Warszawa, dnia 29 stycznia 2008 r.
Prezydium Rady Wydziału Zarządzania i Finansów
Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie
Zalecenia dotyczące
ujednolicenia formy prac dyplomowych
UWAGI WSTĘPNE
Niniejsze zalecenia zostały uzgodnione na zebraniu Prezydium Rady Wydziału Fi-
nansów i Zarządzania WSFiZ w dniu 29 stycznia 2008 r. Mają one pomóc, zarówno
promotorom jak i studentom, w przygotowaniu prac dyplomowych (licencjackich i ma-
gisterskich), spełniających ogólnokrajowe wymogi stawiane przed tego typu pracami.
Część powyższych zaleceń ma charakter szczegółowy i obowiązujący; pozostałe - to
zalecenia ogólne, których szczegółowa realizacja zależy od stanowiska i decyzji promo-
torów.
PROCEDURY DOTYCZĄCE PRAC DYPLOMOWYCH
1. Promotorami i recenzentami prac dyplomowych mogą zostać pracownicy na-
ukowo-dydaktyczni posiadający co najmniej stopień naukowy doktora. Promo-
torami prac magisterskich mogą zostać samodzielni pracownicy naukowo-
dydaktyczni oraz ci spośród pracowników niesamodzielnych, którzy mają sto-
sowne upoważnienie Rady Wydziału. Recenzje prac dyplomowych (przez pro-
motora i recenzenta) dokonuje się na specjalnie przygotowanych drukach.
2. Do głównych celów pracy dyplomowej należy wykazanie się przez jej autora:
a. znajomością ogólnej wiedzy z zakresu wybranego tematu (przegląd litra-
tury przedmiotu);
b. znajomością stosownych do tematu metod badawczych (część metodolo-
giczna);
c. umiejętnością praktycznego zastosowania wiedzy ogólnej i metod ba-
dawczych (część empiryczna)
Proporcje między częścią literaturową, metodologiczną i empiryczną zależą od
specyfiki wybranego tematu pracy.
2. Autor pracy dyplomowej powinien wykazać się opanowaniem warsztatu ba-
dawczego. Do elementów tego warsztatu należą: właściwe sformułowanie celu
badawczego (hipotezy) pracy; wywód ukierunkowany na realizacje celu ba-
dawczego; poprawne wnioskowanie. Poszczególne zagadnienia pracy powinny
1
być omawiane w logicznej sekwencji, z zastosowaniem syntezy i analizy. Pożą-
dane jest przeprowadzenie i wykorzystanie własnych badań empirycznych.
3. Zaleca się wszechstronne wykorzystanie literatury, z preferencją dla pozycji
zwartych (książki, monografie, artykuły z czasopism naukowych) i najnow-
szych. Walorem pracy jest wykorzystanie literatury obcojęzycznej. W części
empirycznej wskazane jest wykorzystanie urozmaiconych źródeł (np. statystyki,
raporty, informatory, akty prawne). Źródła internetowe pełnią funkcję pomocni-
czą.
4. Minimalnym warunkiem zaliczenia pierwszego semestru seminarium dyplomo-
wego jest akceptacja przez promotora tematu pracy i rozbudowanego jej planu
wraz z celem badawczym i głównymi pozycjami literatury.
PRACA LICENCJACKA
Praca licencjacka ma charakter opisu z elementami analizy. W szczególności praca
licencjacka może być prezentacją przypadku (np. przedsiębiorstwa, sektora, rynku, go-
spodarki kraju lub jego międzynarodowych powiązań), ekspertyzą, projektem badaw-
czym. Praca licencjacka może być opracowana przez jedną lub dwie osoby. W przypad-
ku zespołu dwuosobowego trzeba wyraźnie wskazać we wstępie lub w spisie treści au-
torów jej poszczególnych części. Zaleca się, by objętość pracy licencjackiej mieściła się
w granicach 50-80 stron.
PRACA MAGISTERSKA
Praca magisterska ma charakter analityczno-opisowy. W porównaniu z pracą licen-
cjacką powinna ona zawierać szerszy i krytyczny przegląd literatury przedmiotu oraz
większy stopień samodzielności prezentacji i ocen. Wskazane jest podejmowanie tema-
tów bardziej złożonych (np. typu: wpływ jednego procesu na inny; analiza porównaw-
cza). Praca magisterska winna być napisana przez jedną osobę. Zaleca się, by objętość
pracy magisterskiej mieściła się w granicach 60-90 stron.
PAPIEROWA I ELEKTRONICZNA POSTAĆ PRACY
Dyplomant/dyplomantka składa w dziekanacie trzy egzemplarze papierowej wersji
tekstu. Jeden egzemplarz przechowywany będzie w archiwum, drugi przeznaczony jest
dla promotora, a trzeci dla recenzenta. Promotor i recenzent mają prawo do zachowania
swoich egzemplarzy.
Praca dyplomowa jest komputeropisem w formacie A4 pisanym dwustronnie.
Oprawa dwóch egzemplarzy winna być twarda, egzemplarz przeznaczony do archiwum
WSFiZ powinien mieć cienką okładkę (dla zmniejszenia ciężaru), najlepiej przeźroczy-
stą. Nie stosować tzw. oprawy „bindowanej”, ponieważ plastikowe łączenia zwiększają
grubość pracy.
Do egzemplarza wersji papierowej pracy dyplomowej winna być załączona wersja
elektroniczna w celu możliwości porównania z systemem PLAGIAT. Wersję elektro-
niczną umieszcza się w kopercie przyklejonej do wewnętrznej strony tylnej okładki.
