09/05/2011
Niepłodnośd samca-przyczyny
Endogenne:
1. Zaburzenia różnicowania płci (interseksualizm,
Choroby układu rozrodczego
hermafrodytyzm)
2. Niedorozwój (hypoplazja, aplazja jąder,
buhaja I
monorchia,cryptorchismus aplasia segmentalna;
hypospadia phimosis, paraphimosis; retrowersja)
Dr hab. Wojciech Niżaoski
3. Zaburzenia czynnościowe-słaba konstytucja
neurohormonalna
4. Zaburzenie jakości nasienia uwarunk genetycznie-np. knob
defect, wada Daga
5. Geny letalne, semiletalne, subwitalne
6. Zaburzenia innych narzadów rzutujące na płodnośd
Niepłodnośd samca-przyczyny
Choroby układu rozrodczego u buhaja
Egzogenne:
Impotentia coeundi Impotentia generandi
1. Zaburzenia neurohormonalne
Zaburzenia związane z kryciem Zaburzenia płodności
- Brak popędu
- Zaburzenia w koordynacji odruchów płciowych: ejaculatio praecox, opóz
niona ejakulacja, wzwód po skoku
(norma u Su), ejaculatio retrograda
-Zab hormonalne odruchów płciowych:
Hamowanie zewnętrzne (np. stres), Hamowanie wewnętrzne (podobne bodz
ce Brak libido Zaburzenia kopulacji Zaburzenia zapłodnienia
staja się podprogowe),Hamowanie rożnicowe (np. biały fartuch),
Hamowanie stłumionych odruchów płc (np. karcenie), Hamowanie obronne (ból,
pogryzienie, kopnięcie)
Dysfunkcja
Inne
-Onanizm
Schorzenia jÄ…der i Schorzenia
aparatu ruchu
-Złosliwośd
najądrzy, p. Wolfa gruczołów
2. Żywienie, pielęgnacja, utrzymanie
dodatkowych
Zaburzenia
3. Klimat, warunki zoohigieniczne, stres, transport
wysuniecia,
4. Eksploatacja
wprowadzenia,
brak erekcji
5. Wiek
Schorzenia
6. Schorzenia nabyte narządów płciowych infekcyjne,
napletka i prÄ…cia
nieinfekcyjne
Warunki wpływające na zaburzenia libido
Zaburzenia zwiÄ…zane z kryciem
(impotentia coeundi)
(niezdolnośd lub niechęd do krycia)
Wiek:
- Zbyt młode zwierzę
Brak libido
Zaburzenia kopulacji
- Zaawansowany wiek
- Konstytucja neurohorm
ZÅ‚e warunki utrzymania:
- Śliskie podłogi
- Zbyt niski dach
- Zbyt duże samice
- Brutalna obsługa
1
09/05/2011
Inne warunki wpływające na spadek libido Brak libido - terapia
Dysfunkcja aparatu ruchu
Terapia hormonalna:
1. Uszkodzenia racic
- hCG  5000-10000 IU
Przenikanie substancji toks.
Oddzielenie białej linii
- GnRH
Ropnie międzypalcowe
Niska skutecznośd leczenia
Przerosty międzypalcowe
2. Zaburzenia budowy racic, brak korekcji Viagra?Jð
3. "Back Honeymoon (pęknięcie powięzi lędz
wiowo-krzyżowej): diagnoza-obrzek,
Substancje wit-min
krepitacja, już w wieku 15-21 mcy.
