Analiza przypadku
Zabezpieczenie
imprezy masowej
Około 90 tys. osób gromadzi się co roku na organizowanych w Lednicy
Ogólnopolskich Spotkaniach Młodych. Zabezpieczenie medyczne takiej
imprezy stanowi duże wyzwanie dla służb ratowniczych. Przygotowa-
nia rozpoczynają się na długo przed spotkaniem, a ratownicy biorą pod
uwagÄ™ najczarniejsze scenariusze.
Krzysztof Kaczmarek
ratownik medyczny, instruktor AHA
Rejonowa Stacja Pogotowia Ratunkowego w Poznaniu,
koordynator ratowników medycznych  Lednica 2009
d kilku już lat w jeden z majo- Zabezpieczenie imprezy nizacyjne ochrony przeciwpoża-
Owych lub czerwcowych week- masowej  definicja rowej, służbę zdrowia, a w razie
endów na polu lednickim odby- Impreza masowa to impreza spor- potrzeby przez inne właściwe służ-
wa się spotkanie młodzieży wokół towa, artystyczna lub rozrywko- by i organy. Należy również zazna-
bramy Ryby. Przez szereg lat spo- wa, na której może być obecnych czyć, że na organizatorze impre-
tkanie w Lednicy urosło do ran-  w przypadku stadionu, innego zy masowej spoczywa obowiązek
gi przedsięwzięcia, przy którym obiektu niebędącego budynkiem zapewnienia bezpieczeństwa jej
przez cały rok pracuje ogromna lub terenu umożliwiającego prze- uczestnikom*.
liczba ludzi. Efekt ich pracy wi- prowadzenie imprezy masowej
doczny jest w ten jeden weekend,  nie mniej niż 1000 osób*. Lednicka specyfika
jednak niewielu zdaje sobie spra- Zabezpieczenie imprezy ma- Zabezpieczenie medyczne towarzy-
wę, że przygotowania do tego sowej to ogół skoordynowanych szy spotkaniom w Lednicy od same-
spotkania rozpoczynają się wie- przedsięwzięć podejmowanych go początku, czyli od 1997 roku.
le miesięcy wcześniej i są prowa- przez organizatora imprezy, wójta, Idea i założenia zabezpieczenia
dzone na wielu płaszczyznach. burmistrza, prezydenta miasta, wo- zrodziły się w głowach ludzi, któ-
Jedną z nich jest zabezpieczenie jewodę, policję, Państwową Straż rzy do dziś wspierają działania me-
medyczne. Pożarną oraz inne jednostki orga- dyczne w Lednicy  prof. dr. hab.
Ä„ð 54 Ä„ð Na ratunek 3/09
fot. K. Kaczmarek
Analiza przypadku
Streszczenie
Autor omawia zabezpieczenia medyczne
imprezy masowej na przykładzie XIII Ogól-
nopolskiego Spotkania MÅ‚odych, Lednica
2009. W pierwszej części artykułu wyja-
śnione zostają pojęcia kluczowe związane
z tematem, opisana geneza działań medycz-
nych w Lednicy, omówione przygotowania
i działania Sztabu. Następnie przedstawiona
jest struktura zabezpieczenia medycznego
imprezy  punkty medyczne, działanie szpi-
tali polowych i aptek, transport oraz Å‚Ä…cz-
ność. Artykuł uzupełniają dane statystyczne
zwiÄ…zane z tegorocznym spotkaniem.
SÅ‚owa kluczowe
impreza masowa, zabezpieczenie impre-
zy masowej, Ogólnopolskie Spotkanie
MÅ‚odych, ratownictwo medyczne, szpi-
tal polowy
Wsparcie transportu na terenie lednickiego pola zapewniła Beskidzka Grupa
Summary
GOPR
The author writes about security of mass
event on the example of XIII Christian
Youth Meeting Lednica 2009. In the first
part of the article he presents key defini-
tions connected with the subject, tasks
of medical staff and preparations made
before the meeting. Then he describes
the structure of the security of mass events
(medical points, field hospitals, chemi-
st s shops), logistics and communication.
