Zasady gry
2
Chocia meridiany mi niowo-powi ziowe s traktowane jako
A. Kierunek
praktyczna pomoc dla pracuj cych specjalistów, Ta my Ana-
Na przyk ad mi sie piersiowy mniejszy i mi sie kruczo-ramienny
tomiczne mo na naj atwiej scharakteryzowa wykorzystuj c
s wyra nie po czone powi ziowo na poziomie wyrostka kruc-
metafor kolejow . Istnieje kilka zasad maj cych na celu zwró-
zego (ryc. 2.2A, patrz te rozdz. 7). Jednak po czenie to nie mo e
cenie naszej uwagi na te spo ród ca ego mnóstwa mo liwych
funkcjonowa jako ca o mi niowo-powi ziowa, gdy ko czyna
po cze mi niowo-powi ziowych, które maj wi ksze znac-
górna spoczywa wzd u tu owia, poniewa wyst puje wtedy
zenie kliniczne. Poniewa ci g o mi niowo-powi ziowa
mocna zmiana kierunku pomi dzy tymi dwoma strukturami
opisana w tym miejscu pod adnym wzgl dem nie wyczerpuje
mi niowo-powi ziowymi. (Porzucimy to niezr czne poj cie na
z o ono ci zagadnienia, czytelnik mo e wykorzysta przed-
rzecz mniej niezgrabnego terminu  mi sie  , je li czytelnik b dzie
stawione zasady do stworzenia dodatkowych ta m, które nie
uprzejmy pami ta , e mi nie bez s siaduj cej z nimi, otaczaj cych
zosta y scharakteryzowane w tej ksi ce.
je i przyczepiaj cych si do nich powi zi to tylko kawa mi sa).
Podsumowuj c: eby meridian mi niowo-powi ziowy móg
Gdy ko czyna górna jest uniesiona, ustawiona tak jak do serwisu
by uznany za aktywny musi przebiega w sta ym kierunku i na
tenisowego czy w czasie zwisu na poprzeczce lub na ga zi, jak
jednej g boko ci przez po czenia powi ziowe lub mechaniczne
ma pa na ryc. 2.2A, te dwie ta my cz si ze sob i pracuj , jak
(za pomoc ko ci). Klinicznie przydatne jest równie zawrócenie
w a cuchu, który czy ebra ze stawem okciowym (i dalej w obu
uwagi na miejsca, w których dana ta ma powi ziowa przyczepia
kierunkach  Ta m G bok Przedni Ko czyny Górnej z Ta m
si , dzieli lub ukazuje drogi alternatywne (ryc. 2.1).
Powierzchown Przedni lub Ta m Funkcjonaln ).
Od czasu do czasu znajdziemy miejsca, w których b dziemy
Przydatno teorii pozwala zrozumie , e problemy podczas
musieli nagi a nawet z ama nasze regu y. Obszary te
wykonywania serwisu tenisowego czy podci gania si na dr ku
b dziemy nazywali  wykolejeniem , podamy te przyczyny
mog ujawni si zaburzeniem funkcji ka dego z tych dwóch mi ni
ich wykorzystania mimo niespe niania przez nie naszych zasad.
czy te miejsca, w którym si one cz , mog one te mie ród o
w dalej le cych strukturach znajduj cej si w górnej lub dolnej
1.  Tory przebiegajÄ… bez przerwy
cz ci tych ta m. Znajomo ta m pozwala podejmowa praktykowi
w stałym kierunku rozwa ne, ale globalne decyzje dotycz ce strategii post powania
i to niezale nie od zastosowanej metody terapeutycznej.
Patrz c na Ta my Anatomiczne, patrzymy na  tory stwor-
Z drugiej strony, same struktury powi ziowe mog w niek-
zone z elementów tkanki mi niowo-powi ziowej lub cznej
tórych przypadkach zmienia kierunek dzia aj cych si . Mi sie
(które s cech ludzk , nie bosk , dyskretnym bytem ewolu-
strza kowy krótki zagina si mocno wokó kostki bocznej,
cyjnym czy nawet anatomicznym). Struktury te musz wykaza
ale nie mo na mie w tpliwo ci, e utrzymana jest ci g o
ci g o tkanek powi ziowych, tak jak prawdziwy tor poci gowy,
mi niowo-powi ziowa wykonywanej czynno ci (ryc. 2.3).
kierunek poci gni cia czy kierunek transmisji si przez struktury
Takie bloczki, wykorzystywane przez powi zi, s oczywi cie
mi niowo-powi ziowe musi przebiega prosto lub zmienia
zgodne z naszymi regu ami.
kierunek tylko stopniowo. Niektóre z po cze mi niowo-
powi ziowych pracuj w liniach prostych tylko w pewnych
B. Głębokość
pozycjach lub podczas pewnych czynno ci.
