Potocznie za drzewo uważana jest każda roślina posiadająca pień z wyrastającymi z niego gałęziami. Drzewa są roślinami o największych rozmiarach w zakresie wysokości, grubości, objętości i rozłożystości korony. Należą też do grupy najdłużej żyjących roślin.
Odróżnianie drzew od innych roślin jest w znacznym stopniu umowne, gdyż nie można wyznaczyć wyraźnej granicy między drzewami a innymi postaciami roślin. W pewnych warunkach formy krzewiaste lub nawet byliny czy rośliny jednoroczne wyrastają w duże drzewa. Mogą osiągać bardzo duże rozmiary, ale również nie zmieniając charakteru i kształtu mogą osiągać rozmiary do 0,5 m wysokości np. uprawa drzew metodą “Bonsai”.
Odgrywają doniosłą rolę w przyrodzie (głównie przez przetwarzanie dwutlenku węgla w tlen) i w gospodarce człowieka.
Drzewa liściaste
Ad ień
en (krot
ium o
n)
so kotrzańskie
Kulczyba
Aguano
Kwilaja (mydłodrzew, mydłoka)
Ambrowiec
Lima
Andiroba
Lipa
Angelim
Liporzesznik
Anona
Longan (żyźnica)
Mag
Ar no
ga lia
nia
Mak
As aran
ymi ga
na
Mato
Badian
Mijao
Banian
Miłorząb
Bożodrzew (ailant)
Mimoza
Brzoz (cz
a ułek)
Miodla
Buk
Ml
C ekow
ed i
reec
la (galaktodendron)
Mora
Cedrówka
Morwa (zapian)
Ceiba (sumauma)
Mydleniec właściwy
Cekropka (drążnia)
Nibybuk
Ceratonia (szarańczyn
Nogal
strąkowy)
Notofagus
Obros
Chintnica
ow (iewiązowiec)
c
Ocz
C ar
hiwian
Ol
Ceast
hmeirelograb
Ol
Cejhara
ryzofil (złotolist)
Ol
Ciiwni
m k
bar
Ol
Csz
y a (o
prz lcha)
yn
Orsztyn
Czap etka
Orzes
znik
Jambo (k
s aria, hikora,
(różane jabłko)
przeorzech)
Goździk korzenny
Ostria (chmielograb)
(jambłusznik)
Ostrokrzew
Czarnobil
Paduk
Czeremcha
Pandan (pochutnik)
Damarzyk
Papaja
Parkia (k
Dereń arite, masłocz)
Paro
Dracja
cena (smokowiec)
Pigwa
Duri (c
a y
n d onia)
Pimenta
Dwuskrzydla
PElatan
ukaliptus
Pokłęk
Ficzia
Pucho
Fla w
sz iec
owiec
Robi
n
Gu ia (ak
ana acj
ba a,
nagrochodrzew)
Cukrowe jabłko
Rozmarynowiec
Saksauł
Sandalin
Sandałowiec
Sapucaja
Sasafras
Sąkwiel
Serecznik
Skorpnia
Skrzydłorzech
Srożypląt (ryzofora)
Strączyniec
Styrak
Sumak
Sumauma
Surmia (katalpa)
Sykomora (ośla figa, karwia)
Śliwiec (rozpestlin, mombin)
Tamarynda
Topola
Osika
Białodrzew
Sokora
Trzmielina
Tulipanowiec (żółta topola)
Urodlin
Uśpian
Wianowłostka
Wiąz
Górski
Brzost
Limak
Wiechotława
Wierzba
Biała
Płacząca
Iwa
Krucha
Wierzbowiec
Wolkameria (klerodendron)
Zakrwin
Zastrzalin
Zwichrota
Żółtnica
Drzewa iglaste
Agatis
Alerce
Biota
Cedr
Cedrzyniec
Cis
Choina
Cyprys
Cyprysik
Cypryśnik
Igława (Araukaria, piniora)
Jałowiec
Jedlica (daglezja)
Jodła
Kosodrzewina (sosna
górska, kosówka)
Kryptomeria (szydlica)
Limba
Mamutowiec (welingtonia,
sekwoja olbrzymia)
Maniu
Metasekwoja
Modrzew
Peroba
Pinia
Podokarpus
Sandarak (cyprzyk, żywiczlin)
Sekwoja
Soplica (damara)
Sosna
Banka
Cedr syberyjski
Limba
Wejmutka
Świerk
Zastrzalin
Żywotnikowiec (tujopsis japoński)
Drzewa liściaste
uprawiane dla pięknego, cennego drewna i korka
Brezylka – do 15 m wysokości, cenne drewno zwane czerwonym brazylijskim, szczególnie środek pnia tzw. twardziel jest ciemnoczerwony i ciężki. Drewno to używane jest do wyrobu smyczków oraz w ozdobnej i wykwintnej stolarce.
