Język UML 2.0
Język UML 2.0
I
I
JEGO
JEGO
ZASTOSOWANIA
ZASTOSOWANIA
1
©
J
ZYK?
J
ZYK?
W logice matematycznej przez język rozumie się pewien zbiór symboli, przy
użyciu których można tworzyć bardziej złożone wyrażenia (na przykład
formuły, zdania) według ściśle określonych reguł syntaktycznych.
J
ZYK PROGRAMOWANIA to usystematyzowany sposób
przekazywania komputerowi poleceń do wykonania. Język
programowania pozwala programiście na precyzyjne przekazanie
maszynie, jakie dane mają ulec obróbce i jakie czynności należy
podjąć w określonych warunkach.
PROGRAMOWANIE OBIEKTOWE?
PROGRAMOWANIE OBIEKTOWE?
(ang. object-oriented programming) to metodologia tworzenia programów
komputerowych, która definiuje programy za pomocą "obiektów" - elementów
Å‚Ä…czÄ…cych stan (czyli dane) i zachowanie (czyli procedury, tu: metody).
Obiektowy program komputerowy wyrażony jest jako zbiór takich obiektów,
komunikujących się pomiędzy sobą w celu wykonywania zadań.
2
©
UML  co to jest?
UML  co to jest?
UNIFIED MODELING LANGUAGE
UJDNOLICONY J
ZYK MODELOWANIA
Graficzny język do obrazowania, specyfikowania, tworzenia
i dokumentowania elementów systemów informatycznych
i biznesowych.
Umożliwia standaryzację sposobu opracowyania przekrojów
systemu, obejmujących obiekty pojęciowe, takie jak
procesy przedsiębiorstwa i funkcje systemowe, a także
obiekty konkretne, takie jak klasy zaprogramowane w
ustalonym języku, schematy baz danych i komponenty
programowane nadające się do ponownego użycia.
3
©
HISTORIA
HISTORIA
PROJEKTOWANIE STRUKTURALNE +
PROJEKTOWANIE OBIEKTOWE +
MNOGOŚĆ I RÓŻNORODNOŚĆ METODYK I NOTACJI=
 WOJNA METODOLOGICZNA  LATA  80
WIELE NARZ
DZI, METOD, NOTACJI RÓŻNORODNE
SYSTEMY TYPU CASE (Computer Aided Software Engineering)
PRÓBY UNIFIKACJI
W KIERUNKU OBIEKTOWOÅšCI
LATA  90
4
©
UNIFIKACJA OBIEKTOWOÅšCI
UNIFIKACJA OBIEKTOWOÅšCI
ZE WZGL
DU NA:
ZE WZGL
DU NA:
CORAZ CZ
STSZE UŻYTKKOWANIE
SYSTEMÓW CZASU RZECZYWISTEGO
RÓŻNORODNOŚĆ I POWSZECHNOŚĆ
APLIKACJI INTERNETOWYCH
MULTIMEDIALNY CHARAKTER APLIKACJI
GLOBALIZACJA GOSPODARKI 
INTEGRACJA SI W TELEKOMUNKACJI,
BANKOWOÅšCI, EDUKACJI ITP..
5
©
MODEL OBIEKTOWY
MODEL OBIEKTOWY
OBIEKT  każdy byt  pojęcie lub rzecz mający znaczenie w
kontekście rozwiązywania problemu w danej dziedzinie
przedmiotowej;
KLASA  zbiór obiektów;
KOMUNIKAT  sposób wymiany informacji między
obiektami;
HERMETYZACJA  różnicowanie dostępu do obiektów
poprzez udostępnianie tylko wybranych informacji;
POLIMORFIZM  jedna metoda  wiele operacji na
obiektach (nadawanie tego samego nazewnictwa wielu
operacjom i atrybutom);
DZIEDZICZENIE  przyporządkowywanie atrybutów i
operacji klasom obiektów na podstawie hierarchicznej
zależności między nimi.
6
©
TWÓRCY UML
TWÓRCY UML
RUMBAUGH  1991  Object Modeling Technique 
Notacja diagramów UMLm analiza I projektowanie
Booch  1991  Object Orinted Analysis and Design 
Analiza I projektowanie
Jacobson  1992  Object Oriented Software Engineering 
Modelowanie biznesowe, przypadku użycia, diagramy modelowania
RATIONAL SOFTWARE CORPORATION 
10 1995  UNIFIED METHOD 0.8
12.1996  UML 0.9
01.1997  zgłoszenie UML 1.0 do organizacji OBJECT MANAGEMENT
GROUP promujÄ…cej standaryzacjÄ™ praktyk I teorii technologii
obiektowych w tworzeniu oprogramowania
2004  UML 2.O
7
©
DIAGRAM?
DIAGRAM?
Wykres  graficzna forma przedstawienia
zmienności zjawiska, procesu, wielkości,
zależności, lub jakichkolwiek danych.
Zwykle przedstawiany w dwóch wymiarach
ale może być wielowymiarowy.
8
©
DIAGRAMY UML?
DIAGRAMY UML?
Graficzna reprezentacja tworzonego systemu
składająca się z logicznie powiązanych ze
sobÄ… jednostek / modeli, pozwalajÄ…ca na
opisanie systemu od  ogółu do szczegółu .
9
©
DIAGRAMY w UML 2.0
DIAGRAMY w UML 2.0
DIAGRAMY
UML 2.0
STRUKTURY DYNAMIKI
KLAS CZYNNOÅšCI
OBIEKTÓW
PRZYPADKÓW
UŻYCIA
PAKIETÓW
STRUKTÓR MASZYNY
POA