The article is completed with the statistics
from this year s meeting.
Key words
mass event, security of mass event, Chri-
stian Youth Meeting Lednica 2009, lifesa-
ving, field hospital
Na XIII Ogólnopolskie Spotkanie Młodych, Lednica 2009 przyjechało ok. 90 tys.
osób
Jerzego Koniecznego, prof. dr. hab. łączność, współpraca ze szpitalami niebezpieczeństw pozwala minima-
med. Michała Gacy i Krzysztofa Pa- w Poznaniu i Gniez
nie, poszukiwa- lizować zagrożenie podczas samego
nufnika. I choć przez lata w Lednicy nia sponsorów, współpraca z inny- spotkania, a w przypadku nieoczeki-
wiele się zmieniło, to główne idee mi sztabami i służbami). wanej sytuacji na polu (a zdarzały się
dzisiejszego zabezpieczenia opiera- Co roku sztab staje przed zada- już deszcze i burze)  podejmować
ją się na ustaleniach z 1997 roku. niem ustalenia priorytetów dzia- szybkie i odpowiednie decyzje.
Działania medyków (lekarzy, ra- łań oraz analizy poszczególnych Sprawne działanie sztabu zapew-
towników medycznych, pielęgnia- punktów programu spotkania pod nia podział funkcji i obszaru odpo-
rek, studentów uczelni medycz- względem bezpieczeństwa. Trzeba wiedzialności poszczególnych jego
nych) nadzoruje sztab medyczny, mieć na uwadze to, że pole nie jest członków. Nad całością działań czu-
którego spotkania rozpoczynają chronione przed słońcem i desz- wa koordynator sztabu medyczne-
się kilka miesięcy przed godziną czem. Dodatkowo należy pamiętać, go. Sztab spotyka się cyklicznie
zero. Zadaniem sztabu jest koor- że usytuowane w pobliżu jezioro i omawia bieżące tematy, pozosta-
dynacja poszczególnych działań, może przyciągać burze, a po zmro- jąc w łączności z organizatorami
które w całości składają się na za- ku oddaje ciepło i wodę. Trzeba rów- spotkania; omawia program, roz-
bezpieczenie pola (punkty me- nież na bieżąco śledzić prognozy wiązuje problemy i analizuje bieżą-
dyczne, szpitale, apteka, transport, pogody. Uwzględnienie wszystkich cy poziom działań i przygotowań.
www.naratunek.elamed.pl Ä„ð 55 Ä„ð
fot. M. Zelek
fot. K. Kaczmarek
Analiza przypadku
Podczas tegorocznego Ogólnopolskiego Spotkania Młodych
w Lednicy pomoc w szpitalach polowych uzyskało w sumie
446 osób. Podział liczebny pacjentów w poszczególnych
szpitalach przedstawia tabela 1.
Podczas imprezy kilkunastu pacjentów zostało także
przetransportowanych do szpitali w Poznaniu lub Gniez
nie.
Sytuacja taka miała miejsce, gdy objawy wymagały dalszej
diagnostyki i zabezpieczenia. Pole opuszczali pacjenci
z podejrzeniem zapalenia wyrostka robaczkowego, skręceń
i złamań kończyn dolnych i górnych (złamanie śródręcza,
skręcenie stawu skokowego, kolanowego), z bólami w klatce
piersiowej (2 pacjentów), a także po spożyciu alkoholu lub
substancji psychoaktywnych (2 pacjentów).
Zestawienie najczęstszych objawów oraz liczbę transportów
poza pole z podziałem na poszczególne szpitale przedstawiono
w tabeli 2.
Poza tym do szpitali trafiło kilkoro pacjentów z objawami
zapalenia żołądkowo-jelitowego, kolki nerkowej, dolegliwości
bólowych kręgosłupa, otarć naskórka i po ukąszeniu przez
kleszcza lub innego owada.
