4

Elektroakustyka

02/2000

Walkmen dla zakochanych

Wcale nie tak dawno temu i wcale nie za siedmioma górami (tylko za trzema) i wcale nie za siedmioma rzekami (tylko za jedn¹

graniczn¹) chodzi³o siê s³uchaæ muzyki do kolegów lub kole¿anek.

Maj¹c s³ynny magnetofon ZK 140T mo¿na by³o zawsze zaprosiæ jak¹œ dziewczynê do domu pod pretekstem pos³uchania taœm.

Czasy by³y bogate w sprzêt graj¹cy wiêc przydatny by³ te¿ gramofon Bambino i czarne p³yty lub pocztówki graj¹ce. Dziœ te ro-mantyczne czasy minê³y i miejsce starych gratów zajê³y miniaturowe, przenoœne, bateryjne, niezawodne, ³adne, lekkie, tanie, nowoczesne urz¹dzenia. Posiadaj¹ one jednak istotn¹ wadê nie mo¿na przy ich pomocy s³uchaæ muzyki we dwoje. Jak obejœæ ten mankament? Wystarczy przeczytaæ artyku³, który opisuje jak z walkmana zrobiæ walkmena. Mo¿liwe jest te¿ przerobienie disc-mana na discmena.

Chyba wszystkie przenoœne urz¹dze-16 W lub 150 mW w przypadku stosowa-

œrednio do wejœcia (gniazda GN1), sk¹d nia graj¹ce posiadaj¹ jedno wyjœcie na nia s³uchawek 32 W.

po wstêpnym podzieleniu kierowany jest s³uchawki, co jest istotn¹ wad¹ w przy-Równoleg³e pod³¹czenie do wyjœcia on do miniaturowego stereofonicznego padku zakochanych którzy chc¹ razem dwóch par s³uchawek nie za bardzo wzmacniacza mocy (US1). Parametry pos³uchaæ swoich ulubionych zespo³ów.

wchodzi w rachubê z uwagi na ma³¹ moc uk³adu TDA 2822M pozwalaj¹ na obci¹-

Drug¹ wad¹ jest stosunkowo ma³a moc jak¹ mo¿e traciæ wzmacniacz mocy. Wy-

¿enie go impedancj¹ nawet 4 W. Moc wyjœciowa ograniczona niskim napiêciem starczy powiedzieæ, ¿e tego typu ekspery-wyjœciowa przy zasilaniu wzmacniacza na-zasilania. Wiêkszoœæ przenoœnych urz¹-

menty prowadz¹ w prosty sposób do piêciem 9 V wynosi 1 W przy impedancji dzeñ zasilana jest dwoma bateriami R6

uszkodzenia naszej ma³ej radioli. Jedy-obci¹¿enia 8 W, a zniekszta³cenia nie prze-które daj¹ od biedy 3 V. W przypadku nym wyjœciem z tej k³opotliwej sytuacji kraczaj¹ 0,2% dla mocy 150 mW. Tak akumulatorów napiêcie jest jeszcze ni¿sze jest zastosowanie dodatkowego wzmac-wiêc uk³ad ten jest w stanie „uci¹gn¹æ”

i nie przekracza 2,5 V. Dysponuj¹c takim niacza mocy.

dwie pary s³uchawek o impedancji 16 W.

napiêciem wzmacniacz mocy w uk³adzie Schemat takiego wzmacniacza przed-Uk³ad wyposa¿ono dodatkowo w au-mostkowym jest wstanie dostarczyæ zale-stawiono na rysunku 1. Sygna³ z wyjœcia tomatyczny w³¹cznik napiêcia zasilania.

dwie ok. 300 mV mocy do s³uchawek s³uchawkowego doprowadza siê bezpo-Je¿eli na wejœcie zostanie doprowadzony sygna³ akustyczny o amplitudzie ok.

0,6 V ulegnie on podwojeniu i wyprosto-T1 BC327-16

waniu w uk³adzie prostownika D1, D2.

