11. Pasożyty żołądka
1. Konie(opisane w następnym pytaniu):
Gasterophilus intestinalis
Gasterophilus haemorrhoidalis
Gasterophilus pecorum
Gasterophilus veterinus
Gasterophilus inermis
Draseia megastomum
Habronema muscae
Habronema microstoma
Trichostrongylus axei
2. Przeżuwacze:
Robaczyca żołądka (strongylosis ventriculi):
Ostertagia ostertagii
Trichostrongylus axei
Ostertagia circumcincta
Cooperia curticei
Haemonchus contortus
Działania chorobotwórcze:
- miejscowe uszkadzanie błony śluzowej (tworzą guzki)
- przewlekłe zapalnie, czasami nadżerki, owrzodzenia i wynaczynienia
- masowa inwazja: niedokrwistość, wyniszczenie, obrzęki charłacze (zwłaszcza młode)
3. Åšwinie
Strongyloides ransomi
Ascarostrongylina
Działanie chorobotwórcze
- przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka (mają duże znaczenie w Polsce)
Gnatosoma hispidius
Hyostrongylus rubidus
Ollulanus tricuspis
4. Psy
Spirocerca lupi- krwistoczerwony, 3-5 cm
Gnatosoma spinigerum
Działanie chorobotwórcze:
- przewlekłe zapalenie błony śluzowej (wnika i powoduje powstawanie guzów)
- duże guzy z licznymi otworkami na powierzchni, w ich środku brejowata masa i
pasożyty
U Ca i Fe Gnatosoma spinigerum (w ciepym klimacie)
5. Koty
Ollulanus tricuspis- 1mm,
Działanie chorobotwórcze:
- przewlekłe zapalenie błony śluzowej
- znaczna inwazja: rozplem gruczołów żołądkowych, tkanki łącznej, nacieki komórek
limfoidalnych i leukocytarnych
Gnatosoma spinigerum
6. Króliki
Graphidium strigosum
Działanie chorobotwórcze:
- niedokrwistość
- zapalenie błony śluzowej
- wyniszczenie organizmu
7. Ptaki
Kaczki, gęsi:
Amidostomum anseris- żyje pod blaszką rogową żołądka mięśniowego
Działanie chorobotwórcze:
- uszkodzenie błony rogowej żołądka mięśniowego
- uszkodzenie błony śluzowej żołądka gruczołowego
- anemia (żywią się krwią)
- toksemia
Echinuria uncinata
Tetrameres fissispina
Działanie chorobotwórcze :
- znaczne uszkodzenia błony śluzowej
- owrzodzenia
- zapalenia
indyki:
Cheilospirura hamulusa
Działąnie chorobotwórcze :
- martwica ogniskowa w żołądku mięśniowym
- owrzodzenia błony rogowej
- powstawanie guzków robaczych
Kury
Streptocara pectinifera
Streptocara crassicauda
Cheilospirura hamulusa
12. PASOŻYTY ŻOA

DKA KONI
Gasterophilus intestinalis
Gasterophilus haemorrhoidalis
Gasterophilus pecorum
Gasterophilus veterinus
Gasterophilus inermis
Młode larwy wwiercają się w błonę żywią się krwią, chlonką i kom. błony sluzowej oraz ropą
powodują zapalenia błony śluzowej z ubytkami, rozrostami, rzadziej występują krwawienia, czy
perforacja.
Wskutek urazu, zaniku i zapalenia wytwórczego powstają ubytki kraterowate, lejkowato
wnikające w błonę. Dno jest żywo-czerwone a na brzegu powstają wałowate zgrubienia. W części
przełykowej ubytki są głębsze, w części gruczołowej bardziej płaskie, ale mocniej zaczerwienione.
Masowa inwazja powoduje takie uszkodzenia, że błona wygląda jak sito.
Duża liczba larw znajdująca się przy odz
wierniku zwęża światło powodując powstawanie wzdęć.
