Ustawodawstwo
materiały i wyroby przeznaczone
do kontaktu z żywnością
Małgorzata Nowacka
WNoŻ, SGGW
Definicja opakowania
Opakowanie
 jest to zewnętrzna warstwa służąca do zabezpieczenia
towaru - produktu spożywczego w trakcie transportu
i przechowywania. Opakowanie stanowi również element
marketingowy zachęcający konsumentów do nabycia
towaru.
 to wyrób, który został użyty w celu stworzenia dodatkowej
warstwy zewnętrznej w stosunku do innego wyrobu,
mającej za zadanie ochronę produktu opakowanego
przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych
i/lub ochronę otoczenia przed ewentualnym szkodliwym
oddziaływaniem produktu.
1
Rynek opakowań
Opakowanie jest ważnym elementem produktu.
Istnieje pojęcie zintegrowanego produktu, przez co
rozumie się produkt wraz z opakowaniem jako całość.
W większości przypadków nie jest możliwe
wprowadzenie na rynek produktu bez opakowania,
szczególnie w przypadku produktów ciekłych
tj. mleko, napoje, alkohol
Materiały i wyroby przeznaczone
do kontaktu z żywnością
Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością
 wszystkie rodzaje materiałów opakowaniowych i opakowań do
żywności
 pojemniki, naczynia kuchenne i stołowe oraz sztućce
 sprzęt i urządzenia stosowane w przemyśle spożywczym,
zakładach żywienia i gospodarstwie domowym
 powierzchnie robocze stołów i blatów
 zbiorniki, skrzynie transportowe itp.
2
Materiały i wyroby przeznaczone
do kontaktu z żywnością
Odpowiedzialność producenta
Przepisy nakładają na producenta odpowiedzialność
za bezpieczeństwo wyrobów wprowadzanych do obrotu.
Producentem jest zarówno ten kto wytwarza jak i ten kto
sprowadza z zagranicy lub wprowadza do obrotu materiały
i wyroby.
Materiały i wyroby przeznaczone
do kontaktu z żywnością
Bezpieczeństwo wyrobów
Przestrzeganie przez producenta obowiązków wynikających
z przepisów zapewnia uzyskanie wyrobów bezpiecznych, nie
budzących zastrzeżeń pod względem zdrowotnym.
Właściwa pod względem bezpieczeństwa zdrowotnego
jakość opakowań to w konsekwencji bezpieczna żywność
spożywana przez każdego konsumenta zarówno tego
najmłodszego jak i dorosłego.
3
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 27 paz
dziernika 2004 r. w sprawie
materiałów i wyrobów przeznaczonych
do kontaktu z żywnością oraz
uchylające dyrektywy 80/590/EWG i
89/109/EWG.
Dz.U. WE nr L 338/4, z 13.11.2004
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
 ogólne wymagania dla wszystkich materiałów i wyrobów
do kontaktu z żywnością
 wymagania szczególne dla aktywnych i inteligentnych
materiałów i wyrobów
 tryb uzyskiwania zezwoleń na nowe substancje
 znakowanie materiałów i wyrobów przeznaczonych
do kontaktu z żywnością
 deklaracja zgodności
 identyfikowalność pochodzenia wyrobu (traceability)
4
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Zastosowanie do wszystkich materiałów i wyrobów, które
w stanie gotowym do użytkowania:
 przeznaczone są do kontaktu z żywnością lub
 pozostają w kontakcie z żywnością i są przeznaczone
do tego celu lub
 można oczekiwać, że wejdą w kontakt z żywnością albo nastąpi
migracja ich składników do żywności w normalnych warunkach
użytkowania
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
 Wymagania ogólne (Art. 3)
 Wymagania dotyczące aktywnych i inteligentnych materiałów
oraz wyrobów (Art. 4)
 Udzielanie zezwoleń na nowe substancje (Art. 8 -12)
 Znakowanie (Art. 15)
 Deklaracja zgodności (Art. 16)
 Identyfikacja wyrobu (traceability) (Art. 17)
 Urzędowa kontrola (Art. 24)
5
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art.3
Zasadą tego rozporządzenia jest to, że wszelkie materiały lub
wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością:
" produkowane są zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną GMP
" muszą być wystarczająco obojętne, aby nie powodować przenikania
do żywności substancji w ilościach, które mogą stanowić:
 zagrożenie dla zdrowia człowieka lub
 powodować niemożliwe do przyjęcia zmiany w składzie takiej
żywności lub
 pogorszenie jej cech organoleptycznych.
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Ocena organoleptyczna
 niektóre substancje mogą powodować niekorzystne
zmiany cech organoleptycznych (smak, zapach, barwa)
żywności mającej kontakt z materiałem opakowaniowym.
Badania organoleptyczne wskazują na:
 istotna różnicę w smaku lub zapachu próbki badanej i
kontrolnej
6
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Badania migracji:
Migracja globalna
ilość wszystkich substancji uwalnianych z gotowego wyrobu
do żywności lub płynu modelowego imitującego żywność
w warunkach badania
limit: 10 mg/dm2 lub 60 mg/kg żywności
Migracja specyficzna
ilość określonej substancji uwalnianej do żywności
z gotowych wyrobów w warunkach badania
Odnosi się do indywidualnej substancji, ustalany
na podstawie ADI (akceptowane dzienne pobranie)
lub TDI (tolerowane dzienne pobranie)
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Rodzaj żywności Płyn modelowy Skrót płynu
Żywność Woda destylowana Płyn modelowy
uwodniona lub o równoważnej jakości A
o pH > 4,5
Żywność kwaśna Kwas octowy 3% (w/v) Płyn modelowy
o pH d" 4,5 B
d"
d"
d"
Żywność Etanol 10% (v/v) Płyn modelowy
zawierająca lub o stężeniu C
alkohol odpowiadającym rzeczywistej
zawartości alkoholu w
produkcie spożywczym
Żywność Oliwa z oliwek lub inny Płyn modelowy
zawierająca tłuszczowy płyn modelowy D
tłuszcz
Żywność sucha Nie stosuje się _
i głęboko mrożona
Obowiązuje do końca 2012 r.