CZONYCH STANOWEJ
STRUKTUR
POA

CZONYCH
INTERAKCJI
WDROŻENIOWY
SEKWENCJI
KOMUNIKACJI
KOMPONENTÓW ROZLOKOWANIA
HARMONOGRA- STEROWANIA
MOWANIA INTERAKCJ

10
©
CHARAKTERYSTYKA DIAGRAMÓW
CHARAKTERYSTYKA DIAGRAMÓW
WYRÓŻNIK
LP
RODZAJ CHARAKTERYSTYKA
DIAGRAMU
1
KLAS (Class) Graficzne przedstawienie statycznych, deklaratywnych elementów dziedziny kls (cld)
przedmiotowej oraz związków między nimi
2
OBIEKTÓW Wystąpienie diagramu klas, odwzorowujące strukturę systemu w wybranym obk (od)
(Object) momencie jego działania
3
PAKIETÓW Graficzne przedstawienie logicznej struktury systemu w postaci zestawu pakietów pkt (pd)
(Package) połączonych zależnościami i zagnieżdżeniami
4
Struktur połączonych
Graficzne przedstawienie wzajemnie współdziałających części dla osiągnięcia spl (csd)
(Composite Strukture)
pożądanej funkcjonalności współdziałania
5
Komponentów Rodzaj diagramu wdrożeniowego, który wskazuje organizację i zależności między kmp
(Component) komponentami (cod)
6
Rozlokowania Przedstawia sieć połączonych scieżkami komunikowania węzłów z ulokowanymi rzk (dd)
(Deployment) na nich artefaktami - komponentami
7
Przypadków użycia Graficzne przedstawienie przypadków użycia, aktorów oraz związków między uzc (uc)
(Use Case) nimi, występujących w danej dziedzinie przedmiotowej
8
Czynności Graficzne przedstawienie sekwencji I (lub) współbieżnych przepływów sterowania czn (ad)
(Activity) oraz danych pomiędzy uporządkowanymi ciągami czynności, akcji I obiektów
9
Maszyny Stanowej Graficzne odzwierciedlenie dyskretnego dyskretnego, skokowego zachowania stn (sm)
(State Machine) skończonych systemów stan  przejście
10
Sekwencji Rodzaj diagramu interakcji, opisujący interakcje pomiędzy instancjami skw (sd)
(Sequence) klasyfikatorów systemu w postaci sekwencji komunikatów wymienianych między
nimi
11
©
WYRÓŻNIK
LP
RODZAJ CHARAKTERYSTYKA
DIAGRAMU
11
Komunikacji Diagram specyfikujący strukturalne związki pomiędzy instancjami kmn (cd)
(Communication) klasyfikatorów biorących udział w interakcji oraz wymianę
komunikatów między instancjami
12
Harmonogramowan
Diagram reprezentujący na osi czasu zmiany dopuszczalnych stanów, hrm (td)
ia (Timing)
jakie może przyjmować instancja klasyfikatora uczestnicząca w
interakcj
13
Sterowania Diagram dokumentujący przepływy sterowania pomiędzy logicznie sin (iod)
(Interaction powiÄ…zanymi diagramami I fragmentami interakcji z wykorzystaniem
Overview) kategorii modelowania diagramów czynności
KLASYFIKATOR  to abstrakcyjna kategoria modelowania systemu w UML,
która uogólnia kolekcję instancji o tych samych cechach
INSTANCJA  wystÄ…pienie, egzemplarz klasyfikatora
12
©
PREZENTACJA DIAGRAMU
PREZENTACJA DIAGRAMU
OBRAMOWANY
NIEOBRAMOWANY
::=[] []
13
©
PERSPEKTYWY
PERSPEKTYWY
GRUPOWANIE DIAGRAMÓW ZE
WZGL
DU NA POGL
D NA SYSTEM
POPRZEZ SWOJE DECYZJE
14
©
PERSPEKTYWY RUP
PERSPEKTYWY RUP
15
©
MECHANIZMY
MECHANIZMY
ROZSZERZALNOÅšCI
ROZSZERZALNOÅšCI
MOŻLIWOŚĆ TWORZENIA NOWYCH KATEGORII
MODELOWANIA SPECYFICZNYCH DLA DANEJ DZIEDZINY
ZASTOSOWANIA
- STEREOTYP (rozszerza: , ,, )
- OGRANICZENIA (warunek bÄ…dz
zastrzeżenie związane z ograniczonym
elementem modelowania lub grupą elementów: {czas >20 min})
- METKA (zdefiniowanie właściwości w postaci przyporządkowania nazwa
właściwość: {wersja = beta})
16
©
DIAGRAM
DIAGRAM
PRZYPADKÓW
PRZYPADKÓW
UŻYCIA
UŻYCIA
17
©
DIAGRAM PRZYPADKÓW UŻYCIA
DIAGRAM PRZYPADKÓW UŻYCIA
Graficzne przedstawienie przypadków użycia, aktorów
oraz związków między nimi, występujących w danej
dziedzinie przedmiotowej
Określają funkcjonalność analizowanego i TSI oraz
sposób komunikowania się użytkowników i klientów
systemu z systemem
Wskazują na usługi systemu bez wskazywania
rozwiązań technicznych
Zadania:
" umożliwiają analizę obszaru zastosowań, dziedziny przedmiotowej;
" pozwalają na opracowanie projektu przyszłego systemu;
" stanowią przystępną I zrozumiałą platformę komunikacji i współpracy
udziałowców systemu - aktorów, twórców systemu, inwestorów i właścicieli;
" definiują pełną funkcjonalność przyszłego systemu;
18
© " stanowiÄ… podstawÄ™ testowania funkcji systemu
GA
ÓWNE KATEGORIE POJ
CIOWE
GA
ÓWNE KATEGORIE POJ
CIOWE
PRZYPADKI UŻYCIA
AKTORZY
ZWI
ZKI
19
©
PRZYPADEK UŻYCIA
PRZYPADEK UŻYCIA
(USE CASE)
(USE CASE)
SPECYFIKACJA CI
GU AKCJI I ICH
WARIANTÓW, KTÓRE SYSTEM LUB
INNA JEDNOSTKA MOŻE WYKONAĆ
POPRZEZ INTERAKCJ
Z AKTORAMI
SYSTEMU
Załóż użytkownika
Rezerwuj wycieczkÄ™
20
©
GA
ÓWNA NOTACJA PRZYPADKÓW UŻYCIA
Rezerwuj wycieczkę Sprzedaj towar Napraw samochód
ALTERNATYWNA NOTACJA PRZYPADKÓW UŻYCIA
Rezerwuj wycieczkÄ™
Napraw samochód
Rezerwuj wycieczkę Napraw samochód
21
©
AKTOR
AKTOR
SPÓJNY ZBIÓR RÓL ODGRYWANYCH PRZEZ
UŻYTKOWNIKÓW PRZYPADKU UŻYCIA W
OKREÅšLONYM CZASIE W INTERAKCJI Z
TYM PRZYPADKIEM UŻYCIA
RODZAJE AKTORÓW
OSOBOWI: osoba, zespół, dział, instytucja, organizacja
NIEOSOBOWI: systemu zewnętrzne (podsystemy, bazy danych), urządzenia oraz czas
22
©
NOTACJA AKTORÓW
NOTACJA AKTORÓW
Administrator
Konsultant
Księgowość
Bank
Termin odbioru System obsługi Kart kredytowych
23
©
ZWI
ZEK
ZWI
ZEK
SEMANTYCZNE POWI
ZANIE
POMI
DZY ELEMENTAMI SYSTEMU
ASOCJACJA - związek pomiędzy dwoma lub więcej klasyfikatorami,
opisującymi powiązania pomiędzy ich instancjami
ZALEŻNOŚĆ  związek pomiędzy dwoma elementami modelowania,
w którym zmiana jednego z nich, niezależnego, wpływa na drugi, zależny
24
©
DPU aukcji internetowej
DPU aukcji internetowej
Dokonaj
rejestracji
Licytuj
Dokonaj
transakcji
Uczestnik
Serwis transakcji
Wyszukaj
przedmiot
Obserwator
25
©
DPU systemu obsługi hurtowni
DPU systemu obsługi hurtowni
System obsługi hurtowni
Przyjmij
dostawÄ™
towarów
Generuj
zestawienie
Wydaj towar
sprzedaży za
dany okres
Magazyn
Generuj
zestawienie
obrotów
Dział sprzedaży
Kierownik magazynu
Generuj
zestawienie
Wystaw fakture
zapasów
26
©
ZALEŻNOŚĆ ZAWIERANIA
ZALEŻNOŚĆ ZAWIERANIA
<>
<>
Związek między przypadkiem bazowym a zawieranym
Sprawdz listÄ™
Dokonaj
dostępnych
rezerwacji
pokoi
<>
ZALEŻNOŚĆ ROZSZERZANIA
ZALEŻNOŚĆ ROZSZERZANIA
<>
<>
Związek między przypadkiem bazowym a rozszerzającym
27
©
Różne Rodzaje Zależności
Różne Rodzaje Zależności
Sprawdz listÄ™
Dokonaj
dostępnych
rezerwacji
pokoi
<>
<> <>
Przekaż
ZarzÄ…dzaj
rezerwacjÄ™
pokojami
centrali sieci
28
©
Dodatkowe informacje
Dodatkowe informacje
o rozszerzeniach
o rozszerzeniach
29
©
UOGÓLNIENIA
UOGÓLNIENIA
przykłady
przykłady
SporzÄ…dz
raport
sprzedaży
Recepcjonista
SporzÄ…dz
raport
Pracownik hotelu
SporzÄ…dz
raport
Kierownik restauracji hotelowej
o reklamacjach
30
©
Hierarchia dziedziczenia
Hierarchia dziedziczenia
wyrażona poprzez związki uogólnienia
wyrażona poprzez związki uogólnienia
31
©
STEREOTYPY - RODZAJ
STEREOTYPY - RODZAJ
