Program zajęć zorganizowanych z okazji „Dni Sprzątania Świata”(17-19
września 2004 r.)
dla klas I-VI w Szkole Podstawowej nr.4 w Wałczu
-------------------------------------------------------------------------------------------------
opracowała: mgr Maria Kaliszczak
Tak wiele ostatnio słyszymy, mówimy, a także robimy na rzecz ochrony środowiska.
I całe szczęście…jest szansa zachować chociaż część naturalnej przyrody dla przyszłych
pokoleń.
Jestem nauczycielem przyrody w szkole podstawowej. Zdaję sobie sprawę, że mam
wpływ na świadomość ekologiczną swoich uczniów. Staram się uwrażliwić ich na
piękno przyrody, a równocześnie uświadomić im, jak duża jest ich rola w utrzymaniu
czystości środowiska. Różnego typu akcje lokalne, a także ogólnopolskie, które
wydawać by się mogło nie zawsze przynoszą określony, wymierny efekt powoli budzą
świadomość ekologiczną.
Uważam, że na etapie szkoły podstawowej powinniśmy szczególnie dbać o
zaszczepienie podstawowej wiedzy ekologicznej wśród uczniów, która w dalszych
etapach nauki odpowiednio poszerzona – w efekcie pozwoli nam spać spokojnie.
Chciałabym przedstawić propozycję organizacji „Dni Sprzątania Świata”, którą udało
mi się zrealizować w naszej szkole. .Na podstawie rozmów z uczniami, a także
obserwacji ich działań, zainteresowania tematem mogę stwierdzić, że zamierzony efekt
został osiągnięty i mam nadzieję, że zaowocuje w przyszłości.
Z hasłem tegorocznej akcji - „Ekologicznie poproszę” oraz z zasadami eko-konsumenta
uczniowie mogli się zapoznać na tablicach ogłoszeniowych oraz korytarzach
szkolnych.
Uczniowie na różnych poziomach mieli zróżnicowane formy zajęć. Zajęcia klas I-V
odbywały się na terenie szkoły. Klasy szóste ( w naszej szkole jest ich sześć) miały
zajęcia w terenie, zostały podzielone na trzy grupy. Jedna z grup została przyjęta w Urzędzie Miasta przez pracowników Wydziału Ochrony Środowiska, którzy przedstawili
uczniom informacje dotyczące stanu środowiska w naszym mieście, a także swoje
dokonania w zakresie dbałości o nie. Chciałabym dodać, że pytania uczniów
skierowane do pracowników wydziału świadczyły o dużym zainteresowaniu uczniów
poruszanym problemem.
Druga grupa klas szóstych wyruszyła na zajęcia terenowe do lasu w nadleśnictwie
Morzyce ( gmina Wałcz) w ramach których poznała ścieżkę przyrodniczo leśną
biegnącą wzdłuż przepięknego krajobrazu lasu bukowego wokół jeziora Raduń. Z tablic
umieszczonych na ścieżce dzieci mogły bliżej się zapoznać z fauną i florą okolicy.
Poznając ścieżkę uczniowie równocześnie posprzątali teren do niej przyległy. Ognisko,
pieczone na nim kiełbaski - były przyjemnym akcentem kończącym zajęcia tej grupy.
Ostatnia grupa udała się do Oczyszczalni Ścieków znajdującej się na terenie miasta.
Uczniowie mieli okazję zaobserwować proces oczyszczania wody, a także otrzymali
wiele ciekawych informacji dotyczących stanu czystości wody w naszej okolicy.
Notatki, spostrzeżenia wykonane przez uczniów, jako podsumowanie zajęć pozytywnie
mnie zaskoczyły. Zawierały dużo ciekawych informacji, często szczegółowych, którymi
na zajęciach przyrody się podzieliliśmy, przy okazji lepiej poznając nasze miasto.
