76-038 Dobrzyca 76

tel. [phone] fax [phone]

www.hortulus.com.pl [e-mail]

Ogrody Tematyczne, Centrum Ogrodnicze, market „Ogród i Galeria”, Szkółka Roślin Ozdobnych, Caffebar BARWINEK

KOLOROWE śYWOPŁOTY – DOBÓR GATUNKÓW,

CZYLI SZTUKA ICH TWORZENIA

Zadbane, równo przycięte, wypielęgnowane są dumą gospodarzy niejednej posesji. Pełnią funkcję żywego „obronnego płotu”,

chronią przed kurzem, hałasem, spalinami i są niewątpliwie ozdoba każdego ogrodu. Mowa tu o żywopłotach

Choć cenimy żywopłoty przede wszystkim za ich użyteczność, to jednak głównym celem ich sadzenia jest dekoracyjność. Sztuka

prowadzenia żywopłotów rozwinęła się we Francji, w okresie Renesansu. Wtedy to zaczęto tworzyć różnego rodzaju labirynty ogrodowe

wykorzystując przede wszystkim bukszpan, buk i grab. Do dnia dzisiejszego możemy podziwiać te „zielone dzieła” sztuki ogrodowej przy

zamkach, pałacach i dworach. Bogactwo odmian i gatunków daje nam obecnie dużo większe możliwości twórcze niż dwa, trzy wieki temu.

Z uwagi na sposób prowadzenia żywopłotów możemy podzielić je na:

• strzyżone (formowane),

• niestrzyżone (nieformowane),

• kombinowane.

Ze względu na wysokość prowadzenia możemy podzielić je na:

• obwódkowe (niskie), z takich gat. jak: lawenda, bukszpan, ożanka, berberys m.”Red Juwel”, berberys th. „Bagatelle”;

• średnioniskie, z takich gat. jak: tawuła japońska „Goldmound”, tawuła bumalda „Goldflame”, pięciorniki krzewiaste,

berberysy;

• wysokie, z takich gat. jak: ligustr pospolity, tawuła Van Houtte’a, pęcherznica kalinolistna, laurowiśnia, kosodrzewina;

• szpalerowe, z takich gat. jak: buk, grab, lipa, świerk.

Można również podzielić żywopłoty na: wiecznie zielone (z gatunków iglastych i zimozielonych liściastych), gubiące liście (tawuły,

forsycje, itp.) i na te, które posiadają zdolność utrzymywania suchych liści aż do wiosny (grab, buk, dąb), w ten sposób tworząc szczelny

w okresie zimy żywopłot.

Praktycznie rzecz biorąc nie ma rośliny , która nie nadawałaby się na żywopłot. Problem polega na zastosowaniu odpowiedniego

gatunku na określony rodzaj żywopłotu. Wybierając roślinę musimy wziąć pod uwagę jej podatność na cięcie, optymalny lub docelowy

wzrost oraz pokrój. Błędem jest stosowanie na żywopłot formowany takich gatunków i odmian, które cięcia nie lubią np. ognik, lub nie

potrafią się krzewić jak śnieguliczka, forsycja czy jaśminowiec. Zabawnie wręcz wyglądają, szczególnie na miejskich osiedlach, pościnane

na wysokość metra lub wyżej, krzewy np. forsycji czy derenia, szczególnie widoczne jest to w okresie zimy.

Nieodpowiednie jest również ostre formowanie takich gatunków, które są ozdobne z kwiatów np. tawuła Bumalda (Spiraea x

bumalda), wiąże ona kwiaty na końcach pędów i formowanie powoduje usunięcie pąków kwiatowych. W efekcie atrakcyjność takiego

żywopłotu jest kontrowersyjna. Problem ten dotyczy również żywopłotu z ognika, który ma twarde drewno i źle reaguje na cięcie. Jego

piękne owoce nie mają szans się pojawić podobnie jak białe baldachy kwiatów.

