Informator
dla kandydatów
na biegłych rewidentów
2010
2 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
D z i a ł P o s t ę p o w a n i a K w a l i f i k a c y j n e g o
00-172 Warszawa, ul. Dzika 19/23
http://www.kibr.org.pl
Telefony:
22/635 81 84, 22/635 10 40, 22/635 14 77
Faks:
22/635 81 84 wew. 124
Telefony wewnętrzne:
Kierownik Działu 103
Wpłaty 120
Praktyki 113
Odwołania, aplikacje 122
Zaświadczenia 116
Inne informacje 113, 115
e-mail: [e-mail]
[e-mail] zmiana danych osobowych
[e-mail] wpłaty kandydatów
[e-mail] sprawy związane z praktykami
[e-mail] sprawy związane z aplikacjami i odwołaniami
[e-mail] wystawianie zaświadczeń
Numer konta dla kandydatów na biegłych rewidentów:
PKO BP S.A. XV Oddział Centrum 83 1020 1156 0000 7402 0011 1625
K r a j o w a I z b a B i e g ł y c h R e w i d e n t ó w
Biuro
00-175 Warszawa, al. Jana Pawła II 80
http://www.kibr.org.pl
Telefony:
22/637 30 81, 22/637 30 82, 22/637 30 83
Faks:
22/637 30 84
e-mail: [e-mail]
Telefony wewnętrzne:
Biuro Podawcze 133,134
Sekretariat 101,136
Dział Finansowo-Księgowy 114,115,116,117
Kasa 108
czynna od poniedziałku do piątku w godz. 10-12 i 14-15
Uprzejmie informujemy, że Biuro KIBR jest czynne od poniedziałku do piątku w godzinach
8.00-16.00. Dodatkowo w każdy poniedziałek do godz.18.00 dyżur pełnią pracownicy: Działu
Finansowo-Księgowego, Działu Postępowania Kwalifikacyjnego oraz Biura Podawczego.
3
SPIS TREŚCI
UCHWAA
A NR 1798/41/2010 KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW z dnia 30
marca 2010 r. w sprawie szczegółowego zakresu tematycznego egzaminów w postępowaniu
kwalifikacyjnym na biegłych rewidentów....................................................................................... 4
UCHWAA
A NR 1615/38/2010 KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW z dnia 16
lutego 2010 r. w sprawie wysokości opłat za poszczególne egzaminy ........................................ 41
UCHWAA
A NR 1617/38/2010 KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW z dnia 16
lutego 2010 r. w sprawie zasad dokumentowania praktyki i aplikacji przez kandydatów na
biegłych rewidentów ..................................................................................................................... 42
UCHWAA
A NR 1802/41/2010 KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW z dnia 30
marca 2010 r. w sprawie warunków udzielania zwolnienia kandydata na biegłego rewidenta z
egzaminów z przedmiotów objętych postępowaniem kwalifikacyjnym, jeżeli w tym zakresie zdał
egzaminy uniwersyteckie lub równorzędne .................................................................................. 49
UCHWAA
A NR 1801/41/2010 KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW z dnia 30
marca 2010 r. w sprawie warunków zwolnienia kandydata na biegłego rewidenta, posiadającego
uprawnienia inspektora kontroli skarbowej, z egzaminu z prawa podatkowego .......................... 52
UCHWAA
A NR 1799/41/2010 KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW z dnia 30
marca 2010 r. w sprawie ramowego harmonogramu przeprowadzania postępowania
kwalifikacyjnego, określającego miejsce i termin przeprowadzania egzaminów dla kandydatów
na biegłych rewidentów, a także egzaminu z prawa gospodarczego dla osób, o których mowa w
art. 5 ust. 3 i 4 ustawy .................................................................................................................... 54
UCHWAA
A NR 1868/43/2010 KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW z dnia 11
maja 2010 r. zmieniająca uchwałę w sprawie ramowego harmonogramu przeprowadzania
postępowania kwalifikacyjnego, określającego miejsce i termin przeprowadzania egzaminów dla
kandydatów na biegłych rewidentów, a także egzaminu z prawa gospodarczego dla osób, o
których mowa w art. 5 ust. 3 i 4 ustawy ........................................................................................ 57
UCHWAA
A NR 2059/44/2010 KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW z dnia 1
czerwca 2010 r. w sprawie terminów egzaminów dla kandydatów na biegłych rewidentów ...... 58
4 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
UCHWAA
A NR 1798/41/2010
KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW
z dnia 30 marca 2010 r.
w sprawie szczegółowego zakresu tematycznego egzaminów
w postępowaniu kwalifikacyjnym na biegłych rewidentów
Na podstawie art. 9 ust. 9 pkt 2 oraz w związku z art. 5 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 7 maja 2009 r.
o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań
finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649) uchwala się, co następuje:
ż. 1. Ustala się szczegółowy zakres tematyczny egzaminów w postępowaniu kwalifikacyjnym na
biegłych rewidentów, obejmujących dziedziny określone w art. 9 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 maja 2009
r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań
finansowych oraz o nadzorze publicznym, zwanej dalej  ustawą , ujętych w dziesięć egzaminów,
określających zakres wiedzy teoretycznej oraz zakres umiejętności wymaganych od kandydatów na
biegłych rewidentów, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.
ż 2. Egzamin z prawa gospodarczego dla osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 i 4 ustawy,
obejmuje zakres tematyczny określony w punktach: 3, 4, 5.1, 5.3-5.6, 6 i 7 załącznika do uchwały.
ż 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia w trybie przepisów art. 72 ustawy.
Zgodnie z art. 72 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77,
poz. 649) Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwałę w dniu 22 kwietnia 2010 r.
5
Załącznik do uchwały Nr 1798/41/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 30 marca 2010 r.
SZCZEGÓA
OWY ZAKRES TEMATYCZNY EGZAMINÓW
W POST
POWANIU KWALIFIKACYJNYM
NA BIEGA
YCH REWIDENTÓW
1. TEORIA I ZASADY RACHUNKOWOŚCI
A. ZAKRES WIEDZY
1.1. Przedmiot, zakres i zasady rachunkowości
1.1.1. Rachunkowość jako element systemu informacyjnego jednostki.
1.1.2. Podstawowe pojęcia i definicje oraz funkcje, zadania i części składowe
rachunkowości.
1.1.3. Istota i znaczenie założeń koncepcyjnych i cech jakościowych sprawozdań
finansowych:
a) założenia koncepcyjne memoriału i kontynuacji działalności,
b) główne cechy jakościowe sprawozdania finansowego,
c) zasady rachunkowości,
d) zasady wyceny składników bilansu.
1.1.4. Harmonizacja rachunkowości:
a) organizacje międzynarodowe zajmujące się harmonizacją rachunkowości,
b) rola, znaczenie i zastosowanie Międzynarodowych Standardów
Sprawozdawczości Finansowej i dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących
rachunkowości.
1.2. Bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych
1.2.1. Bilans
1.2.1.1. Równanie bilansowe  jego znaczenie i wykorzystanie
w rachunkowości.
1.2.1.2 Kryteria kwalifikacji składników aktywów i zobowiązań.
1.2.1.3. Struktura aktywów bilansu jednostek (przedsiębiorstw)
prowadzących działalność produkcyjną, usługową i handlową.
1.2.1.4. Struktura pasywów bilansu jednostek (przedsiębiorstw)
prowadzących działalność produkcyjną, usługową i handlową.
6 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
1.2.1.5. Zasady sporządzania uproszczonego bilansu.
1.2.2. Rachunek zysków i strat.
1.2.2.1. Kryteria ujęcia przychodów i kosztów w rachunku zysków i strat.
1.2.2.2. Struktura rachunku zysków i strat.
1.2.2.3. Zasady sporządzania uproszczonego rachunku zysków i strat.
1.2.3. Rachunek przepływów pieniężnych.
1.2.3.1. Rachunek memoriałowy a rachunek kasowy.
1.2.3.2. Podstawowe kategorie przepływów pieniężnych.
1.3. Zdarzenia gospodarcze (w tym operacje gospodarcze), zasady ich dokumentowania
oraz ewidencji
1.3.1. Rodzaje zdarzeń gospodarczych i ich wpływ na bilans.
1.3.2. Dokumentowanie zdarzeń gospodarczych; treść dowodów, korekta błędnie
wystawionych dowodów księgowych.
1.3.3. Kontrola i kwalifikowanie dowodów do ujęcia w księgach rachunkowych.
1.3.4. Zapisy księgowe, ich treść i struktura.
1.3.5. Konto jako podstawowe urządzenie służące do ewidencji operacji
gospodarczych:
a) cechy, rodzaje i klasyfikacja kont,
b) podstawowe zasady funkcjonowania kont bilansowych, wynikowych
i pozabilansowych.
1.3.6. Zasady ewidencji typowych operacji gospodarczych (bilansowych
i wynikowych).
1.4. Prowadzenie ksiąg rachunkowych, w tym z zastosowaniem technologii
informacyjnych i systemów komputerowych
1.4.1. Zakres podmiotowy obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych.
1.4.2. Obligatoryjne elementy ksiąg rachunkowych prowadzonych różnymi
technikami, w tym z zastosowaniem technologii informacyjnych i systemów
komputerowych:
a) dziennik (funkcje i zasady prowadzenia różnymi technikami księgowości),
b) konta księgi głównej (zasada podwójnego zapisu, funkcje kont księgi
głównej, zasady i terminy otwierania, prowadzenia i zamykania kont księgi
głównej w różnych technikach księgowości),
c) konta ksiąg pomocniczych (cele, formy i zakres prowadzenia kont ksiąg
pomocniczych, sposoby prowadzenia kont ksiąg pomocniczych, zasady
otwierania, prowadzenia i zamykania kont ksiąg pomocniczych w różnych
7
technikach księgowości),
d) zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienie sald kont
ksiąg pomocniczych,
e) zasady uzgadniania ksiąg rachunkowych,
f) poprawianie błędów księgowych.
1.4.3. Kryteria oceny systemów rachunkowości informatycznej:
a) sposób realizacji podstawowych zasad księgowości podwójnej,
b) zgodność z przepisami prawa,
c) dostosowanie funkcji informacyjnych do potrzeb jednostki.
1.4.4. Kryteria uznawania ksiąg rachunkowych za prowadzone rzetelnie, bezbłędnie,
sprawdzalnie i bieżąco.
1.4.5. Miejsce prowadzenia i zasady przechowywania ksiąg rachunkowych.
1.4.6 Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych.
1.5. Inwentaryzacja
1.5.1. Zasady, metody, techniki i terminy przeprowadzania inwentaryzacji aktywów
i pasywów.
1.5.2. Ustalanie oraz rozliczanie różnic inwentaryzacyjnych i ich ujęcie w księgach
rachunkowych.
1.6. Elementy organizacji rachunkowości (dokumentacja i stosowanie)
1.6.1. Wymogi ustawowe odnośnie dokumentacji przyjętych przez jednostkę zasad
(polityki) rachunkowości.
1.6.2. Dokumentacja zasad emisji, obiegu i kontroli dowodów księgowych.
1.6.3. Dokumentacja zasad, terminów i metod przeprowadzania inwentaryzacji.
1.6.4. Dokumentacja zasad sprawowania kontroli wewnętrznej wspierającej system
rachunkowości jednostki.
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Kandydat na biegłego rewidenta powinien umieć w szczególności:
1) wyjaśnić potrzebę i cel sporządzania sprawozdań finansowych przez jednostki prowadzące
działalność w różnych formach prawnych, a w szczególności przez spółki handlowe oraz wskazać
użytkowników tych sprawozdań i uzasadnić ich zainteresowanie informacjami prezentowanymi
w sprawozdaniach finansowych;
2) wyjaśnić cele i sposoby stosowania nadrzędnych zasad rachunkowości oraz definiować pojęcia,
na które powołują się te zasady;
8 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
3) określać skutki zastosowania i niezastosowania nadrzędnych zasad rachunkowości oraz nie
spełnienia założenia kontynuacji działalności;
4) na podstawie przykładowych danych liczbowych inwentarza sporządzić uproszczony bilans
otwarcia w związku z rozpoczęciem prowadzenia ksiąg rachunkowych;
5) księgować na kontach księgi głównej i kontach ksiąg pomocniczych operacje gospodarcze
związane z:
a) przychodami, rozchodami i zużyciem (odpisy amortyzacyjne) środków trwałych, wartości
niematerialnych i prawnych,
b) rozliczaniem zakupu materiałów i towarów przy stosowaniu rzeczywistych cen zakupu oraz
stałych cen ewidencyjnych,
c) należnościami i zobowiązaniami,
d) obrotem aktywami pieniężnymi,
e) krótkoterminowymi rozliczeniami międzyokresowymi,
f) kapitałem podstawowym,
g) ujęciem kosztów produkcji w układzie rodzajowym i funkcjonalnym oraz ich rozliczeniem na
koszt wytworzenia wyrobów gotowych i nie-gotowych (w toku),
h) ujęciem kosztów sprzedaży i ogólnego zarządu,
i) procesem sprzedaży wyrobów, towarów i usług,
j) pozostałymi przychodami i kosztami operacyjnymi,
k) operacjami finansowymi,
l) operacjami nadzwyczajnymi,
m) obliczeniem wyniku finansowego metodą statystyczną oraz ustaleniem wyniku finansowego
metodą księgową,
n) poprawianiem błędów księgowych;
6) sporządzać:
a) zestawienia sald kont ksiąg pomocniczych,
b) zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej,
c) uproszczony bilans,
d) uproszczony rachunek zysków i strat,
e) uproszczony rachunek przepływów pieniężnych;
7) oceniać prawidłowość:
a) dowodów księgowych,
b) poszczególnych elementów ksiąg rachunkowych;
8) stosować zasady, metody i techniki inwentaryzacji, kwalifikować i rozliczać różnice
inwentaryzacyjne oraz księgować operacje gospodarcze w tym zakresie;
9) oceniać prawidłowość i kompletność:
9
a) dokumentacji przyjętych przez jednostkę zasad rachunkowości,
b) unormowań w zakresie inwentaryzacji, zasad emisji i obiegu dokumentów oraz
funkcjonowania kontroli wewnętrznej wspierającej system rachunkowości, dokumentacji
stosowanych systemów rachunkowości informatycznej.