Szpital Liczba pacjentów [%]
szpital 1 85 19
szpital 2 115 25
szpital 3 107 24
szpital 4 139 32
Tabela 1. Liczba pacjentów przyjętych do szpitali polowych pod-
czas Ogólnopolskiego Spotkania Młodych, Lednica 2009
Plan lednickiego pola
Szpital 1 Szpital 2 Szpital 3 Szpital 4
bóle brzucha 20 bóle głowy 31 bóle głowy 37 bóle brzucha 25
omdlenie 11 bóle brzucha 11 bóle brzucha 20 bóle głowy 25
bóle głowy 10 omdlenie 6 urazy 4 alergia 11
wyziębienie 7 nudności 4 nudności 3 omdlenie 7
urazy 6 urazy 3 omdlenie 2 oparzenie 6
oparzenie 3 ¾ð¾ð¾ð¾ð¾ð¾ð
nudnoÅ›ci 3 ¾ð¾ð¾ð¾ð¾ð¾ð
transport transport transport transport
8 9 6 9
poza pole poza pole poza pole poza pole
Tabela 2. Najczęstsze objawy, liczba hospitalizacji w czterech szpitalach na terenie imprezy oraz liczba transportów poza pole,
na którym odbyło się Ogólnopolskie Spotkanie Młodych, Lednica 2009
Podczas planowania zabezpieczenia imprezy masowej  charakterystyka uczestników: głównie młodzi, pełni
należy brać pod uwagę (na przykładzie Ogólnopolskiego entuzjazmu, spontanicznie nastawieni ludzie, ale także
Spotkania Młodych, Lednica 2009): osoby starsze, niepełnosprawni oraz dzieci; należy
 właściwości terenu: niezadrzewione pole, przylegające uwzględnić charakterystyczne dla wieku potrzeby,
do dużego jeziora; kontrast termiczny między wodą zachowania i reakcje, a także problemy zdrowotne,
a lądem; jezioro stanowi akumulator ciepła, stąd  siły i środki: liczba, poziom przygotowania oraz
duża amplituda temperatur między dniem a nocą; kompetencje jednostek deklarujących udział
brak cienia oraz brak możliwości schronienia w razie w zabezpieczeniu imprezy,
opadów i załamania się pogody,  komunikacja: wyznaczenie i znajomość traktów,
 liczba uczestników: co roku trudna do przewidzenia; dróg dojazdu do miejsca imprezy oraz dróg
oparta o analizy i doświadczenia z lat poprzednich, ewakuacyjnych,
długoterminowe prognozy pogody, zainteresowanie  łączność i dowodzenie: dostęp oraz znajomość sił
społeczeństwa ofertą programową, a także aktualną i środków.
sytuacjÄ™ w kraju;
Ä„ð 56 Ä„ð Na ratunek 3/09
Analiza przypadku
Na etapie planowania zabezpie- Niektórzy członkowie sztabu po- i życie ludzi nie można pozwolić
czenia imprezy masowej należy jawiają się w Lednicy już kilka dni sobie na samowolę. Stąd od począt-
się kierować  ratowniczym czarno- przed spotkaniem, aby na miejscu ku jasno określona jest podległość
widztwem . W przypadku spotkania koordynować prace związane z wy- służbowa i organizacyjna.
w Lednicy brano pod uwagę m.in.: znaczaniem sektorów, rozmieszcze- Pole jest podzielone na 21 sekto-
upadek przelatującego nad po- niem punktów i szpitali. rów wyznaczonych na dwóch jego
lem śmigłowca, burzę z piorunami częściach. Dla łatwiejszej orientacji
i gradobiciem, gwałtowną wichu- Zabezpieczenie pola sektory po lewej stronie Drogi Trze-
rę pustoszącą pole i inne załama- Koordynacją zabezpieczenia me- ciego Tysiąclecia oznaczone są cy-
nia pogody, zatrucia pokarmowe, dycznego od lat kieruje lekarz frami (od 1 do 11), po prawej  li-
pożar szpitala polowego lub ogień główny pola  prof. Michał Gaca terami (od A do I oraz, dodatkowo,
w sektorach, wybuch paniki, utratę  który wraz z koordynatorem sektor N dla niepełnosprawnych
kontroli nad tłumem i chaos pod- działań medycznych dowodzi me- i R dla gości).