Niepotrzebnie tniemy niektóre krzewy iglaste które mają już pokrój, takie jak srebrne świerki i pokrojowe tuje np. Thuja occidentalis

„Smaragd”, Th. occ. „Woodwardii”, Th. occ. „Danica” lub jałowce: Juniperus scopulorum „Blue Arrow”, Juniperus virginiana „Skyrocket”.

Mania cięcia i formowania nie opuszcza niektórych użytkowników ogrodów do tego stopnia, że muszą przyciąć wszystko, pozbawiając przy

okazji wiele roślin możliwości zakwitnięcia i wydania owoców. Błędem jest również prowadzenie zbyt nisko gatunków, które mają

naturalne predyspozycje do wyższego wzrostu. Często można spotkać utrzymane w charakterze niskiej obwódki, trzydziestocentymetrowe

żywopłoty z ligustra czy ałyczy. Gatunki te sprawiają nam dużo kłopotu z utrzymaniem ich na takiej wysokości, potrzebują częstego cięcia i

pielęgnacja ich wymaga dużo większego nakładu pracy.

Przy prowadzeniu żywopłotów formowanych popełniamy liczne błędy. Już przy samym założeniu żal nam ściąć rośliny bardzo

nisko. Niskie cięcie zabezpieczy nas przed powstaniem „gołego dołu” żywopłotu. Zapominając również o systematycznym cięciu

pozwalamy krzewom zakwitnąć, a nawet wydać owoce, np. w przypadku żywopłotu z głogu. W zielonej jednolitej ścianie takie upstrzenie z

kwiatów i owoców po prostu szpeci. Często tniemy nieregularnie i piętra są różnie rozkrzewione lub główne pnie są zbyt mocno zdrewniałe

co widać zimą. Źle też formujemy górną część ściany żywopłotu, co powoduje wyłamywanie się gałęzi zimą pod ciężką pokrywą śniegu lub

słabe doświetlenie liści w okresie wegetacji. Zakładamy często w jednym rzędzie wielogatunkowe żywopłoty sadząc je odcinkami i co jakiś

czas powtarzając sekwencje. W przypadku żywopłotów nie formowanych nie ma w tym nic złego, ale gdy zaczynamy je formować to

zaczyna pojawiać się problem niezgodności różnych gatunków a nawet odmian, co do szybkości wzrostu. Efektem jest nierównomierny

przyrost i rozrost całej ściany. Utrzymanie w określonym „ reżimie” takiego żywopłotu jest bardzo trudne.

Najczęściej zakładamy standardowo jeden rząd żywopłotu, który zazwyczaj pełni już wcześniej określoną funkcję ochronną, poza tą

dekoracyjną. Jeżeli jest ozdobny to stanowi tło dla innych roślin lub jest „krawężnikiem” dla trawnika. A można przecież go wykorzystać

jako kompozycję samą w sobie, np.: ligustr pospolity (Ligustrum vulgare) w połączeniu z berberysem pospolitym odm. purpurowa (Berberis

vulgare ‘Atropurpurea’) - w ligustrze pospolitym sadzimy co cztery metry klony kuliste (Acer platanoides „Globosum”). Inne zestawienie

gatunków to: thuja occidentalis ‘Brabant’, ligustr złoty (Ligustrum ovalifolium’Aureum’) oraz irga Dammera (Cotoneaster dammeri).

Wszystko to podbudowane jest w poszyciu barwinkiem (Vinca sp.).Wszystkie te żywopłoty są skrzętnie formowane na półokrągło, a irga

cięta jest w postaci walca o szerokości 50cm. Te żywopłoty zestawione są z ciętymi w różnorodny sposób formami bukszpanowymi.

Znakomite efekty można uzyskać tworząc połączenia kombinowane żywopłotów. Półrondo obsadzone żywopłotem z pęcherznicy

kalinolistnej odm. żółtolistna ( Physocarpus opulifolis ‘Luteus’) i zimozielonego ligustra (Ligustrum v.Chlorocarpum) oraz lawendy

wysokiej (Lavandula angustifolia odm. Hidcote).