2
ZASADY OGÓLNE PISANIA PRAC DYPLOMOWYCH
Zaleca się stosowanie następujących zasad ogólnych:
1. Zasada konsekwencji oznacza, że jeśli zostanie przyjęta jakaś konwencja pisa-
nia pracy to musi być ona utrzymana do końca realizacji pracy. Przykładowo nie
wolno używać zamiennie określeń tabela, tablica, tabelka. Jeśli zdecydujemy się
używać określenia tabela, to trzeba to robić konsekwentnie w całej pracy.
2. Prostota zarówno konstrukcji tekstu jak i formułowania zdań.
3. Bieżąca korekta realizowanego tekstu.
4. Przestrzeganie wszystkich zasad określonych w dalszej części niniejszego
opracowania.
ZASADY BUDOWY PRACY DYPLOMOWEJ
Typowy układ treści pracy powinien być następujący:
1. Strona tytułowa pracy.
2. Spis treści.
3. Wstęp.
4. Rozdziały, a w ich ramach podrozdziały i punkty.
5. Zakończenie.
6. Bibliografia.
7. Spis tabel.
8. Spis schematów.
9. Spis wykresów.
10. Załączniki.
11. Spis załączników.
Standardowa praca dyplomowa powinna mieć 3-4 rozdziały. Praca licencjacka ma
zazwyczaj 3 rozdziały, a praca magisterska co najmniej 4 rozdziały. Decyzje w tej kwe-
stii podejmuje promotor.
Przykładową stronę tytułową pracy zawiera załącznik nr 1. Powinno się na niej umieścić kolejno: nazwę szkoły, wydziału, godło szkoły, imię i nazwisko studenta i
numer jego albumu, tytuł pracy, stopień lub/i tytuł naukowy, imię i nazwisko promotora
pracy, miejscowość i rok.
Spis treści umieszcza się na następnej stronie, po stronie tytułowej. Powinien on zawierać wstęp, tytuły rozdziałów i podrozdziałów oraz punkty w podrozdziałach, (jeśli
są numerowane), zakończenie, bibliografię, spisy tabel, schematów, wykresów oraz
załączników. Należy podać numer strony, na której znajduje się dany element pracy.
Numery stron należy umieścić po prawej stronie, wyrównane do prawego marginesu.
Przykładowy spis treści pracy licencjackiej zawiera załącznik nr 2, a przykładową struk-
turę pracy magisterskiej przedstawiono w załączniku nr 4.
Wstęp. Na początku wstępu należy określić rolę podjętego w pracy problemu, a na-
stępnie celu pracy. Cel ten musi być jasno sprecyzowany, gdyż jego realizacji będzie
podporządkowana cała praca. W dalszej kolejności prezentujemy problematykę po-
szczególnych rozdziałów, opisując, co jest zawarte w danym rozdziale oraz w zakoń-
czeniu pracy (podsumowaniu). Opis każdego rozdziału powinien być wyodrębniony
akapitem. Cały wstęp nie powinien być dłuższy niż 1,5 – 2,0 strony. Przykładowy wstęp
zawiera załącznik nr 3.
Merytoryczna część pracy powinna być podzielona na rozdziały, podrozdziały. W
podrozdziałach mogą być wydzielone punkty.
3
W rozdziale pierwszym wprowadzającym należy w oparciu o analizę literatury
przedmiotu usystematyzować pojęcia, określić istotę i rolę podjętego w pracy problemu.
Często też zamieszcza się klasyfikację badanego zjawiska, czynniki kształtujące go.
Zawartość rozdziału zależy jednak od podjętego problemu, niekiedy klasyfikację trzeba
umieścić w kolejnym rozdziale.
Rozdział drugi stanowi rozwinięcie podjętego problemu, powinien on zawierać
również metody badań i obliczeń, jakie będą wykorzystane w trzecim rozdziale do
przeprowadzenia badań empirycznych.
W trzecim (i czwartym rozdziale pracy – w przypadku pracy magisterskiej) opisuje
się wyniki badań własnych, zarówno badań teoretycznych, jak i empirycznych. Roz-
dział należy zacząć od krótkiej charakterystyki podmiotu, którego badanie dotyczy,
charakterystyki bazy danych. Dane te mogą być zaczerpnięte z przedsiębiorstw, roczni-
ków statystycznych, Monitora Polski B, bazy Serwis Notoria, własnych badań ankieto-
wych i innych baz danych. Następnie w kolejnych punktach rozdziału należy zamieścić
własne obliczenia, najlepiej w tabelach i podać ich interpretację, wyciągnąć wnioski,
określić trendy, tendencje w kształtowaniu się badanego zjawiska. Należy wzbogacić
pracę o własną prezentację graficzną uzyskanych wyników badań. Jeśli praca ma cha-
rakter projektowy w ostatnim rozdziale trzeba umieścić propozycję rozwiązań. Struktu-
ra tego rozdziału musi być podobna do poprzednich. Pamiętamy tu o zasadzie konse-
kwencji, jeśli w poszczególnych podrozdziałach są punkty to konsekwentnie zasadę tę
stosujemy w całej pracy.
Należy zachować właściwe proporcje poszczególnych rozdziałów. Nie można tak
zbudować struktury pracy, aby przykładowo jeden rozdział miał 10 stron a drugi 50.