Ponadto powodują niedokrwistość, wychudzenie, zatrucie organizmu, czy powodują zaburzenia w
wydzielaniu soku.
Gojenie następuje przez zbliznowacenie- ropa opóz
nia gojenie .
Larwy przebywają około 6-10 miesięcy w żołądku. G. Haemorrhoidalis przed opuszczeniem
żywiciela bytuje czasowo w błonie śluzowej odbytnicy.
Draseia megastoma
Dorosłe robaki (1-2 cm) - błony podśluzowa --> zapalenie ziarniniakowe- powstają guzy do
5 cm. Guzy te połączone są ze światłem żołądka przetokami. W środku guza znajduje się brejowata
masa zawierająca rozpadłe komórki, ropę i pasożyty. Stwierdza się również perforację i zapalenie
otrzewnej.
Habronema microstoma
Habronema muscae
Trichostrongylus axei
Wnikając do błony śluzowej powodują przewlekłe zapalenie i powstawanie ogniskowych
zgrubień.
13. Rozszerzenie czepca i trawieńca
Rozszerzenie spowodowane jest przez powstawanie nadmiernych ilości gazu w procesie
fermentacji łatwostrawnej paszy. Wyróżniamy:
- ostre rozszerzenie gazowe, tympanitis seu meteorismus acutus powstajÄ…ce jako schorzenie
pierwotne bÄ…dz
wtórne
- przewlekłe rozszerzenie gazowe, tympaninitis seu meteorismus chronica, które jest
schorzeniem wtórnym
Pierwotne tympanitis
przyczyna : karmienie młodą koniczyną, lucerną, soczystą trawą.
Jego powstanie ułatwia atonia żwacza i utrudnione odbijanie gazów (ructus).
Podobne wzdęcie powstaje przy długo zalegającym pokarmie suchym.
Zmiany ap :
obecność w żwaczu pienistej treści pokarmowej, zawierające liczne, małe pęcherzyki gazu
Wtórne tympanitis nie powoduje powstania tej charakterystycznej treści, gdyż gazy gromadzą
się w dużej ilości ponad treścią pokarmową.
Przyczyna : utrudnione odbijanie gazów ( przy normalnej produkcji!) związane z atonią
mięśni żwacza, występowanie zwężeń światła przełyku, ucisk guzów, ropni, ziarniniaków
gruz
liczych na przełyk oraz zapalenie urazowe czepca.
W obu przypadkach występuje
Ęå zastój krwi w pÅ‚ucach i innych narzÄ…dach wewnÄ™trznych (wyjÄ…tek- wÄ…troba i Å›ledziona ).
Ęå Krew jest ciemna, sÅ‚abo krzepnie, czasami lakowata ( jak przy wÄ…gliku).
Ęå W jamach ciaÅ‚a wystÄ™puje duża ilość pÅ‚ynu barwy różowej.
Ęå Pod bÅ‚onami surowiczymi wystÄ™pujÄ… wynaczynienia.
Ęå CzÄ™sto dochodzi do pÄ™kniÄ™cia przedżoÅ‚Ä…dków, przepony Brzegi pÄ™knięć sÄ… pokryte
skrzepami, obrzmiałe i zaczerwienione.
Ęå Åšmierć zwierzÄ™cia wystÄ™puje najczęściej w wyniku ucisku trzewi na serce i pÅ‚uca.
Tympaninitis
przyczyna : niedowład przedżołądków, zapalenie przedżołądków i przełyku lub niedrożność
przełyku; flora bakteryjna ( produkcja polisacharydów i enzymów mukolitycznych );
SKA
AD i ILOŚĆ ŚLINY:
a) Spadek wydzielania - wzrost lepkości treści-wzdęcia
b) wzrost ilości kwasów organicznych  pęcherzyki dwutlenku węgla w treści
c)mukoproteiny  wzrost lepkości
d) śluz  zmniejsza lepkość
Wydzielanie śliny zależy od stanu zdrowia zwierzęcia, czy obecności substancji hamujących
sekrecjÄ™ znajdujÄ…cych siÄ™ w paszy.