Zastosowanie gatunków o liściach sezonowych połączonych z zimozielonymi gatunkami oraz okresowo przycinaną lawendą, która

przez całe lato kwitnie, powoduje, że ta kompozycja wygląda różnie w różnych okresach wegetacji, co podnosi atrakcyjność tego

zestawienia.

Znakomicie prezentują się niskie żywopłoty z takich gatunków tuii, jak: Thuja occ. „Rheingold” czy Th. occ. „Ericoides” lub

cyprysika: Chamaecyparis pisifera „Lombards” i Ch. p.”Plumosa Rogersii”.

Wszystkie te miękkie odmiany znakomicie znoszą cięcie, a często zestawiane z sobą i zróżnicowane co do wysokości mogą stwarzać

ciekawy efekt kompozycyjny. .Strzyc możemy rośliny żywopłotowe również w postaci przestrzennych figur. Posiadaną przestrzeń np.

prostokąt czy kwadrat możemy wypełnić różnymi gatunkami zestawiając je kolorystycznie np.: Berberis thunbergii , Berberis thunbergii

„Atropurpurea”

Dobrze prezentują się różne odmiany clematisów, które tworzą ścianę żywopłotu, rozpiętą na kratach bambusowych, podsadzone

złotą odmianą ligustra (Ligustrum ovalifolium ‘Aureum’). Jest to bardzo efektowny układ szczególnie w pełni lata gdy pnącza są obsypane

licznymi i kolorowymi kwiatami.

Interesująco wygląda połączenie różnokolorowych, niższych żywopłotów z monumentalnymi, szpalerowymi ścianami stworzonymi z

graba czy buka. Taki żywopłot może stanowić świetną zaporę ochronną dla drugiego z żywopłotów stworzonego z zimozielonego i

wrażliwego na przemarzanie gatunku, jak lurowiśnia czy ligustr złoty, a te z kolei mogą chronić niższe zimozielone gatunki, kolorowe

trzmieliny, berberysy lub bukszpan. Takie zestawienia mogą być atrakcyjne również w okresie zimowym wtedy gdy na tle suchych

brązowych liści buka czy graba uwidaczniają się soczystozielone, błyszczące liście laurowiśni, czy berberysu zimozielonego.

Zestawiając różne żywopłoty cięte, możemy również pokusić się o nadanie drugiemu czy trzeciemu piętru wymyślnego kształtu, np.

płynącej fali, miękkich trapezów czy smukłych stożków. Możemy w ten sposób ze zwykłych roślin uzyskać niezwykłe żywopłoty

Całkowicie odmiennym rodzajem są żywopłoty prowadzone w sposób naturalny (nie cięte). Ten typ żywopłotu jest może trudniej

zaplanować i zaprojektować, jest jednak łatwiejszy w utrzymaniu. Wymaga znacznie mniej zabiegów pielęgnacyjnych, ale zajmuje o wiele

więcej miejsca i przestrzeni. Wygląda bardzo atrakcyjnie szczególnie wtedy gdy ogród czy działka wkomponowana jest w szeroki krajobraz

lub znajduje się w bliskim sąsiedztwie lasu. Tworząc takie nasadzenie trzeba pamiętać o uwzględnieniu docelowej wielkości rośliny, gdyż z

założenia nie będziemy dokonywać korekty wielkości roślin nożycami. W przypadku tych żywopłotów nie jest tak ważna zdolność do

krzewienia się oraz podatność i tolerancyjność na cięcie, a decydującymi czynnikami przy wyborze roślin na te żywopłoty nieformowane jest

dość szybki wzrost, malowniczy pokrój, zdolność do długotrwałego kwitnienia i owocowania. Pożądane jest również efektowne

wybarwienie liści w okresie jesiennym u gatunków gubiących liście, a u gatunków wiecznie zielonych zdolność utrzymania liści w okresie

zimy. Na nie formowane żywopłoty iglaste możemy wybrać gatunki, które formują się same w sposób naturalny np. takie gatunki tuji jak:

Thuja. occ. „Holmstrup”, Th. occ. „Smaragd”, Th. occ. „Columna”, Th. occ. „Woodwardii”, odmiany cyprysików takie jak: Chamaecyparis

lawsoniana ”Columnaris”, Ch. l. „Erecta Viridis”, Ch. l. „Kelleris”. Te gatunki, które mają luźne korony jak świerk serbski, modrzew czy

daglezja można wykorzystać na szpalerowe nasadzenia naturalne lub utworzyć z nich w przypadku łączenia z innymi żywopłotami pierwszą

linię nasadzenia.

