Rozwój percepcji i uwagi
" Sprawności
percepcyjne dziecka
percepcyjne dziecka
" Teorie rozwoju
P
P
sensorycznego i
percepcyjnego
L
" Uwaga
A
" Funkcje
Funkcje
N
N
zarzÄ…dzajÄ…ce
T j j
Trzy procesy rozwoju percepcyjnego
" Odbieranie wrażeń (wrażenie 
Odbieranie rażeń ( aże ie
doświadczenie wynikające ze stymulacji jednego
z nar ądó zmysłu)
narządów m słu)
" Spostrzeganie (spostrzeżenie  interpretacja
stymulacji sensorycznej na podstawie
t l ji j d t i
doświadczenia)
" Uwaga (selekcja określonych danych
U ( l k j k ślh dh
sensorycznych do przetwarzania percepcyjnego i
poznawczego, przy wykluczeniu
kl i
konkurencyjnych danych)
Sprawności percepcyjne niemowlęcia
Å›
" WZROK
" WZROK
" SA
UCH
" W
CH
" W
CH
" SMAK
" DOTYK
DOTYK
ZMYSA
Y
" RÓWNOWAGA
PODSTAWOWE
" CZUCIE GA

BOKIE
WZROK
WZROK
" Ograniczone możliwości noworodka 
Ogranic one możli ości no orodka
akomodacja wzrokowa (ok. 21 cm).
" Preferencja obiektów tworzących wzór.
P f j bi któ t h ó
" Preferencja obiektów znaczących (twarz ludzka).
" Rozwój widzenia stereoskopowo-binokularnego
od 3,5 miesiąca życia.
" Widzenie głębi  urwisko wzrokowe.
SA
UCH
" Wrażliwość na bodz
ce słuchowe w 25 tyg. ciąży.
" Ograniczone możliwości noworodka.
" Preferencja dz
więków o czystych tonach
i o wysokiej częstotliwości.
" Preferencja głosu ludzkiego  głosu matki!
P f j Å‚ l d ki Å‚ ki!
W
CH


