1. Teorie na temat budowy atomu. 1. Teorie na temat budowy atomu. 1. Teorie na temat budowy atomu.
Hipotezy Daltona: Hipotezy Daltona: Hipotezy Daltona:
1. Materia zbudowana jest z niepodzielnych atomów (F) 1. Materia zbudowana jest z niepodzielnych atomów (F) 1. Materia zbudowana jest z niepodzielnych atomów (F)
2. Atomy jednego pierwiastka sÄ… identyczne (F) 2. Atomy jednego pierwiastka sÄ… identyczne (F) 2. Atomy jednego pierwiastka sÄ… identyczne (F)
3. Atomów jednego pierwiastka nie można przekształcać w atomy innego 3. Atomów jednego pierwiastka nie można przekształcać w atomy innego 3. Atomów jednego pierwiastka nie można przekształcać w atomy innego
pierwiastka (F) pierwiastka (F) pierwiastka (F)
4. Atomy pierwiastków mogą łączyć się ze sobą (P). 4. Atomy pierwiastków mogą łączyć się ze sobą (P). 4. Atomy pierwiastków mogą łączyć się ze sobą (P).
Cząsteczki: homoatomowe (takie same), heteroatomowe (różne) Cząsteczki: homoatomowe (takie same), heteroatomowe (różne) Cząsteczki: homoatomowe (takie same), heteroatomowe (różne)
Demokryt uważał, że materia zbudowana jest z niepodzielnych drobin. Demokryt uważał, że materia zbudowana jest z niepodzielnych drobin. Demokryt uważał, że materia zbudowana jest z niepodzielnych drobin.
2. Liczby kwantowe. Charakterystyka. 2. Liczby kwantowe. Charakterystyka. 2. Liczby kwantowe. Charakterystyka.
Dualizm korpuskularno-falowy dotyczy elektronów i mówi o jego Dualizm korpuskularno-falowy dotyczy elektronów i mówi o jego Dualizm korpuskularno-falowy dotyczy elektronów i mówi o jego
podwójnej naturze, możemy określić masę, objętość, gęstość. podwójnej naturze, możemy określić masę, objętość, gęstość. podwójnej naturze, możemy określić masę, objętość, gęstość.
Cechy korpuskuły: masa, objętość. Cechy korpuskuły: masa, objętość. Cechy korpuskuły: masa, objętość.
Cechy fali: ugięcie, załamanie, odbicie. Cechy fali: ugięcie, załamanie, odbicie. Cechy fali: ugięcie, załamanie, odbicie.
Zasada nieoznaczoności Hei Senberga  nie jest możliwe dokładne i Zasada nieoznaczoności Hei Senberga  nie jest możliwe dokładne i Zasada nieoznaczoności Hei Senberga  nie jest możliwe dokładne i
równoczesne określenie położenia i prędkości elektronu w atomie. równoczesne określenie położenia i prędkości elektronu w atomie. równoczesne określenie położenia i prędkości elektronu w atomie.
Chmura elektronowa  o różnej gęstości i im dalej od jądra tym mniejsza. Chmura elektronowa  o różnej gęstości i im dalej od jądra tym mniejsza. Chmura elektronowa  o różnej gęstości i im dalej od jądra tym mniejsza.
Orbital atomowy  to przestrzeń największego prawdopodobieństwa Orbital atomowy  to przestrzeń największego prawdopodobieństwa Orbital atomowy  to przestrzeń największego prawdopodobieństwa
napotkania elektronu w atomie. napotkania elektronu w atomie. napotkania elektronu w atomie.
Liczby kwantowe: Liczby kwantowe: Liczby kwantowe:
a) główna liczba kwantowa  symbol  n. a) główna liczba kwantowa  symbol  n. a) główna liczba kwantowa  symbol  n.
wartości: 1,2,3,4,5,6,7  naturalne liczby. wartości: 1,2,3,4,5,6,7  naturalne liczby. wartości: 1,2,3,4,5,6,7  naturalne liczby.
Określa energię elektronu w powłoce, określa wielkość orbitalną. Określa energię elektronu w powłoce, określa wielkość orbitalną. Określa energię elektronu w powłoce, określa wielkość orbitalną.
b) poboczna liczba kwantowa  symbol  l. b) poboczna liczba kwantowa  symbol  l. b) poboczna liczba kwantowa  symbol  l.
wartości: 0,1,2,3& (n-1) wartości: 0,1,2,3& (n-1) wartości: 0,1,2,3& (n-1)
n = 1 l = 0 n = 1 l = 0 n = 1 l = 0
n = 3 l  0,1,2 n = 3 l  0,1,2 n = 3 l  0,1,2
Określa energię elektronu pod powłoką, określa kształt orbitelu. Określa energię elektronu pod powłoką, określa kształt orbitelu. Określa energię elektronu pod powłoką, określa kształt orbitelu.