Oto zaję cia, które się odbyły w naszej szkole w ramach akcji „Sprzą tanie Ś wiata”
KLASA
TEMATY,
FORMY REALIZACJI
ODPOWIEDZIALNI
ZAGADNIENIA
I
Na czym polega akcja
pogadanka
wychowawcy
„Sprzątanie Świata”
II
Jak należy zachować się
Pogadanka z elementami dyskusji w
wychowawcy
w lesie?
oparciu o bajkę pt. „O tym jak turyści
mali pożar w lesie wywołali”
III
j.w.
j.w.
j.w.
IV
Czy śmieci mogą się
Praca w grupach w oparciu o zeszyty
Nauczyciele uczący
przydać?
„Segregacja czyli porządki w koszu”
przyrody
Rodzaje odpadów i
sposoby ich segregowania.
Sposoby odzyskiwania
surowców wtórnych
V
Jak postąpię i dlaczego ? Gra - zabawa dydaktyczna pt. „Zielono
Nauczyciele uczący
Poznajemy zasady
mi”
przyrody
eko-konsumenta
VI
Co zrobić żeby woda
Wycieczka do oczyszczalni ścieków
Wychowawcy klas
I grupa
była
czysta ?
Terminy spotkań,
Sposoby oczyszczania
godziny wyjścia klas
wody. Oszczędne
ustala nauczyciel
gospodarowanie zasobami
koordynujący akcją
wodnymi
„Sprzątanie Świata”
j.w.
VI
Jak dbamy o ochronę
Wizyta w Urzędzie Miasta w Wydziale
II grupa
przyrody w naszym
Ochrony Środowiska
mieście ?
III
Zagrożenia fauny i flory
Zajęcia w terenie –poznanie ścieżki
j.w.
grupa
lasu
przyrodniczo– leśnej w Nadleśnictwie
Źródła zanieczyszczeń
Morzyce
lasu.
Formy ochrony lasu
Oto przykładowe scenariusze zajęć :
Scenariusz zajęć przeprowadzonych w klasach II w ramach edukacji ekologicznej w czasie trwania akcji „Sprzą tanie ś wiata”
Temat: JAK NALEśY ZACHOWAĆ SIĘ W LESIE?
CELE OPERACYJNE W KATEGORIACH NAUCZANIA
Uczeń: wie, rozumie, potrafi
WIADOMOŚCI
Wymienia zwierzęta żyjące w lesie
Przedstawia znaczenie lasu dla człowieka
Zna zasady zachowania się w lesie
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi odpowiednio zachować się w lesie ( szanuje las, nie hałasuje, nie śmieci, nie niszczy drzew, nie łamie gałęzi )
POSTANOWIENIA
Podnosi poczucie osobistej odpowiedzialności za stan środowiska, troszczy się o jego
czystość
METODY
Pogadanka z elementami dyskusji
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Bajka „O tym, jak turyści mali pożar w lesie wywołali”
PRZEBIEG LEKCJI
FAZA WSTĘPNA
1. Przypomnienie roli, jaką odgrywa las dla człowieka
2. Przedstawienie zwierząt żyjących w lesie w naszej okolicy
FAZA GŁÓWNA
1.Czytanie bajki pt. „O tym, jak turyści mali pożar w lesie wywołali”
2.Rozmowa na temat zachowania się dzieci w lesie
- jak dzieci zachowywały się w lesie?
- jakie śmieci pozostawiły po sobie?
- co spowodowało pożar lasu?
FAZA PODSUMOWUJĄCA
Jestem PRZYJACIELEM LASU -wspólnie ustalamy zasady zachowania się w
lesie
Scenariusz zajęć został oparty na bajce Rafała Wejnera pt „O tym, jak turyś ci mali poż ar w lesie wywołali.
BAJKA EKOLOGICZNA
O TYM JAK TURYŚĆI MALI POśAR W LESIE WYWOŁALI
Był sobie lasek z dala od drogi.
W lasku tym spokój panował błogi
Drzewa leniwie sobie szumiały,
Pośród gałęzi ptaszki mieszkały.
Ich śpiewu sarny słuchać lubiły,
Małe zajączki zgrabnie tańczyły
Nawet borsuki choć to leniuszki
Przy ptasim śpiewie zginały nóżki.