AKTORÓW
AKTORÓW
Klasyczna reprezentacja System zewnętrzny
32
© Czas UrzÄ…dzenie
ZASTOSOWANIE
ZASTOSOWANIE
STEREOTYPÓW
STEREOTYPÓW
33
©
LICZEBNOŚĆ
LICZEBNOŚĆ
OKEÅšLA LICZB
ZWI
ZKÓW ASOCJACJI POMI
DZY
AKTORAMI a PRZYPADKAMI UŻYCIA
1
Dokonaj rejestracji
1
0 ...*
1
Licytuj
0 ...*
Dokonaj transakcji
1
1
Uczestnik
Serwis transakcji
0 ...*
Wyszukaj
przedmiot
0 ...*
1
Obserwator
34
©
NAWIGACJA
NAWIGACJA
służy do podkreślenia strony inicjującej
służy do podkreślenia strony inicjującej
1
Dokonaj rejestracji
1
0 ...*
1
Licytuj
0 ...*
Dokonaj transakcji
1
1
Uczestnik
Serwis transakcji
0 ...*
Wyszukaj
przedmiot
0 ...*
1
Obserwator
35
©
REALIZACJA
REALIZACJA
Związek znaczeniowy między klasyfikatorami, z których jeden
określa kontrakt, a drugi zapewnia wywiązanie się z niego
36
©
DIAGRAM KONTEKSTOWY
DIAGRAM KONTEKSTOWY
Zestawienie aktorów będących w interakcji z danym systemem traktowanym
w kategorii pojedynczego procesu
System rezerwacji bibliotecznj
<>
Student
System
administrowania
System nauki
uczelniÄ…
Dziekan
Termin zakończenia sesji
Pracownik
Rektoratu
37
©
System obsługi stypendiów
DOKUMENTACJA PRZYPADKÓW UŻYCIA
DOKUMENTACJA PRZYPADKÓW UŻYCIA
Szczegółowy opis przypadku użycia
Nazwa Pełna nazwa
Numer Numer identyfikacyjny
Twórca Imię, nazwisko
Poziom ważności Niski, średni, wysoki
Typ przypadku użycia Ze względu na złożoność oraz ważność potrzeb użytkownika
(ogólny/szczegółowy, niezbędny/istotny/mało istotny
Aktorzy Lista
Krótki opis Krótka charakterystyka PU
Warunki wstępne Warunki inicjujące przypadek
Warunki końcowe Charakterystyka stanu systemu po realizacji PU
Główne przepływy Lista oraz krótka ich charakterystyka
zdarzeń
Alternatywne przepływy Lista oraz krótka ich charakterystyka
Specjalne wymagania Lista oraz krótka ich charakterystyka
Notatki Komentarze, opisy dodatkowe
38
©
WSKAZÓWKI DOTYCZ
CE
WSKAZÓWKI DOTYCZ
CE
TWORZENIA DPU
TWORZENIA DPU
1. Identyfikacja aktorów
2. Opracowanie diagramu kontekstowego
3. Identyfikacja przypadków użycia
4. Opracowanie związków
5. Udokumentowanie przypadków użycia
39
©
DIAGRAMY KLAS
DIAGRAMY KLAS
40
©
DIAGRAM KLAS
DIAGRAM KLAS
GRAFICZNE PRZEDSTAWIENIE STATYCZNYCH,
DEKLARATYWNYCH ELEMENTÓW DZIEDZINY
PRZEDMIOTOWEJ ORAZ ZWI
ZKÓW MI
DZY NIMI
KLASA
UOGÓLNIONY ZBIÓR OBIEKTÓW, KTÓRE MAJ
TE SAME
ATRYBUTY, OPERACJE, ZWI
ZKI I ZNACZNIE
OBIEKT
KAŻDY BYT  POJ
CIE LUB RZECZ  MAJ
CY ZNACZENIE
W KONTEKÅšCIE ROZWI
ZYWANIA PROBLEMU W DANEJ
DZIEDZINE PRZEDMIOTOWEJ
41
©
NOTACJE KLASY
NOTACJE KLASY
Rezerwacja
Klient
załóżRezerwację()
anulujRezerwacjÄ™()
weryfikujKlienta()
KontraktTerminowy
KartaKredytowa
IlośćKontaktów:
cenaNabycia:
Typ:
CenaSprzedaży:
Numer:
Waluta:
dataWażności:
Limit:
Autoryzuj()
Zablokuj()
42
©
ZwiÄ…zki KLAS
ZwiÄ…zki KLAS
Asocjacje
Uogólnienia
Zależności
Realizacje
43
©
ASOCJACJA
ASOCJACJA
Zbiór powiązań między obiektami
Menedzer Projekt
Asocjacja binarna
SystemDzwiękowy
Asocjacja n - arna
Repertuar SalaKinowa
RezerwacjaMiejsc
44
©
Nazwy asocjacji
Nazwy asocjacji
Nazwana
Jest dokonywane
Korespondencja
Rozliczenie
Elektroniczna
Z rolami
Repertuar SeansFilmowy
zestawienie pozycja
Nazwana z rolami
zarzÄ…dza
Pacownik Projekt
kierownik zlecenie
45
©
NAWIGACJA asocjacji
NAWIGACJA asocjacji
46
©
LICZEBNOŚĆ asocjacji
LICZEBNOŚĆ asocjacji
1  jeden
1..* - jeden lub wiele
0..1  zero lub jeden
* - wiele
0..* - zero lub wiele
n  dokładnie n
1..n  od jeden do n
n..m  od n do m
n..* - więcej niż n
n,m,o..p,q  liczebność złożona
47
©
ZASTOSOWANIE LICZEBNOÅšCI
ZASTOSOWANIE LICZEBNOÅšCI
Jest
przypisane
1
0..*
Karta SIM Taryfa
Biling
Nośnik Cennik
pamięci połączeń
Numer
Zestawienie 0..* 0..*
karty
połączeń
użytkuje
zawiera
Zbiór
właściciel
1 1
dokumentów
otrzymuje kupuje
1
* 1..*
1
Klient KomórkaGSM
Korespondencja
Forma
właściciel właściciel produkt
komunikacji
produkt
Zbiór 1 10..*
dokumentów
oferuje
zawiera
rozliczenie Punkt sprzedaży
1..*
0..*
SalonFirmowy
Faktura
48
©
AGREGACJE
AGREGACJE
ZWI
ZEK CAA
OŚĆ-CZ
ŚĆ KLASY
RODZAJE:
- AGREGACJA CAA
KOWITA (SILNA)
obiekty-segmenty nie mogą samodzielnie i niezależnie funkcjonować
- AGREGACJA CZ
ÅšCIOWA (SA
ABA)
obiekty-segmenty mogą samodzielnie i niezależnie funkcjonować
49
©
AGREGACJE - ZASTOSOWANIE
AGREGACJE - ZASTOSOWANIE
50
©
WIDOCZNOŚĆ
WIDOCZNOŚĆ
Pojęcie oznaczające poziom dostępności atrybutów
i operacji dla innych klas
RODZAJE POZIOMÓW:
PUBLICZNY + obiekty wszystkich klas w systemie mają dostęp do atrybutu
lub operacji
Licytacja
PRYWATNY - tylko obiekty danej klasy mają dostęp
do atrybutu lub operacji
+ dataRozpoczęcia:
+ czasTrwaniaLicytacji
CHRONIONY # wyłącznie obiekty klas dziedziczonych
+ cenaWywoławcza
z danej klasy mają dostęp
~ dostawa:
do atrybutów lub operacji
- idLicytacji
PAKIETOWY ~ tylko składowe pakietu, do którego
dana klasa należy, mają dostęp
+ utwórzLicytację()
do atrybutu operacji
+ zamknikLicytacjÄ™()
+wyświetlOpisArtykułu()
# przypiszKupujÄ…cego()
- modyfikujOpis()
51
©
Notacja atrybutów i składnia operacji
Notacja atrybutów i składnia operacji
- Logiczne: Boolean
- Stałopzecinkowe Byte, Integer, Long
- Zmiennoprzecinkowe: Single, Double
- Znakowe: String, Char
- Inne: Date, Object, Currency, Variant
::=[][ / ][ : ][ [  ] ] [ = poczÄ…tkowa>][ { ?} ]
::=[][ (  ) ]
[ : ]
52
©
Reprezentacja atrybutów
Reprezentacja atrybutów
Płatność
i operacji
i operacji
# suma:
Płatność
Płatność Płatność
# suma: Double[0..*]
# suma: Double[0..*]=100.23 # suma: Double[0..*]=100.23
+ obliczPłatność() + obliczPłatność():Single
Płatność
Płatność Płatność
# suma: Single
# suma: Double[0..*]=100.23 # suma: Double[0..*]=100.23
+ obliczPłatność(pozycja:Integer, + obliczPłatność(in pozycja:Integer,
data:Date):Single data:Date):Single
Płatność
# suma: Single[0..*]=100.23
53
©
Klasy asocjacyjne
Klasy asocjacyjne
Umożliwia precyzyjny opis związku między klasami
1..10 1..*
Repertuar ProjekcjaSeansu
RezrwacjaMiejsc
54
©
Asocjacje wielokrotne i zwrotne
Asocjacje wielokrotne i zwrotne
55
©
Kwalifikacja
Kwalifikacja
Cecha asocjacji, która wyszukuje obiektów
zwiÄ…zanych z danÄ… asocjacjÄ…
1..* 0..*
Licytacja artykuł Sprzedający
56
©
INTERFEJS
INTERFEJS
Zestaw operacji, które wyznaczają usługi oferowane
przez klasÄ™ lub komponent
57
©
DIAGRAMY
DIAGRAMY
CZYNNOÅšCI
CZYNNOÅšCI
58
©
DIAGRAM CZYNNOÅšCI
DIAGRAM CZYNNOÅšCI
(DIAGRAM DYNAMIKI SYSTEMU)
(DIAGRAM DYNAMIKI SYSTEMU)
GRAFICZNE PRZEDSTAWIENIE SEKWENCYJNYCH I
(LUB) WSPÓA
BIEŻNYCH PRZEPA
YWÓW
STEROWANIA ORAZ DANYCH POMI
DZY
UPORZ
DKOWANYMI CI
GAMI CZYNNOŚĆ AKCJI I
OBIEKTÓW
ZASTOSOWANIE:
-MODELOWANIE WYSOKOPOZIOMOWYCH PROCESÓW BIZNESOWYCH
-MODELOWANIE SYSTEMÓW I PODSYSTEMÓW
-SCENARIUSZY PRZYPADKÓW UŻYCIA
- PROCESÓW SYSTEMOWYCH CHARAKTERYZUJ
CYCH SI
DUÅ»
LICZB