l = 0 Ä…ð (s) 1 , l = 1 Ä…ð (p) 3 , l = 2 Ä…ð (d) 5 , l = 3 Ä…ð (f) 7. l = 0 Ä…ð (s) 1 , l = 1 Ä…ð (p) 3 , l = 2 Ä…ð (d) 5 , l = 3 Ä…ð (f) 7. l = 0 Ä…ð (s) 1 , l = 1 Ä…ð (p) 3 , l = 2 Ä…ð (d) 5 , l = 3 Ä…ð (f) 7.
c) magnetyczna liczba kwantowa  symbol  m. c) magnetyczna liczba kwantowa  symbol  m. c) magnetyczna liczba kwantowa  symbol  m.
wartości: - l , & 0 , & l wartości: - l , & 0 , & l wartości: - l , & 0 , & l
n = 2 l = 0,1 m = -1, 0,1 n = 2 l = 0,1 m = -1, 0,1 n = 2 l = 0,1 m = -1, 0,1
Określa wzajemne położenie orbitali w przestrzeni. Określa wzajemne położenie orbitali w przestrzeni. Określa wzajemne położenie orbitali w przestrzeni.
d) ms  magnetyczna spinowa lub kwantowa. d) ms  magnetyczna spinowa lub kwantowa. d) ms  magnetyczna spinowa lub kwantowa.
wartoÅ›ci: + ½ lub  ½ . wartoÅ›ci: + ½ lub  ½ . wartoÅ›ci: + ½ lub  ½ .
Związana jest z obrotem elektronów wokół własnej osi. Związana jest z obrotem elektronów wokół własnej osi. Związana jest z obrotem elektronów wokół własnej osi.
Zakaz Pauliego  nie mogą istnieć w atomie dwa elektrony o jednakowych Zakaz Pauliego  nie mogą istnieć w atomie dwa elektrony o jednakowych Zakaz Pauliego  nie mogą istnieć w atomie dwa elektrony o jednakowych
wszystkich czterech liczbach kwantowych. Muszą różnić się przynajmniej wszystkich czterech liczbach kwantowych. Muszą różnić się przynajmniej wszystkich czterech liczbach kwantowych. Muszą różnić się przynajmniej
jednÄ… liczbÄ… kwantowÄ…. jednÄ… liczbÄ… kwantowÄ…. jednÄ… liczbÄ… kwantowÄ….
n = 5 , l = 0,1,2,3,4 , m = -4,-3,-2,-1,0 , ms = n = 5 , l = 0,1,2,3,4 , m = -4,-3,-2,-1,0 , ms = n = 5 , l = 0,1,2,3,4 , m = -4,-3,-2,-1,0 , ms =
4. Wyjaśnij pojęcia: 4. Wyjaśnij pojęcia: 4. Wyjaśnij pojęcia:
Atom - najmniejszy składnik materii, któremu można przypisać właściwości Atom - najmniejszy składnik materii, któremu można przypisać właściwości Atom - najmniejszy składnik materii, któremu można przypisać właściwości
chemiczne. chemiczne. chemiczne.
Izotopy - odmiany pierwiastka chemicznego różniące się liczbą neutronów w Izotopy - odmiany pierwiastka chemicznego różniące się liczbą neutronów w Izotopy - odmiany pierwiastka chemicznego różniące się liczbą neutronów w
jÄ…drze atomu. jÄ…drze atomu. jÄ…drze atomu.
Liczba atomowa - określa, ile protonów znajduje się w jądrze danego atomu. Liczba atomowa - określa, ile protonów znajduje się w jądrze danego atomu. Liczba atomowa - określa, ile protonów znajduje się w jądrze danego atomu.
Jest także równa liczbie elektronów niezjonizowanego atomu. Jest także równa liczbie elektronów niezjonizowanego atomu. Jest także równa liczbie elektronów niezjonizowanego atomu.
Liczba masowa - wartość opisująca liczbę nukleonów (czyli protonów i Liczba masowa - wartość opisująca liczbę nukleonów (czyli protonów i Liczba masowa - wartość opisująca liczbę nukleonów (czyli protonów i
neutronów) w jądrze atomu danego izotopu danego pierwiastka. neutronów) w jądrze atomu danego izotopu danego pierwiastka. neutronów) w jądrze atomu danego izotopu danego pierwiastka.
Cząstka elementarna - cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli Cząstka elementarna - cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli Cząstka elementarna - cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli
najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury. najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury. najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury.
Orbital atomowy - opisuje wszystkie elektrony, które w danym momencie nie Orbital atomowy - opisuje wszystkie elektrony, które w danym momencie nie Orbital atomowy - opisuje wszystkie elektrony, które w danym momencie nie
uczestniczą w tworzeniu wiązań chemicznych ale są przypisane do uczestniczą w tworzeniu wiązań chemicznych ale są przypisane do uczestniczą w tworzeniu wiązań chemicznych ale są przypisane do
określonych jąder atomowych. określonych jąder atomowych. określonych jąder atomowych.