7
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z z żywnością objęte
są powiadomieniem o niebezpiecznych produktach w ramach
systemu RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed)
Podstawa systemu RASFF:
art. 50 rozporządzenie WE 178/2002 r.
Laboratorium badające żywność oraz materiały i wyroby
do kontaktu z żywnością musi być w pełni akredytowane
w zakresie prowadzonego badania i tylko wyniki takich
badań mogą być podstawą urzędowej kontroli żywności
i dalszego postępowania.
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Aktywne i inteligentne  art. 4
Wymagania dot. aktywnych i inteligentnych materiałów:
 bezpieczne
 substancje powinny być dozwolone do żywności, a ich
zawartość w żywności w wyniku uwalniania z opakowania i
technologicznego dodatku do żywności nie może przekraczać
dozwolonego limitu tej substancji w żywności
 mogą powodować zmiany składu żywności lub jej cech
organoleptycznych, pod warunkiem że:
 zmiany te będą zgodne z przepisami dotyczącymi żywności,
 nie będą wpływać na ukrywanie oznak psucia się żywności,
 nie będą wprowadzać w błąd konsumenta
 niejadalne części muszą być oznakowane
Producenci aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów
wprowadzając je do obrotu powinni informować pakującego żywność
w jaki sposób właściwie je wykorzystywać oraz jakie substancje one
zawierają.
8
Rozporządzenie WE nr 450/2009
w sprawie aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów
przeznaczonych do kontaktu z żywnością
" Ustanawia szczegółowe przepisy dla aktywnych i inteligentnych
materiałów i wyrobów
" Substancje odpowiedzialne za aktywną lub inteligentną funkcję
danego materiału lub wyrobu (składniki) należy poddawać ocenie
zgodnie z niniejszym rozporządzeniem w celu zagwarantowania ich
bezpieczeństwa i zgodności z wymogami ustanowionymi w
rozporządzeniu (WE) nr 1935/2004.
" W niektórych przypadkach konieczne może być poddanie ocenie i
udzielenie zezwolenia na stosowanie połączenia substancji, kiedy
funkcja aktywna lub inteligentna pociąga za sobą interakcje między
różnymi substancjami
Rozporządzenie WE nr 450/2009
w sprawie aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów
przeznaczonych do kontaktu z żywnością
" Dodatki do żywności i enzymy mogą znajdować się w materiale lub
być na nim unieruchomione i oddziaływać technologicznie na
żywność. Takie zastosowanie jest objęte prawodawstwem dotyczącym
dodatków do żywności i enzymów.
" Do aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów, na etapach
obrotu innych niż punkt sprzedaży końcowemu klientowi, dołączana
jest pisemna deklaracja niezależnie od tego, czy wchodzą one w
kontakt z żywnością, czy nie, a także do:
 składników przeznaczonych do wytwarzania tych materiałów i wyrobów
 substancji przeznaczonych do wytwarzania tych składników
9
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Zezwolenia art. 8 - 12
art. 8 - 12
Uzyskiwanie zezwoleń na stosowanie nowej substancji:
" dotyczy nowych substancji, nie ujętych w wykazie substancji
dozwolonych do stosowania w produkcji materiałów
i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością
" wydawanie zezwoleń podlega specjalnej procedurze
określonej w Rozporządzeniu nr 1935/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady.
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 8 - 12
Art. 8 - 12
Procedura:
Wniosek o udzielenie zezwolenia na stosowanie substancji
Dokumentacja techniczna dotycząca substancji
wg Wytycznych SCF dot. zgłaszania wniosków o dokonanie oceny bezpieczeństwa
stosowania substancji w materiałach do kontaktu z żywnością
EFSA  ocena bezpieczeństwa i opinia (6 miesięcy)
Opinia EFSA do Komisji, państw członkowskich i wnioskodawcy
Opinia państw członkowskich
10
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 8 - 12
Art. 8 - 12
Procedura cd.:
Komisja Europejska - decyzja w sprawie zezwolenia
Wydanie zezwolenia Wspólnotowego
(substancja umieszczona na liście substancji dozwolonych)
Zmiana, zawieszenie lub cofnięcie zezwolenia
GIS EFSA Komisja UE
Państwa UE
Producent
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art.15 ZNAKOWANIE
Art.15 ZNAKOWANIE
Oznakowanie powinno być widoczne, czytelne i nieusuwalne.
Handel detaliczny materiałami i wyrobami jest zabroniony, jeśli
oznakowanie nie jest podane w języku łatwo zrozumiałym dla
nabywców.
Natomiast istnieje możliwość oznakowania materiałów
i wyrobów w jednym lub w kilku językach urzędowych Wspólnoty.
11
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 15 Znakowanie
Art. 15 Znakowanie
Do materiałów i wyrobów wprowadzane do obrotu, które jeszcze nie
weszły w kontakt z żywnością dołącza się:
" informację  do kontaktu z żywnością lub symbol
lub szczególne wskazania dotyczące używania
" nazwę lub nazwę handlową, adres lub informacje
o siedzibie producenta, przetwórcy lub dystrybutora
odpowiedzialnego za wprowadzenie ich do obrotu i mającego
siedzibę we Wspólnocie
" oznakowanie lub oznaczenia identyfikacyjne dające możliwość
śledzenia drogi materiału lub wyrobu
" specjalne zalecenia dotyczące bezpiecznego i właściwego
używania (jeśli konieczne)
" w przypadku aktywnych materiałów i wyrobów  informacje
dotyczące ilość substancji uwalnianych przez aktywny
składnik
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 15 Znakowanie
Art. 15 Znakowanie
Na etapie sprzedaży detalicznej informacje muszą
znajdować się:
 bezpośrednio na materiałach i wyrobach lub na ich opakowaniu
 lub na etykietach umieszczonych na materiałach i wyrobach lub
na opakowaniach
 lub na ulotce umieszczonej w bezpośrednim sąsiedztwie
opakowania
W obrocie innym niż sprzedaż detaliczna:
 w dokumentach towarzyszących materiałom i wyrobom
 lub na etykietach i opakowaniach
 lub bezpośrednio na materiałach i wyrobach
12
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 16 Deklaracja zgodności
Art. 16 Deklaracja zgodności
Wymóg składania pisemnej deklaracji stwierdzającej, że materiały
i wyroby są zgodne z przepisami mającymi do nich zastosowanie.