2. EKONOMIA I KONTROLA WEWN
TRZNA
A. ZAKRES WIEDZY
2.1. Makroekonomia
2.1.1. Podstawowe pojęcia:
a) makroekonomia i mikroekonomia  zakres pojęcia,
b) dobra i kryteria ich podziału,
c) zasoby gospodarcze (naturalne, ludzkie, kapitałowe),
d) systemy analizy makroekonomicznej,
e) produkcja, produkt, koszt, cena,
f) konsumpcja, inwestycje, oszczędności.
2.1.2. Funkcjonowanie rynku:
a) rynek i konkurencja na nim (formy konkurencji),
b) problematyka ingerencji państwa w funkcjonowanie rynku
(interwencjonizm państwowy),
c) systemy gospodarcze,
d) równowaga na rynku,
e) efektywność gospodarowania w różnych strukturach rynkowych.
2.1.3. Produkt i dochód narodowy:
a) rachunek dochodu narodowego (ujęcie realne i nominalne),
b) PKB i PNB,
c) dyspozycyjny dochód ludności,
d) tempo wzrostu dochodu narodowego,
e) czynniki utrudniające porównywalność w czasie dochodu narodowego,
f) zachwianie równowagi w gospodarce a kwestie rachunku dochodu
narodowego.
2.1.4. Polityka monetarna i fiskalna:
a) bank centralny jego rola i funkcje,
b) polityka monetarna i jej instrumenty,
c) polityka podatkowa państwa,
d) funkcje podatków i kryteria ich klasyfikacji,
e) z
ródła dochodu państwa o charakterze pozapodatkowym.
10 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
2.1.5. Handel zagraniczny i bilans płatniczy:
a) bilans płatniczy państwa,
b) rachunek obrotów bieżących i kapitałowych,
c) wpływ eksportu netto na PNB,
d) stopa procentowa i kurs walutowy,
e) stopień wymienialności pieniądza,
f) kwota importowa.
2.1.6. Problematyka popytu i podaży:
a) popyt i podaż oraz ich wzajemne oddziaływanie,
b) czynniki kształtujące popyt i podaż,
c) koszt stały, zmienny i krańcowy, użyteczność krańcowa,
d) elastyczność popytu i podaży,
e) warunki zachowania ceny równowagi w powiązaniu ze zmianami popytu
i podaży,
f) decyzje konsumenta.
2.2. Mikroekonomia
2.2.1. Funkcjonowanie podmiotów gospodarczych:
a) cechy przedsiębiorstwa,
b) formy prawne działalności podmiotów gospodarczych,
c) cele przedsiębiorstwa,
d) procesy koncentracji kapitału i działalności a formy organizacyjne
działalności gospodarczej,
e) racjonalność i efektywność jako przesłanki funkcjonowania
przedsiębiorstwa,
f) czynnik czasu i ryzyka w funkcjonowaniu firmy.
2.2.2. Narzędzia analizy ekonomicznej:
a) dane ekonomiczne, szeregi czasowe danych, dane przekrojowe,
b) wskaz
niki i ich wykorzystanie (cen i inne),
c) wskaz
niki nominalne i realne,
d) sposoby mierzenia zmian wielkości ekonomicznych,
e) modele ekonomiczne a dane ekonomiczne,
f) wykresy, linie i równania (ich wykreślanie i czytanie),
g) teorie ekonomiczne a rzeczywistość.
2.2.3. Konkurencja doskonała i monopol:
a) decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa (podmiotu gospodarczego)
w warunkach konkurencji doskonałej (krzywe podaży),
11
b) konkurencja na rynkach światowych,
c) czysty monopol,
d) konkurencja monopolistyczna.
2.2.4. Ekonomia dobrobytu:
a) efektywna alokacja zasobów,
b) konkurencja doskonała a efektywność w sensie Pareto,
c) zakłócenia i rozwiązanie  drugie po najlepszym ,
d) zawodność rynku,
e) efekty zewnętrzne,
f) problemy środowiska naturalnego.
2.2.5. Przedsiębiorstwo i jego otoczenie:
a) elementy podsystemów realizacji celów przedsiębiorstwa,
b) istota procesów gospodarczych realizowanych przez przedsiębiorstwo
(podmiot gospodarczy),
c) zasady organizowania procesów gospodarczych,
d) otoczenie przedsiębiorstwa  elementy, kryteria podziału,
e) podejście systemowe i sytuacyjne w analizie wpływu otoczenia na podmiot
gospodarczy.
2.2.6. Kierowanie, zarządzanie, kontrolowanie:
a) zarządzanie, kierowanie, kontrolowanie  zdefiniowanie pojęć,
b) władza organizacyjna i czynniki ją kreujące,
c) role kierownicze w procesie zarządzania,
d) zależność między kwalifikacjami kierowników a ich usytuowaniem
w hierarchii organizacji.
2.2.7. Podejmowanie decyzji gospodarczych:
a) ujęcie przedmiotowe i podmiotowe problemu decyzyjnego,
b) kryteria podziału problemów decyzyjnych,
c) decydowanie  teorie podejmowania decyzji,
d) techniki podejmowania decyzji,
e) niepewność (ryzyko) jako nieodłączny element decydowania,
f) etapy procesu podejmowania decyzji,
g) planowanie decyzji gospodarczych i kryteria klasyfikacji planów.
2.3. Kontrola wewnętrzna
2.3.1. Ryzyko w działalności gospodarczej:
a) pojęcie ryzyka,
b) czynniki i z
ródła ryzyka,
12 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
c) rodzaje ryzyka,
d) indywidualna postawa wobec ryzyka,
e) ubezpieczenie a ryzyko,
f) niepewność a korzyści (przychody) z posiadanych aktywów,
g) wybór portfela inwestycyjnego a ryzyko,
h) efektywny rynek aktywów.
2.3.2 System kontroli wewnętrznej:
a) kontrola jako funkcja zarządzania,
b) etapy procesu kontroli,
c) kryteria klasyfikacji rodzajów kontroli w przedsiębiorstwie i ich
charakterystyka,
d) modele kontroli w zależności od typu przedsiębiorstwa,
e) zakres kontroli.
2.3.3 Funkcjonowanie kontroli wewnętrznej a jakość ksiąg rachunkowych
i sprawozdań finansowych:
a) związek kontroli wewnętrznej z rachunkowością,
b) kontrolne funkcje rachunkowości i sprawozdawczości finansowej,
c) elementy i instrumenty kontroli wewnętrznej dla zapewnienia rzetelności
ksiąg rachunkowych i sprawozdawczości finansowej,
d) kontrola wewnętrzna w środowisku informatycznym.
2.3.4 Audyt wewnętrzny  istota, funkcje, obszar działań.
2.3.5 A
ad korporacyjny.
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Kandydat na biegłego rewidenta oprócz wiedzy teoretycznej dotyczącej
podstawowych zagadnień z ekonomii i kontroli wewnętrznej powinien w szczególności:
1) rozumieć różnice między mikroekonomią i makroekonomią;
2) rozumieć dlaczego teoria jest widomym uproszczeniem rzeczywistości;
3) rozumieć proces budowy prostego modelu teoretycznego;
4) znać zastosowanie w praktyce podstawowych praw makro i mikroekonomii;
5) umieć wykorzystać w praktyce inne podstawowe zagadnienia mikroekonomii (np. inwestycje,
polityka kształtowania cen, itp.);
6) znać zasady gospodarowania będącymi w dyspozycji przedsiębiorstwa zasobami materialnymi,
kapitałowymi i ludzkimi oraz umieć ocenić racjonalność ich wykorzystania;
7) znać zastosowanie w praktyce funkcjonowania podmiotu gospodarczego podstawowych praw
ekonomii i zarządzania;
13
8) znać organizację procesów gospodarczych w różnych rodzajach realizowanej działalności
gospodarczej;
9) umieć zdefiniować ryzyko oraz określić z
ródła i rodzaje ryzyka;
10) umieć ocenić zakres wykorzystania kontroli wewnętrznej w procesie zarządzania;
11) umieć zaprojektować (a także ocenić) strukturę i zasady funkcjonowania kontroli wewnętrznej,
zapewniającej rzetelność i prawidłowość ksiąg rachunkowych oraz właściwą jakość informacji
wykazywanych w sprawozdaniach;
12) znać zasady ładu korporacyjnego.
3. PRAWO  PRAWO CYWILNE, PRAWO PRACY I UBEZPIECZEC

SPOA
ECZNYCH, PRAWO SPÓA
EK, PRAWO O POST
POWANIU
UPADA
OŚCIOWYM I NAPRAWCZYM, PRAWO REGULUJ
CE
DZIAA
ALNOŚĆ GOSPODARCZ

A. ZAKRES WIEDZY
3.1. Podstawy prawa
3.1.1. y
ródła prawa powszechnie obowiązującego.
3.1.2. Pierwotne i wtórne prawo wspólnotowe.
3.1.3. Norma prawna a przepis prawa.
3.1.4. Obowiązywanie prawa.
3.2. Prawo cywilne
3.2.1. Podmioty prawa cywilnego, przedstawicielstwo, mienie, czynności prawne,
terminy, przedawnienie roszczeń.
3.2.2. Własność i inne prawa rzeczowe (własność, użytkowanie wieczyste, prawa
rzeczowe ograniczone, posiadanie).
3.2.3. Zobowiązania:
a) zagadnienia ogólne powstawania i wykonywania zobowiązań,
b) wielość dłużników i wielość wierzycieli,
c) ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych, treść i forma umów,
d) bezpodstawne wzbogacenie,
e) czyny niedozwolone,
f) wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania, potrącenie, odnowienie,
zwolnienie z długu, zmiana wierzyciela lub dłużnika,
g) ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika,
h) umowy: sprzedaży, zamiany, dostawy, kontraktacji, o dzieło, o roboty
budowlane, najmu i dzierżawy, leasingu, użyczenia, pożyczki, rachunku
bankowego, zlecenia, agencyjna, komisu, przewozu, spedycji,
14 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
ubezpieczenia, przechowania, składu, spółki, poręczenia, darowizny,
przekazu.
3.3. Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych
3.3.1. Stosunek pracy i związane z nim obowiązki zakładu pracy i pracownika:
a) stosunek pracy,
b) wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia pracodawcy na rzecz
pracownika,
c) obowiązki i uprawnienia zakładu pracy i pracownika,
d) odpowiedzialność materialna pracowników.
3.3.2. Czas pracy:
a) wymiar i rozkład czasu pracy,
b) czas pracy w ruchu ciągłym,
c) praca w godzinach nadliczbowych w nocy oraz w niedziele i święta.
3.3.3. Urlopy pracownicze.
3.3.4. Prawo ubezpieczeń społecznych.
3.3.5. Zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne.
3.3.6. Obowiązki ubezpieczonych.
3.3.7. Zwrot nienależnie pobranych świadczeń oraz odsetki za opóz
nienie w wypłacie
świadczeń.
3.4. Prawo spółek
3.4.1. Przepisy ogólne, spółki osobowe i kapitałowe.
3.4.2. Powstawanie spółek.
3.4.3. Organy spółek. Prawa i obowiązki wspólników, akcjonariuszy.
3.4.4. Rozwiązanie i likwidacja spółek. A
ączenie, podział i przekształcanie spółek.
3.5. Prawo o postępowaniu upadłościowym i naprawczym
3.5.1. Przepisy ogólne o postępowaniu upadłościowym.
3.5.2. Ogłoszenie upadłości.
3.5.3. Skutki ogłoszenia upadłości.
3.5.4. Zgłoszenie i ustalenie wierzytelności.
3.5.5. Postępowanie naprawcze w razie zagrożenia niewypłacalnością.
3.6. Prawo regulujące działalność gospodarczą
3.6.1. Powszechnie obowiązujące warunki prowadzenia działalności gospodarczej
(m.in. zasada równości przedsiębiorców wobec prawa, zasada rozliczeń
bezgotówkowych, koncesjonowanie niektórych rodzajów działalności
gospodarczej lub wydawanie zezwoleń).
3.6.2. Powstawanie, funkcjonowanie, łączenie, przekształcanie, przejęcie i likwidacja
15
przedsiębiorstw osób fizycznych, przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni,
banków i innych instytucji finansowych, zakładów ubezpieczeń.
3.6.3. Ochrona środowiska w działalności gospodarczej.
3.6.4. Podstawy prawne działalności gospodarczej organizacji społecznych, fundacji
i stowarzyszeń oraz przedstawicielstw osób zagranicznych.
3.6.5. Prawo dewizowe.
3.7. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów prawa dotyczących punktów 3.2. 3.3.,
3.4., 3.5. i 3.6.
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Kandydat na biegłego rewidenta powinien wykazać, oprócz wiedzy teoretycznej w zakresie
ustalonym w punkcie A, także umiejętność praktycznego wskazywania i przestrzegania przepisów
właściwych ustaw a szczególnie umiejętność:
1) wskazywania naruszeń warunków prowadzenia działalności wynikających z przepisów ustawy
prawo o działalności gospodarczej;
2) stosowania zasad wykonywania zobowiązań;
3) określania obowiązków i uprawnień stron umów cywilnoprawnych, a przede wszystkim umów:
a) sprzedaży, dostawy, o roboty budowlane, komisu, przewozu, spedycji, składu,
b) o dzieło, zlecenia, agencyjnej,
c) najmu, dzierżawy i innych podobnych (leasingu),
d) rachunku bankowego, pożyczki, poręczenia, przekazu, darowizny i ubezpieczenia;
4) określania obowiązków i uprawnień stron umowy o pracę;
5) wywiązywania się z obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych;
6) stosowania zasad dotyczących powstawania, funkcjonowania i likwidacji podmiotów
gospodarczych, działających w szczególności w formie osób prawnych, w zakresie:
a) dopełniania obowiązków rejestrowych,
b) gromadzenia kapitałów własnych i ich przeznaczenia w ujęciu formalno-prawnym,
c) obowiązków i uprawnień walnego zgromadzenia, rady nadzorczej (komisji rewizyjnej)
i zarządu w spółkach kapitałowych i spółdzielniach;
7) stosowania zasad prawa upadłościowego i naprawczego;
8) wskazywania naruszeń przepisów prawa regulującego działalność gospodarczą.