14. Ciała obce żołądka i jelit
Przedżołądki
Pod wpływem skurczów żwacza niektóre ciała obce mogą zwijać się w formę kulistą i tworzyć
kamienie rzekome (fitobezoary, trichobezoary). Ich obecność powoduje trudności w odbijaniu
pokarmu, czy niemożność przejścia treści do dalszych odcinków przewodu. Przy wypasach na
zapiaszczonych łąkach dochodzi do zapiaszczenia żwacza i czepca (saburra). Zapiaszczenie
wywołuje przewlekły stan zapalny błony śluzowej i atonię przedżoładka.
Ciała obce mogą uszkadzać ścianę czepca i powodować urazowe zapalenie (reticulitis traumatica).
W miejscu przebicia ściany rozwija się zapalenie otrzewnej a blaszki otrzewnowe ulegają sklejeniu.
Bakterie, które wdostały się wraz z ciałem obcym powodują powstawanie ropni, rozległej martwicy
otaczających tkanek, zapalenia posokowatego, czasami tworzą się przetoki. Może dochodzić do
uszkodzenia worka osierdziowego, powodującego pericarditis traumatica. Ciała obce, które przebiły
się w kierunku płuc, mogą powodować ich zapalenie, ropnie lub ogniska zgorzelinowe. Niekiedy
dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych wątroby i śledziony, prowadzące do powstania
krwiaków lub krwotoków do jam ciała. Powstałe urazy wywołują atonię przedżołądków z
następowym zaburzeniem w trawieniu pobranego pokarmu.
Żołądek
Obecność ciał obcych może świadczyć o nienormalnym apetycie (apetitus inversus) wystepującym
np. przy wściekliz
nie. Ciała obce powodują niedrożność przewodu pokarmowego, wzdęcia jelit,
uszkodzenie ściany żołądka. U koni ciała obce występują bardzo rzadko, ponieważ pobierają
pokarm ostrożnie. Jedynie piasek występuje częściej. Natomiast u przeżuwaczy często i gęsto i są
różnorodne. Kamienie w żołądku (calculli ventriculi) powstają bardzo rzadko, ponieważ kwaśne
środowisko nie sprzyja osadzaniu związków mineralnych. Przy obniżeniu kwasowości treści sole
takie jak węglan wapnia czy fosforan amonowo-magnezowy mogą powodować powstawanie
kamieni. Mogą też występować bezoary.
Jelita
Występowanie ciał obcych może świadczyć o zaburzeniach centralnego układu nerwowego,
lizawości, czy mogą być połykane przypadkowo.
Niewielkie ciała są wydalane z kałem na zewnątrz. Większe ograniczają światło jelita, działając
drażniąco, co powoduje obkurczenie się jelita. W wyniku tego następuje zatrzymanie przesuwania
pokarmu i rozkład gnilny prowadzący do wzdęć gazowych (meteorismus intestinorum).
Przy dłuższej obecności ciała obcego w jednym miejscu dochodzi do zapalenia, martwicy i
zgorzeli jelita, która w ciągu jednego lub dwóch dni prowadzi do śmierci. Ogniska zgorzelinowe
powodują zakażenia ustroju drobnoustrojami. W przypadku przebicia ściany dochodzi do zapalenia
otrzewnej. Ostro zakończone ciała obce przebijają ścianę, mogą prowadzić do perforacji, zapalenie
prowadzi do powstanie zlepów i zrostów sąsiadujących narządów, powstawania ropni, przetok.
Uszkodzone odcinki gojÄ… siÄ™ przez zbliznowacenie.
U zwierząt roślinożernych spotyka się często piasek , osadzający się na dolnych ściankach jelit,
najczęściej grubych.