RÓWNOLEGA
YCH CZYNNOÅšCI I SYTUACJI DECYZYJNYCH
-OPERACJI
59
-ALGORYTMÓW
©
KATEGORIE POJ
CIOWE
KATEGORIE POJ
CIOWE
SporzÄ…dz
Zamówienie
Czynność to określone zachowanie
Czynność
złożone z logicznie uporządkowanych ciągów
Generuj fakturÄ™
podczynności, akcji oraz obiektów w celu
wykonania pewnego procesu
Wylicz płacę
Akcja Akcja to elementarna jednostka specyfikacji
płaca := liczbaGodzin
zachowania, która reprezentuje transformację
* stawkaGodzinowa
lub przetwarzanie w modelowanym systemie
F(x) := ax^3 + bx^2 +
cx + d
Przepływ sterowania to relacja
Przepływ między dwoma czynnościami bądz
akcjami,
wskazująca, że po wykonaniu z
ródłowej
Sterowania
czynności albo akcji sterowanie zostanie
przekazane do docelowej czynności lub akcji
Początek to punkt rozpoczęcia przepływu
PoczÄ…tek
sterowania i danych inicjujÄ…cych
funkcjonowanie diagramu czynności
Koniec to punkt zatrzymania wszystkich
Koniec
przepływów sterowania i danych w diagramie
czynności
Zakonczenie
Zakończenie przepływu to punkt
przepływu
zatrzymania wybranego przepływu sterowania.
60
©
PRZYKA
AD
PRZYKA
AD
61
©
PRZEPA
YWY DECYZYJNE
PRZEPA
YWY DECYZYJNE
DECYZJA
ZA