Po leśnych dróżkach chodziły dziki ,
Jeże zbierały tam smakołyki,
Małe pajączki przędły swe sieci
I much łapania uczyły dzieci.
Ale sielanka wiecznie nie trwała
Raz się potworna burza zerwała.
Grzmoty, łomoty i gradobicie.
Do tego wichru potworne wycie!
Lecz gdzie są chmury? Gdzie błyskawice?
To nie jest burza. Na okolice
Spadło nieszczęście zupełnie inne.
Temu wszystkiemu jest radio winne!
Pod starym drzewem , na wielkim kocu,
Obok pełnego kosza owoców,
Nieduże radio ukosem stało
I przeraźliwie hałasowało.
Wokół biegała gromadka dzieci.
Wszędzie rzucali ogromne śmieci,
Piłkę kopali , trawę deptali
Mnóstwo gałązek młodych złamali.
Poszli, lecz śmieci po nich zostały.
W trawie papiery, puszki leżały,
Puste butelki w słońcu skrzyły.
Już po kwadransie trawy się tliły!
Potem pojawił się płomyk długi.
Szybko dołączył do niego drugi,
Piąty, dziesiąty… Już ogień bucha!
Palą się liście i trawa sucha!
Biedne zwierzęta by się upiekły,
Jednak na szczęście w porę uciekły,
I tylko z dala się przyglądały
Jak smutno płonie ich las wspaniały..
Nagle strażacy się pojawili,
Swoje sikawki w ręce chwycili
I choć już palił się koniec lasu,
Zgasili ogień w godzinę czasu!
Smutno wygląda las po pożarze.
Smutne są także zwierzątek twarze,
Ich dom rodzinny się spalił prawie.
Scenariusz zajęć przeprowadzonych w klasach IV w ramach akcji „Sprzą tanie Ś wiata”
Temat: Czy śmieci mogą się przydać?
CELE OPERACYJNE W KATEGORIACH NAUCZANIA
Uczeń wie, rozumie, potrafi:
WIADOMOŚCI
-Uczeń rozumie konieczność podejmowania działań mających na celu zmniejszenie
ilości produkowanych śmieci
-Uczeń wyjaśnia pojęcie „recykling”
-Wymienia rodzaje odpadów .
-Określa sposoby odzyskiwania surowców wtórnych
POSTANOWIENIA
-podejmuje działania zmierzające do ograniczenia ilości śmieci
-angażuje się w działania na rzecz ochrony środowiska
-podnosi poczucie osobistej odpowiedzialności za stan środowiska i troszczy się o jego czystość
FORMA PRACY: praca zespołowa
Metody: problemowe „burza mózgów”, praktyczne- ćwiczenia techniczne
Środki dydaktyczne:
Klej, nożyczki, plansze obrazujące surowce wtórne, karty pracy
Karta pracy
1.W kopercie znajdują się obrazki z różnymi przykładami odpadów, posegreguj je na
takie , które da się powtórnie wykorzystać, które można wrzucać do przygotowanych
pojemników oraz te, które do tego się nie nadają.
2.Przyklej je w odpowiednich rubrykach w dołączonej karcie ( każdy rodzaj odpadów
umieszczono na innym kolorze tła- szkło na zielonym, tworzywa sztuczne na
pomarańczowym, papier na niebieskim, a aluminium na szarym)
3. Zastanów się jak można w procesie recyklingu wykorzystać surowce wtórne.
Zanotuj swoje propozycje
Po zakoń czeniu pracy grupy przedstawiają swoje wyniki.
Jako podsumowanie pracy w grupach moż na wykonać wspólnie metaplan, który bę dzie obrazował wykorzystanie surowców wtórnych
Zapis na planszy moż e stanowić notatkę , którą uczniowie zapisują do zeszytów.
Do przeprowadzenia tych zajęć wykorzystałam zeszyty ć wiczeń przygotowane przez Wojewódzki fundusz Ochrony Ś rodowiska i Gospodarki Wodnej woj.
zachodniopomorskiego.