4. PRAWO PODATKOWE (część I)
A. ZAKRES WIEDZY
4.1. Zagadnienia ogólne
16 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
4.1.1. Istota podatku.
4.1.2. y
ródła prawa podatkowego.
4.1.3. Organy podatkowe i administracja podatkowa.
4.1.4. Urzędowe interpretacje prawa podatkowego.
4.2. Materialne prawo podatkowe
4.2.1. Obowiązek podatkowy a zobowiązania podatkowe.
4.2.2. Powstawanie i wygasanie zobowiązań podatkowych.
4.2.3. Zaległość podatkowa.
4.2.4. Nadpłata podatku.
4.2.5. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.
4.2.6. Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe.
4.3. Formalne prawo podatkowe
4.3.1. Postępowanie podatkowe.
4.3.2. Dowody w postępowaniu podatkowym.
4.3.3. Szacowanie podstawy opodatkowania.
4.3.4. Decyzje i postanowienia jako formy rozstrzygnięć w postępowaniu
podatkowym.
4.3.5. Odwołania i zażalenia w postępowaniu podatkowym.
4.3.6. Zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej.
4.3.7. Czynności sprawdzające i kontrola podatkowa.
4.3.8. Szczególny nadzór podatkowy.
4.3.9. Tajemnica skarbowa.
4.3.10. Ewidencja oraz identyfikacja podatników i płatników.
4.4. Szczegółowe prawo podatkowe
4.4.1. Podatek od towarów i usług (zakres opodatkowania, podatnicy i ich rejestracja,
obowiązek podatkowy, zwolnienia przedmiotowe, zwolnienia podmiotowe,
miejsce świadczenia, podstawa opodatkowania, stawki podatku, sprzedaż
zwolniona i opodatkowana, podatek należny, dokumentowanie sprzedaży i jej
ewidencja; podatek naliczony, dokumentacja zakupów i ich ewidencja,
obliczenie i zwrot podatku, deklaracje podatkowe i informacje podsumowujące,
dokumentacja i terminy rozliczeń, procedury szczególne).
4.4.2. Podatek akcyzowy (przedmiot opodatkowania, podatnicy, obowiązek
podatkowy, podstawa opodatkowania, stawki podatku, podatek akcyzowy
17
w imporcie i w eksporcie, w dostawach i nabyciach wewnątrz wspólnotowych,
terminy i tryb regulowania zobowiązań z tytułu podatku akcyzowego).
4.4.3. Opłata skarbowa, podatek od czynności cywilnoprawnych (przedmiot opłaty
i podatku, obowiązek uiszczania, podstawa obliczania, płatnicy, pobór).
4.4.4. Podatek od gier (przedmiot opodatkowania, podatnicy, stawki podatku, terminy
i tryb płatności, udział płatników w poborze podatku od gier).
4.5. Prawo celne
4.5.1. Podstawowe pojęcia Wspólnotowego Kodeksu Celnego (np. dozór celny, dług
celny, kontrola celna, obszar celny, zgłoszenie celne).
4.5.2. Wartość celna towarów.
4.5.3. Składy celne, wolne obszary celne, składy wolnocłowe.
4.5.4. Procedury celne.
4.5.5. Przedstawicielstwa celne, agencje celne, organy celne.
4.6 Prawo karne skarbowe
4.6.1 Przestępstwa i wykroczenia skarbowe.
4.6.2 Kary za przestępstwa skarbowe.
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Oprócz posiadania wiedzy teoretycznej o wyżej ustalonym zakresie, kandydat na biegłego
rewidenta powinien w hipotetycznych sytuacjach, dysponując przykładowymi danymi liczbowymi,
umieć zastosować przepisy właściwych ustaw i wydanych na ich podstawie aktów prawnych,
uwzględniających również dyrektywy Rady Unii Europejskiej, a w szczególności umieć:
1) stosować zasady ustalania podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług (VAT)
i stawki tego podatku;
2) oceniać prawidłowość faktur VAT dokumentujących zakupy i sprzedaż;
3) przewidzieć konsekwencje nieprawidłowości w dokumentowaniu zakupów i sprzedaży oraz
w ewidencji prowadzonej dla potrzeb VAT;
4) stosować zasady i terminy odliczania podatku VAT;
5) wykonywać obowiązki podatnika związane z dokumentacją i z ewidencją dla celów VAT,
sporządzaniem deklaracji i informacji podsumowujących, uiszczaniem podatku należnego do
zapłaty;
6) ustalać podstawy i kwoty podatku akcyzowego i podatku od gier oraz wykonywać inne obowiązki
podatników tych podatków;
7) ustalać wartość celną towarów;
8) stosować zasady postępowania podatkowego w przykładowych sytuacjach dotyczących
zobowiązań podatkowych.
18 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
5. FINANSE
A. ZAKRES WIEDZY
5.1. Rynek finansowy
5.1.1. Elementy rynku finansowego i jego instrumenty:
a) rynek pieniężny:
- międzybankowy rynek pieniężny, rynek krótkoterminowych bonów
pieniężnych, krótkoterminowy lokacyjno-kredytowy rynek bankowy,
rynek walutowy,
- weksel jako element rynku pieniężnego (rodzaje weksli, ich elementy
i funkcje oraz nadużycia wekslowe),
- czek jako element rynku pieniężnego (rodzaje czeków, ich elementy
i funkcje, czeki w obrocie zagranicznym, nadużycia w obrocie
czekowym),
b) rynek kapitałowy (rynek długoterminowego kredytu bankowego, rynek
długoterminowych papierów wartościowych, obligacje i akcje jako
elementy tego rynku, ich znaczenie, klasyfikacja, zasady emisji i obrotu
oraz ceny),
c) system zorganizowanego obrotu instrumentami finansowymi
(charakterystyka i zasady funkcjonowania giełd papierów
wartościowych, transakcje giełdowe, systemy i syntetyczne wskaz
niki
notowań giełdowych, równoległe i pozagiełdowe rynki papierów
wartościowych, wskaz
niki rynku kapitałowego),
d) fundusze inwestycyjne  zasady funkcjonowania,
e) fundusze emerytalne  funkcje, zasady działania.
5.1.2. Rodzaje instytucji finansowych, ich funkcje i zasady działania.
5.1.3. System nadzoru nad rynkiem finansowym.
5.2. Zarządzanie finansami jednostek gospodarczych
5.2.1. Kapitały (fundusze) własne jednostek gospodarczych.
5.2.2. Rozliczenia pieniężne gotówkowe i bezgotówkowe, w tym w walutach
obcych.
5.2.3. Zasilanie finansowe, analiza i prognozowanie przepływów pieniężnych.
5.2.4. Wycena przepływów pieniężnych:
a) wartość przyszła i procent złożony,
b) wartość bieżąca i dyskonto,
c) annuity i perpetuity.
19
5.2.5. Planowanie nakładów kapitałowych  wartość bieżąca netto (NPV)
i wewnętrzna stopa zwrotu (IRR), analiza i ocena projektu inwestycyjnego,
decyzje inwestycyjne w warunkach ryzyka i niepewności.
5.2.6. Długoterminowe decyzje finansowe:
a) z
ródła finansowania długoterminowego:
- kredyty i pożyczki długoterminowe,
- obligacje, zamienne papiery wartościowe i prawa pierwokupu,
- inne, alternatywne z
ródła finansowania (leasing, factoring, private
equity),
b) zasady emisji i plasowania emisji na rynku,
c) koszt kapitału:
- koszt kapitału własnego,
- koszt kapitału obcego,
- średni ważony koszt kapitału,
d) struktura finansowania, zasady działania dz
wigni finansowej,
e) restrukturyzacja długu,
f) polityka dywidend.
5.2.7. Krótkoterminowe decyzje finansowe:
a) zarządzanie środkami pieniężnymi i płynnością,
b) zarządzanie zapasami, należnościami i zobowiązaniami
krótkoterminowymi:
- polityka kredytu kupieckiego,
- koszt kredytów i pożyczek krótkoterminowych,
- pożyczki zabezpieczone i obrót wierzytelnościami,
- bony komercyjne,
c) zarządzanie kapitałem obrotowym netto.
5.2.8. Planowanie finansowe: prognozy, zakres, modele.
5.2.9 Zarządzanie ryzykiem w gospodarce finansowej przedsiębiorstwa:
a) pojęcie zarządzania ryzykiem,
b) proces zarządzania ryzykiem,
c) metodyka pomiaru ryzyka,
d) pomiar ryzyka rynkowego i płynności,
e) strategia sterowania ryzykiem rynkowym,
f) strategia sterowania ryzykiem płynności,
g) zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie.
5.2.10 Postępowanie naprawcze oraz upadłościowe  aspekty finansowe.
20 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
5.3. Wycena przedsiębiorstw
5.3.1. Wycena przedsiębiorstw metodami majątkowymi:
a) metodą księgową,
b) metodą ogólnej siły nabywczej pieniądza,
c) metodą wartości odtworzenia,
d) metodą likwidacyjną.
5.3.2. Wycena przedsiębiorstw metodą dochodową (zdyskontowanych przepływów
pieniężnych).
5.3.3. Wycena przedsiębiorstw metodami mieszanymi:
a) metodą stopy pomnażania wartości,
b) metodą średniej wartości,
c) metodą z zyskiem dodatkowym.
5.3.4. Wycena przedsiębiorstw innymi metodami:
a) rynkową metodą wyceny mnożnikowej,
b) uproszczoną metodą drogą porównań,
c) metody wyceny przedsiębiorstw nierentownych.
5.4. Finanse banków i instytucji finansowych
5.4.1. System bankowy  bank centralny i jego funkcje, banki komercyjne, w tym
państwowe i spółdzielcze oraz w formie spółek akcyjnych, oddziały
i przedstawicielstwa banków zagranicznych.
5.4.2. Operacje bankowe i operacje w innych instytucjach finansowych.
5.4.3. Finansowe aspekty struktury aktywów i pasywów banku komercyjnego,
funduszu inwestycyjnego i innych instytucji finansowych.
5.4.4. Ryzyko w działalności bankowej i zarządzanie nim (ogólne zasady i warunki
udzielania kredytów  zabezpieczenia, przestrzeganie granic koncentracji,
ograniczenie dopuszczalnej wartości udziałów wnoszonych przez bank do
innych osób prawnych, normy pozycji walutowej, rezerwa na ryzyko ogólne,
rezerwy celowe i odpisy z tytułu utraty wartości, fundusz ryzyka ogólnego).
5.4.5. Ocena wypłacalności banku i instytucji finansowej.
5.4.6. Gwarantowanie depozytów w bankach i gwarantowanie lokat w innych
instytucjach finansowych.
5.5. Finanse zakładów ubezpieczeń
5.5.1. System ubezpieczeń majątkowych i osobowych (formy organizacyjno-prawne
prowadzenia działalności ubezpieczeniowej, istota i rodzaje ubezpieczeń).
5.5.2. Operacje w działalności ubezpieczeniowej.
5.5.3. Finansowe aspekty struktury aktywów i pasywów zakładu ubezpieczeń.
21
5.5.4. Działalność lokacyjna.
5.5.5. Ryzyko ubezpieczeniowe, zarządzanie nim i jego równoważenie (m.in.
rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe).
5.5.6. Ocena wypłacalności zakładu ubezpieczeń.
5.5.7. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny  funkcje, zasady działania.
5.5.8. Inne instytucje rynku ubezpieczeniowego  aspekty finansowe.
5.6. Finanse publiczne
5.6.1. Jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych.
5.6.2. Ogólne zasady gospodarki finansowej jednostek sektora finansów publicznych
(z
ródła finansowania zadań publicznych, plany finansowe, dyscyplina
finansów publicznych).
5.6.3. System finansowy jednostek budżetowych, zakładów budżetowych oraz
fundusze celowe agencji wykonawczych i instytucji gospodarki budżetowej.
5.6.4. Wykonywanie budżetu:
a) budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego (definicja,
dochody i wydatki, zasady uchwalania),
b) dysponenci środków budżetowych,
c) klasyfikacja środków publicznych,
d) dotacje budżetowe, ich rodzaje, przeznaczenie, zasady rozliczania,
podmioty, które mogą je otrzymać.
5.6.5. System finansowego wspomagania gospodarki funduszami Unii Europejskiej.
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Oprócz wiedzy teoretycznej określonej tezami wymienionymi w części A kandydat na biegłego
rewidenta powinien w szczególności umieć:
1) wyceniać przepływy pieniężne;
2) na podstawie danych finansowych oraz przeprowadzonych obliczeń i analiz (m.in. przy
zastosowaniu metod matematyki finansowej i statystyki) formułować wnioski i oceniać decyzje
w sprawie zarządzania finansowego w jednostkach gospodarczych;
3) kalkulować koszt kapitału własnego i obcego, w tym kredytów i pożyczek;
4) stosować elementy polityki kredytu kupieckiego;
5) sporządzać plany i prognozy finansowe;
6) oceniać sytuację finansową jednostki gospodarczej, zwłaszcza płatniczą;
7) dobierać i stosować metody wyceny przedsiębiorstw;
8) stosować podstawowe instrumenty zarządzania ryzykiem bankowym;
9) obliczać i oceniać wskaz
nik wypłacalności banku;
22 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
10) stosować zasady tworzenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (z wyłączeniem metod
aktuarialnych);
11) stosować podstawowe instrumenty zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym;
12) ustalać i oceniać mierniki wypłacalności zakładu ubezpieczeń;
13) stosować zasady gospodarki finansowej jednostek finansów publicznych;
14) oceniać gospodarowanie środkami publicznymi;
15) oceniać prawidłowość wykorzystania środków z funduszy Unii Europejskiej.
