Articles from Portal popularno-naukowy

- chemia, biologia, doświadczenia

chemiczne

Siarczan miedzi bez użycia kwasu siarkowego

2011- 11- 29 23:11:14 DMchemik

Niebieskie kryszt ałki siarczanu miedzi są znane każdemu chemikowi od

najwcześniejszych przygód z chemią i doświadczeniami chemicznymi. Związek

t en, a konkret nie jego uwodniona post ać, pojawia się w każdym podręczniku

chemi . Nast olet ni eksperyment at or-amat or wielokrot nie jako przedmiot

swoich pierwszych eksperyment ów z kryszt ałami, rozt worami czy chemią

analit yczną. Kt óż z nas nie bawił się kiedyś w hodowlę kryszt ałów

CuSO4*5H2O, nie st rącał wodorot lenku miedzi, nie wykrywał jonów miedzi w

reakcji z amoniakiem nie używając do t ego wszyst kiego poczciwego siarczanu

miedzi? A może kt oś go sam ot rzymywał? Przepisy są dość łat we, wyst arczy

przerobić miedź, t lenek miedzi (I ) czy węglan miedzi (I ) lub podobne im

subst ancje. Zdobycie st ężonego kwasu siarkowego może st anowić problem

dla nast olet niego, począt kującego chemika, a i st anowi dla niewprawionych

osób zagrożenie dla własnego bezpieczeńst wa. Kupno siarczanu miedzi nie

st anowi problemu, gdyż t o odczynnik dost ępny i t ani. Jeśli mamy warunki i

odczynniki, t o możemy się pokusić o ot rzymywanie siarczanu miedzi. A co

zrobić, jeśli nie ma możliwości użycia kwasu siarkowego? No t o można kupić.

Siarczan miedzi dost ępny jest nie t ylko w sklepach z odczynnikami, co nawet

w ogrodniczych, gdyż sól t a służy do ot rzymywania płynu do spryskiwania

drzewek dla ochrony przed grzybami chorobot wórczymi. Ale jak go ot rzymać

nie mając do dyspozycji kwasu siarkowego? Hmm… No t o może reakcja

wymiany podwójnej? Bierzmy t abelę rozpuszczalności i pokombinujmy.

Możnaby ot rzymać siarczan miedzi w reakcji:

ZnF2 jest osadem. Ale CuF2 dla domowego chemika jest prawie nie do

zdobycia. No t o inny przykład:

Tut aj dochodzi ekonomia. W żadnym wypadku nie należy marnować drogiego

związku do ot rzymania t aniego. No t o może jeszcze jakiś inny sposób? No t o

pomyślmy… I cisza…

A więc by nie t rzymać dłużej w napięciu i zaspokoić ciekawość a przy okazji

podać oryginalną met odę ot rzymywania t ej soli, opiszę swoją przygodę

sprzed ponad 10 lat . Pracowałem kiedyś jako chemik amat or, a swoje

doświadczenia prowadziłem zwykle w słabo wyposażonej piwnicy. Pewnego

dnia nie mogłem się nadziwić, gdy na blacie, na kt órym pracowałem,

znalazłem duże kryszt ały siarczanu miedzi! Skąd one się wzięły? Przecież nie

pracowałem z t ym związkiem ost at nio, nie mogłem rozlać jego rozt woru it p.

Jednakże przyglądając się t ym kryszt ałom zacząłem prowadzić „śledzt wo”.