czas przejścia przez Rybę, upadki dykami. Te dwie osoby są w pełni W każdym z sektorów znajdują
z podestu, spłoszenie koni, poraże- uprawnione do podejmowania de- się punkty medyczne usytuowane
nia prądem, a także zamach terro- cyzji co do działań na polu i ewen- w taki sposób, aby uczestnikom
rystyczny. Całościowe spojrzenie tualnych zmian w planie zabez- ułatwić ich lokalizację, a ratowni-
na zagrożenia i zabezpieczenie im- pieczenia. Współpracują z nimi kom zapewnić komfort działania
prezy sprawia, że im więcej w pro- i są im podlegli wszyscy inni koor- i możliwość szybkiej ewakuacji po-
cesie planowania zostanie przewi- dynatorzy. szkodowanych z pola do szpitala
dziane, tym bardziej zminimalizuje- Pomimo iż praca w Lednicy polowego. W punkcie medycz-
my ewentualne niebezpieczeństwa ma charakter dobrowolny i opie- nym ratownicy udzielają poszko-
grożące ludziom, nad którymi bę- ra się na zasadach wolontariatu, dowanym pierwszej i kwalifiko-
dziemy sprawować opiekę. w kwestii tak ważnej, jak zdrowie wanej pierwszej pomocy. Osoby
www.naratunek.elamed.pl Ä„ð 57 Ä„ð
Analiza przypadku
zgłaszające się do punktów me- Spotkanie Lednica 2009 zabezpieczali Na polu znajdują się cztery szpi-
również ratownicy z Maltańskiej Służby
dycznych najczęściej skarżą się tale polowe. Działania każdego
Medycznej
na bóle głowy i poparzenia sło- z nich koordynuje lekarz główny
neczne, omdlenia i złe samopo- szpitala. Pierwszy szpital usytu-
czucie. Zdarzają się także osoby owany jest przy Dzwonie. Główny
deklarujące bóle brzucha, reak- szpital (nr 2) znajduje się w budyn-
cje alergiczne (o różnym stopniu ku ośrodka akademickiego (tam
nasilenia) lub objawy towarzyszą- również zbierają się koordynatorzy
ce ich podstawowym chorobom działań medycznych i na bieżąco
(najczęściej dotyczy to dolegli- analizują sytuację na polu i w szpi-
wości kardiologicznych). Ratow- talach). Oba szpitale są także tymi,
nicy zabezpieczają także urazy do których przede wszystkim trans-
(zdarzające się często skręcenia portuje się poszkodowanych pod-
czy zwichnięcia). czas przejścia przez bramę Rybę.
Ratownicy wyposażeni są w ap- Trzeci ze szpitali znajduje się na po-
teczki osobiste, środki przeciw owa- czątku Drogi Trzeciego Tysiąclecia.
dom (których szczególnie wieczo- Jego personel stanowią głównie leka-
rem i po zmroku niemało jest na po- rze, pielęgniarki i studenci związani
lach), środki uśmierzające skutki z UM w Poznaniu. Czwarty szpital
oparzeń słonecznych i podstawowe usytuowany jest po drugiej stronie
wyposażenie pozwalające na udzie- Drogi i od lat zabezpieczają go człon-
lenie pomocy w sytuacjach urazo- kowie Maltańskiej Służby Medycznej.
wych (bandaże, opaski elastyczne, Od dwóch lat działania szpitali wspie-
opatrunki, środki dezynfekujące). ra również Grupa Ratownictwa Me-
Każdy z punktów posiada określoną dycznego PCK z Wrocławia.
strukturę osobową. W zależności i ZHP, a także szereg osób zgłasza-
od liczby zgłoszonych uczestników jących się indywidualnie i w niefor- Największe wyzwanie
zabezpieczenia na każdym z punk- malnych grupach. Istotnym elementem spotkania i za-
tów znajduje się 5-10 osób. Dowód- Przedstawiona powyżej struktura bezpieczenia medycznego jest przej-
cą punktu jest ratownik medyczny punktu sprawdza się od lat. Z jednej ście uczestników przez bramę Rybę.