W celu wykazania zgodności producent powinien dysponować
odpowiednią dokumentacją udostępnianą właściwym organom
na żądanie.
Art. 8 W obrocie innym niż detaliczny zgodność
materiałów i wyrobów z wymaganiami określonymi
w obowiązujących przepisach musi być potwierdzona
pisemną deklaracją producenta.
ROZPORZ
DZENIA MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 czerwca 2007 r. w
sprawie wykazu substancji, których stosowanie jest dozwolone w procesie
wytwarzania lub przetwarzania materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych, a także
sposobu sprawdzania zgodności tych materiałów i wyrobów z ustalonymi limitami
(Dz.U. 2007 nr 129 poz. 904 ze zm.)
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 16 Deklaracja zgodności
Art. 16 Deklaracja zgodności
Deklaracja zgodności powinna zawierać odpowiednie
dane wskazujące na spełnianie wymagań, zwłaszcza
w odniesieniu do substancji limitowanych w danym
materiale.
Co powinna zawierać
 Deklaracja zgodności ?
13
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 16 Deklaracja zgodności
Art. 16 Deklaracja zgodności
Deklaracji zgodności
Pisemna deklaracja zawiera następujące informacje:
1. nazwę i adres firmy produkującej końcowy wyrób ceramiczny
oraz nazwę i adres importera wprowadzającego taki wyrób na
terytorium Wspólnoty Europejskiej;
2. dane identyfikujące wyrób;
3. datę wystawienia deklaracji;
4. potwierdzenie, że wyrób spełnia odpowiednie wymagania
rozporządzenia (WE) nr 1935/2004.
Pisemna deklaracja powinna umożliwiać łatwe zidentyfikowanie
wyrobów, dla których została wydana, oraz powinna być
uaktualniana w przypadku zmian w procesie produkcyjnym
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 17 Możliwość śledzenia
Art. 17 Możliwość śledzenia
Obowiązek stosowania systemu umożliwiającego
identyfikowanie pochodzenia materiałów i wyrobów
" możliwość identyfikacji pochodzenia materiału lub
wyrobu na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania
i dystrybucji (możliwość śledzenia drogi),
" możliwość identyfikacji stosowanych surowców
i substancji
14
Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004
Art. 17 Możliwość śledzenia
Art. 17 Możliwość śledzenia
Producent ma obowiązek:
 wdrożyć system i procedury umożliwiające identyfikację
przedsiębiorstw, z których otrzymał i do których dostarczył
materiały lub wyroby, a także substancje lub składniki
wykorzystywane do ich wytwarzania (data produkcji, nr
serii itp.)
 stosować system jako obligatoryjny wymóg przepisów
od 27 paz
dziernika 2006r.
27 paz
dziernika 2006r.
Cel:
" ułatwienie procesu kontroli i wycofywania
wadliwych produktów z rynku
" przypisywanie odpowiedzialności za wyrób
Rozporządzenie nr 282/2008 - recykling
Rozporządzenie nr 282/2008 - recykling
W SPRAWIE MATERIAA
ÓW I WYROBÓW Z TWORZYW
W SPRAWIE MATERIAA
ÓW I WYROBÓW Z TWORZYW
SZUCZNYCH POCHODZ
CYCH Z RECYKLINGU
SZUCZNYCH POCHODZ
CYCH Z RECYKLINGU
Z uwagi na ochronę środowiska w krajach Wspólnoty wskazane
jest wykorzystywanie materiałów i wyrobów pochodzących z
recyklingu.
Kwestią priorytetową powinna być harmonizacja zasad
dotyczących materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych
pochodzących z recyklingu ze względu na brak lub rozbieżność
przepisów krajowych.
Muszą zostać określone ścisłe wymagania w celu zapewnienia
bezpieczeństwa żywności i ochrony konsumenta.
15
Rozporządzenie nr 282/2008 - recykling
Rozporządzenie nr 282/2008 - recykling
W SPRAWIE MATERIAA
ÓW I WYROBÓW Z TWORZYW
W SPRAWIE MATERIAA
ÓW I WYROBÓW Z TWORZYW
SZUCZNYCH POCHODZ
CYCH Z RECYKLINGU
SZUCZNYCH POCHODZ
CYCH Z RECYKLINGU
" Przedmiot i zakres (Art. 1)
" Wymagania (Art. 3)
" Procedura udzielania zezwoleń na procesy recyklingu (Art. 4 8)
" Rejestr wspólnotowy (Art. 9)
" Kontrola urzędowa (Art. 10)
" Znakowanie (Art. 11)
" Deklaracja zgodności (Art. 12)
" Przepisy przejściowe (Art.13-14)
Obowiązki producenta
Producent powinien:
" Wdrożyć i przestrzegać zasad GMP
" Stosować surowce o odpowiedniej jakości oraz substancje
dozwolone, ocenione pod względem bezpieczeństwa
" Zapewniać i kontrolować zgodność wyrobów
z wymaganiami (migracja)
" Dysponować dokumentacją potwierdzającą zgodność wyrobów z
wymaganiami
" Znakować gotowe wyroby zgodnie z przepisami
" Składać pisemne deklaracje zgodności
" Wdrażać system pozwalający na identyfikację pochodzenia
wyrobu (traceability)
16
Obowiązki producenta
Producent powinien:
" Występować o wydanie zezwolenia na stosowanie nowej
substancji
" Szkolić personel
" Znać obowiązujące ustawodawstwo oraz śledzić zmiany
zachodzące w przepisach
Aktywne i inteligentne
materiały przeznaczone
do kontaktu z żywnością
Małgorzata Nowacka
17
Opakowania aktywne i inteligentne
" Po raz pierwszy opakowania aktywne i inteligentne pojawiły
się na rynku japońskim w połowie lat 70-tych
" W latach 90-tych zainteresowały się nimi rynki europejskie i
Stany Zjednoczone
" Innowacje w opakowaniach przez dłuższy czas ograniczały
się głównie do materiałów i surowców stanowiących wysoką
barierę dla niekorzystnych czynników tj. nowe polimery,
złożone i wielowarstwowe materiały
Opakowania aktywne i inteligentne
Opakowania inteligentne i aktywne, oprócz podstawowych
funkcji tradycyjnego opakowania, czyli:
" ochrony produktu przed działaniem czynników zewnętrznych
" oraz zachęceniem klienta do zakupu,
mają także współdziałać z opakowanym produktem
i informować klienta o jego stanie i jakości.