Dopuszczalna rozbieżność w objętości poszczególnych rozdziałów to 15-20 % . Tytuł
rozdziału nie może być taki sam jak tytuł pracy, a podrozdziału taki sam jak roz-
działu.
TECHNIKA PISANIA TEKSTU
Zaleca się stosowanie poniższych zasad techniki pisania prac dyplomowych. Pro-
motorzy mogą ustalić inne zasady, które powinny być przestrzegane w całej pracy.
1. Kształt strony.
Marginesy:
- górny 2,0 cm, dolny 2,0 cm, lewy 3,0 cm, prawy 1,5 cm,
- tekst wyjustowany (wyrównany do obydwu marginesów).
Czcionka:
- tekst: Times New Roman 12 punktów, odstępy 1,5 wiersza,
- tytuły rozdziałów: wielkość 14 punktów pogrubione, na środku górnej części
osobnej strony,
- tytuły podrozdziałów: 12 punktów pogrubione, na środku strony.
Wyrównanie:
- tekst wyjustowany do obydwu marginesów,
- tytuły rozdziałów i podrozdziałów – wycentrowane,
- wzory matematyczne, rysunki – wycentrowane,
- numery wzorów wyrównane do prawego marginesu.
4
Numeracja rozdziałów.
Liczby arabskie: np. Rozdział 3.
Numeracja podrozdziałów.
Liczby arabskie np. 1.1., 1.2., 1.3. itd.
Numeracja punktów w podrozdziale.
Liczby arabskie np. 1.1.1., 1.1.2., 1.1.3. Nie należy pomiędzy tytułem podroz-
działu i punktu w nim zawartego umieszczać żadnego tekstu. Minimalna liczba
podrozdziałów i punktów w podrozdziale wynosi dwa. Punkty mogą być dzielo-
ne na mniejsze jednostki.
Numeracja wzorów.
Wyrównanie do prawej strony, najlepiej numerować wzory kolejno w całej pra-
cy.
Numeracja tabel.
Każda tabela musi mieć numer, tytuł, źródło. Najlepiej jest numerować tabele
kolejno w całej pracy. Pod spodem tabeli powinno być podane źródło np.: J.
Kowalski: Finanse przedsię biorstw. Warszawa: WN PWN 2003 s. 15. Jeśli tabe-
la jest wynikiem własnych obliczeń wówczas piszemy np. Źródło: opracowanie
własne na podstawie danych spółki Comarch, lub tylko „obliczenia własne”, je-
śli jest to wynik własnych obliczeń.
3. Akapity.
W tekście pracy należy wyraźnie oddzielać od siebie ciągi logiczne pewnych my-
śli. Służą do tego celu akapity. W akapicie każde zdanie powinno być kontynu-
acją poprzedniego. Łączenie zdań w akapity pozwala czytelnikom łatwiej odczy-
tać myśl autora, dzięki czemu tekst pracy staje się bardziej przejrzysty. W razie
konieczności powrotu do niektórych interesujących fragmentów tekstu akapity
umożliwiają łatwiejsze ich odszukanie. Akapity zaznacza się w ten sposób, że
wiersz rozpoczynający nową myśl pisze się z wcięciem, tzn. przesuwa się go w
prawo o 3-5 znaków masz
4. Przypisy i odsyłacze.
W pracach naukowych podaje się często objaśnienia i uwagi odnoszące się do po-
szczególnych wyrazów, zwrotów lub fragmentów tekstu, a także dane dotyczące
literatury źródłowej. Objaśnienia istotne dla poruszanego tematu i zamieszczane
w tekście głównym pracy rozbijałyby prowadzone w nim wywody. Dlatego też
wydziela się je z treści głównej, zamieszczając poza tekstem podstawowym, i
nazywa przypisami lub odsyłaczami
Ze względu na charakter przypisów dzieli się je na:
- rzeczowe, tj. objaśniające i komentujące fragmenty tekstu głównego, np.
zwroty, terminy naukowe itp.,
- słownikowe, tj. podające znaczenie terminów obcojęzycznych, staropolskich
itp.,
- bibliograficzne, tj. zawierające opisy dokumentów, z których pochodzą infor-
macje i cytaty zawarte w tekście głównym pracy (odsyłacze).
5
Ze względu na treść przypisy można podzielić na:
- źródłowe, które ograniczają się do wskazania, skąd pochodzi podana w treści
głównej pracy informacja, pogląd lub cytat (odsyłacze),
- polemiczne, będące rozszerzonymi przypisami źródłowymi i stosowane wów-
czas, gdy podejmujemy polemikę z poglądami przytoczonymi lub omówionymi
w tekście głównym pracy,
- dygresyjne, które podają własne uwagi autora pracy dotyczące omawianego
w niej zagadnienia,
- odsyłające, stosowane, gdy nawiązujemy do omówionych już zagadnień lub
które zamierzamy dokładnie omówić w dalszej części pracy.
Przypisy w pracach dyplomowych należy umieszczać u dołu strony, do której tek-
stu się odnoszą, i oddzielać od tekstu głównego linią ciągłą około 10 znaków.
Przypisy łączy się z tekstem za pomocą odnośników (odsyłaczy) cyfrowych.
Oznaczenia cyfrowe odnośników powinny być ciągłe w całej pracy.
W pracach dyplomowych przypisami najczęściej stosowanymi są przypisy bi-
bliograficzne źródłowe (odsyłacze). Dlatego zostaną one omówione szerzej. Od-
syłacze te mogą być redagowane w różny sposób, jednakże wszystkie one po-
winny być w całej pracy podawane jednakowo.