Dąb – od 30 do 40 m wys., drzewo rosnące przeważnie na półkuli północnej w wielu gatunkach. Drewno twarde o ładnym deseniu, nadające się do produkcji przedmiotów o dużej wytrzymałości i trwałości, stosowane jest poza stolarką meblową w wielu dziedzinach.
Dąb korkowy – do 20 m wys., po osiągnięciu przez drzewo ponad 20 lat zrywana jest z części pnia kora właściwa. Dzięki działaniu miazgi korkotwórczej zraniona część pnia obrasta tkanką korkową, której narastanie trwa przez okres 9–12 lat i dopiero po tym czasie nadaje się do zerwania i wykorzystania.
Hurma hebanowa – hebanowiec – do 12 m wys., kilka odmian, drewno ciemne, różne odmiany brązów przechodzące w środkowej części (tzw. twardziel) w czerń. Drewno twarde, ciężkie, odporne na butwienie używane jest do wyrobu klawiszy fortepianowych, części skrzypiec i innych instrumentów, trzonków do sztućców, lasek i innych przedmiotów ozdobnych.
Korkowiec amurski – drzewo to posiada grubą, średnio do 7 cm, korę nadającą się do przerobu na korek.
Kostrączyna czarna – palisandrowe drzewo – do 20 m wys., posiada drewno o żółtej bieli i jasnoczerwonej twardzieli, o pięknym karminowym rysunku, twarde, ciężkie, używane do wyrobu luksusowych mebli, do inkrustacji itp.
Kostrączyna szerokolistna – dalbergia – do 24 m wys., drewno o bieli żółtawej, twardzieli brązowej, czarno prążkowanej, nie paczy się i nie kurczy, dlatego nadaje się do wyrobu miar, szablonów, części maszyn i oczywiście na doskonałe wyroby meblarskie.
Mahoniowiec właściwy – do 30 m wys., drewno czerwono–brązowe, o pięknym rysunku, bardzo trwałe i twarde, najbardziej wartościowe drewno meblarskie, doskonały materiał na forniery.
Ogorzałka wełnista – balsa – do 15 m wys., drewno bardzo lekkie od 40 do 380 kg/m3, elastyczne, białe z czasem ciemniejące, używane do produkcji łodzi, konstrukcji samolotowych, na protezy i korki do butelek.
Sandałowiec biały – do 14 m wys., drewno żółte, aromatyczne, nadające się do wyrobu szkatułek, puzderek itp.
Tekowe drzewo – do 45 m wys., drewno jasnożółto–brązowe, twarde, nie kurczące się przy wysychaniu, odporne na działanie wody, kwasów, grzybów i owadów.
Wiązowiec – obrostnica – do 20 m wys., drewno twarde wartościowe, używane do wyrobu lasek, sprzętów gospodarstwa domowego, instrumentów muzycznych. Nadaje się do toczenia i rzeźbienia.
Żelazownik – drewno czerwone, wonne odporne na szkodniki. Drewno drzew żelaznych (kilkadziesiąt gatunków) jest wyjątkowo twarde, ciężkie, wytrzymałe, trwałe, bardzo trudne w obróbce.
Żółtodrzew – jedwabne drzewo – do 9 m wys., drewno żółte o pięknym rysunku, używane do produkcji wykwintnych mebli i na forniry.
Drzewa liściaste
uprawiane dla soków i żywic
Damarzyk Wiesnera – do 9 m wys., z pnia otrzymuje się żywicę – dammara.
Figa sprężysta – kauczukodajny figowiec, sok z tych drzew zawiera 10–30% kauczuku.
Akacja senegalska – 4–6 m wys., ze zranionych drzew wycieka gumowy sok, z którego otrzymuje się tzw. gumę arabską.
Gutaperkowe drzewo – gutaperkowiec – do 12 m wys., po nacięciu kory wypływa mleczny sok, z którego otrzymuje się białą, różową, szarą lub brązową masę nazwaną gutaperką. Odporna na działanie wody morskiej, termoplastyczna, skóropodobna (piłki golfowe).
Kadzidłowiec – niewielkie drzewo, z naciętej kory wycieka sok żywiczny, który po zestaleniu daje kadzidło – masę ziarenkowatą, aromatyczną używaną jako pachnidło.
Kamforowiec – do 50 m wys., roślina bardzo aromatyczna, otrzymuje się z niej olejek kamforowy, z którego wytwarza się kamforę.
Kauczukowiec – spręża, hewea – wiecznie zielone drzewo 10–20 m wys., z nacietych pni, otrzymuje się tzw. parakauczuk – sok mleczny, który po zestaleniu i odpowiedniej przeróbce daje gumę. Z nasion tego drzewa otrzymuje się olej do pokostów (zawierają go do 37%).
Kopajwa – roślina drzewiasta, po zranieniu wycieka żywica zwana – kopalem.
Łojowe drzewo – smokrzyn – 8–10 m wys., z 7 mm średnicy nasion, pokrytych białą, tłustą substancją otrzymuje się łój służący do wyrobu świec i mydła.