6.
RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA
A. ZAKRES WIEDZY
6.1. Rachunkowość finansowa jednostek, w tym spółek publicznych  według ustawy
o rachunkowości i MSSF (z wyłączeniem jednostek prowadzących działalność na
podstawie prawa bankowego, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
przepisów o funduszach inwestycyjnych, ustawy o spółdzielczych kasach
oszczędnościowo-kredytowych oraz przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych i ustawy
o finansach publicznych)
6.1.1. Wycena bieżąca i bilansowa poszczególnych składników aktywów i pasywów:
a) przy założeniu kontynuacji działania,
b) w warunkach utraty kontynuacji działania,
c) wyrażonych w walutach obcych.
6.1.2. Ujęcie w księgach rachunkowych i prezentacja w sprawozdaniu finansowym
zdarzeń związanych z działalnością operacyjną, inwestycyjną i finansową
dotyczących:
a) aktywów trwałych (wartości niematerialne i prawne, rzeczowe aktywa
trwałe, należności długoterminowe, inwestycje długoterminowe,
długoterminowe rozliczenia międzyokresowe),
b) aktywów obrotowych (zapasy, należności krótkoterminowe, inwestycje
krótkoterminowe, krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe),
c) kapitałów (funduszy) własnych (podstawowy, należne wpłaty na kapitał
podstawowy, udziały (akcje) własne, zapasowy, z aktualizacji wyceny,
pozostałe rezerwowe, zysk, strata, odpisy z zysku),
d) zobowiązań i rezerw na zobowiązania (rezerwy na zobowiązania,
zobowiązania długoterminowe, zobowiązania krótkoterminowe, rozliczenia
międzyokresowe).
23
6.1.3. Ujęcie w księgach rachunkowych i prezentacja w sprawozdaniu finansowym
różnic pomiędzy wyceną bieżącą i wyceną bilansową aktywów i pasywów
(w tym) z tytułu:
a) różnic kursowych,
b) przeszacowania wartości,
c) wyceny w wartości godziwej,
d) utraty wartości aktywów,
e) zastosowania zasady ostrożnej wyceny i zasady współmierności.
6.1.4. Księgowe ujęcie i prezentacja w sprawozdaniu finansowym procesu sprzedaży
produktów i towarów:
a) identyfikacja transakcji i ustalanie przychodów przy sprzedaży dóbr
i świadczeniu usług,
b) identyfikacja transakcji i ustalanie przychodów przy sprzedaży towarów,
c) sprzedaż towarów hurtowa, detaliczna, wysyłkowa, elektroniczna,
komisowa, obrót tranzytowy,
d) reklamacje dotyczące sprzedanych produktów i towarów.
6.1.5. Wycena, ujęcie w księgach rachunkowych i prezentacja w sprawozdaniu
finansowym pozostałej działalności operacyjnej:
a) pozostałe przychody operacyjne (w tym m.in. dotacje, subwencje, opłaty,
darowizny, sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych, rozwiązane rezerwy),
b) pozostałe koszty operacyjne (w tym m.in. aktualizacja aktywów
niefinansowych, odszkodowania, kary, grzywny, koszty utrzymania
obiektów socjalnych).
6.1.6 Wycena, księgowe ujęcie i prezentacja w sprawozdaniu finansowym operacji
finansowych i nadzwyczajnych:
a) przychody finansowe (w tym m.in. dywidendy i udziały w zyskach, odsetki,
aktualizacja aktywów finansowych, dodatnie różnice kursowe),
b) koszty finansowe (w tym m.in. odsetki, aktualizacja aktywów finansowych,
ujemne różnice kursowe),
c) straty i zyski nadzwyczajne.
6.1.7. Ustalanie wyniku finansowego i jego rozliczanie a w tym:
a) ustalanie wyniku finansowego w wariancie porównawczym,
b) ustalanie wyniku finansowego w wariancie kalkulacyjnym,
c) podział wyniku finansowego.
6.1.8. Zasady wyceny, ujmowania i prezentacji w sprawozdaniu finansowym
24 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
wybranych zagadnień, w szczególności takich jak:
a) umowy długoterminowe,
b) leasing,
c) utrata wartości aktywów,
d) podatek odroczony,
e) dotacje rządowe,
f) udziały we wspólnych przedsięwzięciach,
g) instrumenty finansowe, w tym także wbudowane instrumenty pochodne,
h) obrót wierzytelnościami,
i) zmiany zasad rachunkowości i odstępstwa od nich,
j) zdarzenia po dacie bilansu,
k) błąd lat ubiegłych.
6.1.9. Szczególne wymagania wobec rachunkowości spółek publicznych.
6.2. Rachunkowość finansowa jednostek prowadzących działalność na podstawie prawa
bankowego, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przepisów o funduszach
inwestycyjnych i ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych 
według ustawy o rachunkowości i MSSF.
6.2.1. Wycena bieżąca i bilansowa poszczególnych składników aktywów i pasywów.
6.2.2. Ujęcie w księgach rachunkowych zdarzeń gospodarczych związanych
z działalnością operacyjną oraz inwestycyjną i finansową scharakteryzowanych
w punkcie 6.1.2. a ponadto operacji specyficznych dla działalności bankowej,
maklerskiej, inwestycyjnej, związanych w szczególności z:
a) rozliczeniami pieniężnymi krajowymi i transgranicznymi oraz innymi
operacjami bankowymi,
b) rozrachunkami z bankiem centralnym, z podmiotami rynku finansowego
i z pozostałymi jednostkami,
c) instrumentami finansowymi, w tym:
- należnościami z tytułu kredytów, pożyczek, skupionych wierzytelności
i innych,
- papierami wartościowymi i udziałami,
d) aktywami przejętymi za długi,
e) zobowiązaniami finansowymi, w tym z tytułu depozytów,
f) zobowiązaniami warunkowymi, w tym z tytułu udzielonych zabezpieczeń
(poręczeń, zastawów i innych) oraz wynikającymi z tytułu operacji kupna-
sprzedaży z klauzulą odkupu,
25
g) przychodami i kosztami z tytułu odsetek, prowizji oraz innymi operacjami
wpływającymi na wynik na działalności bankowej, maklerskiej,
h) kosztami działania banku, funduszu, firmy inwestycyjnej (w tym domu
maklerskiego, banku prowadzącego działalność maklerską), spółdzielczej
kasy oszczędnościowo-kredytowej,
i) dokonywaniem odpisów z tytułu utraty wartości należności i ich
aktualizacją oraz tworzeniem i rozwiązywaniem rezerw m.in. na
zobowiązania warunkowe,
j) operacjami maklerskimi i dokonywanymi w funduszach inwestycyjnych
oraz w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.
6.2.3. Specyfika inwentaryzacji należności (w tym z tytułu kredytów) i zobowiązań
w bankach.
6.2.4. Ujęcie w księgach rachunkowych różnic pomiędzy wyceną bieżącą i wyceną
bilansową.
6.2.5. Wycena i księgowe ujęcie operacji pochodnymi instrumentami finansowymi
oraz stosowanie rachunkowości zabezpieczeń.
6.2.6. Ustalanie wyniku finansowego i jego rozliczanie.
6.2.7. Szczegółowe zasady rachunkowości dla firm inwestycyjnych.
6.3. Rachunkowość finansowa jednostek prowadzących działalność na podstawie
przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz przepisów o organizacji
i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych  według ustawy o rachunkowości i MSSF.
6.3.1. Wycena bieżąca i bilansowa poszczególnych składników aktywów i pasywów.
6.3.2. Ujęcie w księgach rachunkowych zdarzeń gospodarczych związanych
z działalnością operacyjną i finansową scharakteryzowanych w punkcie 6.1.2.,
a ponadto operacji specyficznych dla działalności ubezpieczeniowej, związanych
w szczególności z:
a) działalnością lokacyjną,
b) należnościami od ubezpieczających, od pośredników ubezpieczeniowych
oraz z tytułu reasekuracji,
c) rezerwami techniczno-ubezpieczeniowymi,
d) zobowiązaniami depozytowymi wobec reasekuratorów,
e) zobowiązaniami z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich i z tytułu reasekuracji,
f) przychodami ze składek i z lokat,
g) wypłatami odszkodowań i świadczeń z uwzględnieniem udziału
reasekuratorów,
h) kosztami akwizycji,
26 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
i) kosztami działalności ubezpieczeniowej (administracyjnymi),
j) kosztami działalności lokacyjnej.
6.3.3. Specyfika inwentaryzacji rezerwy składek oraz szkód zgłoszonych a nie
zlikwidowanych w zakładach ubezpieczeń.
6.3.4. Ujęcie w księgach rachunkowych różnic pomiędzy wyceną bieżącą i wyceną
bilansową.
6.3.5. Księgowe ujęcie pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych.
6.3.6. Ustalanie wyniku technicznego i finansowego.
6.3.7. Specyficzne zagadnienia rachunkowości funduszy emerytalnych.
6.4. Rachunkowość jednostek sektora finansów publicznych
6.4.1. Rachunkowość jednostek sektora finansów publicznych posiadających
osobowość prawną.
6.4.2. Rachunkowość budżetowa, w tym jednostek samorządu terytorialnego.
6.5. Rachunkowość jednostek w szczególnych sytuacjach (według ustawy o rachunkowości
i MSSF), a w tym:
a) zakładanie i przekształcanie jednostek gospodarczych,
b) łączenie, podział i przejęcia spółek,
c) postępowanie naprawcze, likwidacja, upadłość jednostek gospodarczych.
6.6. Zmiana podstawy prawnej sporządzania sprawozdań finansowych
a) ciągłość zapisów w księgach rachunkowych i zasada porównywalności sprawozdań
finansowych,
b) MSSF 1 Zastosowanie MSSF po raz pierwszy,
c) uzgodnienia miedzy sprawozdaniem finansowym sporządzanym według ustawy
o rachunkowości i MSSF.
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Oprócz wiedzy teoretycznej i umiejętności przewidzianych w zakresie tematycznym egzaminu
TEORIA I ZASADY RACHUNKOWOŚCI oraz wiedzy przedstawionej w części A, kandydat na
biegłego rewidenta powinien posiadać w szczególności następujące umiejętności:
1) stosowania zasad wyceny bieżącej poszczególnych składników aktywów i pasywów wszystkich
jednostek prowadzących księgi, rachunkowe w tym także banków i innych instytucji finansowych,
zakładów ubezpieczeń oraz jednostek sektora finansów publicznych;
2) dokumentowania i dekretowania na konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych oraz prezentacji
w sprawozdaniu finansowym zdarzeń w tym operacji dotyczących:
a) wartości niematerialnych i prawnych,
b) środków trwałych i leasingu,
27
c) środków trwałych w budowie,
d) inwestycji w nieruchomości i w wartości niematerialne i prawne,
e) inwestycji długoterminowych i krótkoterminowych w aktywa finansowe,
f) instrumentów finansowych,
g) gotówki, środków na rachunkach bankowych, kredytów bankowych, weksli i czeków,
h) środków pieniężnych w drodze i innych środków pieniężnych,
i) rozrachunków z odbiorcami i dostawcami,
j) rozrachunków publicznoprawnych,
k) rozrachunków z pracownikami,
l) pożyczek długo i krótkoterminowych,
m) pozostałych rozrachunków,
n) rozliczenia zakupu materiałów, towarów i dóbr inwestycyjnych,
o) zakupu usług,
p) zakupu i sprzedaży wierzytelności,
q) materiałów i towarów,
r) kosztów działalności (w tym według rodzajów, rozliczenia kosztów i kosztów rozliczonych),
s) pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych,
t) przychodów i kosztów finansowych,
u) rozliczeń międzyokresowych kosztów, w tym aktywów z tytułu podatku odroczonego
v) wyrobów i półfabrykatów,
w) obrotów wewnętrznych i kosztów własnych obrotów wewnętrznych,
x) sprzedaży wyrobów, półfabrykatów i usług (produktów), towarów, materiałów, sprzedaży
komisowej,
y) zysków i strat nadzwyczajnych,
z) kapitałów (funduszy) zasadniczych,
aa) rezerw (w tym na odroczony podatek dochodowy, na ryzyko bankowe na przyszłe
zobowiązania oraz rezerw techniczno-ubezpieczeniowych),
bb) funduszy specjalnego przeznaczenia,
cc) operacji bankowych i innych operacji typowych dla działalności banku, domu maklerskiego,
funduszy inwestycyjnych,
dd) działalności ubezpieczeniowej,
ee) ustalania wyniku finansowego,
ff) podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń wyniku,
gg) rozliczania wyniku finansowego;
3) stosowania zasady współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów, w tym kosztów
i przychodów długoterminowych umów budowlanych;
28 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
4) stosowania zasad wyceny bilansowej poszczególnych składników aktywów i pasywów we
wszystkich rodzajach jednostek (z uwzględnieniem zasad rachunkowości, w tym zasady
ostrożności) i księgowania różnic powstałych w związku z wyceną bilansową;
5) stosowania zasad rachunkowości obowiązujących jednostki w stanie likwidacji i upadłości oraz
związanych z połączeniem jednostek i postępowaniem naprawczym;
6) prezentowania w jednostkowym sprawozdaniu finansowym aktywów i pasywów, przychodów
i kosztów oraz w szczególności związanych z nimi zdarzeń i transakcji;
7) zastosowania międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej (szczególnie po raz
pierwszy).