Pierwsze opakowania aktywne i inteligentne zawierały
absorbery wilgoci i tlenu
18
Inteligentne materiały
przeznaczone do kontaktu
z żywnością
Opakowania inteligentne
Opakowania inteligentne (intelligent packaging), nazywane
też sprytnymi (smart packaging) -  materiały i wyroby, które
monitorują stan opakowanej żywności lub jej otoczenia
rozporządzenie 450/2009
Opakowania te mają monitorować lub dostarczać informacji :
" o produkcie,
" jego jakości,
" bezpieczeństwie
" lokalizacji podczas transportu, magazynowania,
sprzedaży detalicznej
" oraz podczas użycia.
19
Opakowania inteligentne
Opakowania inteligentne zawierają wewnętrzny lub
zewnętrzny wskaz
nik dostarczający wiadomości o historii
opakowania.
Wskaz
nik za pomocą określonych zmian, głównie zmian
koloru, wskazuje na zmianę składu atmosfery panującej
wewnątrz przestrzeni opakowania lub na zmiany zachodzące
na powierzchni samego produktu.
Obecnie projektuje się wskaz
niki, które w sposób
bezpośredni podają informacje o jakości produktu,
a jednocześnie są łatwe do interpretacji przez
konsumenta.
Opakowania inteligentne
Wyróżniamy następujące wskaz
niki:
" wskaz
niki czasu i temperatury, tlenu, dwutlenku węgla,
nieszczelności, wzrostu mikroorganizmów, świeżości,
uszkodzenia opakowania
" znaczniki radiowe RFID (Radio Frequency Identification)
" biosensory i czujniki gazu
20
Opakowania inteligentne
Ze względu na sposób umieszczenia elementów opakowań
inteligentnych można wskaz
niki podzielić na:
" zewnętrzne (wskaz
niki czasu i temperatury)
" wewnętrzne (wskaz
niki tlenu i dwutlenku węgla oraz
wskaz
niki stanu mikrobiologicznego i patogenów)
" wskaz
niki, które zwiększają efektywność przepływu
informacji i skuteczność komunikacji między
produktem i konsumentem
Opakowania inteligentne
Wskaz
niki czasu i temperatury
Rodzaje wskaz
ników:
" wskaz
niki temperatury
" integratory czasu i temperatury
Wskaz
niki temperatury
" są stosowane w celu nieustannego monitorowania aktualnej
temperatury produktu
" są szczególnie ważne w przypadku produktów mrożonych
i żywności chłodzonej
" nieodwracalne przebarwienie etykiety przy przekroczeniu
określonej temperatury produktu
21
Opakowania inteligentne
Wskaz
niki czasu i temperatury
Wskaz
niki temperatury - przykłady
" farba termochromowa - informacje o najlepszej temperaturze
produktu, w jakiej powinien być on spożyty
" napój owocowy
" butelka / puszka z piwem (browar Żywiec)
" butelki /puszka piwa
The Coors Light cold - activated bottle
Opakowania inteligentne
Wskaz
niki czasu i temperatury
Wskaz
niki temperatury - przykłady
" wskaz
nika temperatury firmy Smart Lid Systems
" jednorazowy wieczko stosowane do papierowego lub
wykonanego z tworzywa sztucznego kubka
" wskaz
nik wizualny, który w prosty i obrazowy sposób
informuje konsumenta o gorącym napoju
" wieczko jest wskaz
nikiem szczelności pokrywki
wskazując prawidłowe jej zamontowanie
poprzez brązową obwódkę u dołu wieczka
22
Opakowania inteligentne
Wskaz
niki czasu i temperatury
Integratory czasu i temperatury (TTI)
" wskaz
niki integratora czasu i temperatury stosowane są w
celu nieustannego monitorowania aktualnej temperatury
produktu oraz jego środowiska
" monitorują wszelkie odchylenia od optymalnej temperatury w
czasie całego cyklu dystrybucji i przechowywania
" działanie ich oparte jest na fizycznych, chemicznych,
enzymatycznych lub mikrobiologicznych zmianach,
zachodzących pod wpływem różnych warunków
temperaturowych
" następstwem tych zmian jest widoczna deformacja
opakowania bądz
przebarwienie etykiety
Opakowania inteligentne
Wskaz
niki czasu i temperatury
Integratory czasu i temperatury (TTI)
Dwa typy integratorów:
" nieodwracalna zmiana właściwości pod wpływem działania
temperatury wyższej od wartości zadanej
" monitorowanie wszelkich odstępstw od optymalnej
temperatury w całym okresie dystrybucyjnym, jednocześnie
sumując ich natężenie i czas występowania.
Sygnał integratora pośrednio informuje o skróceniu
bezpiecznego dla jakości okresu przechowywania.
23
Opakowania inteligentne
Wskaz
niki czasu i temperatury
Integratory czasu i temperatury (TTI)
" integratory mogą oceniać jakość żywności, wskazując o ile
został skrócony okres przydatności do spożycia produktów
żywnościowych w wyniku zmian zachodzących w produkcie
" w większości przypadków wskaz
niki te umieszczane są na
zewnętrznej stronie opakowania i nie mają kontaktu z
żywnością
" wada - mierzą temperaturę powierzchni, a nie rzeczywistą
temperaturę produktu
Szczególnie istotne w przypadku produktów mrożonych i
żywności chłodzonej np. rozdrobnionego mięsa. Pozwala
m.in. zarejestrować fakt przejściowego rozmrożenia produktu,
przez co wskaz
nik zmienia swoją barwę, informując o zmianie
środowiska.