Możemy stworzyć również założenia naturalistyczne żywopłotów w formie grup różnorodnych krzewów czy niskopiennych drzew

posadzonych w pozornym nieładzie często zestawionych również kolorystycznie.

śywopłoty nie formowane możemy również zakładać w formie liniowej lub tworzymy je w postaci skupin, które możemy łączyć w

kolorowe układy odpowiednio dobierając takie gatunki roślin, które albo kontrastują barwą liści, kwiatu lub współgrają w danej tonacji.

Odpowiednio dobrane gatunki i odmiany sadzone koło siebie mogą grać kolorem np.: połączenie odmian żarnowców: Cytisus „Allgold” i

Cytisus „Hollandia”, które w okresie kwitnienia będą żółtą i czerwoną plamą lub czerwono kwitnąca tawuła Bumalda i żółto kwitnący

pięciornik krzewiasty „Elizabeth”. Przy tych połączeniach bardzo ważna jest znajomość gatunków i odmian, ich termin kwitnienia. Można

stworzyć trójkolorowe liniowe żywopłoty np. w taki sposób aby kwiaty „wędrowały” po kompozycji zestawionych żywopłotów przez

prawie cały okres wegetacji np.: zestawienie forsycji pośredniej z tawułą wczesną i pięciornikiem krzewiastym „Goldteppich” lub tawuła

van Houtte’a, tawuła Bumalda, lawenda Alba, tawuła norweska „Grefsheim”, pigwowiec japoński, szczodrzeniec położony. Największą

atrakcją tych żywopłotów są kwiaty ale często ozdobą są też ich owoce lub owocostany szczególnie w okresie późnego lata i jesieni. Takim

klasycznym przykładem żywopłotów ozdobnych z owoców są te utworzone z gatunków irgi o owocach czerwonych lub czarnych , głogu

również o czerwonych owocach, ognika o owocach w zależności od gatunku: pomarańczowych, czerwonych lub żółtych, machoni o

owocach czarnych, stranwersji o owocach żółtych lub pomarańczowych, berberysów w zależności od odmiany o owocach czerwonych lub

czarnych, pigwowca o żółtych owocach. Możemy więc łączyć żywopłot z czerwono owocującej odmiany ognika z pigwowcem japońskim –

jego żółtymi owocami czy czarnymi jagodami mahonii pospolitej. Atrakcyjne mogą być też różnobarwne pędy krzewów szczególnie w

okresie zimowym. Możemy utworzyć żywopłot z dwóch odmian derenia: dereń biały (Cornus alba „Sibirica”) i dereń rozłogowy (Cornus

stolonifera), pierwszy z nich charakteryzuje się czerwonymi pędami, a drugi oliwkowożółtymi, zestawione razem tworzą bardzo atrakcyjny,

barwny akcent zimą. Te zestawienia dwóch gatunków dereni możemy uzupełnić zielonymi pędami złotlinu japońskiego lub szarymi pędami

rokitnika. Trudno jest nie zauważyć tak skomponowanego, kolorowego, kombinowanego żywopłotu na tle białego, śnieżnego puchu.

Wykorzystując różne gatunki na żywopłot musimy wziąć pod uwagę jakby cechę najbardziej charakterystyczną i nie podlegającą

zmianie, jest to ogólny wygląd rośliny. Kwiaty, owoce , kolor pędów czy przebarwiające się liście będące dodatkową atrakcją okresową.

Przyjmijmy więc zasadę tworząc nasz ogród, zakładając nasze żywopłoty – nie musi nic kwitnąć aby było kolorowo.

Pełen wybór i asortyment roślin na żywopłoty w naszym Centrum Ogrodniczym w Dobrzycy.