W przypisach bibliograficznych powinny się znaleźć podstawowe elementy iden-
tyfikacyjne cytowanego dokumentu, uzupełnione wskazaniem właściwej strony.
Elementy opisu należy wymieniać w określonej kolejności, zależnej od opisywa-
nego dokumentu.
Odsyłacze bibliograficzne do wydawnictw zwartych należy opracowywać na
podstawie karty tytułowej, a w dalszej kolejności karty przedtytułowej, metryki,
okładki. Opis bibliograficzny obejmuje: informację o autorze (indywidualnym, tj.
inicjał imienia i nazwisko, lub korporatywnym), tytuł i dodatki do tytułu (należy
je podawać wtedy, gdy są niezbędne do zrozumienia tytułu lub wyjaśnienia cha-
rakteru publikacji), numer tomu, części lub wolumenu (w wypadku wydawnictwa
wielotomowego), nazwę wydawcy (można stosować powszechnie przyjęte akro-
nimy nazw wydawców, np. PWN, PWE, KiW), rok wydania, serię i jej nazwę,
numer (jeżeli występuje) oraz numer strony.
W zależności od liczby autorów stosuje się w przypisach następujące sposoby
opisu dokumentów:
- gdy dzieło napisane jest przez jednego , dwóch lub trzech autorów, układ przypi-
su jest następujący: inicjał imienia autora, nazwisko, tytuł i podtytuł, numer tomu
(jeśli występuje) , miejsce wydania, nazwa wydawcy i rok wydania, np.:
____________
M. Armstrong: Zarzą dzanie zasobami ludzkimi. Kraków: Oficyna Ekonomiczna 2005 s. 113.
W. Ładoński, S. Urban: Proces tworzenia prac dyplomowych i magisterskich na studiach ekonomicz-nych. Poradnik. Warszawa-Wrocław: PWN 2004 s. 184.
C. J. Date: Introduction to Database System. Ed. 3. Vol. 2. Amsterdam: Elsevier 1981.
- gdy jest co najmniej czterech autorów dzieła, można podać nazwy wszystkich
autorów z zachowaniem kolejności, w jakiej występują w opisywanym doku-
mencie, lub tylko nazwę pierwszego z nich z dodatkiem skrótu „i in.”, np.:
___________
L. Kozioł (i in.): Zarzą dzanie zasobami ludzkimi w firmie. Teoria i praktyka. Warszawa: PWE 2004 s. 47.
S. Jezierny (i in.): Niektóre problemy biura projektów jako uż ytkownika komputerów. Poznań: TNOiK
2003 s.33.
6
- gdy dzieło jest monografią (np. pracą habilitacyjną) opublikowaną w Pracach Naukowych, opis bibliograficzny jest następujący :
____________
T. Kowalski: Kategoria jakoś ci w statystycznej analizie porównawczej. Wrocław: AE 2004. Prace Naukowe AE we Wrocławiu nr 284. Seria: Monografie i opracowania nr 23 s. 341.
- gdy dzieło jest pracą zbiorową (zbiorem prac kilku autorów), pierwszym ele-mentem jest tytuł dzieła, a następnie inicjał imienia i nazwisko redaktora całości
zbioru, np.:
____________
Controlling funkcyjny w przedsię biorstwie. Red. M.. Sierpińska. Kraków: Oficyna Ekonomiczna 2004 s. 401.
Zarzą dzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapitału ludzkiego organizacji. Materiały do ćwiczeń. Red. H.
Król, A. Ludwiczyński Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2006 s.31.
Opis bibliograficzny artykułów zamieszczonych w wydawnictwach zwartych i
ciągłych powinien być zaczerpnięty z nagłówka artykułu oraz z informacji poda-
nych bezpośrednio po tekście artykułu. Do podstawowych elementów opisu nale-
żą: inicjał imienia i nazwisko autora artykułu, tytuł, opis wydawnictwa (np. tytuł
czasopisma, rok wydania, numer tomu, numer zeszytu) oraz numery stron
(pierwszej i ostatniej). W zależności od rodzaju wydawnictwa opis rozdzia-
łów/artykułów jest następujący:
- gdy opracowanie/rozdział zamieszczony jest w wydawnictwie zwartym będą-
cym pracą zbiorową:
____________
St. Borkowska: Motywacja i motywowanie. (w): Zarzadzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapitału ludzkiego organizacji. Red H. Król, A. Ludwiczyński. Warszawa: PWN 2006 s. 317-353.
W. Bagiński: Ochrona gruntów podmokłych. (w): Gospodarka rolna. Wyd 2. T. 1. Red. A. Kozak. Wrocław: PWN 2002. Seria: Miasto i Wieś nr 24 s. 123-151.
Z. Kowalski: Uwagi o polskiej reformie gospodarczej. (w): Materiały na konferencję naukową "Model a praktyka reformy gospodarczej", Nałę czów, 1-4.09.2004 r. T. 2. Lublin: PTE 2004 s. 24-32.
- gdy artykuł zamieszczony jest w Pracach Naukowych, np:
____________
K. Kosowski: Stosowanie zamienników białek mię sa. (w): Technologia. Wrocław: AE 2006. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 305 s. 24-48.