lub słuchacz II roku Wielkopolskie- strony daje możliwość wykorzystania Ten punkt programu jest kulminacją
go Centrum Edukacji Medycznej wiedzy w specyficznych warunkach działań i stawia wysokie wymagania
bÄ…dz
II lub III roku Uniwersytetu i udzielenia pomocy na polu, z dru- wobec służb medycznych.
Medycznego w Poznaniu z kierun- giej  uczy podejmowania szybkich Podczas przejścia przez bramę na-
ku ratownictwo medyczne. decyzji i odpowiedzialności za dru- stępuje reorganizacja zabezpieczenia
W tym roku w zabezpieczeniu giego człowieka i własne działania. pola. Część punktów zostaje zlikwido-
punktów medycznych brało udział Przy punktach znajdują się małe wana, a ratownicy zabezpieczają tra-
ponad 300 osób z całej Polski. namioty (typu igloo), które chronią sę przejścia i okolice śluz, przez które
Wśród nich byli wspomniani już ratowników przed słońcem, są rów- przepuszczani są uczestnicy spotka-
słuchacze, studenci i absolwenci nież miejscem, gdzie można udzie- nia. Osoby, które wymagają pomocy
WCEM w Poznaniu, UM w Pozna- lić pomocy. W sytuacji gdy stan (w tłumie ludzie mdleją, nierzadko
niu, słuchacze Studium Medyczne- poszkodowanego wymaga dalszej zdarzają się urazy), wyciągane są z tłu-
go w Inowrocławiu, wolontariusze diagnostyki, dowódca punktu po- mu i nabierają sił pod okiem służb
PCK, strażacy PSP z Jednostki Ra- dejmuje decyzję o przetranspor- medycznych. Jeśli trzeba transporto-
towniczo-Gaśniczej w Obornikach towaniu go do szpitala polowego. wać ich do szpitala, zabezpieczenie
Wielkopolskich, Grupa Ratownicza Szpitale usytuowane są w taki spo- poszkodowanych zapewniają głównie
 Wstań z Bydgoszczy, Grupa PCK sób, by z każdego punktu pola moż- szpital przy Dzwonie i w budynku.
ze Słupska, Maltańska Służba Me- na było szybko i bezpiecznie prze- Pozostałe szpitale i punkty
dyczna, harcerze i harcerki ZHR kazać do nich poszkodowanych. na polu wspierają działania pod-
Ä„ð 58 Ä„ð Na ratunek 3/09
fot. K. Kaczmarek
Analiza przypadku
czas przejścia przez bramę i zapew- Opatrywanie poszko- Nad całością transportu czuwał
dowanego w jednym
niają zabezpieczenie osobom, które koordynator transportu medyczne-
z punktów medycznych
schodzą już z pola. go. Pomoc w postaci ambulansów
ulokowanych na lednic-
kim polu
Przejście przez Rybę to newralgicz- zapewniły: Pogotowie Ratunkowe
ny punkt programu  wymaga od ra- w Poznaniu, Samodzielny Publicz-
towników maksymalnego skupienia ny ZOZ w Grodzisku Wielkopol-
i uwagi. Nieoceniona jest współpraca skim, NZOZ Szpital w Puszczyko-
ze strażakami, wojskiem i służbą ochro- wie, Szpital we Wrześni, Artur Obst
ny. Należy dodać, że przejście przez Obst-Technika, Sebastian Siwka
bramę Rybę rozpoczyna się po półno- Trans Medical, A
ukasz Bowczan
cy i trwa kilka godzin. W tym roku do- Bobomed  Transport Medyczny.
