Obróbka chemiczna zdjęć
rentgenowskich
Powstanie obrazu utajonego
Foton promieniowania rtg. ,który trafił w kryształ
soli srebra powoduje tworzenie siÄ™ w krysztale
tzw. zarodków wywoływania. Kryształy soli
srebra, zbudowane są z dodatnich jonów srebra
(Ag+) i ujemnych jonów bromu (Br-). Dzięki
procesowi fotochemicznemu ulegajÄ… redukcji do
Ag+Ä…ðAg oraz utlenieniu Br-Ä…ðBr. W kÄ…pieli
wywołującej tylko te ziarna soli srebra rozkładają
się na metaliczne srebro i brom, w których
powstały zarodki. Ziarna nie naświetlone nie
reagują na działanie wywoływacza.
Procesy chemiczne zachodzÄ…ce w ciemni
" Wywoływanie
" Utrwalanie
" Suszenie
Wywoływanie
" Przemiana obrazu utajonego w obraz widzialny
następuje w wywoływaczu.
" Etapy wywoływania:
" Rozpulchnienie warstwy emulsji dzięki którym
substancje wywołujące łatwiej wnikają w głąb emulsji.
" Zachodzą reakcje redukcji kryształków halogenków
srebra posiadających zarodki wywoływania i zamiana
ich w ziarna srebra metalicznego.
" [Ag+ Br-] + e- = Ag + Br- -oddawanie ujemnych ładunków
elektrycznych przez główny skł. wywoływacza dodatnim
jonom srebrowym, które przechodzą w obojętne srebro.
Skład i właściwości wywoływacza
" Substancje wywołujące np. metol, hydrochinon,
pirokatechina itp. Metol działa na emulsję szybko ale
powierzchownie, hydrochinon wywołuje wolno, wnikając
w głębokie warstwy emulsji. A
atwo rozpuszczajÄ… siÄ™ w
wodzie
" Substancje przyspieszajÄ…ce- zadaniem jest utrzymanie
odczynu zasadowego wywoływacza przez neutralizację
powstającego w czasie wywoływania kwasu
bromowodorowego (HBr). Może to być bezwodny
węglan sodowy. Odczepia on zasadę w ilości zależnej
od stopnia zakwaszenia wywoływacza
Wywoływacz c.d.
" Åšrodki konserwujÄ…ce  zapobiegajÄ… utlenianiu siÄ™
substancji wywołujących. Rolę tą spełnia siarczyn
sodowy, który wiąże tlen z wody przedłużając aktywność
wywoływacza.
" Substancja hamujÄ…ca i klarujÄ…ca- powodujÄ…
zahamowanie oddziaływania wywoływacza na ziarna nie
naświetlone
Utrwalanie
" Ma na celu usunięcie z emulsji
światłoczułej nie naświetlonych, nie
wywołanych soli srebra. Po utrwaleniu
emulsja traci czułość na światło.
Etapy utrwalania
1. Składniki utrwalacza wnikają głeboko do warstwy
światłoczułej
2. Tiosiarczan sodowy  (główny składnik utrwalacza)
Å‚Ä…czy siÄ™ z bromkiem srebra, przy czym powstaje
rozpuszczalna w wodzie sól tiosiarczanu srebra i sodu
3. Rozpuszczalne sole przechodzÄ… do roztworu
Składniki utrwalacza
" Tiosiarczan sodowy lub amonowy- Å‚atwo
rozpuszczalny w wodzie
" Kwaśny siarczyn sodowy- nie dopuszcza do utlenienia
resztek wywoływacza tkwiącego w emulsji błony. Działa
zakwaszająco na roztwór i konserwująco na utrwalacz
(zapobiega rozkładowi tiosiarczanu)
" Roztwory do zasilania maszyn wywołujących
przygotowuje się z chemikaliów dozowanych,
które są w postaci stężonych roztworów do
rozcieńczania
Przygotowanie wywoływacza
" Dla otrzymania 20 litrów roztworu roboczego należy:
" Nalać 14,5l wody o temp. 5-25º C
" Wlej i wymieszaj zawartość 1 opakowania cz. A z wodą
" Wlej zawartość opakowania cz.B i wymieszaj
" Wlej zawartość opakowania cz. C i mieszaj co najmniej 2
min.
" Otrzymałeś 20 l gotowego roztworu roboczego
wywoływacza
Przygotowanie utrwalacza
" Dla otrzymania 20 l roztworu roboczego należy:
" Nalać 14 l wody( o temp. 5-25º C)
" Wlać i wymieszać część A utrwalacza z wodą
" Po dokładnym wymieszaniu wlać część B i mieszać co
najmniej 2 min.
Postępowanie z odczynnikami
chemicznymi
" Podczas przygotowywania roztworów nie należy
spożywać posiłków, nie pić napojów, nie palić tytoniu.
" Unikać kontaktu z oczami, skórą i ubraniem.
" Stosować odpowiednią wentylację.
" Umyć dokładnie ręce po zakończeniu czynności
przygotowawczych.
" Nosić odzież ochronną.
Magazynowanie
" Przechowywać w miejscach suchych, chłodnych, dobrze
wentylowanych, z dala od wszelkich z
ródeł ciepła i
ognia.
" Opakowania, gdy nie są używane, przechowywać
zamknięte.
" Przechowywać w temp. 5-30ºC.
" Chronić przed zasadami, kwasami, środkami silnie
utleniajÄ…cymi.
" Czas obróbki chemicznej zależy od
rodzaju maszyny wywołującej, może trwać
np.. 90sek., 3,5 min lub więcej
KONIEC