W jelitach mogą występować kamienie jelitowe, bezoary, kamienie kałowe i kamienie rzekome.
Kamienie jelitowe występują najczęściej u koni w rozszerzeniu przełykowym okrężnicy.
Kamienie kałowe powstają z niestrawionych części pokarmowych i ciał obcych.
U świń i psów spotykamy czasami pilobezoary zbudowane z sierści zwierząt.
Zalegający kamień jest częstą przyczyną martwicy , zgorzeli czy perforacji ściany jelita.
ZMIANY POA
OŻENIA JELIT / + WPOCHWIENIE
dzielimy na :
1. wypadnięcie trzewi (eventratio)
2. skręt (torsio)
3. zawęz
lenie (volvulus) = skręt węzłowy
4. przemieszczenie (rotatio)
5. zagięcie (retroflexio)
6. wgłobienie (invaginatio)
7. wypadnięcie ( prolapsus)
Wypanięcie (eventratio) dzielimy na :
A) wypadnięcie zwykłe ( eventratio simplex)  poza jamę brzuszną przez szczeliny lub naturalne
otwory ciała .
ª% Wynicowiec (schistosoma reflexum) -przez wrodzona szczelinÄ™ w linii biaÅ‚ej.
ª% WypadniÄ™cie szczelinowe (e. fissuralis)  przez szczelinÄ™ w bocznej Å›cianie .
ª% wypadniÄ™cie pepkowe ( e. umbilicalis)
ª% wypadniÄ™cie przez skórÄ™ (e. percutanea)
ª% wypadniÄ™cie pod skórÄ™ (e. subcutanea)
ª% wypadniÄ™cie m-dzy mięśnie ( e. Intermuscularis)
ª% wypadniÄ™cie przez prostnicÄ™ (e. Rectalis)
ª% wypadniÄ™cie przez macicÄ™ (e.uterina)
ª% wypadniÄ™cie przez pochwÄ™ (e. Vaginalis).
ª% WypadniÄ™cie przez szczelinÄ™ w przeponie (e. Diaphragmatica)  tzw.
rzekoma przepuklina przeponowa .
B) przepukliny (hernia s. eventratio hernalis) - wyst. jelit otoczonych otrzewnÄ… w miejscu
nieprawidłowym w jamie brzusznej lub poza nią . Mogą być wrodzone (h. Congenita) lub nabyte
(h. acquiusita). Skłonność do przepuklin jest dziedziczona !
Przepukliny zewnętrzne (h. externa)  zawartość przemieszczona poza obręb jamy
brzusznej.
Ęå Brzuszna (h. abdominalis)  czÄ™sto Bo,Eq  wrota : rozstÄ™py mm. Brzusznych, powiÄ™zi ,
rozścięgen.
Ęå Pepkowa (h. umbilicalis)  u mÅ‚odych
Ęå pachwinowa (h. inquinalis) i mosznowa (h. scrotalis)  zbyt szeroki kanaÅ‚ pachwinowy
Ęå udowa ( h. Femoralis)
Ęå kroczowa ( h. Perinealis)  zachyÅ‚ek m-dzy odbytnicÄ… i pÄ™cherzem u samców , a m-dzy
prostnica a macicÄ… u samic.
Ęå Przeponowa (h. diaphragmatica)
Przepukliny wewnętrzne (h. interna)  trzewia przemieszczone nieprawidłowo do wnęk w
obrębie jamy brzusznej. -wyst. rzadziej
Ęå otworu sieciowego (h. foraminis epiploci)  stare konie
Ęå przestrzeni nerkowo- Å›ledzionowej (h. spatii renolienalis)  tylko u koni!
Ęå Sieciowa (h. omentalis)
Ęå krezkowa (h. mesenterialis)
Ęå wiÄ™zadÅ‚owa (h. ligamentosa)  przez otwory powstaÅ‚e w wiÄ™zadÅ‚ach np. szerokim macicy
Ęå zwiÄ…zane z powst. WiÄ™zadel rzekomych ( h. Pseudoligamentosa)
Następstwa przepukliny -->zależy od możliwości przesuwania treści i repozycji przez wrota .