W klasach V wykorzystałam grę dydaktyczną „Zielono mi” opublikowaną w miesię czniku „Ekoś wiat” nr 7-8/2003
Gra rozwija myś lenie przyczynowo-skutkowe oraz umieję tność przewidywania co bę dzie skutkiem naszego działania.
Uczniowie dzię ki tej grze zauważ ają , ż e ich codzienne czynnoś ci, takie jak np. zakupy, mycie się nie są oboję tne dla ś rodowiska naturalnego.
Sposób przeprowadzenia gry:
Wariant 1.
Podziel uczniów na grupy ( 4-5 uczniów w grupie).
Każda grupa otrzymuje grę. Uczniowie w grupach wybierają odpowiedzi wg. nich
słuszne. Po zakończeniu pracy w grupach na pytania zawarte w grze odpowiada
wyznaczona przez nauczyciela grupa, ona również wyjaśnia udzieloną odpowiedz.
Pozostałe grupy słuchają, mogą także zadać pytania grupie referującej.
Wariant 2
Nauczyciel wybiera problem, odczytuje go, a wybór odpowiedzi stawia pod dyskusję
całej klasie. Prosi uczniów, aby argumentowali swoje wybory. Przy niektórych
problemach występuje parę dobrych odpowiedzi.
Gra- zabawa dydaktyczna ZIELONO MI
JAK POSTĄPIĘ I DLACZEGO?
1. Mama wysłała Cię po zakupy do sklepu, musisz w coś zapakować kupione
produkty. Co wybierzesz?
a) a) zabiorę z domu wiklinowy koszyk;
b) b) nic nie zabiorę z domu, bo w sklepie dostanę foliową reklamówkę;
c) c) poproszę sprzedawczynię, aby towar zapakowała w karton;
d) d) wezmę z domu torbę uszytą z tkaniny.
2. Jest upalny dzień bardzo chce mi się pić, muszę w sklepie kupić napój. Jakie
należy wybrać opakowanie myśląc o ochronie środowiska?
a) kupię napój w puszce;
b) kupię napój w szklanej butelce;
c) kupię napój w butelce z plastiku.
3. Jakich przyborów do pisania należy używać, uzasadnij swój wybór.
a) kupuję modne długopisy jednorazowe;
b) kupuję pisaki, bo są kolorowe i ładne;
c) kupuję długopis, w którym mogę wymienić wkład.
4. Wasz rodzinny samochód jest brudny, trzeba go umyć w tym celu:
a) a) pojadę nad jezioro i umyję go;
b) b) umyję samochód na osiedlowym trawniku;
c) c) pojadę do specjalistycznej myjni samochodowej.
5. Rozpoczął się sezon zimowy, jest coraz zimniej, należy rozpocząć ogrzewanie.
Do ogrzewania swojego domu będę używał;
a) a) mokrego drewna przywiezionego prosto z lasu;
b) b) suchego drewna tzw. drewna sezonowego;
c) c) wykorzystam odpady, które od dawna gromadzę na strychu np. stare buty,
opony samochodowe.
6. Wyobraź sobie, że mieszkasz przy bardzo ruchliwej ulicy, Twojej rodzinie
bardzo przeszkadza hałas i spaliny. Jak myślisz co można zrobić, aby poprawić tę
sytuację?
a) przyspieszyć ruch samochodowy, tak, aby samochody szybciej przejeżdżały przez
Twoją okolicę i zostawiły mniej spalin;
b) posadzić więcej drzew;
c) wybudować ekrany wyciszające.
7 .Samochód Twojej rodziny jest już stary trzeba go wymienić. Przy kupnie
nowego samochodu należy się zastanowić, który będzie lepszy. Należy rozważyć
aspekt ekologiczny i ekonomiczny. Powinno to być auto zdrowe i oszczędne. Jaki
samochód należy wybrać?
a) samochód zasilany akumulatorem elektrycznym;
b) samochód bez katalizatora na zwykłą benzynę;
c) samochód z katalizatorem na benzynę bezołowiową;
d) samochód na gaz.