Pigwica właściwa – uprawiana dla owoców ale i też dla soku wyciekającego po nacięciu kory, który po oczyszczeniu używany jest do produkcji gumy do żucia.
Soplica biała – do 30 m wys., wyciekająca z drzewa żywica opada na ziemię i twardnieje tworząc grudy i bryły o przełomie muszlowym. Żywica ta zwana kopalem używana jest do wyrobu lakierów.
Pistacja terpentynowa – terebint – do 8 m wys., przez nacięcie kory otrzymuje się przyjemnie pachnącą żywicę, z której otrzymuje się terpentynę.
Tonkowiec wonny – do 25 m wys., z nasion otrzymuje się pachnący kumaryną olej, służący m.in. do aromatyzacji tytoniu.
Tung – kroplan – do 15 m wys., nasiona zawierają do 60% oleju zwanego bankul, używanego jako smar, do wyrobu pokostów i mydła.
uprawiane dla owoców
Baobab – do 25 m wys. i do 45 m obwodu pnia. Owoce w kształcie ogórka do 40 cm długości – jadalne. Z nasion otrzymuje się olej i masło.
Chlebowiec – do 20 m wys. o olbrzymich liściach. Owoce wyrastają wprost z pnia, zielone, soczyste 15–20 cm średnicy i do 5 kg wagi. Niedojrzałe po upieczeniu mają smak chleba.
Chruścina jagodna – drzewo poziomkowe – do 10 m wys., owoc jagoda do 2 cm średnicy, czerwona dojrzewająca 1 rok, jadalna na surowo i nadaje się na przetwory.
Czapetka kuminowa – do 20 m wys., owoc – smaczna podłużna jagoda do 2 cm, nieco zgięta pośrodku.
Figa pospolita – do 10 m wys. i pokładających się gałęziach, owoce w kształcie gruszki mają miąższ słodki i miękki, są jadane w stanie świeżym, głównie jednak są suszone.
Flaszowiec – czerymoja – do 8 m wys., owoc budową podobny do ananasa 5–10 cm średnicy, aromatyczny, smaczny jadany na surowo.
Granat właściwy – do 5 m wys., owoc jest pozorną jagodą wielkości jabłka, brązowy o skórzastej okrywie, soczysty gorzkawokwaśny.
Gruszla właściwa – do 8 m wys., owoc duża gruszkowata jagoda, jadana głównie w postaci dżemów i marmolad.
Kazimira jadalna – do 15 m wys., owoc żółto–zielony wielkości pomarańczy, posiada żółty, soczysty i słodki miąższ.
Kleiszcze smakowite – do 20 m wys., cierniste, owoc – jagoda wielkości jabłka, smaczny, soczysty.
Mango – posmak, posmacz – do 30 m wys., owoc duży do 20 cm dł. jajowaty, żółty pestkowiec, wonny, soczysty, kwaskowaty.
Magnostan właściwy – żółtopla, garcynia, smaczelina, żółciecz smakowita – od 10
do 25 m wys., jeden z najsmaczniejszych owoców tropikalnych, niestety nie nadaje się do przechowywania. Owoc wielkości jabłka, pachnący, o doskonałym smaku przypominającym brzoskwinię i ananas.
Migdałecznik właściwy – do 25 m wys., owoc jajowaty, jadalne podobne do migdałów nasiona, smaczne zawierające tłuszcz.
Migdałowiec – migdał – do 10 m wys., nasiona zwane migdałami zawierają skrobię i tłuszcz, jadane jako przysmak na surowo, a przyrządzane używa się jako dodatek do wyrobów cukierniczych.
Nanercz – do 20 m wys., owoc duży, smaczny, z nasion wyciska się łatwo palny czarny tłuszcz.
Papaja – drzewo melonowe – do 10 m wys., z pnia wyrastają duże owoce podobne do melonów. Jadalny jest 5 cm grubości miąższ.
Persymona – hebanowiec, hurma – 6–15 m wys., owoce duże, koloru pomarańczowego lub czerwonego, smaczne, zawierające do 20% cukrów.
Pigwa – do 5 m wys., owoc typu jabłka do 6 cm średnicy, żółty, gruszkowaty, smaczny, silnie aromatyczny. Nadaje się na galaretki, konfitury, kompoty.
Rambutan – długowieczne, wiecznie zielone drzewo, do 15 m wys., uprawiane w Indonezji i A. Środkowej, owoce owalne, purpurowe lub żółte, pokryte miękkimi kolcami.
Sączyniec – do 20 m wys., owoce – szaro–brązowe jagody długie do 10 cm, zawierające do 23% tłuszczu, aromatyczne i soczyste, spożywane na surowo i w przetworach.
Smaczliwka – awokado – owoce smaczne pestkowce w kształcie gruszki do 10 cm średnicy, zawierają do 30% tłuszczu.
Śliwiec słodki – rozpestlin – 10–25 m wys., owoce – smaczne pestkowce wielkości pomarańczy.