej podobnych podstron