Pomiędzy t ymi kryszt ałami były st rzępki jakiejś gumy. Po przyjrzeniu się im

st wierdziłem, że są t o reszt ki izolacji kabla, kt óry t rzymałem właśnie w t ej

części blat u. Ale jak met aliczna miedź przeszła w sól? Przecież t o t aki

odporny met al. Skojarzyłem jednak, że kilka t ygodni wcześniej pracowałem na

t ym blacie z dużą ilością nasyconego rozt woru siarczanu amonu (NH4)2SO4,

kt órego część rozlałem, a jako że blat był nierówny t o jego część ściekła w

st ronę t ego drut u miedzianego. Zat em spot kały się jony siarczanowe oraz

met aliczna miedź. T ylko jak t am miedź przereagowała w sól? Miedź (I ) chęt nie

t worzy kompleksy z amoniakiem. Jeśli do r-ru soli miedzi (I ) dodać st ężonego

amoniaku, t o powst aje int ensywne granat owe zabarwienie. Jeśli do wody

amoniakalnej wrzucić kawałek nieoczyszczonego drut u miedzianego, t o po

chwili woda amoniakalna zacznie przybierać niebieską barwę, od t worzących

się rozpuszczalnych związków kompleksowych miedzi. Nierozpuszczalne w

wodzie związki miedzi w reakcji z amoniakiem t worzą jon [Cu(NH3)4]2+, kt óry

jest dobrze rozpuszczalny w wodzie. Skoro miedź zost anie w t en sposób

oczyszczona na powierzchni, t o jest narażona na działanie t lenu

at mosf erycznego, kt óry chęt nie z nią reaguje, dając CuO. A t en ponownie

rozt worzy się w amoniaku dając wodorot lenek t et raaminomiedzi (I ). Jak

wiadomo, amoniak jest słabą zasadą. Sole amonowe w wodzie hydrolizują,

uwalniając st opniowo amoniak. Amoniak t en jest w st anie ut worzyć kompleks z

miedzią. Zat em zachodzące procesy na moim blacie zapiszemy t ak:

Kompleksowa sól, czyli siarczan t et raaminomiedzi (I ) jest niet rwała i

współist nieje w równowadze z amoniakiem i siarczanem miedzi (I ). Ponieważ

w powiet rzu st ężenie amoniaku jest śladowo małe, t o sól t a chęt nie oddaje

amoniak, kt óry się ulat nia w powiet rze a pozost aje jako t rwały produkt

siarczan miedzi (I ). Sumaryczne równanie miałoby post ać:

Ponieważ reakcja zachodzi w środowisku wodnym, powst aje nam hydrat

CuSO4*5H2O. Zat em mając odrobinę cierpliwości, spróbujmy podobnie

przerobić miedź w użyt eczną sól. Kawałek przewodu miedzianego, najlepiej w

post aci zwoju cieniut kich drut ów zalewamy st ężonym r-rem siarczanu amonu

t ak, aby nie pokryć całej miedzi rozt worem, t ylko zapewnić dost ęp t lenu do jej

powierzchni. Przez kilka t ygodni obserwujmy powst awanie siarczanu miedzi, aż

do wyraźnego zakończenia reakcji. W razie pot rzeby związek należy oczyszcić

przez kryst alizację. I t ak ot o przez własną niechlujność powst ała oryginalną

met oda ot rzymywania siarczanu miedzi (I ). Jest em ciekaw wyników innych

amat orów. Siarczan amonu użyt y w t ym niezamierzonym doświadczeniu był

zakupiony w sklepie ogrodniczym jako nawóz szt uczny. Doceńmy t o, co daje

nam, chemikom, nat ura w sklepach ogrodniczych, z f arbami i lakierami,

składach budowlanych, apt ekach i drogeriach! A siarczan amonu jako nawóz

jest bardzo t ani, rzędu 3 PLN za 1 kg. No t o co? No t o do pracy

DMchemik

Homo sapiens

Goście wyszukali nas poprzez:

ciekawost ki z chemi

siarczan miedzi gdzie kupić

siarczan miedzi ot rzymywanie

gdzie kupić siarczan miedzi

siarczan miedzi sklep

amoniak z wodorot lenkiem miedzi

siarczan miedzi

jak z siarczanu miedzi zrobić kwas

Przeczyt any 1 477 razy, dzisiaj 1 razy