+ BAT

Spowoduje to na³adowanie siê kondensa-C5

C6

R5

6F22

47n

100mF

10k

–

9V

tora C4 i w³¹czenie tranzystora T2. Z ko-lei T2 w³¹czy tranzystor T1 który dopro-R4

wadzi napiêcie do zasilania wzmacniacza 2×1N4148

22k

R3

C3

D1

47k

US1. Po zanikniêciu sygna³u akustycznego T2

BC547B

napiêcie zasilania zostanie automatycznie 1mF

C4

D2

10mF

wy³¹czone. Dziêki temu oszczêdza siê bateriê bez potrzeby pamiêtania o koniecz-2

noœci wy³¹czenia wzmacniacza.

7

C7

Potencjometry P1 i P2 s³u¿¹ do usta-WEL

1

R1

8

wienia maksymalnego wzmocnienia uk³a-C9

100k

C1

470mF

100n

du, tak aby dŸwiêk nie by³ zniekszta³cony T

100mF

GN1

GN2

US1

R6

S£1

przy najg³oœniejszym ustawieniu poten-P1

TDA2822A

4,7W

16÷32W

10k

cjometru w walkmanie.

6

WEP

C8

Uk³ad mo¿e byæ zasilany z baterii 3

R2

5

9 V typu 6F22. Zakres napiêæ przy 100k

C2

470mF

C10

100mF

100n

GN3

których wzmacniacz pracuje poprawnie R7

S£2

P2

4

jest znacznie szerszy i wynosi 1,8÷15 V.

4,7W

16÷32W

10k

Zatem wybór napiêcia zasilania jest bardzo szeroki.

Ca³oœæ mo¿na zmieœciæ w niewielkim Rys. 1 Schemat ideowy miniaturowego wzmacniacza mocy pude³ku, a do po³¹czenia walkmana ze

02/2000

Walkmen dla zakochanych

5

wzmacniaczem wystarczy przewód ekra-niki mierz¹c miernikiem LAVO 2 napiêcia noszeniu siê mechanicznych drgañ obu-nowany zakoñczony z dwóch stron wtycz-na elementach, znane z tego, ¿e d³ugo siê dowy na lampy (ich obwody siatkowe), kami MINIJACK, co zapewnia ³atwoœæ roz-rozgrzewa³o w zwi¹zku z czym Redaktor na skutek czego przenosi³y siê ona na g³o-

³¹czania uk³adu. Maj¹c tak¹ zabawkê mo-mia³ ponagrywane utwory bez pocz¹tków; œnik, z tego wzglêdu magnetofony lam-

¿emy spokojnie wybraæ siê na d³ugi spa-ECC81 – lampa elektronowa, duotrioda, powe posiada³y lampy montowane na cer z ukochan¹ s³uchaj¹c modnej obecnie napiêcie ¿arzenia 6,3 V, napiêcie anodo-gumowych tulejach dystansowych; kapeli.

we ok. 420 V, stosowana w stopniach ste-Piec – ¿argonowe okreœlenie s³ynnego Na zakoñczenie zamieszczam krótki ruj¹cych lampami EL34 we wzmacnia-lampowego wzmacniacza estradowego, s³owniczek trudniejszych terminów z lat czach lampowych, produkowana do dziœ, wspó³czeœni muzycy dla dodania sobie szeœædziesi¹tych.

cena ok. 40 z³ (wersje selekcjonowane presti¿u czasami stawiaj¹ na scenie atrapê pod k¹tem audio ok. 85 z³);

pieca, lampy w piecu potrafi³y œwieciæ na ECC82 – lampa elektronowa, duotrioda, wiœniowo;