Opakowania inteligentne
Wskaz
niki świeżości
Wskaz
nik świeżości
" różnią się od TTI tym, że jakość produktu sygnalizują przez,
bezpośrednie reagowanie na zmianę składu atmosfery
panującej w wewnętrznej przestrzeni opakowania lub na
zmiany zachodzące na powierzchni samego produktu
" ich działanie opiera się na wykrywaniu obecności metabolitów
mikroorganizmów, tj: CO2, SO2, diacetyl, amoniak, aminy,
siarkowodór, kwasy organiczne, etanol, toksyny patogennych
bakterii i pleśni oraz enzymy
" stosuje się głównie elektroniczne i optyczne detektory, a także
barwne związki tworzące się w reakcji z substancją
wchłanianą z wnętrza opakowania
24
Opakowania inteligentne
Wskaz
niki tlenu
Wskaz
nik tlenu
" Wskaz
niki tlenu informują o nieszczelności opakowania i
zawartości tlenu w opakowaniu, w którym produkt
zapakowano w modyfikowanej atmosferze.
" Typowy wskaz
nik składa się z barwnika typu redoks np. błękit
metylenowy, związku alkalicznego np. wodorotlenek sodu
oraz związków redukujących np. cukrów redukujących
Opakowania inteligentne
Znaczniki radiowe i biosensory
" Identyfikacja radiowa RFID (Radio Frequency Identification)
" nalepki RFID (Radio Frequency IDentification) - różne
określenia od  układu identyfikacji radiowej po  znaczniki
radiowe czy też  inteligentne etykiety
" stanowi bezprzewodowy monitoring produktów
żywnościowych, przy użyciu układu elektronicznego,
składającego się z identyfikatora, czytnika i oprogramowania
komputerowego.
" pozwala on na szybką identyfikację
danych, ich gromadzenie i
przechowywanie.
25
Opakowania inteligentne
Znaczniki radiowe i biosensory
" Identyfikacja radiowa RFID (Radio Frequency Identification)
" Identyfikator z wbudowaną anteną służy do odczytu danych i
przesyła informacje w formie fal radiowych do czytnika. Czytnik
natomiast przekształca te fale na informację cyfrową, która jest
zapisywana w systemie komputerowym.
" Dzięki zastosowaniu identyfikacji radiowej możliwe jest określenie
dokładnej lokalizacji produktu oraz śledzenie jego drogi w całym
łańcuchu logistycznym od producenta do konsumenta, a także
zabezpieczenie produktu przed kradzieżą w supermarketach.
" Znaczniki radiowe służą również do
monitorowania temperatury, wilgoci,
stanu mikrobiologicznego żywności
oraz okresu przydatności produktu
do spożycia
Opakowania inteligentne
Znaczniki radiowe i biosensory
" Biosensory
" są urządzeniami służącymi do wykrywania i przesyłania
informacji na temat reakcji biologicznych zachodzących w
produkcie.
" W ich skład wchodzi receptor i przetwornik. Receptor
monitoruje stan mikrobiologiczny żywności i aktywność
enzymów, natomiast przetwornik przekształca sygnały
biologiczne na elektryczne.
26
Aktywne materiały
przeznaczone do kontaktu
z żywnością
Opakowania aktywne
Generalnie, opakowanie jest obojętne w stosunku do
produktu, czyli nie dochodzi do wzajemnego oddziaływania
między produktem i opakowaniem.
Opakowania aktywne wykorzystują określone interakcje
opakowań z produktem
W wyniku tych interakcji następuje hamowanie przemian
żywności podczas przechowywania i przedłużenie jej
trwałości. Oddziaływania te nie mogą być przypadkowe,
lecz dokładnie zaplanowane.
27
Opakowania aktywne
 Aktywne materiały i wyroby do kontaktu z żywnością
oznaczają materiały i wyroby, których zadaniem jest
przedłużenie okresu przydatności do sprzedaży lub też
zachowanie lub poprawa stanu opakowanej żywności.
Z uwagi na ich naturę przewidziano w nich obecność
składników, które mogą uwalniać substancje do opakowanej
żywności lub jej otoczenia, lub też je absorbować
Rozporządzenie 1935/2004
Opakowania aktywne
Opakowania aktywne określa się jako systemy, które
powodują :
 aktywne zmiany w zapakowanej żywności,
 przedłużenie okresu trwałości (przydatności do spożycia),
 gwarantują lub znacząco polepszają bezpieczeństwo
mikrobiologiczne i/lub sensoryczne.
Na rynku rozpowszechnione są dwa typy opakowań
aktywnych.
Należą do nich:
 absorbery
 emitery
28
Opakowania aktywne
Absorbery
" Opakowania aktywne pełniące funkcję absorberów
(pochłaniaczy - z ang. scavengers) zawierają składniki,
których zadaniem jest absorbowanie, a tym samym
eliminowanie z atmosfery wewnątrz opakowania różnych
substancji, co jest równoznaczne z zabezpieczeniem
produktu przed zepsuciem. Między pochłaniaczem a
produktem nie następuje bezpośrednia migracja, a jedynie
poprawa warunków wewnątrz opakowania, co przedłuża czas
trwałości produktu.
" Aktywne oddziaływanie, w zależności od rodzaju produktu,
może dotyczyć absorpcji tlenu, etylenu, dwutlenku węgla,
wilgoci lub niekorzystnych zapachów. Absorbowane czynniki
oddziaływując na żywność wpływają na cechy sensoryczne i
trwałość żywności
Opakowania aktywne
Emitery
" Zasada działania emiterów polega na wydzielaniu substancji
korzystnych dla jakości produktu spożywczego, które mogą
migrować nad powierzchnię produktu w opakowaniu lub
bezpośrednio do żywności.
" Celem ich działania jest ochrona produktu przed rozwojem
mikroorganizmów.
" Emiterami mogą być substancje zapachowe, dodatki do
żywności, składniki żywności, regulatory wilgotności i
substancje aktywne biologicznie, które przeciwdziałają
rozwojowi drobnoustrojów.