CZENIE
INTEGRACJA
DECYZJI I ZA

CZENIA
62
©
PRZYKA
AD  WYBIERANIE
PRZYKA
AD  WYBIERANIE
GOTÓWKI Z BANKOMATU
GOTÓWKI Z BANKOMATU
A
63
©
PRZEPA
YWY WSPÓA
BIEŻNE
PRZEPA
YWY WSPÓA
BIEŻNE
ROZWIDLENIA  WEJÅšCIE PRZEPA
YWÓW
SCALANIE  PRZEKAZANIE STROWANIA Z WIELU PRZEPA
YWÓW
64
©
AKCJE
AKCJE
WIELOKROTNE WYKONYWANIE TEGO SAMEGO
SEGMENTU PRZEPA
YWÓW
(P
TLE)
65
©
PRZEPA
YWY DANYCH
PRZEPA
YWY DANYCH
PRZEPA
YW POMI
DZY DANYM OBIEKTEM A CZYNNOÅšCIAMI LUB
AKCJAMI MAJ
CAYMI WPA
YW NA JEGO STAN
(STAN OBIEKTU JEST ZMIENIANY)
66
©
PRZYKA
AD  zestaw
PRZYKA
AD  zestaw
przekaz
ników sterowania w
przekaz
ników sterowania w
segmentacji klientów
segmentacji klientów
ad Segmentacja Klientów
segment
Wyświetl listę
segment
Aktualizuj grupÄ™
segmentów
klientów
segment segment
klient Zmodyfikuj
klient
PrzyporzÄ…dkuj
klient klient
branżową
Wczytaj dane
Klientom nowe
GrupÄ™
Klienta z bazy
priorytety
klienta
danych
prognoza
transakcja transakcja
Aktualizuj prognozÄ™
sprzedaży
prognoza
67
©
PARAMETR CZYNNOÅšCI
PARAMETR CZYNNOÅšCI
OZNACZA, ZE OBWODZIE CZYNNOÅšCI
UMIESZCZA SI
SYMBOL OBIEKTU LUB
OBIEKTÓW SPEA
NIAJ
CYCH ROL

PARAMETRÓW
68
©
WAGA
WAGA
OGRANICZENIE, KTÓRE WSKAZUJE MINIMALN
LICZB

ZNACZNIKÓW STEROWANIA, KTÓRE MUSZ
BYĆ
PRZEKAZANE ZE y
RÓDA
A DO CZYNNOÅšCI LUB AKCJI
DOCELOWEJ
Zajęcia odbędą się tylko wtedy, gdy zgłosi się przynajmniej 10 kursantów
69
©
SYGNAA
Y
SYGNAA
Y
ELEMENT INICJUJ
CY CZYNNOŚĆ LUB AKCJ