7. PRAWO PODATKOWE (część II)
A. ZAKRES WIEDZY
7.1. Podatek dochodowy od dochodów z działalności gospodarczej
7.1.1. Podatnicy.
7.1.2. Przedmiot opodatkowania.
7.1.3. Rok podatkowy.
7.1.4. Przychody.
7.1.5. Koszty uzyskania przychodów.
7.1.6. Opodatkowanie stron umowy leasingu.
7.1.7. Zwolnienia przedmiotowe.
7.1.8. Podstawa opodatkowania i wysokość podatku z działalności gospodarczej.
7.1.9. Obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.
7.1.10. Podatek od dywidend.
7.1.11. Przedsiębiorstwa powiązane.
7.1.12. Ceny transferowe.
7.1.13. Pobór podatku (zaliczki i rozliczenie roczne).
7.1.14. Deklaracje, zeznania, oświadczenia i informacje podatkowe.
7.2. Podatek od nieruchomości
7.2.1. Podatnicy.
7.2.2. Przedmiot i podstawa opodatkowania.
7.2.3. Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego.
7.2.4. Ulgi i zwolnienia.
7.2.5. Wymiar i pobór podatku.
7.3. Podatek od środków transportowych
7.3.1. Podatnicy.
7.3.2. Przedmiot i podstawa opodatkowania.
7.3.3. Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego.
29
7.3.4. Ulgi i zwolnienia.
7.3.5. Wymiar i pobór podatku.
7.4. Podatek rolny
7.4.1. Podatnicy.
7.4.2 Przedmiot i podstawa opodatkowania.
7.4.3 Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego.
7.4.4. Ulgi i zwolnienia.
7.4.5. Wymiar i pobór podatku.
7.5. Podatek leśny
7.5.1. Podatnicy.
7.5.2. Przedmiot i podstawa opodatkowania.
7.5.3. Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego.
7.5.4. Ulgi i zwolnienia.
7.5.5. Wymiar i pobór podatku.
7.6. Opodatkowanie w stosunkach z zagranicą
7.6.1. Rezydencja podatkowa.
7.6.2. Podwójne opodatkowanie.
7.6.3. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
7.6.4. Konwencja Modelowa OECD.
7.6.5. Zasady przeliczania przychodów, dochodów i podatków z walut obcych na
walutę polską.
7.6.6. Harmonizacja podatkowa.
7.6.7. Zakaz dyskryminacji i protekcjonizmu podatkowego.
7.6.8. Wymiana informacji podatkowych z innymi państwami.
7.7. Obciążenia jednostek z tytułu wniesienia kapitału przez Skarb Państwa
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Oprócz wiedzy teoretycznej w toku egzaminów od kandydatów na biegłych rewidentów będą
egzekwowane w szczególności umiejętności, na podstawie hipotetycznych sytuacji i danych
liczbowych:
1) ustalania przychodów podlegających opodatkowaniu, kosztów uzyskania przychodów i podstaw
opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych i fizycznych prowadzących
działalność gospodarczą oraz kwot podatku;
2) wykonywania obowiązków płatnika podatku dochodowego, ustalanie zaliczek na podatek
dochodowy od dochodów osób fizycznych i dywidend;
30 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
3) określania przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości, podatkiem od środków
transportu, podatkiem rolnym, podatkiem leśnym oraz obciążeniami z tytułu wniesienia do
przedsiębiorstw kapitału przez Skarb Państwa;
4) wskazywania podatników podatków wymienionych w p. 3 i umiejętność obliczania tych
podatków;
5) określania miejsca rezydencji;
6) określania możliwości i skutków zastosowania postanowień umów międzynarodowych o unikaniu
podwójnego opodatkowania;
7) wskazania i zastosowania sposobów eliminowania podwójnego opodatkowania;
8) wskazania i zastosowania trybu postępowania przy korekcie zysków przedsiębiorstw
powiązanych;
9) przeliczania przychodów, dochodów i podatków z walut obcych na walutę polską;
10) ustalanie różnic kursowych na podstawie przepisów podatkowych;
11) stosowania przepisów właściwych ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie
delegacji ustawowych.
8. RACHUNEK KOSZTÓW I RACHUNKOWOŚĆ ZARZ
DCZA
A. ZAKRES WIEDZY
8.1. Rachunek kosztów
8.1.1. Koszty i pojęcia bliskoznaczne.
8.1.2. Miejsce rachunku kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa,
przedmiot, cele i zadania rachunku kosztów, ewolucja rachunku kosztów.
8.1.3. Klasyfikacja kosztów dla potrzeb rachunkowości finansowej.
8.1.4. Koszty a struktura organizacyjna przedsiębiorstwa.
8.1.5. Przekroje ewidencyjne kosztów a układ rachunku zysków i strat, dostosowanie
ewidencji kosztów do potrzeb jednostki, uproszczenia w ewidencji kosztów.
8.1.6. Istota, przedmiot, rodzaje i metody kalkulacji kosztów.
8.1.7. Koszty działalności pomocniczej i ich rozliczenie.
8.1.8. Sprawozdawczy rachunek kosztów.
8.1.9. Rachunek kosztów normalnych, uzasadniona część pośrednich kosztów
produkcyjnych.
8.1.10. Rachunek kosztów standardowych (normatywnych, postulowanych):
a) kalkulacja i analiza odchyleń kosztów rzeczywistych od standardowych,
b) odchylenia kosztów faktycznych od kosztów standardowych wytworzenia
31
w zakresie kosztów materiałów bezpośrednich, płac bezpośrednich
i kosztów pośrednich,
c) przyczyny odchyleń kosztów bezpośrednich oraz pośrednich kosztów
stałych i zmiennych,
d) struktura odchyleń cząstkowych składających się na odchylenie zysku
operacyjnego.
8.1.11. Klasyfikacja kosztów dla celów zarządzania.
8.1.12. Rachunek kosztów zmiennych, metody wyodrębniania kosztów stałych
i zmiennych, rachunek kosztów zmiennych a krótkookresowy wynik finansowy.
Wykorzystanie rachunku kosztów zmiennych przy podejmowaniu decyzji
i ocenie efektywności.
8.1.13. Koszty jako efekt celowego wykorzystania zasobów, obiekty kosztów.
Controlling kosztów.
8.1.14. Rachunek kosztów działań oraz jego wykorzystanie w zarządzaniu
przedsiębiorstwem.
8.1.15. Zarządzanie kosztami nowych produktów i technologii. Rachunek kosztów
cyklu zużycia produktu, rachunek kosztów docelowych (target costing). Kaizen
costing.
8.2. Rachunkowość zarządcza
8.2.1. Rola rachunkowości zarządczej w podejmowaniu decyzji.
8.2.2. Pomiar kosztów i korzyści w rachunkowości zarządczej.
8.2.3. Decyzje krótkookresowe w oparciu o analizę relacji koszty  rozmiary
produkcji  zysk oraz koncepcję marży na pokrycie, kalkulacja progu
rentowności, analiza wrażliwości na zmiany przychodów i kosztów, marża
bezpieczeństwa, koncepcja rachunku wielostopniowego i marży segmentowej,
decyzje przy istnieniu czynników ograniczających, decyzje cenowe dla
zamówień specjalnych.
8.2.4. Decentralizacja zarządzania, ośrodki odpowiedzialności, mierniki oceny
efektywności działania ośrodków odpowiedzialności.
8.2.5. Planowanie i budżetowanie oraz ocena wykonania budżetów:
a) planowanie i kontrola w zarządzaniu; znaczenie wewnętrznych sprawozdań
informujących o wykonaniu zamierzeń i odchyleniach pomiędzy
wielkościami planowanymi a rzeczywistymi,
b) budżet główny (wiodący), jego elementy i sposób przygotowania, budżet
operacyjny i budżet finansowy; budżety elastyczne,
c) sprawozdania z wykonania budżetów,
32 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
d) budżetowanie z wykorzystaniem rachunku kosztów działań.
8.2.6. Rachunek efektywności decyzji długookresowych:
a) rodzaje inwestycji,
b) budżetowanie kapitałowe,
c) metody oceny efektywności decyzji inwestycyjnych,
d) ryzyko związane z podejmowaniem decyzji długookresowych.
8.2.7. Nowoczesne systemy pomiaru i oceny dokonań w przedsiębiorstwie,
stosowanie systemów zarządzania wykorzystujących niefinansowe mierniki
pomiaru osiągnięć, zrównoważona karta osiągnięć (Balanced Scorecard).
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Od kandydatów na biegłych rewidentów będą wymagane w szczególności następujące
umiejętności:
1) odróżniania kosztów od wydatków i strat;
2) kwalifikowania poszczególnych składników kosztów do:
a) kosztów bezpośrednich i pośrednich,
b) kosztów produktu i okresu,
c) kosztów stałych i kosztów zmiennych,
d) kosztów zapadłych, kosztów znaczących i utraconych korzyści,
e) kosztów kontrolowanych i niekontrolowanych;
3) przeprowadzania analizy wpływu zmian w otoczeniu rynkowym i produkcyjnym na poziom
i strukturę kosztów;
4) ustalania wyniku finansowego przy zastosowaniu rachunku kosztów pełnych oraz rachunku
kosztów zmiennych;
5) ustalania wpływu metody wyceny zużycia materiałów na koszt wytworzenia (cen przeciętnych,
metody FIFO, metody LIFO);
6) rozliczania kosztów wydziałów pomocniczych;
7) kalkulacji kosztów produktów w rachunku kosztów działań;
8) obliczania progu rentowności dla produktu jednorodnego i niejednorodnego;
9) obliczania marży na pokrycie, marży bezpieczeństwa i dz
wigni operacyjnej;
10) przeprowadzania analizy problemów typu:
a) wytworzyć czy kupić,
b) jednorazowe zamówienie w ramach wolnych mocy produkcyjnych,
c) optymalizacja struktury asortymentowej,
d) regulacja zapasów;
11) ustalania dolnych granic cen rynkowych na wytwarzane produkty oraz wielkości
zamówienia (ceny wewnętrzne  transferowe i zewnętrzne);
33
12) sporządzania wielostopniowego i wieloblokowego rachunku kosztów i wyników okresu;
13) odróżniania planowania strategicznego i operacyjnego;
14) opracowania elementów budżetu głównego (wiodącego);
15) ustalania standardowego kosztu wytworzenia produktu oraz sporządzania elastycznych
budżetów kosztów;
16) obliczania odchyleń kosztów bezpośrednich i kosztów pośrednich oraz przeprowadzania
analizy ich przyczyn;
17) posługiwania się programowaniem liniowym i innymi metodami matematycznymi
w zakresie zastosowań niezbędnych w rachunkowości zarządczej;
18) wykorzystania nowoczesnego systemu pomiaru i oceny efektów działalności
przedsiębiorstwa;
19) wykorzystania rachunku kosztów działań do zarządzania efektywnością zasobów
i procesów oraz rentownością klientów.
Ponadto kandydat na biegłego rewidenta powinien wykazać między innymi wiedzę o:
1) identyfikacji atrybutów dobrej informacji;
2) znaczeniu kosztów i konsekwencjach braku odpowiedniej informacji o kosztach;
3) konsekwencjach kreowania odpowiedniego wyniku finansowego poprzez dostosowywanie
rozwiązań rachunkowości finansowej do bieżących doraz
nych potrzeb, w tym podatkowych, na
sytuację finansową przedsiębiorstwa w długim okresie czasu, w sytuacji, gdy spółka zamierza
wejść na giełdę;
4) zagrożeniach, jakie niosą za sobą decyzje podejmowane w oparciu o niewłaściwe informacje;
5) znaczeniu oceny rezultatów działania firmy za pomocą mierników (często niefinansowych),
które odzwierciedlają proces kreowania wartości dla akcjonariusza znacznie lepiej niż
tradycyjne mierniki finansowe;
6) przydatności informacji strategicznych dla inwestorów;
7) znaczeniu weryfikacji przez biegłego rewidenta informacji niefinansowych oraz informacji
o prognozowanych wielkościach finansowych.
9. SPRAWOZDANIA FINANSOWE I ICH ANALIZA
A. ZAKRES WIEDZY
9.1. Ogólne zasady sporządzania sprawozdań
9.1.1. Rodzaje sprawozdań, ich przeznaczenie i wykorzystanie dla potrzeb
zarządzania jednostką i zewnętrznych.
9.1.2. Raport roczny  z
ródło informacji dla inwestora.
9.1.3. Funkcje sprawozdań finansowych.
34 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
9.1.4. Normy (standardy) sprawozdawczości finansowej.
9.1.5. Ustalanie podmiotu dominującego.
9.2. Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe banków i innych instytucji
finansowych, zakładów ubezpieczeń oraz pozostałych jednostek
9.2.1. Części składowe sprawozdań finansowych.
9.2.2. Ciągłość bilansowa, układ bilansu i treść ekonomiczna poszczególnych jego
części; związek danych w poszczególnych pozycjach bilansu z danymi
księgi głównej i ksiąg pomocniczych; różnice pomiędzy danymi w księdze
głównej i w niektórych pozycjach bilansu; stosowanie zasady wykazywania
w bilansie danych w wartości netto.
9.2.3. Okresy objęte rachunkiem zysków i strat, jego układ i treść ekonomiczna
poszczególnych części i pozycji; wariant porównawczy i wariant
kalkulacyjny rachunku zysków i strat (nie stosowane przez banki i zakłady
ubezpieczeń), rachunek zysków i strat banku, techniczny rachunek
ubezpieczeń majątkowych i osobowych, techniczny rachunek ubezpieczeń
na życie, ogólny rachunek zysków i strat ubezpieczyciela; związek danych
w poszczególnych pozycjach rachunku zysków i strat z danymi księgi
głównej i ksiąg pomocniczych; ujęcie różnic wynikających ze stosowania
przepisów ustawy o rachunkowości i przepisów prawa podatkowego.
9.2.4. Informacje dodatkowe obejmujące wprowadzenie do sprawozdania
finansowego oraz dodatkowe informacje objaśniające do pozycji
bilansowych i rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale
(funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych, proponowany
podział zysku lub pokrycie straty i inne objaśnienia niezbędne dla
zrozumienia sprawozdania finansowego.
