Pejzaż rodzimy w "Panu Tadeuszu" i jego kontynuacje w "Nad Niemnem" i w "Przedwiośniu"











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Romantyzm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Pejzaż rodzimy w "Panu
Tadeuszu" i jego kontynuacje w "Nad Niemnem" i w
"Przedwiośniu"










kategoria:   J.polski
zakres:   Romantyzm
dodano:   1999-12-14




Opisy przyrody w
"Panu Tadeuszu" są z reguły związane z akcją i podporządkowane są
sprawom ludzkim. Wschody i zachody słońca stanowią zatem ramę dla
całodziennych wypadków, uwydatniając kompozycję utworu. Stosunkom
między ludźmi odpowiada stan pogody. Wraz z powstaniem żywych
konfliktów między bohaterami psuje się wspaniała letnia pogoda
(słota przed bitwą w ks. IX i burza na początku ks. X). Kolejny
związek pomiędzy opisami rodzimej natury a treścią poematu to
zwracanie w nich uwagi na piękno rzeczy pospolitych. W przypadku
ludzi jest to szczegółowy opis ich zachowania, ubioru, zwyczajów.
Przyrodę natomiast pokazuje Mickiewicz za pomocą opisów uroku ogrodu
warzywnego, barwności ptactwa domowego, piękna skromnych kwiatów
polnych, krzewów i drzew, grzybów i obłoków na niebie. Poeta nawet w
najprostszym fragmencie krajobrazu dostrzega przepych zestawień
kolorystycznych i grę światła. Mickiewiczowski opis obok precyzji
obserwacji odznacza się świetną kompozycją, podkreślającą
najważniejsze cechy zjawiska, częstą personifikacją zjawisk przyrody
lub porównaniami (np. opis dwóch strumieni w ks. VIII), czy też
antropomorfizacją, czyli przypisywaniem zjawiskom przyrody emocji
ludzkich (np. miłość dwóch stawów). Krajobraz rodzimy to także
opisy postaci, obyczajów, otoczenia, wnętrza domów, narzędzi i
sprzętów, jak np. zegar z melodyjką, buduar Zosi, serwis. Krajobraz
ten widzimy w typach postaci: Jacka Soplicy - zawadiaki sarmaty,
Zosi - dziewczęcia polskiego, Sędziego - dobrego gospodarza,
Wojskiego - wiernego sługi. Na rodzimość krajobrazu wpływa także
zachowanie obyczajów: służenie kobietom przy stole, prawo
starszyzny, gościnność. A zatem rodzimość przejawia się w "Panu
Tadeuszu" w patriotyźmie, w poczuciu umiłowania ojczyzny. A.
Mickiewicz w "Panu Tadeuszu" stworzył pejzażową formułę polskości,
służącą jako wzór czy motyw do wykorzystania przez późniejszych
artystów. W "Nad Niemnem" E. Orzeszkowej spotykamy się z mnogością
opisów przyrody i ludzi ją rozumiejących, zżytych z naturą. W tych
opisach narrator rezygnuje z klasycznych chwytów powieści
realistycznej, zamieniając w tych fragmentach język prozy na czystą
poezję i lirykę. To właśnie owo typowe dla Orzeszkowej
"krajobrazowanie" zbliża tą pozytywistyczną powieść do epopei
Mickiewicza. Wszystkie obrazy lasów, pól, miedz, zagród, sadów
utrzymane są w tonacji "glorii przyrody". Tu narrator-świadek
przestaje być tylko obserwatorem. Traci całkowicie dystans do
świata, zmienia się niemal w jego uczestnika. Podobnie było u
Mickiewicza, u którego występowało w "Panu Tadeuszu" kilku
narratorów, z których jeden, podziwiając piękno krajobrazu
litewskiego, odsłaniał czytelnikom swoje myśli i uczucia.
Korczyn, tak jak Soplicowo, położony jest w pięknym litewskim
krajobrazie literackim. Podobnie także pokazana jest rodzimość
panująca w domu Korczyńskich. Mamy wię i tu rytm dnia wyznaczany
przez pracę i rozrywki. Orzeszkowa prezentuje jednak bardziej
zróżnicowaną galerię postaci. Z jednej strony tych, którzy odchodzą
od schematu życia rodzinnego w wydaniu mickiewiczowskim - Darzeccy,
pani Emilia, Zygmunt Korczyński, Orzelski czy Różyc. Z drugiej
strony Benedykt i Witold - ci, którzy zachowują te tradycje oraz
Justyna - dziewczę polskie. Rodzimość Korczyna pokazana jest także i
tu poprzez opis sprzętów, takich jak fortepian czy obrazy, a także
przez typowo polską gościnność. W "Przedwiośniu" S. Żeromskiego
Nawłoć tylko powierzchownie przypomina mickiewiczowskie Soplicowo. I
tu także rodzimość pejzaży pokazana jest przez rytm dnia
wyznaczanego posiłkami, podobne są rozrywki: grzybobranie,
przejażdżki. Ale Żeromski pokazuje mieszkańców Nawłoci przy
nieustannej zabawie, w Soplicowie natomiast na plan pierwszy
wysuwała się praca. W "Przedwiośniu" pryska mit patriarchizmu -
ojcowizny, szacunku dla starszych. Pryska mit serdecznego stosunku
do służby, poprzez pokazanie z jednej strony serdecznego odnoszenia
się państwa do Macieja, z drugiej zaś panującej w czworakach nędzy.
Przyroda nie odgrywa już tu tak ważnej roli. Typy ludzkie są
podobne, a jednak inne, ponieważ Telimena to kokietka, ale w sumie
dobra kobieta - Laura zaś jest już egoistką, ksiądz Robak to
patriota, który swoje posłanie traktuje bardzo poważnie, a ksiądz
Anastazy lekceważy sobie swój stan kapłański. Opisany przez
Żeromskiego rodzimy pejzaż stał się symbolem wstecznego
konserwatyzmu.







Autor: KULA

Ocena : 3 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000