Podobnie, poniewa powi cia a jest u o ona w warstwy, prz- Podobnie jak i nag e zmiany kierunku, nag e zmiany g boko ci
eskakiwanie od jednej warstwy do drugiej (zmiana g boko ci) oznacza s równie niezgodne z naszymi zasadami. Na przyk ad, gdy
przeskakiwanie pomi dzy  torami . Z tego powodu nie s dozwolone patrzymy z przodu na klatk piersiow , logicznym po czeniem
istotne zmiany g boko ci (chyba, e b dzie mo na wykaza , e to sama z punktu widzenia kierunku dla mi nia prostego brzucha
powi wykazuje tak zmian ), nie s te dozwolone  skoki przez i powi zi mostkowej z przedniej cz ci eber by yby mi nie
stawy czy warstwy w ókien, które biegn w poprzek  torów . podgnykowe biegn ce przedni cz ci gard a (ryc. 2.4A). Jednak
Ka de z powy szych anuluje zdolno rozci gliwej powi zi do b d w tworzeniu takiego  toru ujawni si wyra nie, gdy zdamy
przenoszenia obci e z jednego ogniwa a cucha na drugie. sobie spraw z tego, e mi nie podgnykowe przyczepiaj si
do tylnej cz ci mostka, cz cego je z g bsz warstw powi zi
brzusznej w obr bie klatki piersiowej (cz Ta my G bokiej
Przedniej), a nie z warstw powierzchown (ryc. 2.4B).
C. Połączenia bezpośrednie a połączenia
mechaniczne
Po czenia bezpo rednie s czysto powi ziowe, natomiast
po czenia mechaniczne przechodz przez s siaduj ce ko ci.
Mi nie sko ne brzucha zewn trzne i wewn trzne maj wi c
bezpo rednie po czenie poprzez roz ci gno brzucha i kres
A
B
Ryc. 2.2 Wprawdzie powięz
łącząca mięśnie przyczepiające się do
wyrostka poprzecznego jest zawsze obecna (A), to jednak połączenie
Ryc. 2.3 Ścięgna działające wokół zagięć kostnych jak wokół bloczków
to funkcjonuje w naszej grze elastycznych połączeń mechanicznych
stanowią dopuszczalny wyjątek od zasady  bez nagłych zakrętów
tylko wtedy, gdy kończyna górna znajduje się powyżej linii horyzontalnej
(© Ralph T. Hutchings. Przedruk z Abrahams i wsp. 1998).
(B). ( A to przedruk za uprzejmÄ… zgodÄ… z Grundy 1982).
2
Miesień mostkowo-
-obojczykowo-sutkowy
Mięsień
mostkowo-gnykowy
Połączenia
żebrowo-
-chrzęstne
Powięz
Taśmy
Powierzchownej
Przedniej
A B
Ryc. 2.4 Chociaż można wyczuć mechaniczne połączenie pomiędzy klatką piersiową a gardłem, w sytuacji, gdy cała górna część odcinka
szyjnego jest ustawiona w przeproście, nie ma bezpośredniego połączenia pomiędzy powierzchowną powięzią klatki piersiowej a mięśniami
podgnykowymi ze względu na różnice głębokości poszczególnych warstw powięziowych. Mięśnie podgnykowe przechodzą głęboko w stosunku
do mostka łączącego je z wewnętrzną wyściółką żeber i powięzią wewnątrzpiersiową (A). Bardziej powierzchowne warstwy powięzi łączą mięsień
mostkowo-obojczykowo-sutkowy z powięzią przechodzącą do powierzchownej części mostka i połączeń żebrowo-chrzęstnych (B).
66
Zasady gry
Mięsień
przywodziciel
długi
Mięsień przywodziciel
wielki (usunięty)
Kresa
chropawa
Głowa krótka
mięśnia
dwugłowego uda
AB
Ryc. 2.6 Jeśli spojrzymy na mięsień przywodziciel długi i głowę krótką
Ryc. 2.5 Mięsień prosty uda i mięsień prosty brzucha łączą się
mięśnia dwugłowego uda (jak po stronie lewej) będzie się wydawać, że
mechaniczne (poprzez kości), a nie bezpośrednio (tylko poprzez
spełniają one wymogi ciągłości mięśniowo-powięziowej. Jednak kiedy
struktury powięziowe) poprzez kość miedniczną.
zobaczymy, że pomiędzy tymi dwoma mięśniami znajduje się warstwa
mięśnia przywodziciela wielkiego (jak po stronie prawej) przyczepiającego
bia . Pasmo biodrowo-piszczelowe w podobny sposób czy si się do kresy chropawej, zrozumiemy, że takie połączenie łamie nasze zasady.
bezpo rednio z mi niem piszczelowym przednim (patrz rozdz.