9.2.5. Rachunek przepływów pieniężnych (jednostki zobowiązane do jego
sporządzania), rodzaje przepływów, treść ekonomiczna poszczególnych
wielkości i wskaz
ników, w tym przepływy pieniężne netto; bilansowa
zmiana środków pieniężnych, środki pieniężne na początek i koniec okresu,
wykorzystywanie analizy środków pieniężnych do oceny sytuacji
finansowej jednostki.
9.2.6. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu własnym)  treść zestawienia,
jednostki zobowiązane do jego sporządzenia, treści ekonomiczne
poszczególnych pozycji zestawienia.
9.2.7. Sprawozdanie z działalności jednostki (treść sprawozdania, jednostki
zobowiązane do sporządzania), wymogi sprawozdania, istotne zmiany
35
w stanie majątkowym i sytuacji finansowej, wskazanie czynników ryzyka
i opis zagrożeń dla jednostki.
9.2.8. Części składowe sprawozdania finansowego jednostki, w skład której
wchodzą wewnętrzne jednostki sporządzające samodzielnie sprawozdania
finansowe; rachunek wyłączeń z łącznego sprawozdania finansowego
jednostki; sposób i zasady ujęcia w łącznym sprawozdaniu finansowym
sprawozdań finansowych oddziałów (zakładów) znajdujących się poza
terytorium RP, zasady przeliczania danych bilansu i rachunku zysków i strat
z walut obcych na walutę polską do ujęcia w łącznym sprawozdaniu
finansowym.
9.2.9 Terminy i tryb sporządzania i zatwierdzania rocznych sprawozdań
finansowych, postępowanie w związku ze zdarzeniami po dacie
sprawozdania finansowego mającymi istotny wpływ na treść sprawozdania,
sposób postępowania przy błędach z lat ubiegłych.
9.2.10. Wymagania prawa podatkowego odnoszące się do jednostkowych rocznych
sprawozdań finansowych.
9.2.11. Zasady sporządzania sprawozdań z działalności emitentów papierów
wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu lub ubiegających się
o ich dopuszczenie.
9.2.12. Wymogi stawiane przez MSR w stosunku do sprawozdawczości finansowej.
9.2.13 Metody i formy elektronicznego przekazywania danych finansowych.
9.2.14 Analiza kompletności i zasadności ujawnień.
9.3. Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej
9.3.1. Podmioty zobowiązane do sporządzania rocznych skonsolidowanych
sprawozdań finansowych, elementy tych sprawozdań, sprawozdania
podmiotów objęte sprawozdaniem skonsolidowanym, wyłączenia
i zwolnienia.
9.3.2. Jednostki wyłączone z konsolidacji. Wyłączenia fakultatywne zgodne
z MSR.
9.3.3. Warunki zwolnienia od sporządzania sprawozdania skonsolidowanego.
9.3.4. Metoda pełna; obowiązki członków grupy kapitałowej w zakresie terminów
sporządzania jednostkowych rocznych sprawozdań finansowych oraz
stosowania w nich jednakowych zasad wyceny aktywów i pasywów;
eliminacja obrotów i niezrealizowanych wyników wewnętrznych; ustalanie,
rozliczanie i ewidencjonowanie wartości firmy i ujemnej wartości firmy.
Kapitał z aktualizacji wyceny; udziały i wyniki mniejszościowe.
36 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
9.3.5. Metoda proporcjonalna; udziały w jednostkach współzależnych; zasady
i tytuły wyłączeń, wartość firmy, ujemna wartość firmy, rozliczenie
wartości firmy, dzień na który ustala się różnice.
9.3.6. Metoda praw własności; zakres stosowania metody, wycena udziałów na
dzień rozpoczęcia wywierania znaczącego wpływu, wycena udziałów na
koniec roku obrotowego i w latach następnych, zasady ustalania
i rozliczania wartości firmy i ujemnej wartości firmy, wyłączenia.
9.3.7 Ujmowanie zmiany poziomu proporcji własnościowych w jednostkach
zależnych, w tym utraty kontroli w jednostce zależnej, ujęcie księgowe
inwestycji w jednostki zależne i wspólnie kontrolowane oraz
stowarzyszone.
9.3.8 Rozliczenie połączenia według danych wstępnych (rozliczenie
prowizoryczne) oraz rozliczenie transakcji nabycia przebiegającej etapami,
rozliczenie przejęcia bez przekazanej zapłaty, przejęcie odwrotne,
identyfikacja wartości niematerialnych, ponowne oszacowanie umów
wcześniej zawartych jednostki przejmowanej (MSR).
9.3.9 Test na utratę wartości firmy.
9.3.10. Terminy sporządzania i zatwierdzania skonsolidowanych sprawozdań
finansowych.
9.3.11. Dokumentacja konsolidacyjna.
9.3.12. Skonsolidowane sprawozdania finansowe emitentów papierów
wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu (spółek publicznych)
oraz banków.
9.3.13. Wymogi stawiane przez MSR w stosunku do sprawozdań
skonsolidowanych.
9.3.14. Dekonsolidacja na bazie braku spełnienia założenia o dalszym
kontynuowaniu działania jednostki oraz dla celów specjalnych.
9.3.15. Skonsolidowany wymóg kapitałowy.
9.3.16. Specyficzne problemy konsolidacji: waluta funkcjonalna i prezentacji,
uznanie różnic kursowych z tytułu konsolidacji, konsolidacja udziałów
przeciwstawnych, różne systemy sprawozdawcze.
9.4. Obowiązki sprawozdawcze spółek, których akcje znajdują się w publicznym
obrocie
9.5. Analiza finansowa
9.5.1. Cele i metody analizy finansowej:
a) funkcje i płaszczyzny analizy finansowej,
37
b) metody analizy finansowej i ich dobór,
c) kryteria, miary i mierniki analizy finansowej i ich dobór,
d) modelowe rozwiązania analizy finansowej i kierunki ich ewolucji.
9.5.2 Wstępna ocena sytuacji jednostki na podstawie raportu rocznego.
9.5.3. Wskaz
niki wstępnej oceny sytuacji jednostki na podstawie sprawozdania
finansowego; wskaz
niki dynamiki i wskaz
niki struktury składników
majątkowych i z
ródeł ich finansowania.
9.5.4. Przygotowanie sprawozdań finansowych do dokonania analizy (grupowanie
pozycji, doprowadzenie do porównywalności sprawozdań dotyczących
różnych okresów i sporządzonych według odmiennych zasad, eliminacja
pozycji dotyczącej operacji wewnętrznych, uwzględnienie inflacji).
9.5.5. Wskaz
niki oceniające wykorzystanie majątku i kapitałów.
9.5.6. Wskaz
niki oceniające rentowność (w tym również wyniki finansowe).
9.5.7. Wskaz
niki płynności, wskaz
niki cash flow.
9.5.8 Wskaz
niki ostrożnościowe w bankach i innych jednostkach z sektora
finansowego.
9.5.9. Wskaz
niki rynku kapitałowego.
9.5.10. Ocena wiarygodności i pełności danych z punktu widzenia analizy
finansowej.
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Od kandydatów na biegłych rewidentów będą wymagane w szczególności następujące
umiejętności:
1) sporządzania wszystkich elementów rocznych, łącznych i skonsolidowanych sprawozdań
finansowych:
a) banków i innych instytucji finansowych,
b) zakładów ubezpieczeń,
c) pozostałych jednostek
oraz sprawozdań z działalności;
2) oceny prawidłowości sprawozdań wymienionych w punkcie 1;
3) przygotowywania danych ze sprawozdań finansowych w zakresie niezbędnym do
przeprowadzania analizy finansowej;
4) dokonywania  przy pomocy metod statystycznych oraz przy wykorzystaniu technologii
informatycznych i systemów komputerowych  obliczeń służących do analizy finansowej banków,
38 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
zakładów ubezpieczeń i pozostałych jednostek (w tym spółek, których akcje znajdują się
w publicznym obrocie);
5) w zakresie komentowania i opiniowania sytuacji finansowej i majątkowej jednostek oraz jej
elementów.
10. REWIZJA FINANSOWA
A. ZAKRES WIEDZY
10.1. Wymogi prawne dotyczące badania sprawozdań finansowych oraz biegłych
rewidentów i podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych
10.1.1. Obowiązek badania i ogłaszania sprawozdań finansowych.
10.1.2. Biegły rewident w Polsce, zasady prawne jego działania
i odpowiedzialności.
10.1.3 Podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych w Polsce, zasady
prawne jego działania i odpowiedzialności; szczególne obowiązki podmiotów
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych wykonujących czynności
rewizji finansowej w jednostce zainteresowania publicznego.
10.1.4. Zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów.
10.1.5. Przedmiot, struktura i zakres stosowania standardów rewizji finansowej.
10.1.6. Zasady wewnętrznej kontroli jakości podmiotu uprawnionego do badania
sprawozdań finansowych.
10.1.7. Zasady obligatoryjnego doskonalenia zawodowego dla biegłych rewidentów.
10.1.8. Samorząd zawodowy biegłych rewidentów.
10.1.9 Zasady postępowania dyscyplinarnego wobec biegłych rewidentów.
10.1.10. Nadzór publiczny nad wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta, nad
działalnością podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych
oraz nad działalnością Krajowej Izby Biegłych Rewidentów.
10.2. Rewizja finansowa oraz zasady i sposoby jej przeprowadzania według krajowych
i międzynarodowych standardów rewizji finansowej
10.2.1. Cel badania sprawozdania finansowego.
10.2.2. Sposób badania.
10.2.3. Dowody badania.
10.2.4. Planowanie badania.
10.2.5. Szczególne problemy badania:
a) badanie przez biegłego rewidenta po raz pierwszy sprawozdania
finansowego jednostki,
39
b) udział w inwentaryzacji znaczących składników aktywów,
c) badanie zobowiązań warunkowych i roszczeń,
d) badanie danych szacunkowych,
e) badanie danych porównawczych,
f) badanie zdarzeń, jakie nastąpiły po dniu bilansowym,
g) badanie zdolności jednostki do kontynuacji działalności,
h) badanie sprawozdania z działalności jednostki,
i) badanie sprawozdań finansowych małych jednostek,
j) badanie transakcji z jednostkami powiązanymi.
10.2.6. Sposoby badania poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego
(programy badania).
10.2.7. Nadużycia, błędy, naruszenia prawa.
10.2.8. Wykorzystanie podczas badania wyników pracy innych biegłych
rewidentów, ustaleń audytu wewnętrznego, kontroli zewnętrznej oraz
rzeczoznawców.
10.2.9. Opinia i raport.
10.2.10. Dokumentacja rewizyjna i jej archiwowanie.
10.2.11 Komunikacja z komitetem audytu działającym w jednostkach
zainteresowania publicznego.
10.2.12 Specyfika badania sprawozdań finansowych jednostek sektora
finansowego.
10.2.13 Badanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych.
10.2.14 Przeprowadzanie przeglądów sprawozdań finansowych i skróconych
sprawozdań finansowych.
10.2.15. Kontrola jakości badania sprawozdań finansowych.
10.2.16. Zastosowanie technologii informacyjnych i systemów komputerowych do
wykonywania i dokumentowania czynności rewizyjnych.
10.3. Zasady i sposoby wykonywania innych usług poświadczających, o których mowa
w odrębnych przepisach lub standardach rewizji finansowej
10.3.1. Warunki i kryteria zakwalifikowania usługi do innych usług
poświadczających niż badania i przeglądy sprawozdań finansowych.
10.3.2. Sposób wykonywania przewidzianych przepisami prawa innych usług
poświadczających niż badania i przeglądy sprawozdań finansowych.
10.3.3. Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z wykonania innej usługi
poświadczającej niż badanie i przegląd sprawozdania finansowego.
40 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
B. ZAKRES UMIEJ
TNOŚCI
Kandydat na biegłego rewidenta powinien w szczególności umieć:
1) stosować prawne i etyczne zasady postępowania ofertowego oraz formułować istotne
postanowienia umów o badanie sprawozdań finansowych;
2) stosować:
a) odnoszące się do rewizji finansowej przepisy prawa,
b) krajowe i międzynarodowe standardy rewizji finansowej, a w tym zarządzać ryzykiem usług
poświadczających,
c) zasady wewnętrznej kontroli jakości podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań
finansowych;
3) kreować swoje postępowanie zgodnie z zasadami etyki zawodowej biegłych rewidentów;
4) dobierać i stosować odpowiednie procedury rewizyjne i wykonywać czynności rewizji finansowej
w sposób ustalony w standardach rewizji finansowej, w tym zarządzać ryzykiem rewizji
finansowej;
5) oceniać wartość dowodową dokumentów rewizyjnych;
6) oceniać możliwość kontynuacji działania przez jednostkę;
7) oceniać systemy rachunkowości prowadzonej różnymi technikami, w tym z zastosowaniem
technologii informacyjnych i systemów komputerowych, a także systemy kontroli wewnętrznej
i ich funkcjonowanie;
8) sporządzać dokumenty robocze i raport z badania sprawozdania finansowego, a także oceniać
wpływ faktów rewizyjnych na rodzaj sporządzanej opinii biegłego rewidenta;
9) kwalifikować usługi do innych usług poświadczających niż badania i przeglądy sprawozdań
finansowych;
10) sporządzać dokumenty robocze i sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z wykonania
innej usługi poświadczającej niż badanie i przegląd sprawozdania finansowego;
11) wykonywać obowiązki podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych związane
z wykonywaniem czynności rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego.
41
UCHWAA
A NR 1615/38/2010
KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW
z dnia 16 lutego 2010 r.
w sprawie wysokości opłat za poszczególne egzaminy
Na podstawie art. 9 ust. 9 pkt 3 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich
samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze
publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649) uchwala się, co następuje:
ż 1.1. Opłata za każdy egzamin pisemny z zakresu, o którym mowa w art. 9 ust. 1 i 2 ustawy
z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania
sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym, zwanej dalej  ustawą , wynosi 300 zł.