datkowo pracy nie ułatwiały padający Ponadto wsparcie transportu we-
deszcz i spadek temperatury. Ratow- wnątrz pola zapewniła Beskidzka
nicy pełnią swoją służbę do momen- Grupa GOPR wyposażona w quad
tu przejścia wszystkich uczestników z koszem ratowniczym. Oprócz
przez bramę (należy pamiętać, że ra- tego po obu stronach pola wyzna-
townicy stacjonują na polu od godz. czono lądowiska dla śmigłowca Lot-
10.00). W tym roku przejście przez niczego Pogotowia Ratunkowego.
bramę trwało niewiele ponad dwie W ramach sztabu medycznego
godziny. To niedługo  zwłaszcza gdy działają również apteki. Podział
ma się w pamięci spotkania, które koń- środków farmakologicznych i sprzę-
czyły się wraz ze wschodem słońca, tu medycznego dla punktów i szpita-
ok. godz. 5.00 lub 6.00 nad ranem. li umożliwia ich sprawne działanie.
A
ączność i transport Podsumowanie
Kolejną kwestią związaną z za- liło pole na dwie części i uniemoż- Dla przejrzystości powyższej analizy
bezpieczeniem medycznym jest liwiło bezpośredni przejazd przez trzeba uzupełnić kilka danych.
łączność. Kwestię tę zabezpiecza nią. Stąd pojawiła się konieczność W zabezpieczeniu samego pola
służba łączności, wyposażając me- wyznaczenia dróg ewakuacji dla uczestniczyło ponad 300 osób
dyków w stacjonarne i przenośne ambulansów, co wynika z faktu,  do tej liczby należy dodać lekarzy,
systemy komunikacji. Takie rozwią- iż część poszkodowanych wymaga pielęgniarki, ratowników i studen-
zanie zapewnia stałą łączność we- dalszego transportu poza pole. tów, którzy pracowali w szpitalach.
wnątrz służby medycznej (w tym Przy każdym szpitalu stacjonu- W sumie w działaniach medycznych
szpitali), a także lekarza głównego jÄ… karetki, które w razie potrzeby braÅ‚o udziaÅ‚ ponad 500 osób. qð
pola i poszczególnych koordyna- mogą przewozić poszkodowanych
torów ze służbą ochrony i sztabem do szpitala głównego i dalej do szpi- Autor dziękuje twórcom idei zabez-
głównym. Ponadto w celu uniknię- tali, które zabezpieczają spotkanie pieczenia w Lednicy  prof. dr. hab.
cia nieporozumień i przeciążenia poza polem. W tym roku, podob- Jerzemu Koniecznemu, prof. dr. hab.
sieci łączności każdy z punktów me- nie jak w latach ubiegłych, zadania med. Michałowi Gacy i Krzysztofowi
dycznych otrzymuje bezpośrednie tego podjęły się Szpital Wojewódzki Panufnikowi, Marzenie Radomskiej 
bieżące komunikaty od koordynato- w Poznaniu, Zakład Opieki Zdrowot- dyrektor Wielkopolskiego Centrum
ra ratowników medycznych i trzech nej Poznań  Nowe Miasto, Szpital Edukacji Medycznej w Poznaniu
współpracujących z nim ratowni- MSWiA w Poznaniu, Szpital Miejski  oraz Markowi Dąbrowskiemu i Mar-
ków medycznych. im. Raszei w Poznaniu, Szpital im. cie Przesławskiej, którzy przez wiele lat
Następną ważną kwestią jest Krysiewicza w Poznaniu, ZOZ nad wspierali lednickie działania.
transport wewnątrz pola i z pola Matką i Dzieckiem, Zespół Opieki
do szpitali miejskich. Podniesienie Zdrowotnej w Gniez
nie oraz Woje- *y
ródło: Ustawa o bezpieczeństwie
kilka lat temu Drogi Trzeciego Ty- wódzki Szpital dla Nerwowo i Psy- imprez masowych (Dz.U. z 1997 r.,
siÄ…clecia (budowa nasypu) podzie- chicznie Chorych w Gniez
nie. nr 106, poz. 680).
www.naratunek.elamed.pl Ä„ð 59 Ä„ð
fot. K. Kaczmarek