RODZAJE SYGNAA
ÓW:
ad Nagranie płyty CD
SYGNAA
NADAWCZY
Włóż płytę CD
do nagrywarki
Uruchom program
Nagraj
SYGNAA
ODBIORCZY nagrywajÄ…cy
Nagraj pliki
Sprawdz poprawność Zakończ
nagrania nagrywanie
CZAS
70
©
BUFOR CENTRALNY
BUFOR CENTRALNY
OBIEKT SA
UÅ»
CY DO ZARZ
DZANIA PRZEPA
YWAMI DANYCH Z RÓŻNYCH
OBIEKTÓW y
RÓDA
OWYCH I DO RÓŻNYCH DOCELOWYCH. JEST
POWI
ZANY BEZPOÅšREDNIO Z CZYNNOÅšCIAMI
KOLEJKOWANIE CZYNNOÅšCI
ELEKTRONICZNY SYSTEM
OBIEGU DOKUMENTÓW
71
©
SKA
ADNICA DANYCH
SKA
ADNICA DANYCH
BUFOR DLA DANYCH PRZECHOWYWANYCH W
DA
UŻSZYM CZASIE
SKA
ADNICA DANYCH
SYSTEMU OBSA
UGI FAKSÓW
72
©
PARTYCJA
PARTYCJA
MECHANIZM GRUPOWANIA ELEMENTÓW DIAGRAMU CZYNNOŚCI
POWI
ZANYMI PRZEPLYWAMI STEROWANIA I DANYCH, PEA
NI
CYCH
OKREÅšLON
WSPÓLN
ROL
NA DIAGRAMIE
Wykorzystanie partycji
w opisie obsługi kina
73
©
RODZAJE PARTYCJI
RODZAJE PARTYCJI
POZIOME
PIONOWE
POJEDYC
CZE
ZA
OŻONE  SUBPARTYCJE
WEWN
TRZNE
ZEWN
TRZNE
74
©
OBSZAR PRZERWANIA
OBSZAR PRZERWANIA
GRUPA CZYNNOÅšCI, W OBR
BIE KTÓREJ W WYNIKU DZIAA
ANIA PRZEPA
YWU PRZERWANIA
REALIZACJA WSZYSTKICH CZYNNOÅš CI JEST BEZWA
OCZNIE PRZERYWANA
POCZ
TEK PRZERWANIA ZAZNACZA SI
W OBR
BIE OBSZARU PRZERWANIA ZAÅš KONIEC
POZA NIM
ad Licytacja na Aukcji Internetowej
Zgłoś propozycję
stawki
Zarejestruj stawkÄ™
Termin zakończenia
licytacji
Wycofanie artykułu
z licytacji
Zarejestrowanie
Zamknij licytacjÄ™
Przerwania licytacji
licytacja
licytacja
Zamknij licytacjÄ™
75
©
DIAGRAMY
DIAGRAMY
MASZYNY
MASZYNY
STANOWEJ
STANOWEJ
76
©
DIAGRAMY MASZYNY STANOWEJ
DIAGRAMY MASZYNY STANOWEJ
MASZYNA STANOWA  zachowanie określające sekwencję stanów, przez które
przechodzi obiekt bÄ…dz
interakcja w odpowiedzi na zdarzenie zachodzÄ…ce w
czasie swojego cyklu życia wraz z ich reakcjami na te zdarzenia
DIAGRAM MASZYNY STANOWEJ  to graficzne odzwierciedlenie dyskretnego,
skokowego zachowania skończonych systemów stan-przejście
ZACHOWANIE SKOKOWE:
ZACHOWANIE CI
GA
E
77
©
NOTACJA ELEMENTÓW M.S.
NOTACJA ELEMENTÓW M.S.
WA

CZONY
STAN to okoliczność lub sytuacja, w jakiej się obiekt
znajduje w cyklu swojego życia, kiedy spełnia
STAN Obliczanie
warunek, wykonuje czynność lub czeka na zdarzenie
PRZEJŚCIE to relacja między dwoma stanami wskazująca,
że obiekt znajdujący się w pierwszym stanie wykona pewne
PRZEJÅšCIE
akcje I przejdzie do drugiego stanu, ilekroć zajdzie
określone zdarzenie I będą spełnione określone warunki
Stan
STAN POCZ
TKOWY to zainicjowanie
maszyny lub podmaszyny staniowej
poczÄ…tkowy
Stan STAN KOC
COWY to zakończenie maszyny lub
podmaszyny stanowej
końcowy
78
©
PRZYKA
AD
PRZYKA
AD
SYSTEM ELEKTRONICZNEGO EGZAMINOWANIA
 OBIEKT KLASY STUDENT
ZAPISANY
ZAAKCEPTOWANY
EGZAMINOWANY
OCENIANY
79
©
SEKCJE SYMBOLU
SEKCJE SYMBOLU
GRAFICZNEGO STANU
GRAFICZNEGO STANU
80
©
OBSZARY WSPÓA
BIEŻNE
OBSZARY WSPÓA
BIEŻNE
sm Przetwarzanie sprawy
Zarejestrowany
Przetwarzana
Archiwizowana
Zawieszona
Przypisana Weryfikowana Kompletowana
Monitorowana
Zamknięta
81
©
PSEUDOSTANY
PSEUDOSTANY
służą do organizowania złożonych ścieżek przejść
służą do organizowania złożonych ścieżek przejść
NOTACJA
PoczÄ…tkowy
Zainicjowanie maszyny
Wskazuje na ostatni aktywny stan przed
PÅ‚ytkie wznowienie
H
wznowieniem
Odpowiada ostatniej konfiguracji aktywnej
Głębokie wznowienie
H*
stanu złożonego
Scalenie
Rozwidlenie
Punkt węzłowy Decyzja
Punkt wejścia Punkt wyjścia
Punkt zniszczenia
82
©
DIAGRAM MASZYNY STANOWEJ
DIAGRAM MASZYNY STANOWEJ
83
©
DIAGRAMY INTERAKCJI
DIAGRAMY INTERAKCJI
84
©
DIAGRAMY INTERAKCJI
DIAGRAMY INTERAKCJI
INTERAKCJA to wymiana bodz
ców,
impulsów i komunikatów pomiędzy
instancjami klasyfikatorów w systemie
Rodzaje diagramów interakcji:
SEKWENCJI  opisuje interakcje pomiędzy instancjami
klasyfikatorów systemu w postaci sekwencji
komunikatów wymienianych między nimi
KOMUNIKACJI  specyfikuje strukturalne związki pomiędzy biorącymi
udział w interakcji instancjami klasyfikatorów oraz wymianę
komunikatów pomiędzy tymi instancjami
HARMONOGRAMOWANIA reprezentuje na osi czasu zmiany dopuszczalnych
stanów jakie może przyjmować instancja klasyfikatora uczestnicząca
w interakcji
STEROWANIA INTERAKCJ
dokumentuje przepływ sterowania pomiędzy logicznie
powiÄ…zanymi diagramami I fragmentami interakcji z wykorzystaniem kategorii
modelowania diagramów czynności
85
©
Składnia komunikatu
Składnia komunikatu
KOMUNIKAT to specyfikacja wymiany
informacji między obiektami, zawierająca
zlecenia wykonania określonej interakcji
::= [] []
::=[ / ]
2
1.1.2
2.5c
::=[| ] [ : ]
::= [ | ]
::= [  ]
[wartośćTransakcji > 5000]
[25 < ilość <=100]
[wzrost > 170, waga >=70]
::=  * |  * [  ]
[i:=i..n]
::= [  = ] [ (  ) ]
nazwa=nrApartamentu
86
©
DIAGRAMY
DIAGRAMY
SEKWENCJI
SEKWENCJI
87
©
DIAGRAMY SEKWENCJI
DIAGRAMY SEKWENCJI
DIAGRAM SEKWENCJI jest rodzajem diagramu interakcji, opisujÄ…cym
interakcje pomiędzy instancjami klasyfikatorów systemu w postaci
sekwencji komunikatów wymienianych między nimi
PODSTAWOWE POJ
CIA
Klasyfikator  abstrakcyjna
Obiekt kategoria modelowania systemu,
:Polisa
/ instancja klasyfikatora która uogólnia kolekcję instancji o
tych samych cechach
Wskazuj okres istnienia instancji
Linia życia
Komunikat to specyfikacja wymiany
informacji między obiektami,
Komunikat
zawierajÄ…ca zlecenia wykonania
88
©
określonych operacji
PRZYKA
AD  sprawdzenie stanu konta za
PRZYKA
AD  sprawdzenie stanu konta za
pośrednictwem bankomatu
pośrednictwem bankomatu
Bankomat
SystemOperatoraKart BazaDanych
Klient
Wprowadz
PIN
sprawdzPoprawnośćPINu
potwierdzAutoryzacjęKlienta
weryfikujSaldo
sprawdzSaldoKlienta
wyświetlSaldo
89
©
RODZAJE KLASYFIKATORÓW
RODZAJE KLASYFIKATORÓW
Aktor Pakiet
Przypadek
Współdziałanie
użycia
Interfejs
Klasa
Węzeł
Klasa
analityczna
Komponent
Sygnał
<>
Artefakt
90
©
OÅšRODEK STEROWANIA
OÅšRODEK STEROWANIA
SPECYFIKACJA WYKONYWANIA CZYNNOÅšCI, OPERACJI LUB
INNEJ JEDNOSTKI W RAMACH INTERAKCJI
91
©
PRZYKA
AD  rezerwacja
PRZYKA
AD  rezerwacja
hotelowa
hotelowa
92
©
ZAAWANSOWANE SKA
ADNIKI
ZAAWANSOWANE SKA
ADNIKI
KOMUNIKATY  synchroniczne, asynchroniczne, zwrotne, utracone, znalezione,
opcjonalne, oczekujÄ…ce
TWORZENIE I NISZCZENIE OBIEKTÓW
WARUNKI
SAMOWYWOA
ANIE
ITERACJA
ROZGAA