2. Opłata za egzamin dla osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 i 4 ustawy, wynosi 20%
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego za poprzedni rok kalendarzowy.
3. Opłata za egzamin dyplomowy wynosi 600 zł.
ż 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia w trybie przepisów art. 72 ustawy.
Zgodnie z art. 72 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77,
poz. 649) Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwałę w dniu 31 marca 2010 r.
42 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
UCHWAA
A NR 1617/38/2010
KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW
z dnia 16 lutego 2010 r.
w sprawie zasad dokumentowania praktyki i aplikacji
przez kandydatów na biegłych rewidentów
Na podstawie art. 9 ust. 9 pkt 6 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich
samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze
publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649) uchwala się, co następuje:
ż 1.1. Kandydat na biegłego rewidenta odbywający praktykę w zakresie rachunkowości
obowiązany jest na bieżąco prowadzić dziennik praktyki według wzoru stanowiącego załącznik nr 1.
2. Po zakończeniu praktyki kandydat na biegłego rewidenta przekazuje do Komisji
Egzaminacyjnej dziennik praktyki wraz z wnioskiem według wzoru stanowiącego załącznik nr 2.
ż 2.1. Kandydat na biegłego rewidenta odbywający aplikację obowiązany jest sporządzić
sprawozdanie z przebiegu aplikacji według wzoru stanowiącego załącznik nr 3.
2. Decyzję o wyniku odbycia aplikacji przez kandydata na biegłego rewidenta wydaje podmiot,
w którym odbyła się aplikacja; wzór decyzji stanowi załącznik nr 4.
3. Po zakończeniu aplikacji kandydat na biegłego rewidenta przekazuje do Komisji
Egzaminacyjnej sprawozdanie z przebiegu aplikacji, zaopiniowane przez biegłego rewidenta
kierującego aplikacją, i decyzję o odbyciu aplikacji wraz z wnioskiem według wzoru stanowiącego
załącznik nr 5.
ż 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia w trybie przepisów art. 72 ustawy z dnia
7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania
sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym.
Zgodnie z art. 72 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77,
poz. 649) Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwałę w dniu 31 marca 2010 r.
43
Załącznik nr 1 do uchwały Nr 1617/38/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 16 lutego 2010 r.
DZIENNIK PRAKTYKI
W ZAKRESIE RACHUNKOWOŚCI
I. INFORMACJE OGÓLNE
1. Dane osobowe kandydata na biegłego rewidenta
1.1. Imię i nazwisko ............................................................
1.2. Nr indeksu ....................................................................
1.3. PESEL _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
2. Dane identyfikujące jednostkę, w której odbyła się praktyka
2.1. Nazwa jednostki ............................................................
2.2. Adres jednostki ..............................................................
3. Podstawa formalna odbywania praktyki (umowa z dnia& )
.......................................................................................................................................................
4. Kierujący praktyką
4.1. Imię i nazwisko .............................................................
4.2. Stanowisko/ funkcja ......................................................
II. OPIS PRZEBIEGU PRAKTYKI W ZAKRESIE RACHUNKOWOŚCI
Okres praktyki Podpis Uwagi
Opis czynności wykonywanych podczas Podpis
nie dłuższy niż kierującego kierującego
praktyki kandydata
tydzień praktyką praktyką
1 2 3 4 5
III. POTWIERDZENIE ODBYCIA PRAKTYKI W ZAKRESIE RACHUNKOWOŚCI
Pieczęć firmowa jednostki
lub nazwa i adres
Potwierdza się odbycie praktyki w zakresie rachunkowości, przez & & & ................. w okresie od dnia
& ............. do dnia & .......... pod kierunkiem & ........................................... obejmującej czynności
opisane w dzienniku praktyki.
& & & & .& & & . & & & & & & & & & & & & & .
(miejscowość i data) (imię i nazwisko oraz podpis osoby
reprezentującej jednostkę)
44 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
Załącznik nr 2 do uchwały Nr 1617/38/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 16 lutego 2010 r.
KANDYDAT NA BIEGA
EGO REWIDENTA
& ...........................................................................
(imię i nazwisko)
& ...........................................................................
(nr indeksu)
KOMISJA EGZAMINACYJNA
al. Jana Pawła II 80
00-175 Warszawa
Niniejszym informuję, że odbyłem praktykę w zakresie rachunkowości w okresie od dnia
& ........................ do dnia & ........................ w jednostce działającej pod firmą
& ........................& ........................& ........................ zgodnie z zawiadomieniem o jej rozpoczęciu,
przekazanym Komisji Egzaminacyjnej w dniu & .........................
Na dowód odbycia praktyki i zrealizowania obowiązującego programu przedkładam
potwierdzony dziennik praktyki.
Proszę o stwierdzenie odbycia praktyki, jako spełnienia warunku określonego w art. 5 ust. 2 pkt 5
ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych
do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649).
& ............................................... & ................................................
(miejscowość i data) (podpis kandydata)
45
Załącznik nr 3 do uchwały Nr 1617/38/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 16 lutego 2010 r.
SPRAWOZDANIE
APLIKANTA Z PRZEBIEGU APLIKACJI
I. INFORMACJE OGÓLNE
1. Dane osobowe aplikanta
1.1. Imię i nazwisko & ......................................................
1.2. Nr indeksu & ..............................................................
1.3. PESEL _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
2. Dane identyfikujące podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych, w którym odbyła
się aplikacja
Data
Nazwa i adres podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań
rozpoczęcia zakończenia
finansowych
aplikacji aplikacji
3. Podstawa formalna odbywania aplikacji (umowa o pracę  wymiar, inna umowa)
....................................................................................................................................................................
4. Kierownik aplikacji  biegły rewident
4.1. Imię i nazwisko ..........................................................
4.2. Nr w rejestrze biegłych rewidentów ........................
II. SPRAWOZDANIE Z PRZEBIEGU APLIKACJI
(sprawozdanie należy opracować w formie tabelarycznej według następującego wzoru)
Okres Forma udokumentowania
Lp. Wyszczególnienie wykonanych czynności
wykonywania wykonanych czynności
1 2 3 4
46 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
III. INFORMACJE UZUPEA
NIAJ
CE
Informacje mogą dotyczyć udziału aplikanta w okresie odbywania aplikacji w zorganizowanych
formach doskonalenia zawodowego lub pozyskania umiejętności zawodowych, innych niż objęte
programem aplikacji (informację należy przedstawić w formie tabelarycznej według następującego
wzoru).
Tematyka szkolenia (tytuł kursu, seminarium, itp.)
Organizator szkolenia
lub rodzaj umiejętności zawodowej (np.
Lp. Liczba godzin lub kierujący innymi
opracowywanie ekspertyzy, sporządzanie wyceny
czynnościami
przedsiębiorstwa itp.)
1 2 3 4
................................................ .............................................
(miejscowość i data) (podpis aplikanta)
IV. OPINIA BIEGA
EGO REWIDENTA KIERUJ
CEGO APLIKACJ

Opinia powinna zawierać ocenę przebiegu aplikacji oraz stwierdzenie zrealizowania jej programu
i osiągnięcia celu. Opinia może mieć następującą formę:
Stwierdzam, że program aplikacji został zrealizowany i cel aplikacji osiągnięty; kandydat
na biegłego rewidenta nabył umiejętności wymagane od biegłego rewidenta, zwłaszcza
w zakresie:
- wyboru i stosowania właściwych metod i technik w procesie badania sprawozdań finansowych,
w tym również w środowisku informatycznym,
- opracowywania dokumentacji badania sprawozdań finansowych, a w tym dokumentacji
roboczej, raportu i opinii biegłego rewidenta,
- współpracy z przedstawicielami jednostek w toku wykonywania zadań biegłego rewidenta.
................................................... ...................................................
(miejscowość i data) (podpis kierownika aplikacji)
47
Załącznik nr 4 do uchwały Nr 1617/38/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 16 lutego 2010 r.
DECYZJA O WYNIKU ODBYCIA APLIKACJI
przez .............................................................................................................................................
(imię, nazwisko i data urodzenia aplikanta)
nr indeksu& & & & & & & &
Na wniosek z dnia ......................................... biegłego rewidenta kierującego aplikacją
(data wniosku)
......................................................................................................................................................,
(imię, nazwisko i numer w rejestrze biegłych rewidentów)
po zapoznaniu się ze sprawozdaniem z przebiegu aplikacji opracowanym przez aplikanta i opinią
kierownika aplikacji oraz na podstawie spostrzeżeń z przebiegu aplikacji i wglądu w jej rezultaty
......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
(nazwa i siedziba podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych)
reprezentowany(a) przez:
1) .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
2) .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
uznaję/uznajemy* aplikację za odbytą z wynikiem pozytywnym, zgodnie z wymogami określonymi
obowiązującymi przepisami prawa.
.......................................................
(podpisy osób reprezentujących podmiot)
..............................................................................
(miejscowość i data)
48 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
* Niepotrzebne skreślić
Załącznik nr 5 do uchwały Nr 1617/38/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 16 lutego 2010 r.
KANDYDAT NA BIEGA
EGO REWIDENTA
& & & & & & & & & & & & & & & & & & .
(imię i nazwisko)
& & & & & & & & & & & & & & & & & & .
(nr indeksu)
KOMISJA EGZAMINACYJNA
Al. Jana Pawła II 80
Warszawa
Przedkładam:
1) sprawozdanie z aplikacji, którą odbyłem w okresie od dnia & & & & & do dnia & & & & & & .
w podmiocie uprawnionym do badania sprawozdań finansowych, działającym pod
firmą& & & & & & .& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...& & & & .. zgodnie
z zawiadomieniem o jej rozpoczęciu przekazanym Komisji Egzaminacyjnej w dniu & & & & & ,
zaopiniowane przez biegłego rewidenta kierującego aplikacją,
2) decyzję o wyniku odbycia aplikacji z dnia & & & & & & & & & ..... podmiotu wymienionego
w pkt 1,
oraz wnoszę o:
1) stwierdzenie przez Komisję Egzaminacyjną odbycia aplikacji,
2) zakwalifikowanie do egzaminu dyplomowego i wyznaczenie terminu tego egzaminu.
& & & & & & & & & & & . & & & & & & & & & & & & ..
(miejscowość i data) (podpis kandydata)
49
UCHWAA
A NR 1802/41/2010
KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW
z dnia 30 marca 2010 r.
w sprawie warunków udzielania zwolnienia kandydata na biegłego rewidenta z egzaminów
z przedmiotów objętych postępowaniem kwalifikacyjnym, jeżeli w tym zakresie zdał egzaminy
uniwersyteckie lub równorzędne
Na podstawie art. 9 ust. 9 pkt 5, ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich
samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze
publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649) uchwala się, co następuje:
ż 1.1. Uchwała określa warunki zwalniania przez Komisję Egzaminacyjną kandydata na biegłego
rewidenta, zwanego dalej  kandydatem , z egzaminów z przedmiotów objętych postępowaniem
kwalifikacyjnym, jeżeli w tym zakresie zdał egzaminy uniwersyteckie lub równorzędne oraz tryb
działania Komisji Egzaminacyjnej w tym zakresie.
2. Przez egzaminy równorzędne z uniwersyteckimi, o których mowa w art. 9 ust. 5 ustawy z dnia
7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania
sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym, zwanej dalej  ustawą , rozumie się egzaminy
zdane w uczelniach posiadających uprawnienia do nadawania tytułu doktora nauk ekonomicznych lub
nauk o zarządzaniu albo nauk prawnych, zwanych dalej  uczelniami .
ż 2.1. Komisja Egzaminacyjna może zwolnić kandydata z następujących egzaminów objętych
postępowaniem kwalifikacyjnym:
1) Teoria i zasady rachunkowości;
2) Ekonomia i kontrola wewnętrzna;
3) Prawo  prawo cywilne, prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, prawo spółek, prawo
o postępowaniu upadłościowym i naprawczym, prawo regulujące działalność gospodarczą;
4) Finanse;
5) Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza.
2. Zwolnienie z egzaminu może nastąpić, jeżeli spełnione są łącznie niżej wymienione warunki:
1) kandydat złożył wniosek o zwolnienie z jednego lub większej liczby egzaminów, o których mowa
w ust. 1;
2) kandydat zdał egzamin uniwersytecki lub równorzędny z wynikiem pozytywnym, z przedmiotów,
które łącznie wyczerpują zakres tematyczny egzaminu objętego wnioskiem;
3) od uzyskania dyplomu ukończenia uczelni nie upłynęło więcej niż 3 lata do dnia złożenia
wniosku, o którym mowa w pkt 1;
50 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
4) na podstawie danych uzyskanych z uczelni Komisja Egzaminacyjna stwierdziła, że:
a) program nauczania przedmiotu lub przedmiotów, z których kandydat zdał egzaminy,
wyczerpuje zakres tematyczny egzaminu w postępowaniu kwalifikacyjnym dla kandydatów
na biegłych rewidentów, uchwalony przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów,
b) egzaminy z przedmiotu, w tym egzamin lub egzaminy zdane przez kandydata,
przeprowadzane są w formie pisemnej, z zachowaniem zasady anonimowości oceny prac.
ż 3. Kandydat ubiegający się o zwolnienie z egzaminu składa wniosek do Komisji
Egzaminacyjnej, załączając do niego  jako dowód zdania egzaminu  oryginał indeksu (do wglądu)
lub uwierzytelniony przez uczelnię albo notarialnie wypis z indeksu, obejmujący dane identyfikacyjne
kandydata i uczelni. Kandydat przedstawia ponadto następujące informacje o egzaminie: nazwa
przedmiotu, program przedmiotu potwierdzony przez kierownika katedry, imię i nazwisko
egzaminatora, data egzaminu i ocena.
ż 4.1. Komisja Egzaminacyjna prowadzi ewidencję wniosków o zwolnienie z egzaminu.