" Najczęściej stosowane są emitery dwutlenku węgla,
dwutlenku siarki oraz alkoholu
29
Opakowania aktywne
Wśród opakowań aktywnych wyróżniamy:
 opakowania o właściwościach przeciwbakteryjnych
 opakowania absorbujące tlen
 opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
 opakowania absorbujące wodę
 opakowania absorbujące etylen
 opakowania wydzielające etanol
 opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
 opakowania zabezpieczające barwę produktu
Opakowania aktywne
o właściwościach przeciwbakteryjnych
" systemy uwalniające substancje przeciwdrobnoustrojowe 
powodują zahamowanie wzrostu bakterii chorobotwórczych i
pleśni wytwarzających mykotoksyny oraz opóz
niają rozwój
bakterii powodujących psucie się żywności.
W tych celach stosowane są:
 absorbery tlenu i wilgoci
 substancje ograniczającymi wzrost mikroflory
" naturalne substancje o właściwościach
przeciwdrobnoustrojowych (bakteriocyny, ekstrakty
przypraw oraz olejki eteryczne, enzymy, kwasy
organiczne, etanol, konserwanty i dodatki
do żywności oraz srebro)
30
Opakowania aktywne
o właściwościach przeciwbakteryjnych
Opakowania ograniczające rozwój mikroorganizmów mogą
przybierać różne formy:
" saszetki lub poduszeczki zawierających związki o
właściwościach przeciwbakteryjnych umieszczenie w
opakowaniu tradycyjnym,
" substancji ograniczających wzrost mikroflory włączonych w
strukturę polimeru,
" powłok antymikrobiologicznych zastosowanych na
powierzchni polimeru, unieruchomionych za pomocą wiązań
jonowych lub kowalencyjnych środków przeciwbakteryjnych
w polimerach
" polimerów, które z natury mają właściwości
przeciwdrobnoustrojowe (wprowadzane związki powinny
mieć status GRAS ang. Generalny Recognised As Safe)
Opakowania aktywne
o właściwościach przeciwbakteryjnych
Wśród najczęściej stosowanych  aktywnych składników
eliminujących rozwój mikroorganizmów znajdują się:
 bakteriocyny,
 ekstrakty przypraw oraz olejki eteryczne,
 enzymy,
 kwasy organiczne,
 konserwanty i dodatki do żywności
 srebro
 etanol i inne alkohole
31
Opakowania aktywne
Wśród opakowań aktywnych wyróżniamy:
 opakowania o właściwościach przeciwbakteryjnych
 opakowania absorbujące tlen
 opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
 opakowania absorbujące wodę
 opakowania absorbujące etylen
 opakowania wydzielające etanol
 opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
 opakowania zabezpieczające barwę produktu
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące tlen
" W opakowaniach zawierających saszetki wypełnione aktywną
substancją najczęściej spotyka się absorbery tlenu i wilgoci
(rys. 1), szczególnie przy pakowaniu pieczywa, makaronów
czy mięsa. Absorbery tlenu obniżając zawartość tlenu
spowalniają wzrost mikroorganizmów tlenowych. Podobnie
pochłaniacz wilgoci obniżając aktywność wody w opakowaniu
zmniejsza dostępność wody potrzebnej do rozwoju
drobnoustrojów. Często też stosowanymi substancjami
aktywnymi są etanol, który ma na celu zahamowanie wzrostu
pleśni, szczególnie w piekarnictwie, i dwutlenek siarki
stosowany w zabezpieczeniu owoców i warzyw przed
rozwojem pleśni [5].
32
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące tlen
" Obecność tlenu w opakowaniu może znacznie obniżyć jakość
produktów spożywczych.
" Tlen zawarty w opakowaniu może być substratem w wielu
reakcjach chemicznych, które powodują niekorzystne zmiany
jakościowe żywności, tj. zmiany smaku, barwy i zapachu,
utrata wartości odżywczej w wyniku utleniania kwasu L-
askorbinowego i witaminy E.
" Obecność tlenu może indukować rozwój mikroflory tlenowej,
głównie pleśni.
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące tlen
Celem usuwania tlenu jest:
 hamowanie rozwoju pleśni w przetworach mięsnych, serach,
ciastach i owocach morza,
 zachowanie typowego aromatu w kawie i herbacie,
 zapobieganie zmianom barwy w suszonych warzywach,
przyprawach ziołowych, herbacie i przetworach mięsnych,
 przeciwdziałanie jełczeniu w orzechach, chipsach, mleku
w proszku i przetworach mięsnych,
 hamowanie rozkładu witamin w sokach owocowych
33
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące tlen
Absorbery/pochłaniacze tlenu
" najbardziej znanym i najczęściej stosowanym rodzajem
aktywnych technologii
" technologia ta polega na włączeniu do opakowania lub do
materiału opakowaniowego substancji, które są zdolne do
wchłaniania i usuwania tlenu z atmosfery wewnątrz
opakowania
" celem ich stosowania jest kontrola zawartości tlenu wewnątrz
opakowania, które obniżając zawartość tlenu spowalniają
wzrost mikroorganizmów tlenowych.
" ich głównym zadaniem jest redukcja tlenu do takiej ilości,
która zapewnia zapakowanemu produktowi najwyższą jakość.
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące tlen
Absorbery/pochłaniacze tlenu
" zastosowanie pochłaniaczy tlenu może wiązać się z pewnym
zagrożeniem zdrowotnym, bowiem wytworzenie środowiska
beztlenowego może sprzyjać rozwojowi patogenów
beztlenowych, tj: Clostridium, lub fakultatywnie beztlenowych,
tj. Listeria spp.
Produkowane są w postaci:
 saszetek, umieszczanych wewnątrz opakowania,
 nalepek,
 zamknięć,
 polimerów, które są bezpośrednio wprowadzane
w strukturę materiału opakowaniowego
 umieszczane są w postaci małej uszczelki
ulokowanej w zamknięciu
34
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące tlen
Absorbery/pochłaniacze tlenu
Do usuwania tlenu z opakowania stosuje się:
 sproszkowane żelazo (w Polsce najczęściej stosowane)
 kwas askorbinowy,
 oksydazę glukozową,
 oksydazę alkoholową
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące tlen
Absorbery/pochłaniacze tlenu
Pochłaniacze tlenu muszą spełniać kilka warunków:
 muszą być nieszkodliwe dla zdrowia ludzkiego.