" Unikanie nieprzyjemnych bodz
ców i pozytywne
" Unikanie nieprzyjemnych bodz
ców i pozytywne
reakcje na bodz
ce przyjemne.
" Od 6 tyg życia preferencje dla zapachu matki
" Od 6 tyg. życia preferencje dla zapachu matki.
SMAK
SMAK
" Preferencja smaku słodkiego
" Preferencja smaku słodkiego.
" Zdolność rozróżniania smaków: słony, słodki,
kwaśny gorzki.
kwaśny, gorzki
" Około 4 miesiąca pojawia się zainteresowanie
smakiem słonym
smakiem słonym.
DOTYK
" Pierwsze oznaki wrażliwości na bodz
ce
" Pierwsze oznaki wrażliwości na bodz
ce
zewnętrzne.
" Już w 2 miesiącu życia płodowego dziecko
" Już w 2 miesiącu życia płodowego dziecko
reaguje na uderzenie po stronie ust.
RÓWNOWAGA
Ó
" Wrażliwość na stymulacje narządu równowagi
na wszystkich trzech osiach: p y , góra 
yprzód  tył, g
dół, z boku  na bok.
" Kołysanie.
y
" Zwiększenie czujności w pozycji pionowej w
porównaniu z pozycją poziomą.
porównaniu z pozycją poziomą.
K j j j S. S (1932/1985)
Koncepcja rozwoju percepcyjnego S Szumana (1932/1985)
Faza aktu Etapy rozwoju
spost eżeni
spostrzeżeni
owego
Monosensoryczny Polisensoryczny Monosensoryczny
pierwotny wtórny
i ó
Inicjująca Pobudzenie Pobudzenie Pobudzenie zmysłu
peryferycznej ę jednego zmysłu
p y y j części jgy lub odbiór znaku
receptora
Finalizująca Pobudzenie Zaangażowanie Aktualizacja notacji*
centralnej części innego zmysłu przedmiotu
centralnej części innego zmysłu przedmiotu
receptora
Efekt Mozaika Kompleks wrażeń, Powstanie
poznawczy pojedynczych wrażeń notacja* umysłowego obrazu
poznawczy pojedynczych wrażeń notacja umysłowego obrazu
przedmiotu przedmiotu
* symboliczny zapis
Spostrzeganie synkretyczne
" Spostrzeganie całościowe, w którym części
ii ji dł i d ł ś i d j w
istnieją nieodłącznie od całości danej
spostrzeżeniu; nieumiejętność odróżnienia
poszczególnych elementów kompleksu
ól h l ó k l k
percepcyjnego;
" Claparede, Szuman, Binet
Teorie rozwoju sensorycznego i
Teorie rozwoju sensorycznego i
percepcyjnego
" podkreślenie znaczenia doświadczenia
Uczenia siÄ™
Ä™
w rozwoju percepcyjnym; wrażenia
j j ż i
budowane sÄ… przez skojarzenia
Hebb
Etologiczna
" podkreślenie znaczenia ewolucji
" podkreślenie znaczenia ewolucji
Gibsonowie
Poznawcza
" procesy poznawcze wyprzedzajÄ…
percepcjÄ™
percepcjÄ™
Pi
Piaget
Kier nki ro oj percepcyjnego
Kierunki rozwoju percepc jnego
" Wzrastanie wrażliwości i czułości organów
W asta ie ażli ości i c łości o ga ó
percepcyjnych; najwyższa wrażliwość zmysłów
pr pada na okres adolescencji
przypada na okres adolescencji;
" Spostrzeganie mimowolne spostrzeganie
dl
dowolne
" Wzrost precyzji spostrzegania (globalne
analityczne syntetyczne)
li )
Orientacja c asie
Orientacja w czasie
" Egocentryzm czasowy (subiektywny czas)
E ( bi k )
" Obiektywizacja czasu
" Szuman  dziecko orientuje siÄ™ najpierw w
dużych przedziałach czasu (pory dnia, roku, dni
tygodnia, godziny)
" Zasada przeciwieństwa
Orientacja pr estr eni
Orientacja w przestrzeni
" Egocentryczne ramy odniesienia w nieznanym
E d i i i i
otoczeniu
" Poznawanie przestrzeni w działaniu
d Å‚
" 4rż rozumienie komunikatów: wysoko, daleko,
blisko, góra-dół, obok; trudność z
komunikatami: przód  tył, wewnątrz-zewnątrz;
U
Uwaga
" Odruch orientacyjny
jako najwcześniejsza postać uwagi. Naturalne
jj jp g
reakcja na nowy bodziec, która wzmacnia
przetwarzanie bodz
ca i zawiera ukierunkowanie
przetwarzanie bodz
ca i zawiera ukierunkowanie
oczu i uszu, w celu optymalnego odbioru
stymulacji Przejaw pozytywnej uwagi
stymulacji. Przejaw pozytywnej uwagi.
" Odruch obronny
Od h b
przejaw negatywnej uwagi.
Preferencje uwagowe dzieci w okresie
Preferencje uwagowe dzieci w okresie
wczesnego dzieciństwa (Kagan)
Od 12 miesiÄ…ca 
prowokujÄ…ce do
prowokujÄ…ce do
stawiania hipotez
dotyczÄ…cych
Do 3 miesiÄ…ca  funkcjonowania
kontur i ruch świata
kontur i ruch świata
3-12 miesiÄ…c 
wzorce
wzorce
zaskakujÄ…ce i
niezgodne z
oczekiwaniami
Aspekty uwagi wg Flavella
" Kontrola uwagi
" Kontrola uwagi
" Adaptacyjność
" Planowość
" Planowość
" Strategie
Rozwój uwagi
Uwaga Uwaga Uwaga
Uwaga Uwaga Uwaga
przypadkowa uporzÄ…dkowana zogniskowana
Uwaga
Uwaga
dowolna
o o
mimowolna
U l kt
Uwaga selektywna
" Zdolność do wyboru jednego bodz
ca, czy z
ródła
Zdolność do wyboru jednego bodz
ca czy z
ródła
stymulacji kosztem innych (Nęcka, 2000);
" Wyniki badań:
W iki b d Å„
«% Istotny wzrost szybkoÅ›ci selekcji nastÄ™puje do 10 r.ż.
«% Im starsze d i i b i j i i j d k j
I dzieci tym szybciej i poprawniej dokonuje
selekcji;
«% Uwaga selektywna rozwija siÄ™ do 10 r.ż. ( b iż i
U l kt ij i d ż (obniżenie
sprawności przetwarzania informacji na początku
dorastania i pod koniec póz
nego dzieciństwa);
dorastania i pod koniec póz
nego dzieciństwa);
«% Hipoteza myÅ›liwego
Executive functions
EF
" System wyższych funkcji poznawczych które
" System wyższych funkcji poznawczych, które
pozwalają człowiekowi planować i realizować
wyznaczone cele i rozwiązywać problemy
wyznaczone cele i rozwiązywać problemy.
"  system powiązanych z sobą wyższych funkcji
ti hbż hf k ji
poznawczych odpowiedzialnych za podejmowanie
i t j l h i ki k h l h Å„
intencjonalnych i ukierunkowanych na cel zachowań
polegających na rozwiązywaniu problemów
(Kielar - Turska Białecka Pikul Skórska 2006 s 36)
(Kielar Turska, Białecka  Pikul, Skórska, 2006, s. 36)
EF są niezbędne, gdy:
" uczymy się nowych umiejętności,
" pj y podejmujemy decyzje,
planujemy i p j yy j ,
j
" rozwiÄ…zujemy problemy,
" inicjujemy nowe sekwencje działań,
inicjujemy nowe sekwencje działań,
" świadomie kontrolujemy zachowanie,
" przezwyciężamy silne nawykowe reakcje
" przezwyciężamy silne, nawykowe reakcje.
Komponenty EF
Pamięć
Planowanie
robocza
Hamowanie
(kontrola Elstyczność
hamowania poznawcza
hamowania, poznawcza
inhibitory (giętkość)
control)
Narzędzia służące do pomiaru EF
" The Handgame
g
" Day/Night Stroopa
" The Opposite Words
The Opposite Words
" DCCS Dimensional Change Card Sort -
to wersja Testu Sortowania Kart z
to wersja Testu Sortowania Kart z
Wisconsin (The Wisconsin Card Sorting
Test WCST)
Test - WCST)
DZIEC

DZIEC

X
X
NOC
NOC
NOC
X
X
DZIEC