8. Pojechałeś z rodziną na wycieczkę do lasu, było wspaniale. Urządziliście sobie piknik, po którym zostało trochę śmieci. Co z nimi zrobisz?
a) a) zostawisz śmieci na polanie;
b) b) wykopiesz dołek łopatką i zakopiesz śmieci w lesie;
c) c) zapakujesz śmieci i zabierzesz je ze sobą, wyrzucisz je po powrocie do
pojemnika.
9. Poszedłeś na targ kupić warzywa. Masz kłopoty, bo wybór jest trudny.
Wszystkie oferty są bardzo ciekawe, którą wybierzesz?
a) a) kupisz najpiękniej wyglądające warzywa, bo przy ich uprawie używano
sztucznych nawozów;
b) b) wybierzesz warzywa z gospodarstwa ekologicznego, w którym nie używa się
nawozów sztucznych;
c) c) nie wiesz co kupić, więc kupujesz mrożonki.
10. Jesteś przedsiębiorcą turystycznym, masz pozwolenie na rozwój działalności
turystycznej w górach nad pięknym jeziorem. Zastanów się, która forma
działalności będzie najlepsza dla naturalnego krajobrazu:
a) a) teren należy tak zagospodarować, aby dużo ludzi mogło korzystać z piękna
przyrody. Należy postawić dużo hoteli, pensjonatów, barów;
b) b) Działalność turystyczna powinna opierać się na bazie noclegowej, istniejącej
w pobliskich wioskach i gospodarstwach, nie spowodowałoby to zmian w
dotychczasowym krajobrazie.
11..Doskonale wiesz, że środowisko, w którym żyjemy wpływa na nasze
zdrowie w wieloraki sposób . Który z czynników środowiska ma najpoważniejszy
wpływ na naszą kondycję ?
a) jakość żywności;
b) jakość powietrza;
c) czystość wody
12..Coraz większym problemem dla wszystkich są ciągle gromadzące się odpady i
śmieci, zastanów się jak postępować z opakowaniami po zużytych już produktach.
a) a) wszystkie śmieci należy wrzucać do jednego kubła nie zwracając uwagi na
ich jakość;
b) b) należy segregować śmieci;
c) c) plastikowe butelki przed wrzuceniem należy odkręcić, dokładnie zgnieść i
znów zakręcić, a kartony po sokach także porządnie zgniatać.
13.Jesteś człowiekiem bardzo schludnym, lubisz w domu ład i porządek. Dlatego
dosyć często sprzątasz oraz pierzesz, zużywasz dużo wody. Na co powinieneś
zwrócić uwagę?
a) a) na sprawność swoich urządzeń np. pralki;
b) b) na szczelność kranów oraz oszczędnie gospodarować wodą;
c) c) na rodzaj proszku zużytego do prania;
d) d) na nic nie zwracasz uwagi, bo najważniejsza jest dla Ciebie czystość Twoich rzeczy.
14. Wybrałeś się do lasu na spacer, po drodze zauważyłeś gniazdo z jajkami, co
powinieneś zrobić:
a) a) nie dotykać gniazda i jaj i spokojnie się oddalić;
b) b) zabrać jajko do szkoły, aby pokazać je kolegom i swojej; nauczycielce
c) c) wyjąć jajka z gniazda, obejrzeć i odłożyć je na miejsce.
15. Jesteś bardzo muzykalny, lubisz głośno słuchać swojej ulubionej muzyki przez
cały dzień. Jakie miejsce jest najlepsze do słuchania muzyki
a) a) swój dom;
b) b) autobus lub tramwaj;
c) c) leśna polana.
16. Twoich rodziców często nie ma w domu, dlatego musisz sam kupować sobie
jedzenie, chcesz być zdrowy, dlatego kupując żywność wybierasz:
a) a) produkty gotowe, które są bardzo atrakcyjnie zapakowane;
b) b) produkty naturalne, które wymagają przyrządzenia w domu;
c) c) idziesz do baru szybkiej obsługi, gdzie najczęściej podawane są dania
podgrzewane w mikrofalówce
Maria Kaliszczak
Szkoła Podstawowa nr 4 w Wałczu
Źródło: www.edujrinne7.republika.pl