ZIENIE
FRAGMENTY WYODR
BNIONE
OPERATORY  alt, opt, break, loop, neg, par, critical, assert, consider, ignore, stricte, seq
93
©
PRZYKA
AD
PRZYKA
AD
sd Wyszukiwanie Ofert Aukcji
OfertaAukcji Licytacja
kupujÄ…cy
wyszukaj(artykuł)
loop(1,*)
wybierzLicytacjÄ™
wyświetl(n licytacja)
94
©
DIAGRAMY
DIAGRAMY
KOMUNIKACJI
KOMUNIKACJI
95
©
DIAGRAM KOMUNIKACJI
DIAGRAM KOMUNIKACJI
RODZAJ DIAGRAMU INTERACKJI, SPECYFIKUJ
CY STRUKTURALNE
ZWI
ZKI POMI
DZY INSTANCJAMI KLASYFIKATORÓW BIOR
CYCH
UDZIAA
W INTERAKCJI ORAZ WYMIAN
KOMUNIKATÓW POMI
DZY TYMI
INSTANCJAMI
REZERWACJA
96
©
PRZYKA
AD ZASAD UMIESZCZANIA
PRZYKA
AD ZASAD UMIESZCZANIA
KOMUNIKATÓW
KOMUNIKATÓW
REZERWACJA
97
©
DIAGRAMY
DIAGRAMY
HARMONOGRAMOWANIA
HARMONOGRAMOWANIA
98
©
DIAGRAMY
DIAGRAMY
HARMONOGRAMOWANIA
HARMONOGRAMOWANIA
RODZAJ DIAGRAMU INTERAKCJI REPREZENTUJ
CY NA OSI CZASU
ZMIANY DOPUSZCZALNYCH STANÓW, JAKIE MOŻE PRZYJ
Ć
INSTANCJA KLASYFIKATORA UCZASTNICZ
CA W INTERAKCJI
td Obsługa Rezerwacji Hotelowej
wysyłanie
opłacanie
potwierdzanie
sporzÄ…dzanie
Jednostka czasu
8 9
6 7
4 5
0 1 2 3
99
©
Rezerwacja
Alternatywny sposób prezentacji
Alternatywny sposób prezentacji
stanów td
stanów td
td Obsługa Rezerwacji Hotelowej
potwierdzanie sporządzenie wysyłanie opłacenie
Jednostka czasu
8 9
6 7
4 5
0 1 2 3
100
©
Rezerwacja
DIAGRAMY
DIAGRAMY
STEROWANIA
STEROWANIA
INTERAKCJ