2. Wniosek o zwolnienie z egzaminu podlega ocenie pod względem spełniania formalnych
i merytorycznych warunków, określonych w ż 2 i ż 3.
3. Decyzję  w formie uchwały  o zwolnieniu z egzaminu Komisja Egzaminacyjna podejmuje
w czasie, gdy kandydat uzyska prawo przystąpienia do sesji egzaminacyjnej obejmującej egzamin,
z którego uznano za zaliczony egzamin uniwersytecki lub równorzędny. Komisja Egzaminacyjna
rozpatruje wniosek, o którym mowa w ust. 2, w terminie 30 dni od dnia jego doręczenia, z tym że
w sprawach szczególnie złożonych termin ten może zostać wydłużony do 60 dni. O wyniku
rozpatrzenia wniosku Komisja Egzaminacyjna powiadamia kandydata niezwłocznie.
4. Od negatywnego rozpatrzenia wniosku przysługuje kandydatowi odwołanie do Komisji
Egzaminacyjnej, składane w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Do rozpatrzenia
odwołania stosuje się odpowiednio terminy, o których mowa w ust. 3.
ż 5. W celu zapewnienia możliwości zwalniania kandydatów, którzy zdali egzaminy
uniwersyteckie lub równorzędne z egzaminów z przedmiotów objętych postępowaniem
kwalifikacyjnym, Komisja Egzaminacyjna współpracuje z uczelniami, a w szczególności:
1) informuje władze uczelni prowadzących kierunki i specjalności zbieżne z wymaganiami
kwalifikacyjnymi dla kandydatów na biegłych rewidentów o warunkach zwalniania kandydatów
z egzaminów, o których mowa w ż 2 ust. 1, jeżeli zdali egzaminy uniwersyteckie lub równorzędne
obejmujące zakres tematyczny zgodny z wymaganiami w postępowaniu kwalifikacyjnym na
biegłych rewidentów;
51
2) występuje do władz uczelni o udostępnienie programów nauczania z przedmiotów, o których
mowa w pkt 1;
3) występuje do władz uczelni o stosowanie formy pisemnej egzaminów z przedmiotów, o których
mowa w pkt 1, z zachowaniem zasady anonimowości oceny prac.
ż 6. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów, na wniosek Komisji Egzaminacyjnej, zawiera
porozumienia z zainteresowanymi uczelniami o współdziałaniu w sprawach, o których mowa w ż 5
pkt 2 i 3; w porozumieniu określa się przedmioty nim objęte.
ż 7. Uchwała wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia w trybie przepisów art. 72 ustawy.
Zgodnie z art. 72 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77,
poz. 649) Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwałę w dniu 22 kwietnia 2010 r.
52 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
UCHWAA
A NR 1801/41/2010
KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW
z dnia 30 marca 2010 r.
w sprawie warunków zwolnienia kandydata na biegłego rewidenta,
posiadającego uprawnienia inspektora kontroli skarbowej,
z egzaminu z prawa podatkowego
Na podstawie art. 9 ust. 9 pkt 5, ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich
samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze
publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649) uchwala się, co następuje:
ż 1.1. Komisja Egzaminacyjna może zwolnić kandydata na biegłego rewidenta, zwanego dalej
 kandydatem , posiadającego uprawnienia inspektora kontroli skarbowej, z następujących egzaminów
objętych postępowaniem kwalifikacyjnym:
1) Prawo podatkowe (część I);
2) Prawo podatkowe (część II).
2. Zwolnienie z egzaminów, o których mowa w ust. 1, zwanych dalej  egzaminami może
nastąpić na wniosek kandydata posiadającego uprawnienia inspektora kontroli skarbowej.
ż 2. Kandydat ubiegający się o zwolnienie z egzaminów składa wniosek do Komisji
Egzaminacyjnej, załączając do niego odpis (kserokopię) dokumentu nadającego mu uprawnienia
inspektora kontroli skarbowej, poświadczony notarialnie lub przez organ skarbowy właściwy dla
zatrudnienia.
ż 3.1. Komisja Egzaminacyjna prowadzi ewidencję wniosków o zwolnienie z egzaminu.
2. Wniosek kandydata o zwolnienie z egzaminu podlega ocenie pod względem spełniania
warunków określonych w ż 1 i ż 2.
3. Decyzję o zwolnieniu z egzaminu Komisja Egzaminacyjna podejmuje w czasie, gdy kandydat
uzyska prawo przystąpienia do sesji egzaminacyjnej obejmującej egzamin z prawa podatkowego
i rozpatruje wniosek, o którym mowa w ż 2, w terminie 30 dni od dnia jego doręczenia. O wyniku
rozpatrzenia wniosku Komisja Egzaminacyjna powiadamia kandydata niezwłocznie.
4. Od negatywnego rozpatrzenia wniosku przysługuje kandydatowi odwołanie do Komisji
Egzaminacyjnej, składane w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Do rozpatrzenia
odwołania stosuje się odpowiednio terminy, o których mowa w ust. 3.
53
ż 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia w trybie przepisów art. 72 ustawy z dnia 7 maja
2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań
finansowych oraz o nadzorze publicznym.
Zgodnie z art. 72 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77,
poz. 649) Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwałę w dniu 22 kwietnia 2010 r.
54 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
UCHWAA
A NR 1799/41/2010
KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW
z dnia 30 marca 2010 r.
w sprawie ramowego harmonogramu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego,
określającego miejsce i termin przeprowadzania egzaminów dla kandydatów na biegłych
rewidentów, a także egzaminu z prawa gospodarczego
dla osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 i 4 ustawy
Na podstawie art. 9 ust. 9 pkt 1 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich
samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze
publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649) uchwala się, co następuje:
ż 1. 1. Określa się ramowy harmonogram przeprowadzania egzaminów pisemnych dla
kandydatów na biegłych rewidentów, stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.
2. Określa się ramowy harmonogram przeprowadzania egzaminu w języku polskim z prawa
gospodarczego dla osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych
rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz
o nadzorze publicznym, zwanej dalej  ustawą , stanowiący załącznik nr 2 do niniejszej uchwały.
ż 2.1. Dokładne terminy i miejsce przeprowadzania egzaminu z każdego tematu ustala Komisja
Egzaminacyjna.
2. Egzaminów, z wyjątkiem egzaminu dyplomowego, nie przeprowadza się w terminie od
1 stycznia do 30 kwietnia każdego roku kalendarzowego.
ż 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia w trybie przepisów art. 72 ustawy.
Zgodnie z art. 72 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77,
poz. 649) Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwałę w dniu 22 kwietnia 2010 r.
55
Załącznik nr 1 do uchwały Nr 1799/41/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 30 marca 2010 r.
Ramowy harmonogram
przeprowadzania egzaminów pisemnych
dla kandydatów na biegłych rewidentów
Ramowe
terminy egzaminów
Sesja Temat egzaminu pisemnego1)
w miesiącach licząc od rozpoczęcia
cyklu egzaminacyjnego2)
Teoria i zasady rachunkowości
od pierwszego
(Rachunkowość finansowa )
I do czwartego miesiąca cyklu
Ekonomia i kontrola wewnętrzna egzaminacyjnego
(Ekonomia i zarządzanie)
Prawo - prawo cywilne, prawo pracy i ubezpieczeń
społecznych, prawo spółek, prawo o postępowaniu
upadłościowym i naprawczym, prawo regulujące
od piątego
działalność gospodarczą
II do dwudziestego czwartego miesiąca cyklu
(Prawo cywilne, prawo pracy, prawo gospodarcze)
egzaminacyjnego
Prawo podatkowe (część I)
Finanse
Prawo podatkowe (część II)
od piątego
Rachunkowość finansowa
III do dwudziestego czwartego miesiąca cyklu
(Rachunkowość finansowa )
egzaminacyjnego
Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza
Sprawozdania finansowe i ich analiza
od szesnastego
IV Rewizja finansowa do dwudziestego czwartego miesiąca cyklu
(Badanie sprawozdań finansowych i inne usługi egzaminacyjnego
biegłego rewidenta)
1)
Tematy egzaminacyjne obowiązujące dla osób określonych w art. 115 ust. 3 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych
rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym
(Dz. U. Nr 77, poz. 649).
2)
Cykl egzaminacyjny rozpoczyna się we wrześniu.
56 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
Załącznik nr 2 do uchwały Nr 1799/41/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 30 marca 2010 r.
Ramowy harmonogram
przeprowadzania egzaminu w języku polskim
z prawa gospodarczego dla osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 i 4 ustawy
Ramowe
Temat egzaminu pisemnego
terminy egzaminów
czerwiec
Prawo gospodarcze grudzień
każdego roku
57
UCHWAA
A NR 1868/43/2010
KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW
z dnia 11 maja 2010 r.
zmieniająca uchwałę w sprawie ramowego harmonogramu przeprowadzania postępowania
kwalifikacyjnego, określającego miejsce i termin przeprowadzania egzaminów dla kandydatów
na biegłych rewidentów, a także egzaminu z prawa gospodarczego dla osób, o których mowa
w art. 5 ust. 3 i 4 ustawy
Na podstawie art. 9 ust. 9 pkt 1 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich
samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze
publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649) uchwala się, co następuje:
ż 1. W uchwale Nr 1799/41/2010 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 30 marca 2010 r.
w sprawie ramowego harmonogramu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego, określającego
miejsce i termin przeprowadzania egzaminów dla kandydatów na biegłych rewidentów, a także
egzaminu z prawa gospodarczego dla osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 i 4 ustawy wprowadza się
następujące zmiany:
1) ż 2 otrzymuje brzmienie:
 ż 2. 1. Dokładne terminy i miejsce przeprowadzania egzaminu z każdego tematu ustala Komisja
Egzaminacyjna.
2. Egzaminy, o których mowa w ż 1 ust. 1, mogą być przeprowadzane w Katowicach, Poznaniu
i Warszawie.
3. Egzamin, o którym mowa w ż 1 ust. 2, oraz ustny egzamin dyplomowy, o którym mowa
w art. 9 ust. 3 ustawy, są przeprowadzane w Warszawie. ;
2) w załączniku nr 1 przypis nr 2 otrzymuje brzmienie:
 2) Cykl egzaminacyjny rozpoczyna się w dniu przeprowadzenia pierwszego egzaminu w sesji I. .
ż 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia w trybie przepisów art. 72 ustawy z dnia
7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania
sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym.
Zgodnie z art. 72 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77,
poz. 649) Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwałę w dniu 14 maja 2010 r.
58 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
UCHWAA
A NR 2059/44/2010
KRAJOWEJ RADY BIEGA
YCH REWIDENTÓW
z dnia 1 czerwca 2010 r.
w sprawie terminów egzaminów
dla kandydatów na biegłych rewidentów
Na podstawie art. 21 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich
samorządzie, pomiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze
publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649) oraz ż 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
29 grudnia 2009 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego na biegłych rewidentów (Dz. U.
z 2010 r. Nr 6, poz. 36) uchwala się, co następuje:
ż 1. Ustala się terminy egzaminów pisemnych dla kandydatów na biegłych rewidentów w sesjach
egzaminacyjnych I, II i III i IV, określone w załączniku do uchwały.
ż 2. Uchyla się uchwałę Nr 1869/43/2010 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 11 maja
2010 r. w sprawie terminów egzaminów dla kandydatów na biegłych rewidentów.
ż 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
59
Załącznik do uchwały Nr 2059/44/2010
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
z dnia 1 czerwca 2010 r.
TERMINY EGZAMINÓW PISEMNYCH
DLA KANDYDATÓW NA BIEGA
YCH REWIDENTÓW
SESJA EGZAMINACYJNA I
Termin Termin Termin
Egzamin
podstawowy poprawkowy 1 poprawkowy 2
Rachunkowość finansowa (część I)*
2.09.2010 r. 21.10.2010 r. 9.12.2010 r.
Teoria i zasady rachunkowości**
Ekonomia i zarządzanie*
16.09.2010 r. 28.10.2010 r. 16.12.2010 r.
Ekonomia i kontrola wewnętrzna**
SESJA EGZAMINACYJNA II
Termin Termin Termin
Egzamin
podstawowy poprawkowy 1 poprawkowy 2
Prawo cywilne, prawo pracy, prawo
gospodarcze*
Prawo  prawo cywilne, prawo pracy
i ubezpieczeń społecznych, prawo spółek, 13.01.2011 r. 14.04.2011 r. 02.06.2011 r.
prawo o postępowaniu upadłościowym
i naprawczym, prawo regulujące
działalność gospodarczą**
Prawo podatkowe (część I)*
20.01.2011 r. 21.04.2011 r. 16.06.2011 r.
Prawo podatkowe (część I)**
Finanse*
27.01.2011 r. 05.05.2011 r. 30.06.2011 r.
Finanse**
60 Informator dla kandydatów na biegłych rewidentów
SESJA EGZAMINACYJNA III
Termin Termin Termin
Egzamin
podstawowy poprawkowy 1 poprawkowy 2
Prawo podatkowe (część II)*
Prawo podatkowe (część II)** 30.09.2010 r. 25.11.2010 r. 03.02.2011 r.
Rachunkowość finansowa (część II)*
Rachunkowość finansowa** 7.10.2010 r. 2.12.2010 r. 10.02.2011 r.
Rachunek kosztów i rachunkowość
zarządcza*
14.10.2010 r. 6.01.2011 r. 17.02.2011 r.
Rachunek kosztów i rachunkowość
zarządcza**
SESJA EGZAMINACYJNA IV
Termin Termin Termin
Egzamin
podstawowy poprawkowy 1 poprawkowy 2
Sprawozdania finansowe i ich analiza* 24.06.2010 r. 9.09.2010 r. 4.11.2010 r.
Badanie sprawozdań finansowych i inne
1.07.2010 r. 23.09.2010 r. 18.11.2010 r.
usługi biegłego rewidenta*
* kandydaci kontynuujący postępowanie kwalifikacyjne
** kandydaci nowi