- gdy artykuł zamieszczony jest w czasopiśmie, np.:
____________
U. Wojak: Zysk jako ź ródło finansowania rozwoju. "Finanse" 2006 nr 11 s. 10-24.
S. Janiak (i in.): Aktywność katalizatorów o zróż nicowanej strukturze w hydroodsiarczaniu frakcji olejowej.
" Przem. Chem." 2006 T. 67 nr 7 s. 343-345.
Opis prac niepublikowanych powinien być zaczerpnięty ze strony tytułowej lub
nagłówka opisywanej pracy i zawierać następujące elementy: pierwsza litera
imienia, nazwisko autora, tytuł (ewentualnie dodatki do tytułu), określenie ro-
dzaju pracy (np. praca doktorska), nazwę instytucji, w której wykonano pracę, i
jej siedzibę, rok opracowania oraz informację o technice wykonania (maszyno-
pis, rękopis), np.:
____________
R. Kwiatkowski: Badania nad zmianą barwy zagę szczonego soku owocowego pod wpływem róż nych kon-centracji i warunków przechowywania. Warszawa: 2006 Instytut Przemysłu Fermentacyjnego w Warszawie (maszynopis pracy doktorskiej) s. 41.
7
Jeżeli konieczne jest odesłanie w przypisie do dokumentu, który już wcześniej wymieniono, w odsyłaczach stosuje się następujące zasady:
- gdy w pracy cytuje się tylko jedno dzieło danego autora, wtedy wymienia się:
inicjał imienia i nazwisko autora, a zamiast tytułu podaje się w przypisie skrót:
wyd. cyt., (lub op. cit. jw.), a także numer strony, np.:
___________
G. Sikorski: wyd. cyt. s. 24.
B. Caputa: op. cit. s. 110.
K. Krzysztofiak: jw. s. 12-14.
- gdy w pracy powołuje się na kilka dzieł jednego autora, wtedy za pierwszym
razem podaje się pełny opis bibliograficzny, następnie zaś tylko inicjał imienia i
nazwisko autora oraz początek tytułu i numer strony, np.:
___________
K. Jankowski: Ekonomika... s. 44.
Z. Zubrzycki : Problemy... s. 21-23.
- jeżeli następujące po sobie przypisy dotyczą tej samej pracy, to zamiast pełnego
opisu stosuje się oznaczenie: op. cit. lub tamże, lub ibid., po którym następują numery stron, np.:
___________
Op. cit. s. 33-36.
Tamże s. 131.
Ibid. s. 10.
- jeżeli następujące po sobie przypisy dotyczą nie tylko tego samego dzieła, lecz
również tego samego fragmentu, stosuje się oznaczenie: tamże lub loc. cit., bez po-
dawania strony, np.:
___________
Loc. cit.
Tamże.
- w przypadku opisania własnymi słowami fragmentu określonego dzieła należy
w odsyłaczu wyraźnie to zaznaczyć, np.:
_____________
Por.: T. Kowalski: Planowanie zasobów ludzkich. Warszawa: PWE 2003 s. 56-60.
Zasady umieszczania odsyłaczy- informacje internetowe w pracach dyplo-
mowych.
Podstawową zasadą cytowania informacji elektronicznych jest precyzyjna kon-
strukcja odsyłaczy. Ma ona umożliwiać czytelnikowi pracy ponowne odnalezie-
nie w internecie przytoczonych w tekście danych. Zatem podając adres World
Wide Web należy używać takiej samej wielkości liter, znaków przestankowych i
odstępów, jakie występują w formacie funkcjonującym w internecie.
Uniwersalny format odsyłaczy dla dokumentów publikowanych w sieci składa
się z następujących elementów:
8
5. Pierwsza litera imienia, nazwisko autora tekstu.
6. Data publikacji bądź informacja o braku daty, jeśli jest ona nieosiągalna.
7. Tytuł cytowanego artykułu/notki/eseju/fragmentu tekstu.
8. Nazwa pisma, z jakiego pochodzi artykuł bądź nazwa portalu internetowe-
go/instytucji.
9. Pełny adres strony www.
10. Data odszukania przez nas w sieci cytowanego dokumentu.
Przykłady odsyłaczy:
- artykuły prasowe dostępne online:
___________
R. Pucek : (2002.05.20). O nie potrzebnej nieśmiałości. Spór o billboardy. Rzeczpospolita.
http://arch.rp.pl/a/rz/2002/05/20020520/200205200057.html?k=on&t=2002042220020522 (2002.05.23)
- komentarze publikowane na stronach portali internetowych:
___________
M. Siudaj: (2002.05.23). W maju bez obniżki stóp. Konflikt z rządem utrudnia RPP decyzje. Wirtualna Polska.
http://inwestycje.wp.pl/index.html?a=1&b=1&c=10&POD=3&P[numer]=266562&P[obr]=pr&P[godzina
]=1000&P[dzien]=23052002 (2002.05.23)
- w przypadku braku autora publikacji zaczynamy od tytułu publikacji:
___________
Zmalało bezrobocie. (2002.05.23). Wprost.
http://www.wprost.pl/index.php?opcia=news&id_newsa=11622. (2002.05.23).
- jeśli własnymi słowami opisujemy fragment publikacji online stosujemy skrót:
Por.:
___________
Por.: M. Siudaj: (2002.05.23). W maju bez obniżki stóp. Konflikt z rządem utrudnia RPP decyzje. Wirtualna Polska.
http://inwestycje.wp.pl/index.html?a=1&b=1&c=10&POD=3&P[numer]=266562&P[obr]=pr&P[godzina
]=1000&P[dzien]=23052002 (2002.05.23)
- inny przykład:
___________
Barometr Nastrojów Ekonomicznych Ludności Kwiecień '2002. (2002). Instytut Badania Opinii i Rynku
PENTOR
http://www.pentor.com.pl/nasze-publikacje/index.html (2002.05.23)
Forma odsyłaczy/przypisów musi być jednolita w całej pracy.