INTERAKCJ

101
©
DIAGRAMY STEROWANIA
DIAGRAMY STEROWANIA
INTERAKCJ

INTERAKCJ

iod Rekrutowanie na Studia
ref
RODZAJ DIAGRAMU INTERAKCJI,
Przyjmowanie Dokumentów
DOKUMENTUJ
CYM
PRZEPA
YW STEROWANIA
ref
Przeprowadzenie Testu Kompetencji
POMI
DZY LOGICZNIE
POWI
ZANYMI DIAGRAMAMI I
FRAGMENTAMI INTERAKCJI Z
sd Zakończenie Egzaminu
WYKORZYSTANIEM
Odpowiedz
Test
SystemPocztyElektronicznej
KATEGORII MODELOWANIA
zamknijTest
DIAGRAMÓW CZYNNOŚCI
wyliczSumęPunktów
wyślijWynik
102
©
ZAAWANSOWANE SKA
ADNIKI
ZAAWANSOWANE SKA
ADNIKI
iod
iod
ALTERNATYWA
WSPÓA
BIEŻNOŚĆ
ITERACJA
OPCJA
DECYZJA
ROZWIDLENIE I SCALENIE
DECYZJA ITERACJA
DECYZJA OPCJA
103
©
DIAGRAMY WDROŻENIOWE
DIAGRAMY WDROŻENIOWE
DIAGRAMY KOMPONENTÓW
DIAGRAMY ROZLOKOWANIA
104
©
DIAGRAMY KOMPONENTÓW
DIAGRAMY KOMPONENTÓW
KOMPONENT to hermetyczny,
wymienialny moduł oprogramowania
systemu, realizujący określone jego usługi
za pośrednictwem interfejsów
DIAGRAM KOMPONENTÓW wskazuje
organizację i zależności między
komponentami
105
©
NOTACJA
NOTACJA
Grafika.dll
<>
KOMPONENT
Zamawianie.php
Klient.dta
INTERFEJS INTERFEJS
Szkolenie
Zamawianie
UDOST
PNIAJ
CY POZYSKUJ
CY
Rejestracja IKlient
Dostawca
PORT
PORT Magazyn
Magazyn
IDostawca
złożony
Dostawca
IDostawca
IKsięgowość
IKlient
Zależność
<>
Realizacja
<>
Delegcja
106
©
PRZYKA
ADY cod
PRZYKA
ADY cod
cod Rejestracja Referatów na Konferencję
RejestracjaReferatu.xml
Recenzowanie.exe IndeksKonferencji.php
IGodzinyWykonane
Recenzja.dll ReferatKonf.db
PÅ‚ace.exe
IRaporty
IPrzelewy IListaPÅ‚ac
107
©
DIAGRAMY ROZLOKOWANIA
DIAGRAMY ROZLOKOWANIA
ROZLOKOWANIE to alokacja artefaktów lub
instancji artefaktów w określonym węz
le
ARTEFAKT oznacza sztucznie wytworzony
produkt (pakiety oprogramowania, bazy danych, arkusz kalkulacyjny, diagramy,
plany testów, komponenty)
ŚCIEŻKA
108
©
PRZYKA
AD DIAGRAMU
PRZYKA
AD DIAGRAMU
ROZLOKOWANIA
ROZLOKOWANIA
109
©
OSADZONE ARTEFAKTY
OSADZONE ARTEFAKTY
I KOMPONENTY
I KOMPONENTY
<< serwer >>
Aukcja internetowa
<< artifact >>
SQL.dta
RegulaminAukcji
<< artifact >>
ObsługaLicytacji
FormularzZgłoszeniowy
110
©
DIAGRAMY
STRUKTUR
POA

CZONYCH
111
©
DIAGRAMY STRUKTUR
DIAGRAMY STRUKTUR
POA

CZONYCH
POA

CZONYCH
WSPÓA
DZIAA
ANIE jest specyfikacją pożądanej
funkcjonalności zestawu powiązanych I
współpracujących klasyfikatorów, z których każdy
pełni dedykowną rolę
DIAGRAM STRUKTUR POA

CZONYCH to
graficzne przedstawienie wzajemnie
współpracujących części dla osiągnięcia
pożądanej funkcjonalności współdziałania
112
©
NOTACJA
NOTACJA
Zgłoszenie wypadku
Współdziałanie
Poszkodowany
Część
Połazenie
POA

CZENIA
Interfejs
Port
113
©
WSPÓA
DZIAA
ANIE
WSPÓA
DZIAA
ANIE
114
©
DIAGRAMY
DIAGRAMY
PAKIETÓW
PAKIETÓW
115
©
DIAGRAMY PAKIETÓW
DIAGRAMY PAKIETÓW
PAKIET to mechanizm ogólnego zastosowania,
służący do organizowania elementów w grupy
DIAGRAM PAKIETÓW to graficzne przedstawienie
logicznej struktur systemu w postaci zestawu
pakietów połączonych zależnościami i
zagnieżdżeniami
116
©
ELEMENTY PAKIETÓW
ELEMENTY PAKIETÓW
117
©
PRZYKA
AD diagramu pakietu
PRZYKA
AD diagramu pakietu
118
©
STEREOTYPY PAKIETÓW
STEREOTYPY PAKIETÓW
<< model >>
Model Dziedziny
Model Dziedziny
MODEL
Reprezentowanie modeli przypadków
<< model >>
użycia, biznesowych lub analitycznych
Model Dziedziny Model Dziedziny
<< subsystem >>
Analiza Sprzedaży
Analiza Sprzedaży
PODSYSTEM
<< subsystem >>
Analiza Sprzedaży Analiza Sprz.
<< framework >>
ZR
B
Szablon rozwiązań
MechanizmLicytowania
problemów danej dziedziny
Element systemu informatycznego,
<< modelLibrary >>
BIBLIOTEKA
które z założenia mają być
GUI
użytkowane przez inne pakiety
KLAS
119
©
PRZYKA
AD  pakiety
PRZYKA
AD  pakiety
stereotypowe
stereotypowe
<< model >>
Obsługa Sieci Restauracji
Model
Model biznesowy
przypadków użycia
Model analityczny
120
©
NARZ
DZIA DO TWORZENIA
NARZ
DZIA DO TWORZENIA
DIAGRAMÓW
DIAGRAMÓW
RATIONAL + JEGO PAKIETY
MS VISIO
ENTERPRISE ARCHITECT
121
©
MATERIAA
Y
MATERIAA
Y
Literatura:
UML dla każdego , Joseph Schmuller
Tłumaczenie: Krzysztof Masłowski, ISBN: 83-7361-107-X
UML. Leksykon kieszonkowy, Autor: Dan Pilone
Tłumaczenie: Paweł Gonera ISBN: 83-7361-259-9
Język UML 2.0, Stanisław Wrycza, ISBN: 83-7361-892-9
www
http://www.uml.com.pl
http://pl.wikipedia.org/wiki/UML
122
©