Pochłaniacze tlenu są umieszczane wraz z pożywieniem w
opakowaniu, w związku z tym istnieje możliwość przypadkowego
ich spożycia przez konsumentów.
Zgodnie z rozporządzeniem 450/2009 muszą być
specjalnie oznakowane słowami  NIE DO SPOŻYCIA
lub jeśli to technicznie możliwe, odpowiednim symbolem
 muszą absorbować tlen z odpowiednią szybkością.
Jeśli reakcja zachodzi szybko, może wystąpić utrata zdolności
absorpcji tlenu. Jeśli jest powolna, żywność nie będzie
odpowiednio chroniona przed dostępem tlenu
35
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące tlen
Absorbery/pochłaniacze tlenu
Pochłaniacze tlenu muszą spełniać kilka warunków:
 nie mogą wytwarzać substancji toksycznych lub maskować
niekorzystnych zapachów, przez co mogłyby wprowadzać w błąd
konsumenta, co jest niezgodne z rozporządzeniem (WE)
1935/2004,
 muszą zapewnić określoną wydajność i jakość poprzez
wchłonięcie znacznej ilości tlenu,
 zastosowanie powinno być opłacalne ekonomicznie.
Opakowania aktywne
Wśród opakowań aktywnych wyróżniamy:
 opakowania o właściwościach przeciwbakteryjnych
 opakowania absorbujące tlen
 opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
 opakowania absorbujące wodę
 opakowania absorbujące etylen
 opakowania wydzielające etanol
 opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
 opakowania zabezpieczające barwę produktu
36
Opakowania aktywne
opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
Pochłaniacze i emitery dwutlenku węgla
Emitery
" po usunięciu tlenu w opakowaniu powstaje podciśnienie,
przez co ścianki opakowania mogą zostać wgniecione.
W praktyce korzystne są układy, które pochłaniając tlen
jednocześnie wytwarzają dwutlenek węgla.
" saszetki wydzielające do atmosfery opakowania dwutlenek węgla
zwykle zawierają również substancje pochłaniające tlen.
Pochłaniacze
" duże stężenie dwutlenku węgla może niekorzystnie
oddziaływać na zapakowany produkt
" stosowane są w celu uniknięcia wzrostu ciśnienia w
sztywnych opakowaniach lub zwiększenia objętości w
opakowaniach elastycznych, które może doprowadzić
do jego rozerwania
Opakowania aktywne
opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
Pochłaniacze i emitery dwutlenku węgla
Jako pochłaniacze stosowane są:
 fizyczny absorbent
" zeolit
" sproszkowany węgiel aktywny
 chemicznego absorbent
" wodorotlenek wapnia,
" wodorotlenku magnezu,
" węglanu sodu
Typowym pochłaniaczem CO2 jest tlenek wapnia (CaO)
umieszczany na żelu krzemionkowym
CaO pochłaniając wilgoć, przekształca się w Ca(OH)2,
a następnie wodorotlenek wapnia reaguje z dwutlenkiem
węgla tworząc wodorowęglan wapnia CaCO3.
37
Opakowania aktywne
pakowanie w modyfikowanej atmosferze
MAP
" uzyskanie dłuższych okresów trwałości produktów umożliwia
pakowanie w atmosferze modyfikowanej
" technologia ta polega na usunięciu powietrza z opakowania i
wprowadzeniu w jego miejsce tzw. gazów obojętnych
" skład gazów jest uzależniony od rodzaju pakowanego
produktu, a także żądanego okresu trwałości produktu.
" do pakowania stosowane są mieszaniny dwutlenku węgla
i azotu w różnych proporcjach.
" wymagane są opakowania o konkretnie ustalonej
barierowości dla określonych gazów
Opakowania aktywne
pakowanie w modyfikowanej atmosferze
MAP
" najczęściej są wykorzystywane folie polipropylenowe z
warstwą krzemu, folie ze spienionego polipropylenu z
warstwą barierową na tlen EVOH i z warstwą zgrzewalną
polipropylenu
" optymalny skład atmosfery dla warzyw i owoców wynosi
zwykle 0 5% dwutlenku węgla i 1,5 3% tlenu. Resztę
atmosfery stanowi azot.
38
Opakowania aktywne
Wśród opakowań aktywnych wyróżniamy:
 opakowania o właściwościach przeciwbakteryjnych
 opakowania absorbujące tlen
 opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
 opakowania absorbujące wodę
 opakowania absorbujące etylen
 opakowania wydzielające etanol
 opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
 opakowania zabezpieczające barwę produktu
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące wodę
W przypadku żywności wrażliwej na wilgoć, nadmiar wody
w opakowaniach może mieć szkodliwe skutki:
 może powodować zbrylanie proszku,
 rozmiękanie chrupiących produktów
 nawilżanie lub zlepianie higroskopijnych produktów (proszki,
słodycze i cukierki)
Zbyt duża utrata wody z żywności jest również niekorzystna
i może doprowadzić do wysuszenia produktów, a tym samym
przyspieszenia niepożądanych reakcji:
 nieenzymatycznego i enzymatycznego brązowienia,
 degradacji witamin
 utleniania tłuszczu.
39
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące wodę
Nadmiar wody wewnątrz barierowego dla wody opakowania
może być wynikiem:
 oddychania świeżych produktów
 dużej wilgotności produktu
 fluktuacji temperatury
 wycieku płynu tkankowego w przypadku dzielonego mięsa i
drobiu
Kontrola ilości wody potrzebna jest w celu ograniczenia
mikroflory.
Pochłaniacz wilgoci umieszczony w opakowaniu
obniżając aktywność wody w opakowaniu
zmniejsza dostępność wody potrzebnej do
rozwoju drobnoustrojów.
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące wodę
Najczęściej do ochrony produktów wysokoodwodnionych
stosowane są osuszacze:
 żel krzemionkowy (silikożel),
 zeolity,
 włókna celulozy,
 chlorek sodu
Przy pakowaniu owoców i warzyw stosowane są woreczki
z absorbentami wilgoci (kopolimery skrobi, poliakrylowe sole),
które są wbudowywane między warstwy folii przepuszczalnej
dla pary wodnej.