Dieta energetyczna
4. Złamanie kręgów
5. Uszkodzenia kręgosłupa-exostozy >7 lat; dieta >wapnia  w czasie ejakulacji  buhaj Terapia przyczynowa:
spada z prowokatora do pozycji  siedzÄ…cego psa i wykazuje brak czucia w kooczynach
-antybiotyki
tylnych
-NSAIDs
6. Nieprawidłowośd chodu:
- Niedowład spastyczny t. Achillei -sterydy
- Zespół przykurczu
-terapia miejscowa
- Chód wiosłowy
-ruch, żywienie, utrzymanie
- Ataksja wrodzona u rasy Charolais
-inne
Zaburzenia w osiągnięciu erekcji
Zaburzenia kopulacji
Zaburzenia w Nieprawidłowości
Nieprawidłowy przepływ Pęknięcie ciał
osiągnięciu erekcji budowy prącia
żylny ciał jamistych jamistych
uniemożliwiające
prącia-otwarty odpływ
wysunięcie
(np. wedzidełko przetrw& )
krwi
Nieprawidłowości budowy
Niedrożnośd kanałów
prącia uniemożliwiające
wzdłużnych prącia-
wprowadzenie
(np. odchylenie)
zaburzenia naczyo
zaopatrujÄ…cych
Zapalenia i inne&
Nieprawidłowy przepływ żylny ciał
Zaburzenia w osiągnięciu erekcji
jamistych prącia-niepełne zamknięcie (typ 2)
Definicja:
Zaburzenie typu 1 Zaburzenie typu 2
- Krew wypływa z ciał jamistych, które nie są ślepo zakooczone,
nie są dostatecznie zwężone
Aa helicinae A
ożysko żylne
- Najczęściej występuje u młodych buhajów
Krew napływająca Zamkniecie naczyo
- Normalne libido, chęd do skoku, ale brak erekcji i
wprowadzenia prącia (prącie pozostaje wiotkie na całej
długości)
- Brak zamkniecia żyl-rozwoj płodowy
CCP
Rozpoznanie:
- Na podst. objawów klinicznych i wywiadu
M ischiocavernosus
- Badanie radiograficzne z podaniem środka kontrastowego
do ciał jamistych ; color doppler; mozliwe żyły ektopowe
2
09/05/2011
Niedrożnośd kanałów podłużnych prącia (typ 1)
Pęknięcie ciał jamistych
Definicja:
- Wrodzony brak lub nabyta niedrożnośd kanałów podłużnych zaopatrujących CCP
- Schorzenie dośd częste i potencjalnie groz
ne
(dział. m ischiocavernosus) uniemożliwiająca wzwód
- Nazywana także  pęknięciem prącia, złamaniem prącia, rozerwaniem prącia
- Dotyczy zarówno młodych buhajów, jak i zwierząt które były już używane do
- Występuje gdy ciśnienie krwi w ciałach jamistych prącia wzrośnie znacznie
rozrodu
powyżej ciśnienia osiąganego w czasie normalnej kopulacji prącia
- Młode buhaje  prognoza niepomyślna, zazwyczaj spowodowane przez
rozerwanie tunica albuginea
wrodzony brak unaczynienia w krótkich członach pojedynczych dogrzbietowych
kanałów podłużnych
- Najczęstsza przyczyna:
- Starsze buhaje:
- Krowa poruszy siÄ™ nagle w momencie ejakulacji
- Wcześniej  normalna kariera rozpłodowa, od jakiegoś czasu  brak wzwodu
- brutalne pobieranie nasienia
- Libido sexualis prawidłowe
- Objawy kliniczne  jak u młodego buhaja
- Miejsca pęknięcia:
- Zazwyczaj spowodowane poprzez zator kanałów podłużnych włóknikiem lub
- Okolica ścięgna musculus retractor penis
zakrzepami
- Dogrzbietowy fragment flexura sigmoidea
- Rozpoznanie:
- poprzez obserwacje zachowania podczas krycia
- Występuje częściej u młodych buhajów
- Diagnostyka różnicowa- nieprawidłowy przepływ żylny ciał jamistych prącia 
omacywanie korzenia prącia-może byd napięty; przy niedrożności-napięcie
proksymalnie od zmiany; color doppler
Pęknięcie ciał jamistych
Pęknięcie ciał jamistych
Objawy kliniczne:
- ZwierzÄ™ przerywa kopulacjÄ™ i nie chce kontynuowad
- Skrócenie kroku
- Ogólne objawy dyskomfortu średniego stopnia Diagnostyka różnicowa:
- Krwawienie po stronie pęknięcia - Uszkodzenie napletka
- Krwiak obejmujący okoliczne tkanki - Nowotwór
- Obrzęk napletka (pęknięcia w części przedniej) - Infiltracja napletka moczem po pęknięciu cewki moczowej
- Wypadnięcie prącia (sporadycznie)
- Oddawanie moczu nie jest
zaburzone, czasem jest
- Krwiak
- Początkowo miękki i fluktujący
- Następnie skrzep ulega organizacji i
staje siÄ™ twardy
- Nieleczony  ulega zainfekowaniu i
powstaje ropieo lub zwłóknienie
pomiędzy prąciem i napletkiem
Pęknięcie ciał jamistych - leczenie
Pęknięcie ciał jamistych - leczenie
Leczenie chirurgiczne:
- Nie powinno byd opóz
niane przez więcej niż 7 dni
- Po zabiegu zwierzÄ™ powinno byd wycofane z rozrodu czasowo
- Długi czas potrzebny na pełne wyleczenie leczenie nie jest
1) Leczenie chirurgiczne  usunięcie (nacięcie) krwiaka ze ścisłym
zalecane u wszystkich buhajów w przypadku mniej cennych
przestrzeganiem zasad aseptyki
zwierząt powinno się zalecid ubój
2) Radykalne leczenie chirurgiczne  odizolowanie, usunięcie i zaszycie tunica
albuginea Duże ryzyko zrostów uniemożliwiających wysunięcie prącia
- Leczenie zachowawcze:
- Zalecane u buhajów u których krwiak jest stosunkowo
niewielki, przesuwalny i ograniczony
- Wycofanie z rozrodu na 90 dni
- Antybiotykoterapia (zapobiegania powstania ropnia)
- Codzienny masaż
- 10% - 50% skuteczności leczenia
3
09/05/2011
Przetrwałe wędzidełko prącia
Wady prącia powodujące wysunięcie
i wprowadzenie
U młodych samców
Definicja:
Przetrwałe Odchylenie,
Niecałkowite oddzielenie się tkanek (błon śluzowych) prącia i
wędzidełko prącia skrzywienie prącia
napletka w czasie rozwoju. Obecnośd wędzidełka może
uniemożliwiad wydłużenie prącia i powodowad jego wygięcie.