S³owniczek trudniejszych

napiêcie ¿arzenia 6,3 V, napiêcie anodo-Pocztówka – odmiana czarnej p³yty pro-i zapomnianych terminów

we ok. 420 V, stosowana w stopniach dukowana przez legalnych piratów Bambino – s³ynny gramofon na czarne wejœciowych i odwracania fazy we w okresie tzw. PRL-u, w odró¿nieniu od p³yty, posiada³ prze³¹cznik igie³ (dwa ma-wzmacniaczach lampowych, produkowa-czarnej p³yty pocztówka mia³a nieokreœlo-giczne prostok¹tne guziki jeden zielony na do dziœ, cena ok. 40 z³ (wersje selek-ny kolor i by³a prostok¹tna, najciekawsz¹

a drugi czerwony), gramofon ten wynale-cjonowane pod k¹tem audio ok. 70 z³) ; muzykê mo¿na by³o znaleŸæ na pocztów-ziono tak dawno temu, ¿e wszelki s³uch EL34 – lampa elektronowa, pentoda, na-kach produkowanych przez polskich pra-zagin¹³ o przeznaczeniu tych guzików, piêcie ¿arzenia 6,3 V, napiêcie anodowe kapitalistów, pocztówka odegra³a wa¿n¹

gdy odtwarzana na gramofonie p³yta by-ok. 560 V, stosowana w stopniach koñco-rolê w zaznajamianiu spo³eczeñstwa ³a ju¿ kompletnie zjechana i przeskakiwa-wych lampowych wzmacniaczy mocy, z muzyk¹ Zgni³ego Zachodu;

³a, na ramiê k³ad³o siê króla, lub rybaka produkowana do dziœ, cena ok. 65 z³ (we-PrzydŸwiêk – charakterystyczny efekt w zale¿noœci od stopnia zu¿ycia p³yty; rsje selekcjonowane pod k¹tem audio akustyczny wystêpuj¹cy w wiêkszoœci Brum – odmiana przydŸwiêku charakte-ok. 325 z³);

urz¹dzeñ lampowych oraz w wiêkszoœci ryzuj¹ca siê brakiem okresowoœci, nie-Król – spotykane okreœlenie bilonu pie-wzmacniaczy amatorskich;

przyjemny dodatek do muzyki;

ni¹dzopodobnego o nominale 10 z³, na-Radiola – krzy¿ówka radia z Lol¹ uzyska-Czarna p³yta (asfalt) – popularnie u¿y-zwa pochodzi od wizerunku królów pol-na sztucznie w warunkach laboratoryj-wana nazwa plastikowego kr¹¿ka koloru skich na awersie, moneta wykonana ze nych, okreœlenie urz¹dzenia ³¹cz¹cego czarnego na którym zapisywano w erze stopu metali kolorowych, doœæ ciê¿ka; w sobie cechy radia, gramofonu wzmac-przedCDkowej muzykê, na jakiej zasadzie Luksemburg – popularna stacja radiowa niacza i miksera, wiekszoœæ radioli by³a to siê odbywa³o tego nie wiedz¹ ju¿ naj-nadaj¹ca zakazan¹ muzykê na falach œre-lampowa i kopa³a na wyjœciu;

starsi ludzie, na pewno dzia³a³o; dnich o d³ugoœci ok. 1400 m (na temat Rybak – spotykane okreœlenie bilonu pie-Domino – s³ynne lampowe radio Redakto-dok³adnej d³ugoœci fali wœród historyków ni¹dzopodobnego o nominale 5 z³, na-ra Naczelnego PE (patrz te¿ wstêpniak PE

do dnia dzisiejszego trwaj¹ spory; zwa pochodzi od wizerunku rybaka na 11/98), jak wieœæ gminna niesie sam Re-Mikrofonowanie – sprzê¿enie mecha-awersie, moneta o niewielkiej masie wy-daktor Naczelny uczy³ siê na nim elektro-niczno-elektroniczne polegaj¹ce na prze-konana z aluminium;

Singiel – skrócona wersja czarnej p³yty, pierwotnie dla zmylenia przeciwnika na singlu by³y nagrane dwa utwory, a póŸniej w ramach dezinformacji zaczêto D1