40
Opakowania aktywne
o właściwościach przeciwbakteryjnych
" Poduszeczki wykorzystywane do ograniczania wycieku ze
świeżego mięsa czy ryb mogą jednocześnie zawierać kwasy
organiczne
" Aktywność przeciwdrobnoustrojowa kwasów organicznych
polega na ich zdolności do penetracji błony cytoplazmatycznej
w stanie niezdesocjowanym, a następnie dysocjacji wewnątrz
komórki, co prowadzi do obniżenia pH i zakłócenia
metabolizmu komórkowego, a tym samym do ograniczenia
wzrostu mikroorganizmów.
Opakowania aktywne
Wśród opakowań aktywnych wyróżniamy:
 opakowania o właściwościach przeciwbakteryjnych
 opakowania absorbujące tlen
 opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
 opakowania absorbujące wodę
 opakowania absorbujące etylen
 opakowania wydzielające etanol
 opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
 opakowania zabezpieczające barwę produktu
41
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące etylen
Etylen
" jest hormonem roślinnym wytwarzanym przez tkanki roślinne
tym intensywniej, im bardziej są zaawansowane procesy
dojrzewania i starzenia się
" intensyfikuje procesy oddechowe i przyspiesza dojrzewanie
owoców i proces degradacji chlorofilu
Pochłaniacze etylenu stosowane są w celu wyeliminowania
go z atmosfery opakowania, gdyż skraca trwałość produktów
roślinnych.
Pochłaniacze stosowane są w Australii,
USA do przechowywania owoców kiwi,
ananasów i awokado.
Opakowania aktywne
opakowania absorbujące etylen
" Do związków wykorzystywanych w celu pochłaniania etylenu
stosowane są:
 nadmanganian potasu
(powoduje reakcję utleniania etylenu do glikolu etylowego i
zmienia barwę z purpurowej na brązową)
Substancja aktywna może być naniesiona na żel silikonowy.
Ze względów bezpieczeństwa zdrowotnego żywności
nadmanganian potasu nie może bezpośrednio kontaktować
się z żywnością, ponieważ jest silnym utleniaczem i działa
toksycznie
 saszetki silikonowe
42
Opakowania aktywne
Wśród opakowań aktywnych wyróżniamy:
 opakowania o właściwościach przeciwbakteryjnych
 opakowania absorbujące tlen
 opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
 opakowania absorbujące wodę
 opakowania absorbujące etylen
 opakowania wydzielające etanol
 opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
 opakowania zabezpieczające barwę produktu
Opakowania aktywne
opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
" utrata aromatu podczas procesu produkcyjnego
" zmiany organoleptyczne w trakcie przechowywania żywności
" mogą występować obce zapachy, pochodzące z materiału
opakowaniowego lub powstające podczas procesów
zachodzących w produktach żywnościowych, tj. wydzielające
się lotne związki siarki.
" Zapachy te nie zawsze świadczą o zepsuciu produktu, ale po
otworzeniu opakowania mogą być one z
le odbierane przez
konsumentów, dlatego zaleca się ich usuwanie.
" Opakowania aktywne nie mogą być stosowane w celu ukrycia
oznak psucia się żywności, ponieważ może to stanowić
niebezpieczeństwo dla zdrowia konsumentów
43
Opakowania aktywne
opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
Emitery zapachów
" ich działanie polega na zamaskowaniu nieprzyjemnych
substancji zapachowych lub wzmacnianiu naturalnego
zapachu zapakowanego produktu
" emiterami są zwykle substancje, charakteryzujące się wysoką
odpornością termiczną.
" są one stosowane jako dodatki do tworzyw sztucznych m. in.
polipropylenu, polietylenu, poliestru, poliamidu oraz
polichlorku winylu.
" mogą również występować w postaci proszków, tabletek,
granulek i etykiet.
Zastosowania:
 kawy
Opakowania aktywne
Wśród opakowań aktywnych wyróżniamy:
 opakowania o właściwościach przeciwbakteryjnych
 opakowania absorbujące tlen
 opakowania wydzielające lub absorbujące CO2
 opakowania absorbujące wodę
 opakowania absorbujące etylen
 opakowania wydzielające etanol
 opakowania wydzielające/absorbujące zapachy
 opakowania zabezpieczające barwę produktu
44
Opakowania aktywne
opakowania zabezpieczające barwę produktu
Barwa jest istotnym czynnikiem determinującym wybór
produktu przez konsumenta.
Przykład:
 do produktu o nazwie surimi, imitującego mięso kraba,
którego zabarwienie blednie podczas przechowywania,
opracowano opakowanie uzupełniające straty barwnika.
Opakowania aktywne i inteligentne
A
ączenie aktywnych opakowań z inteligentnymi:
 opakowania aktywne przeznaczone do podgrzewania
w kuchenkach mikrofalowych.
W wyniku pochłaniania lub odbicia mikrofal następuje zmiana
rozkładu pola elektromagnetycznego i powstają selektywne
warunki potrzebne do realizacji procesów podgrzewania,
gotowania lub smażenia. W opakowaniach tych następuje
aktywny rozkład pola elektromagnetycznego na całą
powierzchnię opakowania, a produkt jest równomiernie
podgrzewany.
Równocześnie w wyniku absorpcji energii przez opakowanie
jest ona zamieniana na ciepło. W efekcie powstaje wyższa
temperatura w miejscu kontaktu folii z produktem, co poprawia
cechy organoleptyczne i walory smakowe.
 dodatkowo mogą być umieszczone znaczniki inteligentne
informujące o przygotowaniu potrawy (zmiana barwy)
45
Podsumowanie
Opakowania inteligentne i aktywne
Rozwój specyficznych i modyfikacja tradycyjnych systemów
pakowania produktów stanowią znaczący kierunek rozwoju
współczesnego opakowalnictwa.
Wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań w zakresie
opakowalnictwa może prowadzić do zmniejszenia
wykorzystania środków konserwujących żywność,
jak również przyczynić się do znacznej poprawy
cech sensorycznych żywności i zapewnienia
bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności.
Dziękuję za uwagę
46