Objawy występujące przy uwięz
nięciu przepukliny :
Ęå zaburzenie krążenia krwi, chÅ‚onki zap. martwicowe zap. posokowate krwisty pÅ‚yn
w worku przepuklinowym może powstać przetoka lub dodatkowy otwór  odbyt (anus
preternaturalis) lub zapalenie może objąć otrzewną i inne narządy toksemia śmierć.
Ęå Mechaniczna niedrożność przewodu pokarmowego (ileus mechanicus)
Skręt  wokół krezki lub innych pętli jelit -w wyniku nadmiernej perystaltyki w pewnym odcinku lub
jej ustanie ,nagłe ruchy zwierzęcia , przepełnienie czy predyspozycje osobnicze  za długa krezka.
Ęå Jelit cienkich  jelita sÄ… ciemnoczerwone, zawierajÄ… duża ilość gazów , naczynia
wypełnione krwią , krezka jest obrzmiała , ciemnoczerwona , galaretowata;
w jamie brzusznej krwisty płyn. (śmierć  wynik wzdęcia i samozatrucia)
Ęå jelita grubego  u Eq , zwiÄ…zane z budowÄ… . Obrócenie i przemieszczenie pokÅ‚adów
okrężnicy nawet do 360 stopni niedrożność .
Ęå Jelita Å›lepego  u Eq i Su.
Zawęz
lenie , czyli skręt węzłowy . (ściśnięte na kształt węzła ) - volvutus nodosus intestini.
Wpochwienie = wgłobienie ( invaginatio intestini ) .
przyczyny : nieprawidłowe ruchy robaczkowe ,skurcze okrężne lub ich brak w pewnych
odcinkach jelito bardziej aktywne nasuwa się na mnie aktywne ;rzadziej guzy , ciała
obce czy pasożyty.
Wystepowanie :
Ęå w obrebie jelita czczego (i. jejuno-jejunalis)
Ęå biodrowe w okrężnicÄ™ ( i. ileo- colica)
Ęå Å›lepe w okrężnicÄ™ (i. coeco -colica)
Ęå w obrÄ™bie jelita Å›lepego (i. Coecalis)
Ęå prostnicy wydostanie siÄ™ odbytu na zewnÄ…trz ( różnicować z wypadniÄ™ciem!)
Wyróżniamy wtedy 3 warstwy :
cz, wewnętrzna - wpochwiona (intussuscepta),
cz. środkową i cz. zewnętrzną tworzącą pochwę (pars intussuscipiens). zwrócone bł.
surowiczymi zrosty.
długość : 5-20 cm ( gdy nie nastąpiło uszkodzenie krezki)
Skutki : zaburzenia krążenia obrzęki , krwotoki , martwica. Może dojść do odpadnięcia i
samowyleczenia lub do niedrożności i wzdęcia żołądka i jelit pęknięcia skrwawienia
śmierci.
Wypadnięcie odbytu ( prolapsus ani ) - wywinięcie błony śluzowej wraz z prostnicą na
zewnątrz .Występuje wałowate zgrubienie barwy ciemnoczerwonej ze strupami i owrzodzeniami
oraz wynaczynieniami.
przyczyny : zwiększone parcie tłoczni brzusznej , osłabienie zwieracza odbytu i ok.
okołoodbytowej.
Wspólną cechą skrętu , zawez
lenia , przemieszczenia , zagięcia i wpochwienia martwica w
obrębie ściany jelita i krezki o charakterze ZAWAA
U KRWAWEGO.