D2

C3

nagrywaæ cztery utwory, single posiada³y R3

GN1

dwa rodzaje dziur du¿e i ma³e; C4

T2

Stuki – niepo¿¹dany efekt dŸwiêkowy, C1

C2

R1

który czasami wystêpuje podczas odtwa-T

R4

rzania p³yt CD, nie wystêpuje podczas od-P1

9V

T1

R2

twarzania czarnych p³yt;

+

TDA

US1

2822A

Szum – niepo¿¹dany efekt dŸwiêkowy, R5

C5

C7

C8

który zawsze wystêpowa³ podczas s³ucha-P2

nia taœm magnetofonowych;

C6

Trzaski – niepo¿¹dany efekt dŸwiêkowy R6

C9

R7

C10

podczas odtwarzania czarnych p³yt, nie 516

516

wystêpuje w odtwarzaczach p³yt CD; GN2

GN3

Walkman – facet który chodzi, potoczna nazwa zminaturyzowanej wersji ZK 146, w stosunku do pierwowzoru znacznie zminiaturyzowano szpulki i zamkniêto je w pude³ku (compact casette), w trosce Rys. 2 P³ytka drukowana i rozmieszczenie elementów o ochronê œrodowiska akustycznego obni-

6

Od redakcji

02/2000

¿ono te¿ moc wyjœciow¹ i usuniêto g³oœni-wsze mo¿na by³o poderwaæ dwie dziew-Kondensatory

ki, napêd bateryjny;

czyny na stereo, raz kana³ prawy, a raz le-C5

– 47 nF/50 V ceramiczny

ZK 120 – magnetofon szpulowy dwu-wy, gotowy do grania zaraz po w³¹czeniu C9, C10

– 100 nF/50 V MKSE-20

œcie¿kowy wersja lampowa, posiada³

do sieci pod warunkiem, ¿e nie by³ akurat C3

– 1 mF/50 V MKSE-20

istotn¹ wadê: dziewczyny nie bra³y na zepsuty;

C4

– 10 mF/25 V

niego, zawsze zd¹¿y³y umkn¹æ zanim na-Wykaz elementów

C1, C2, C6 – 100 mF/16 V

grza³y siê lampy;

C7, C8

– 470 mF/16 V

ZK 140 – magnetofon szpulowy cztero-Pó³przewodniki

Inne

œcie¿kowy wersja lampowa z okiem ma-US1

– TDA2822M

GN1÷GN3 – miniaturowe gniazdo gicznym; czu³oœæ brania dziewczyn lepsza T1

– BC 327-16

s³uchawkowe

ni¿ ZK 120 ale zdecydowanie gorsza ni¿

T2

– BC 547B

p³ytka drukowana numer 516

ZK 140T, dobry na zimne zimowe wieczo-D1, D2

– 1N4148

ry lampy grza³y doskonale;

P³ytki drukowane wysy³ane s¹ za zalicze-Rezystory

ZK 140T – jak wy¿ej tylko wersja tranzy-niem pocztowym. P³ytki mo¿na zama-R6, R7

– 4,7 W/0,25 W

storowa, sprzêt odlotowy ceniony przez wiaæ w redakcji PE.

R5

– 10 kW/0,125 W

melomanki, przy jego pomocy zawsze Cena:

p³ytka numer 516 – 2,20 z³

R4

– 22 kW/0,125 W

mo¿na by³o œci¹gn¹æ jak¹œ dziewczynê na

+ koszty wysy³ki.

R3

– 47 kW/0,125 W

chatê, nie wymaga³ grzania lamp; R1, R2

– 100 kW/0,125 W

ZK 146 – chyba pierwszy magnetofon P1, P2

– 10 kW TVP 1232

stereofoniczny, wersja tranzystorowa, za-

à Œwiêty Walenty

wykonywanych na konkretne zamówie-Wyprowadzenia wyœwietlaczy nie, które posiadaj¹ inne ni¿ typowe wyprowadzenia poszczególnych segmentów.

