HOBBY Usprawnienia
Modernizacja wzmacniacza CB CT-747 do pracy w pasmach KF
Wzmacniacz KF 100W
wzmacniacza z zaznaczeniem loka-
Dodatkowe wzmacniacze mocy KF od lat
lizacji elementów które podlegały
cieszą się dużym zainteresowaniem. Tanie
wymianie. Ze względu na to, że
i dostępne wzmacniacze CB (często niele-
artykuł powstał jako dokumentacja
galnie używane w pasmie 11m), do tej pory
powykonawcza, rys. 1 przedstawia
będące zmorą krótkofalowców, mogą po wzmacniacz po zmianach.
tym opisie wrócić do ich łask.
Wykonane czynności
1. Wymieniono kondensator C9 ze
W związku z dużą liczbą urzą- 100pF na kondensator ceramicz-
dzeń QRP, zarówno w wykonaniu ny 68nF/63V. Widok wymienio- Rys. 2. Widok wymienionego kondensatora C9
fabrycznym jak i amatorskim, ist- nego kondensatora pokazano na
nieje potrzeba posiadania wzmac- rys. 2. Musi to być kondensator rowania, natomiast przy dużych
niacza QRO. Wykonanie wzmacnia- dobrej jakości, gdyż przez niego wysterowaniach może spowo-
cza od podstaw wiąże się z pracami przechodzi cała moc w.cz. Moż- dować nierównomierny rozkład
mechanicznymi oraz koniecznością na zrezygnować z tego konden- prądów drenów, a tym samym
zdobycia nadal trudno dostępnych satora i w jego miejsce wstawić doprowadzić do zmniejszenia
elementów (szczególnie odpowied- zworę, tylko że tym sposobem mocy wyjściowej lub do uszko-
nich rdzeni ferrytowych). Spowo- pozbywa się możliwości przesy- dzenia tranzystorów. Lepszy-
dowało to, że dokonano przeglą- łu kablem antenowym stałoprą- mi rozwiązaniem byłoby za-
du wzmacniaczy CB pod kątem dowych sygnałów sterujących stosowanie tranzystorów BUK
wykorzystania ich w pasmach KF. np. do przełączania anten. 450/100 posiadających mniejsze
Do przeróbki wybrano wzmac- 2. W m i e j s c e u s z ko d z o n y c h pojemności międzyelektrodo-
niacz CTE 747 tani i łatwo dostępny oryginalnych tranzystorów we, jednak ze względów logi-
szczególnie w przypadku wypa- Q2,Q3,Q4,Q5 wlutowano tran- stycznych musiano z nich zre-
lonych tranzystorów w.cz. Prze- zystory IRF520. Bardzo ważne zygnować.
róbkę rozpoczęto od pozyskania jest, żeby tranzystory były tego 3. Sprawdzono liniowość pra-
dokumentacji technicznej1 (schemat samego producenta i pocho- cy wzmacniacza. W tym celu
elektryczny oraz rozmieszczenie dziły z tej samej partii. Nieza- podłączono wzmacniacz do za-
podzespołów). Wszystkie odnośniki chowanie tego wymogu będzie silania poprzez amperomierz
opisane w artykule odnoszą się do miało wpływ na nieliniowość i żarówkę samochodową (ża-
tejże dokumentacji. Dodatkowo na pracy wzmacniacza szczególnie rówka stanowi zabezpieczenie
rysunku 1 przedstawiono fotografię przy niskich poziomach wyste- przed spaleniem tranzystorów
w przypadku błędu, niewykry-
tych niesprawności elementów
C9
lub wzbudzenia się wzmacnia-
cza i po pomyślnym przejściu
przez wzmacniacz pierwszych
testów, zabezpieczenie to zosta-
ło usunięte), wyjście wzmacnia-
cza obciążono sztuczną anteną.
Do sterowania wzmacniacza
użyto nadajnika QRP (FT 817).
Q2-Q5
Stwierdzono nieliniową pra-
cę wzmacniacza w zakresie ni-
skich poziomów wysterowa-
nia. Wadę tę usunięto poprzez
zwiększenie pobieranego przez
wzmacniacz prądu zerowego
R4
(przy braku wysterowania)
prądu do poziomu co najmniej
100mA. Zrealizowano to, do-
bierając wartość rezystora R4.
Z kolei podniesienie prądu ze-
rowego spowodowało niestabil-
ność pracy wzmacniacza w po-
zycji odbiór. Objawiało się to
wzrostem pobieranego prądu
R6 C2
do około 2,5A oraz generacją
drgań w pobliżu 30MHz. Zara-
Rys. 1. Widok wzmacniacza z zaznaczonymi elementami podlegającymi wymianie dzono temu poprzez zmniejsze-
Świat Radio Marzec 2006
50
nie rezystora R6. Zastosowano kie prace lutownicze przy użyciu
rezystor metalizowany 75W 2W. lutownicy ze stabilizacją temperatu-
Widok wymienionego rezystora ry. W przypadku użycia lutownicy
przedstawia rys. 3. transformatorowej należy liczyć się
4. Przeprowadzono próby ra- z bardzo dużym prawdopodobień-
diowe. Wyjście wzmacniacza stwem uszkodzenia płytki druko-
podłączono do anteny poprzez wanej. Wylutowywanie i wlutowy-
skrzynkę antenową. Na wyj- wanie elementów w płytkę dwu-
ściu skrzynki antenowej zasto- stronną wymaga pewnej wprawy
sowano miernik prądu w an- i dlatego warto tę czynność prze-
tenie (w postaci odpowiednio ćwiczyć na jakimś złomowym ka-
dobranej żarówki samochodo- wałku płytki dwustronnej.
wej). Skrzynkę zestrajano tak, Przeprowadzone pomiary po-
aby przy SWR =1 na wejściu kazały:
skrzynki uzyskać maksymalny do pełnego wysterowania wzmac-

prąd w antenie. Następnie prze- niacza wystarczała moc 5W; Rys. 3. Widok wymienionego rezystora R6
prowadzono łączności testowe, wzmacniacz pobierał do 15A prą-

w czasie których proszono kore- du;
spondentów o ocenę sygnału. wzmacniacz oddawał do obciąże-