Leczenie:
Przecięcie wędzidełka po uprzednim
podwiÄ…zaniu jago naczyo.
Inne wrodzone zaburzenia
budowy prÄ…cia
Rokowanie: pomyślne
Predyspozycje do dziedziczenia
u Angus i Shorthorn
Odchylenie prÄ…cia
Inne wrodzone zaburzenia budowy prÄ…cia
uniemożliwiajace wysuniecie
1. Wentralne odchylenie prÄ…cia
- Najczęściej spowodowane przetrwałym
wędzidełkiem
" Nieprawidłowy wzrost prącia, w stosunku prącia do tkanek
- Zaburzenia struktury włóknistej tunica albuginea
otaczajÄ…cych (dysproporcja)
- Zbliznowacenia po urazach
" Nieprawidłowości rozwojowe skutkujące zaburzeniami erekcji
- odróżnic od niepełnego wzwodu-palpacja, color
" Ciągłośd tkanek napletka: przetrwałe zespolenie pomiedzy
doppler
prąciem i napletkiem  prącie nie może byd wysunięte; (gdy
dojrzewanie zwierzÄ…t w bezruchu, w izolacji) 2. Odchylenie boczne
- Skaleczenie lub wrodzony defekt tunica albuginea
" Skrócenie prącia
- Nieproporcjonalny rozwój dogrzbietowego więzadła
" Zaburzenia rozwojowe
prÄ…cia
musculus retractor penis
3. Odchylenie spiralne
- Spiralny skręt prącia przed wprowadzeniem do
pochwy
- Przyczyny anatomiczne lub neurologiczne
Uszkodzenia napletka Uszkodzenia napletka
1. Patologiczne wywinięcie spowodowane aplazją lub hipoplazją
musculus retractor penis
2. Częściowa lub całkowite oderwanie, naderwanie napletka (fałd
fundus) z prÄ…cia w czasie kopulacji lub pobierania nasienia z
użyciem sztucznej pochwy
Leczenie:
" Nakładanie środków poślizgowych
" Antybiotyki, p. zapalne
" Zabieg chirurgiczny-odcięcie okrężne
zmienionych tkanek-resekcja->zszycie i skrócenie
4
09/05/2011
Balanoposthitis Balanoposthitis
Definicja: Objawy:
Zapalenie prącia i napletka. " Ból
Niewielkiego stopnia-często niemal bez objawów. Buhaj, tryk nieco tylko rzadziej " Niechęd do krycia
niż Ca " Zwężenie napletka->phimosis wtórnie
" Zrosty pomiędzy prąciem i napletkiem
Przyczyny: " Wtórne infekcje bakteryjne
Wirusowe-często herpesviridae-czasem wyraz
ne objawy " Owrzodzenia
Najczęściej u Ru samce są bezobjawowymi nosicielami chorób przenoszonych
drogą płciowa Leczenie objawowe:
Jednak: " Płukania przy słabych zmianach - antybiotykoopornośd (uwaga)
IBR-IPV-silne objawy, ostre wrzodziejace zapalenie prÄ…cia i napletka; >temperatura " Czasowe wycofanie z rozrodu
Wtórnie zakażenie bakteryjne->owrzodzenia, wypływ ropny, bolesnośd, obrzęk, " Wlew oleistych roztworów antybiotykowych do napletka
dysuria " Leczenie trwa około 2-8 tyg. (np. powikłana herpeswiroza)
Rokowanie: często zrosty pozapalne
Ziarniniak Balanoposthitis u tryka
Definicja i objawy: - Pizzle-rot
- Schorzenie niezakaz
ne i zazwyczaj przebiegajÄ…ce bezobjawowo - Orf virus; parapoxvirus ospa owcza
- Sporadycznie wywołuje ból i niechęd do krycia - Wrzody koloru jasnego przy ujściu napletka
- Hypertrofia grudek chłonnych prącia bez cech ewidentnego - Zmiany również na głowie-nozdrza, jama ustna; samice srom
balanoposthitis - Kontakt płciowy
- Rozszerzenia w typie ziarniniaka, czasem krwawią, czasem zrosty, phimosis - Brak możliwości kopulacji-mimo libido
Leczenie: - niepłodnośd
- Czasowe wycofanie z rozrodu
- Wlew oleistych roztworów antybiotykowych do napletka
5