Takie wyœwietlacze mo¿na z powodzeniem siedmiosegmentowych

stosowaæ w ró¿nych uk³adach. Konieczne jest tylko „rozpracowanie” we w³asnym Na proœbê wielu Czytelników przed-Olbrzymia wiêkszoœæ wyœwietlaczy o wy-zakresie wyprowadzeñ. Co nie powinno stawiamy rozk³ad wyprowadzeñ, typy sokoœci cyfry ok.13 mm posiada zunifiko-sprawiaæ trudnoœci. Wystarczy do tego ce-i kolory œwiecenia wyœwietlaczy siedmio-wane wyprowadzenia.

lu dowolny miernik uniwersalny z zakre-segmentowych. Mimo ¿e uda³o nam siê Na rynku mo¿na jednak spotkaæ wy-sem pomiaru ma³ych rezystancji.

znaleŸæ doœæ du¿¹ liczbê typów wyœwie-

œwietlacze nietypowe z (regu³y tañsze) po-tlaczy nie wyczerpuje to oferty rynkowej.

chodz¹ce z koñcówek serii produkcyjnych à Redakcja

Wspólna anoda

Wspólna anoda

Wspólna katoda

DA56-11YWA ¯ó³ty

1 – e1 katoda (anoda) DA56-11GWA Zielony

Wspólna anoda

Wspólna katoda

2 – d1 katoda (anoda) DA56-11RWA Czerwony

3 – c1 katoda (anoda) DA56-11EWA Super-czerwony

SA52-11YWA ¯ó³ty

4 – DP katoda (anoda) DA56-11SRWA Hyper-czerwony

SA56-11YWA ¯ó³ty

5 – e2 katoda (anoda) CQY87A, 89A, 91A, 93A

SA56-11GWA Zielony

SC52-11YWA ¯ó³ty

6 – d2 katoda (anoda) HA2132

SA52-11GWA Zielony

SC56-11YWA ¯ó³ty

7 – g2 katoda (anoda) CQ3397

LTS546G Zielony

SC56-11GWA Zielony

8 – c2 katoda (anoda) MAN6710/QT Czerwony

SA52-11HWA Czerwony

SC52-11GWA Zielony

9 – DP katoda (anoda) MAN6610/QT Pomarañczowy

SA52-11EWA Super-czerwony

SC52-11HWA Czerwony

10 – b2 katoda (anoda) Wspólna katoda

SA56-11HWA Czerwony

SC52-11EWA Super-czerwony

11 – a2 katoda (anoda) SA56-11EWA Super-czerwony

SC56-11HWA Czerwony

12 – f2 katoda (anoda) DC56-11YWA ¯ó³ty

CQV 31 Czerwony

SC56-11EWA Super-czerwony

13 – Anody (2) (Katody (2))

DC56-11GWA Zielony

HDSP5551 Czerwony

HDSP5553 Czerwony

14 – Anody (1) (Katody (2))

DC56-11RWA Czerwony

MAN6760/QT Czerwony

MAN6780/QT Czerwony

15 – b1 katoda (anoda) DC56-11EWA Super-czerwony

MAN6660/QT Pomarañczowy

MAN6680/QT Pomarañczowy

16 – a1 katoda (anoda) DC56-11SRWA Hyper-czerwony

17 – g1 katoda (anoda) MAN6740/QT Czerwony

18 – f1 katoda (anoda) MAN6640/QT Pomarañczowy

10

9

8

7

6

18 17 16 15 14 13 12 11 10

Wspólna anoda

Wspólna katoda

a

a

a

f

b

1 – e katoda (anoda) f

b

f

b

g

g

g

2 – d katoda (anoda) 3 – Anody (Katody)

19,3

15,24

19,3

15,24

e

c

4 – c katoda (anoda) e

c

e

c

d

dp

5 – DP katoda (anoda) d

dp

d

dp

6 – b katoda (anoda) 7 – a katoda (anoda) 1

2

3

4

5

8 – Anody (Katody)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

12,4

8,2

9 – f katoda (anoda) 25,2

8,2

10 – g katoda (anoda)