9
W pracach naukowych wymagane jest niekiedy przytaczanie sformułowań wy-
powiedzianych przez innych autorów. Może to wynikać z konieczności potwier-
dzenia własnych hipotez, twierdzeń lub też z potrzeby zakwestionowania poglą-
dów innych autorów. Wierne i dosłowne przytoczenie cudzych słów nazywa się
cytatem. Z punktu widzenia treści pracy jest to "tekst w tekście", wymagający
wyróżnienia merytorycznego i poligraficznego.
Wyróżnieniem merytorycznym jest konieczność powołania się na źródło, z którego
cytat pochodzi. Powoływanie się na źródło powinno zawierać wszystkie informacje
bibliograficzne, tzn. podstawowe elementy identyfikacyjne dokumentu, z którego
cytat zaczerpnięto. Informację bibliograficzną należy podawać w postaci przypi-
su bibliograficznego.
Zaczerpnięcie cudzych sformułowań w dosłownym brzmieniu, bez ujęcia w cu-
dzysłów i odwołania się do publikacji, z której ją zaczerpnięto, jest niedozwolone
nie tylko w pracach naukowych i nazywa się plagiatem.
Wyróżnieniem poligraficznym jest ujęcie cytatu w cudzysłów. Do cytatów moż-
na wprowadzać wyrazy lub zwroty własne, należy jednak wyraźnie to zaznaczyć
w treści cytatu w postaci nawiasów kwadratowych, np.: "zarówno zmęczenie [fi-
zyczne czy nerwowe], jak i znużenie [psychiczne] są stanami obiektywnymi or-
ganizmu".
Teksty cytowanego fragmentu można też skracać. Skrócenie cytatu przez
opuszczenie jego fragmentu zaznacza się za pomocą trzech kropek umieszczo-
nych w nawiasach kwadratowych. Skrócenie zaś cytatu polegające na opuszcze-
niu początkowej lub końcowej części zdania zaznacza się trzema kropkami bez
nawiasów, np.: "Brak [...] przypisów dyskwalifikuje pracę dyplomową, gdyż
dowodzi, że piszący nie opanował literatury przedmiotu..."
W pracach naukowych istotne znaczenie ma też wybór wydania cytowanego
dzieła. Cytować należy zawsze z wydania ostatniego lub najbardziej dostępnego,
np. z książki, a nie z czasopisma (jeżeli dany tekst opublikowano w wydaniu
książkowym).
6. Wyróżnienia fragmentów tekstu.
Druk półgruby – pogrubiony (bold):
- definicje, słowa lub kilka słów definiowanych, np. Controlling to system….
- wszystkie tytuły i śródtytuły,
- tytuły tablic, dopuszcza się również tytuły bez zaznaczania,
- znaki specjalne (niektóre) np. macierze.
Kursywa:
- wyróżnienia słów lub całych większych fragmentów,
- fragmentów przypisów,
- słowa pochodzenia obcego,
- wzory statystyczne, matematyczne i inne cyfry piszemy krojem prostym a lite-
ry kursywą.
10
Przykład: do oceny kondycji finansowej wykorzystuje się pięć grup wskaźni-
ków: wskaź niki płynnoś ci finansowej, wskaź niki zadłuż enia, wskaź niki rentow-noś ci, wskaź niki sprawnoś ci działania….
7. Rysunki i tabele.
Opisy rysunków.
Rysunki i ich opis powinny być wycentrowane na stronie. Na dole pod rysun-
kiem należy podać źródło, z którego rysunek został zaczerpnięty. Pod rysunka-
mi, podobnie jak pod tabelami podaje się zawsze pełny opis bibliograficzny,
mimo że pozycja literaturowa była wcześniej cytowana. Stosować w opisie nor-
malną czcionkę. Jeśli jest to opracowanie własne pod rysunkiem umieścić Źró-
dło: opracowanie własne.
Opisy tabel.
Numer i tytuł tabeli umieścić na górze. Jeśli chcemy zatytułować tabelę będącą
wynikiem obliczeń własnych to należy podać to w układzie; co, gdzie, kiedy np.
Kształtowanie się wskaźników płynności finansowej w Comarch S.A. w latach
1999-2003. Pod tabelą należy podać źródło. Jeśli tabela jest wynikiem własnych
obliczeń wówczas piszemy: Źródło: opracowanie własne na podstawie danych,
np. spółki Comarch, lub tylko „obliczenia własne”, jeśli jest to tabela zaczerp-
nięta ze źródła literaturowego to należy podać np. Źródło: M. Sierpińska: Ocena
przedsię biorstwa według standardów ś wiatowych. Warszawa: WN PWN 2004
s.29.