5. Promieniotwórczość naturalna  samorzutny rozpad jąder atomowych, w 5. Promieniotwórczość naturalna  samorzutny rozpad jąder atomowych, w 5. Promieniotwórczość naturalna  samorzutny rozpad jąder atomowych, w
wyniku czego powstają lżejsze atomy, a procesowi towarzyszy emisja cząstek wyniku czego powstają lżejsze atomy, a procesowi towarzyszy emisja cząstek wyniku czego powstają lżejsze atomy, a procesowi towarzyszy emisja cząstek
alfa i beta oraz promieniowanie gamma. alfa i beta oraz promieniowanie gamma. alfa i beta oraz promieniowanie gamma.
Promienie alfa  poruszające się z prędkością 20000 km/h jądra helu. Promienie alfa  poruszające się z prędkością 20000 km/h jądra helu. Promienie alfa  poruszające się z prędkością 20000 km/h jądra helu.
Składają się z protonów i 2 neutronów, ich masa atomowa wynosi 4u i ładunek Składają się z protonów i 2 neutronów, ich masa atomowa wynosi 4u i ładunek Składają się z protonów i 2 neutronów, ich masa atomowa wynosi 4u i ładunek
+2. H +2. H +2. H
Promienie beta  strumień bardzo silnych elektronów, wysyłane przez jądra Promienie beta  strumień bardzo silnych elektronów, wysyłane przez jądra Promienie beta  strumień bardzo silnych elektronów, wysyłane przez jądra
atomowe pierwiastków promieniotwórczych podczas przemiany jądrowej typu atomowe pierwiastków promieniotwórczych podczas przemiany jądrowej typu atomowe pierwiastków promieniotwórczych podczas przemiany jądrowej typu
beta. Bardziej przenikliwe niż cząstki alfa. beta. Bardziej przenikliwe niż cząstki alfa. beta. Bardziej przenikliwe niż cząstki alfa.
Promienie gamma  promieniowanie elektromagnetyczne o bardzo dużej Promienie gamma  promieniowanie elektromagnetyczne o bardzo dużej Promienie gamma  promieniowanie elektromagnetyczne o bardzo dużej
energii, podobnie jak promieniowanie rentgenowskie. energii, podobnie jak promieniowanie rentgenowskie. energii, podobnie jak promieniowanie rentgenowskie.
6. Promieniotwórczość sztuczna - zjawisko promieniotwórczości 6. Promieniotwórczość sztuczna - zjawisko promieniotwórczości 6. Promieniotwórczość sztuczna - zjawisko promieniotwórczości
obserwowane dla izotopów promieniotwórczych innych niż występujące w obserwowane dla izotopów promieniotwórczych innych niż występujące w obserwowane dla izotopów promieniotwórczych innych niż występujące w
naturalnym środowisku ziemi, otrzymanych najczęściej w wyniku aktywacji naturalnym środowisku ziemi, otrzymanych najczęściej w wyniku aktywacji naturalnym środowisku ziemi, otrzymanych najczęściej w wyniku aktywacji
izotopów stabilnych. Może być ona również wytwarzana przez aparaturę izotopów stabilnych. Może być ona również wytwarzana przez aparaturę izotopów stabilnych. Może być ona również wytwarzana przez aparaturę
rentgenowskÄ… lub innÄ…, lecz wytwarzajÄ…cÄ… promieniowanie jonizujÄ…ce na rentgenowskÄ… lub innÄ…, lecz wytwarzajÄ…cÄ… promieniowanie jonizujÄ…ce na rentgenowskÄ… lub innÄ…, lecz wytwarzajÄ…cÄ… promieniowanie jonizujÄ…ce na
podobnej zasadzie. podobnej zasadzie. podobnej zasadzie.
Czas połowiczego rozkładu (okres półtrwania)  czas, po którym liczba Czas połowiczego rozkładu (okres półtrwania)  czas, po którym liczba Czas połowiczego rozkładu (okres półtrwania)  czas, po którym liczba
atomów pierwiastka promieniotwórczego zmniejsza się o połowę. N = No x atomów pierwiastka promieniotwórczego zmniejsza się o połowę. N = No x atomów pierwiastka promieniotwórczego zmniejsza się o połowę. N = No x
(½) . N  to co zostanie, No  to co byÅ‚o na poczÄ…tku , ½ - czas / czas poÅ‚ow. (½) . N  to co zostanie, No  to co byÅ‚o na poczÄ…tku , ½ - czas / czas poÅ‚ow. (½) . N  to co zostanie, No  to co byÅ‚o na poczÄ…tku , ½ - czas / czas poÅ‚ow.
rozkładu. rozkładu. rozkładu.