Bardzo ważna uwaga do punktu nia ponad 100W prądu w.cz.;
4 oraz użytkowania wzmacniacza. wzmacniacz pracował poprawnie

Nie dopuszcza się pracy wzmacnia- na wszystkich pasmach KF.
cza bezpośrednio na antenę. Zwią- Przedstawione wartości ulegały
zane to jest z koniecznością odfiltro- zmianom i zasadniczo zależały od:
wania wyższych harmonicznych, pasma, wysterowania i zestrojenia
które występują w każdym (nawet skrzynki antenowej.
najlepiej wykonanym wzmacnia- Stwierdzono bardzo dużą zgod-
czu). Najmniej, co można zastoso- ność nastaw skrzynki antenowej
wać, to skrzynka antenowa. Zasad- przy bezpośrednim sprzęgnięciu
niczo powinny być stosowane filtry jej z nadajnikiem sterującym i ze
dwuobwodowe, których opis bez wzmacniaczem. Pozwalało to na
trudu można znalez
ć w literaturze strojenie skrzynki antenowej przy
(np. Konstrukcje krótkofalarskie dla użyciu nadajnika QRP przy wyłą- Rys. 5. Widok na elementy stanowiące zmodernizowany sposób
zaawansowanych2) lub internecie3. czonym wzmacniaczu. Po włącze- zasilania bramek tranzystorów
Dodatkowo we wzmacniaczu niu wzmacniacza potrzebne były
skrócono czas podtrzymania prze- minimalne korekty strojenia skrzyn- podstawowych zasad BHP. Mimo
kaz
nika poprzez wymianę konden- ki antenowej. że napięcie zasilania wynosi tylko
satora elektrolitycznego C2 na kon- Ze względu na brak odpowiedniej 12V, to przy uzyskiwanej ze wzmac-
densator elektrolityczny 47mF/16V. aparatury pomiarowej nie pomie- niacza mocy w.cz. w przypadku
Ze względu na znaczne waha- rzono poziomu zakłóceń i harmo- dotknięcia elementów będących
nia napięcia zasilania przy pracy nicznych. Jednak przez porównanie pod napięciem w.cz. można ulec
z akumulatora oraz przy długich z konstrukcjami fabrycznymi można poparzeniu.
i niezbyt grubych przewodach za- założyć, że parametry te nie będą Baczną uwagę należy zwrócić na
silających zastosowano stabilizację przekroczone o ile: sygnał sterujący elementy skrzynki antenowej, które
napięcia zasilania bramek tranzy- będzie właściwej jakości, wzmacniacz muszą być odpowiedniej jakości
storów. Zmiany układowe przed- nie jest przesterowany i zastosowano - w innym przypadku mogą ulec
stawiono kolorem czerwonym na wymagane obwody filtrów w.cz. na zniszczeniu. Obwody wyjściowe
rys. 4. W miejsce rezystora R4 za- wyjściu wzmacniacza. wzmacniacza nawet na czas prób
stosowano: rezystory, R4a 1k, R4b Przeprowadzono także ekspe- muszą być solidnie połączone, gdyż
5k4, diodę Zenera 8V2. Praktyczne ryment z użyciem tylko dwóch w innym wypadku mogą ulec sto-
wykonanie zmian przedstawiono tranzystorów IRF 520 (po jednym pieniu. Wzmacniacz należy eks-
na rys. 5. Dobór prądu zerowego w gałęzi). Moc wyjściowa była o po- ploatować z właściwie wykonaną
wzmacniacza odbywa się poprzez łowę mniejsza niż uzyskiwana przy instalacją antenową. Niewłaściwa
zmianę rezystora R4b. czterech tranzystorach. Pobierany instalacja antenowa może spowo-
Wzmacniacz został zmontowany prąd był o połowę mniejszy niż dować pojawienie się napięcia w.cz.
na dwustronnej płytce drukowanej. przy czterech tranzystorach. na obudowie: skrzynki antenowej,
Dlatego, aby nie uszkodzić ścieżek, W czasie prac modernizacyjnych wzmacniacza i sterującego nim na-
koniecznie trzeba prowadzić wszel- obowiązkowo należy przestrzegać dajnika. Efektem tego może być
poparzenie prądem w.cz. i uszko-
dzenie współpracujących urządzeń
- o TVI i BCI nie wspominając.
Literatura
1
Wnioski http://www.cqham.
ru/images/boost747.gif
Przedstawiony powyżej sposób
2
A. Janeczek, Konstruk-
przeróbki wzmacniacza CB może
cje krótkofalarskie dla
być szybkim i tanim sposobem doj- zaawansowanych, WKA
,
Warszawa 1996, wyd. 2,
Rys. 4. Schemat zmian w ukła- ścia do pracy QRO.
ISBN 83-206-1172-5
dzie zasilania bramek tranzysto- Józef Krzymiński SP9NRB
3
http://www.cqham.ru
rów wzmacniacza
Świat Radio Marzec 2006
51