8. Szczegółowe zasady pisania tekstu.
Ustala się następujące szczegółowe zasady pisania tekstu:
- nie powinno się zaczynać tekstu rozdziału czy podrozdziału tabelą, wykresem,
schematem, należy napisać tekst wprowadzający, w którym trzeba powołać się
na tabelę, schemat, wykres itp.,
- poszczególne omawiane problemy należy oddzielać akapitem (używać tabula-
tora),
- przy wszelkiego rodzaju wyliczeniach należy stosować dwukropek (nie powin-
no się stosować myślnika, średnika),
- każdy element wyliczenia należy zakończyć przecinkiem,
- wzory należy umieszczać na środku strony za pomocą tabulatora,
- numery wzorów należy umieszczać w nawiasie okrągłym po prawej stronie
wzoru przy marginesie strony,
- trzeba przestrzegać zasad opisu bibliograficznego,
- rysunki należy umieszczać jako obiekty graficzne albo w ramkach,
- po zakończeniu pracy umieszcza się kolejno bibliografię, spis tablic, spis sche-
matów, spis wykresów,
- załączniki umieszcza się na końcu po wymienionych wyżej spisach, należy je
numerować liczbami arabskimi, podać spis załączników.
11
W pracach naukowych należy zamieszczać zestawienie wykorzystanej w pracy
literatury, tzn. tych pozycji, na które autor powołuje się w przypisach. Tę część
pracy można nazwać bibliografię, piśmiennictwem, wykazem piśmiennictwa,
źródłami, wykazem źródeł, literaturę przedmiotu, spisem literatury itp. Literaturę
tę można szeregować alfabetycznie bądź grupować według kryteriów treściowych
lub formalnych (np. rodzajów dokumentów), a w obrębie grup układać alfabe-
tycznie. Podział literatury, np. na opracowania książkowe, artykuły, akty prawne
czy opracowania branżowe, jest celowy, gdy liczba pozycji w każdej grupie jest
znaczna.
W spisie literatury podaje się pełny opis bibliograficzny dokumentu w postaci, w
jakiej wystąpił on w przypisach, z wyjątkiem zmiany kolejności podawania ini-
cjału imienia autora dokumentu i jego nazwiska, gdyż grupowanie alfabe-
tyczne przeprowadza się na podstawie nazwisk.
Zamieszczoną w porządku alfabetycznym literaturę należy kolejno numerować, a
jeśli jest ona grupowana według określonych kryteriów (np.: wydawnictwa
książkowe, artykuły, inne źródła) można zastosować osobną numerację w po-
szczególnych grupach lub też numerację ciągłą dla całości zamieszczonego wyka-
zu literatury.
Wykaz literatury rozpoczyna się od nowej strony, a umieszcza po zakończeniu
pracy.
10. Oświadczenie dyplomanta
W końcu pracy dyplomant winien dołączyć oświadczenie o spełnieniu wymagań
etycznych i nienaruszeniu norm prawnych. Poniżej zamieszczono przykład ta-
kiego oświadczenia.
„Oświadczam, że niniejszą pracę napisałem samodzielnie, nie posługując się
niedozwolonymi sposobami korzystania z cudzych opracowań. Pozycje wymie-
nione w Bibliografii wykorzystywałem, mając do nich bezpośredni dostęp. Jeśli
korzystałem ze źródeł, z którymi nie miałem bezpośredniego kontaktu, zazna-
czałem to w tekście pracy. (-) Jan Kowalski”.
12
Załącznik nr 1
WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I ZARZĄDZANIA
W WARSZAWIE
Wydział Zarządzania i Finansów
Anna Skolimowska
studia stacjonarne (niestacjonarne)
nr albumu 500/01/02
METODY USTALANIA ZAPOTRZEBOWANIA
NA KAPITAŁ OBROTOWY NETTO
(NA PRZYKŁADZIE SPÓŁKI ALFA)
Praca dyplomowa napisana pod kierunkiem
prof. dr hab. Marii Sierpińskiej
Warszawa 2008
13
Załącznik nr 2
SPIS TREŚCI
WSTĘP strona 1. ISTOTA I POMIAR KAPITAŁU OBROTOWEGO NETTO
1.1. Bilans jako podstawa obliczania kapitału obrotowego netto…………….…….3
1.2. Pojęcie kapitału obrotowego brutto i netto…………………………………….7
1.3. Potrzeba kapitału obrotowego w przedsiębiorstwie………………………….11
1.4. Metody ustalania poziomu kapitału obrotowego netto………………………19
2. SPOSOBY OBLICZANIA ZAPOTRZEBOWANIA NA KAPITAŁ
OBROTOWY NETTO
2.1. Czynniki kształtujące zapotrzebowanie na kapitał obrotowy………………...27
2.2. Statyczne zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto……………………….34
2.3. Wykorzystanie metody procentu od sprzedaży do ustalania zapotrzebowani
na kapitał obrotowy netto…………………………………………………….40
2.4. Ustalanie zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto metodą cykli………...51
2.5. Źródła pokrycia zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto………………..58
3. KSZTAŁTOWANIE SIĘ ZAPOTRZEBOWANIA NA KAPITAŁ
OBROTOWY NETTO W SPÓŁCE ALFA W LATACH 1998-2003
3.1. Charakterystyka działalności spółki Alfa w latach 1998-2003………………60
3.2. Ocena poziomu kapitału obrotowego netto w badanej spółce……………….63
3.2.1. Ustalenie zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto w Spółce Alfa ….…..68
3.2.2. Prognoza zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto w badanej spółce…..72
ZAKOŃCZENIE………………………………………………………………….74
BIBLIOGRAFIA…………………………………………………………………..75
SPIS TABEL………………………………………………………………….........76
SPIS SCHEMATÓW………………………………………………………………77
SPIS WYKRESÓW………………………………………………………………...78
ZAŁĄCZNIKI……………………………………………………………………...79
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW…………………………………………………………….80
14
WSTĘP
Jednym z podstawowych zadań dyrektora finansowego w przedsiębiorstwie jest
prowadzenie polityki finansowej tak, aby zachować równowagę finansową. Decyduje
ona w znacznym stopniu o sukcesie, bądź porażce przedsiębiorstwa na rynku. Zacho-
wanie równowagi finansowej jest niezmiernie istotne w okresie dekoniunktury gospo-
darczej, w którym procesy zarządzania przedsiębiorstwem komplikują się, zapotrzebo-
wanie na produkty spada, a wiele firm wykazuje niedobór gotówki. W warunkach
zmieniającego się rynku, wzrostu niepewności i ryzyka mogą pojawić się zatory płatni-
cze. Szczególnego znaczenia nabiera wówczas posiadanie niezbędnego poziomu kapita-
łu obrotowego netto i zdolności do jego uzupełniania.