ZMIANY W ÅšWIETLE JELITA
A) zwężenie (stenosis)
przyczyny : ucisk przez powiększone węzły chłonne, ropnie , zbliznowacienie pozapalne,
zrosty otrzewnowe, przewlekłe stany zapalne , gromadzenie się w świetle resztek
pokarmowych , ciał obcych i pasożytów.
całkowite zamknięcie (obstructio)  wynik zagięcia ,skrętu , wpochwienia itp.
skutki : ostre  nadmierne gromadzenie gazów i mas pokarmowych w odc. poprzedzających
przewlekłe  zjawiska wyrównawcze np. przerost mięśniówki jelit; w cięższych
dochodzi do martwicy.
B) zatkanie (obturatio) 
przyczyny :często w wyniku niestrawności u Eq w jelicie ślepym i grubym; glisty u Su;
nowotwory krezki( lipoma pendulans).
Skutki : niedrożność ostre rozszerzenie żołądka (eq) , wzdęcie gazowe jelit , przenikanie
płynów do jamy , niewydolność oddechowe , krążenia pęknięcie żołądka śmierć
C) rozszerzenie (dilatatio, ectasia)
Ęå równomierne  rzadko
Ęå miejscowe  powstajÄ… uchyÅ‚ki (diverticulum intestini) z popychania (d. e pulsione) lub
pociÄ…gania (d. e tractione).
uchyłki prawdziwe  wszystkie warstwy ściany jelita,
uchyłki rzekome - tylko z niektórych warstw np. błony śluzowej.
Przyczyny: duże ilości gazów z powodu nadmiernej fermentacji lub niedrożności bez
możliwości ich wydalenia , gromadzenie mas kałowych w określonym odcinku .
( Eq  jelita ślepego , okrężnicy , biodrowego; Ca  okrężnicy i prostnicy)
Skutki:wzrost perystaltyki bolesne skurcze zwiotczenie wzdęcie tzw.. bębnica jelit
ucisk narządów i przepony niewydolność serca i płuc skrajnie pęknięcie przepony
śmierć.
(Eq  dodatkowo dochodzi rozszerzenie żołądka)
*odma pęcherzykowa , czyli rozedma jelit (pneumatosis cystoides intestini) - pęcherze pod błoną
surowiczą , w miejscu przyczepu krezki . Wnętrze  płyn surowiczy lub krwisty. Błona śluzowa
prawidłowa lub zapalenie nieżytowe.
Przyczyna : pałeczki okrężnicy rozkładające węglowodany w naczyniach chłonnych .
ZABURZENIA ROZWOJOWE JELIT
1. brak części jelita (agenesia)
2. niedorozwoj (hypoplasia)
3. zaburzenia rozwojowe odbytu:
a) brak otworu ( atresia ani simplex)
może wystąpić za to w miejscach nieprawidłowych : kroczu lub na mosznie
b) niewykształcenie prostnicy i brak otworu (atresia ani et recti)
jelito ślepo zakończone, na końcu workowato rozszerzone, od końca jelita do skóry ciągnie się
tkanka łączna włoknista
najczęściej : prosięta
4. końcowe odcinki złączone z ukł. moczowym (atresia ani sinourogenitalis)
a) samice  z przedsionkiem pochwy, pochwÄ… i macicÄ…
(atresia ani vestibularis,vaginalis et uterina)
b) samce  z cewką moczową czy pęcherzem ( atresia ani urethralis /vesicalis)
występuje wspólne ujście : odbyt sromowo-pochwowy lub odbyt w cewce moczowej
(anus vulvo-vaginalis / anus urethralis)
5. przetrwanie przyjelitowego odc. pępkowo-krezkowego ( ductus omphalomesentericus)
- występuje u koni i świń !
- może osiągać wlk. głowy dziecka
- nazywany uchyłkiem Meckela
- może zawierać treść jelitową podrażnienie błony śluzowej zapalenia,
rozszerzenia przewlekle : obecność śluzowo -galaretowatego wysięku
bakterie zaostrzenie procesu : owrzodzenia , zgorzel , przebicie zrosty z
innymi narzadami lub zapalenie otrzewnej