Właściwy poziom tego kapitału ułatwia zachowanie płynności finansowej w krót-
kim okresie i wypłacalności w okresie dłuższym, a jednocześnie pozwala na uzyskanie
relatywnie wysokiej stopy zwrotu z kapitału. Poziom kapitału obrotowego netto musi
być skorelowany z zapotrzebowaniem na ten kapitał. Można zatem przyjąć, iż znajo-
mość poziomu kapitału obrotowego netto oraz zapotrzebowania na ten kapitał jest nie-
zbędnym warunkiem elastycznego zarządzania firmą.
Celem niniejszej pracy jest pokazanie sposobów ustalania zapotrzebowania na ka-
pitał obrotowy netto i określenie źródeł pokrycia tego zapotrzebowania.
Praca składa się z trzech rozdziałów.
W pierwszym z nich wyjaśnione zostało pojęcie kapitału obrotowego netto, spo-
soby ustalania poziomu tego kapitału oraz przesłanek, które warunkują potrzebę posia-
dania tego kapitału przez przedsiębiorstwo.
W drugim rozdziale pracy zawarte zostały sposoby ustalania zapotrzebowania na
kapitał obrotowy netto. Pokazano ustalanie tego zapotrzebowania na moment sporzą-
dzenia sprawozdania finansowego oraz metody ustalania prognozowanego zapotrzebo-
wania w wyniku zmian sprzedaży i zmian polityki finansowej przedsiębiorstwa.
Rozdział trzeci zawiera wyniki badań własnych dotyczące poziomu kapitału obro-
towego netto i zapotrzebowania na niego w Spółce Alfa w latach 1998-2003.Do obli-
czeń wykorzystano metody zaprezentowane w poprzednim rozdziale.
W zakończeniu zawarte zostały ustalenia i wnioski, jakie nasunęły się Autorce w
toku realizacji pracy.
15
ROZWÓJ ZAWODOWY PRACOWNIKÓW
(na przykładzie FIRMY xxx)
1. ROZWÓJ ZAWODOWY PRACOWNIKÓW – PRZEGLĄD LITERATURY
1. Istota zarządzania zasobami ludzkimi
2. Rozwój zawodowy pracowników jako element systemu zarządzania zasobami ludz-
kimi
3. Główne czynniki rozwoju zawodowego pracowników
3.1. Szkolenia pracowników
3.2. Realokacja pracowników
3.3. Restrukturyzacja wykonywanej pracy
3.4. Działania w zakresie ochrony zdrowia i obsługi socjalnej
4. Pozostałe czynniki rozwoju zawodowego pracowników
5. Podmioty rozwoju zawodowego pracowników
6. Kształtowanie karier w organizacji
6.1. Istota kariery zawodowej
6.2. Zarządzanie karierą
6.3. Tworzenie rezerwy kadrowej i planu następstw
2. PROCES SZKOLENIA PRACOWNIKÓW w ŚWIETLE LITERATURY
2.1. Rozpoznanie i analiza potrzeb szkoleniowych
2.2. Plan szkolenia pracowników i jego realizacja
2.3. Metody szkoleniowe
2.3.1. Na stanowisku pracy
2.3.2. Poza stanowiskiem pracy
2.3.3. Zabezpieczenie materialne przedsięwzięć szkoleniowych
2.4. Ocena przebiegu i efektów przedsięwzięć szkoleniowych
3. CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘBIORSTWA XXX
2.1. Prezentacja firmy
2.2. Zakres działalności
2.3. Rys historyczny
2.4. Misja, wizja, strategia
2.5. Struktura organizacyjna
2.6. Organizacja zarządzania zasobami ludzkimi
2.7. Zasoby ludzkie (liczebność, wiek, staż, płeć, wykształcenie)
16
4. ROZWÓJ ZAWODOWY / SZKOLENIE PRACOWNIKÓW W FIRMIE XXX
4.1. Czynniki rozwoju zawodowego pracowników
4.2. Podmioty rozwoju zawodowego pracowników
4.3. Zarządzanie karierą
4.4. Szkolenie pracowników (rodzaje i metody)
4.5. Jak się dokonuje oceny przebiegu i efektów szkoleniowych?
5.6. Badanie własne
5.6.1. Założenia badawcze (przyjęte metody i techniki)
5.6.2. Wyniki badania
5.7. Możliwe kierunki doskonalenia rozwoju zawodowego /szkolenia pracowników w
firmie
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
SPIS TABEL
SPIS WYKRESÓW
ZAŁĄCZNIKI
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW
17