3, oba powy sze przypadki). Jednak mi sie prosty brzucha
i mi sie prosty uda maj niedostateczne po czenie powi ziowe
(bez w czania mocnych skr tów), ale cechuj si po rednim po -
czeniem mechanicznym poprzez ko miedniczn , pozwalaj cym
na ruchy w p aszczy nie strza kowej (zgi cie-wyprost), takie jak
przednie i tylne pochylenie miednicy (ryc. 2.5; patrz te rozdz. 4).
2
Położenie i ustawienie
Mięsień
D. Warstwy przeszkadzajÄ…ce
przestrzenne wyrostków
zębaty przedni
kolczystych górnych
Oprzyj si wszelkim pokusom przesy ania Ta m Anatomicznych
kręgów piersiowych
przez przeszkadzaj ce warstwy powi zi pod aj ce w innych
Brzeg przyśrodkowy łopatki
kierunkach, poniewa nie wiadomo, jak przez tak cian mia yby
(przykryty przez połączenie
powięziowe między mięśniami
si komunikowa nasze elastyczne struktury. Za przyk ad mo na
równoległobocznymi
poda mi sie przywodziciel d ugi schodz cy do kresy chropawej
a mięśniem zębatym przednim)
ko ci udowej oraz g ow krótk mi nia dwug owego uda pod -
Mięśnie równoległoboczny
aj c z kresy chropawej w tym samym kierunku. Czy na pewno
Mięsień płatowaty głowy i szyi
większy i mniejszy
tworzy to ci g o powi ziow ? W rzeczywisto ci nie, poniewa
pojawia si przeszkadzaj ca warstwa mi nia przywodziciela
Ryc. 2.7 Na tym zdjęciu, wykonanym w czasie niedawnej sekcji, grupę
wielkiego, który przerywa by ka de elastyczne po czenie pomi -
kilku mięśni oddzielono od ich przyczepów w celu ukazania ciągłości
dzy mi niem przywodzicielem d ugim a mi niem dwug owym konstrukcji powięziowej pomiędzy mięśniami niezależnej od układu
kostnego (Zdjęcie stanowi własność autora i Laboratorium Badan
uda (ryc. 2.6). Powtórzmy, e pomi dzy tymi dwoma mi niami
Anatomicznych (ang. Laboratories for Anatomical Enlightenment.)
mo e wyst powa mechaniczne po czenie, jak w przyk adzie
podanym w sekcji C, ale bezpo rednie po czenie powi ziowe jest
(sekcja dotycz ca teorii  podwójnego opakowania ),  stacja
uniewa nione cian powi ziow wyst puj c pomi dzy nimi.
to miejsce, w którym zewn trzne opakowanie mi niowo-
powi ziowe przyczepia si do wewn trznego opakowania
2.  Tory są złączone ze  stacjami
 kostno-stawowego .
Jednak mo na wykaza , e bardziej powierzchowne w ókna
kostnymi lub z przyczepami
jednostki mi niowo-powi ziowej biegn dalej i komunikuj
W koncepcji Ta m Anatomicznych przyczepy mi niowe
si z nast pnym fragmentem  toru mi niowo-powi ziowego.
( stacje ) s postrzegane jako miejsca, w których niektóre g biej
Na przyk ad na ryc. 2.1B mo na zobaczy , e niektóre w ókna
le ce w ókna nami snej lub ci gna s zapl tane lub po czone
na ko cu struktury mi niowo-powi ziowej po stronie prawej
z okostn s siaduj cych ko ci, czy te - rzadziej - z macierz kola- s wyra nie po czone z ebrami, a inne w ókna pod aj
genow samej ko ci. Zgodnie z zasadami ustalonymi w rozdz. 1
w kierunku nast pnego  toru mi niowo-powi ziowego.
67
Zasady gry
19
17
18
16
14
15
13
12
11
10 9
8 7
6
5
4
3
2
Ryc. 5.2 (A)  Tory i  stacje Taśmy Bocznej.
Zacienione obszary pokazują rejony wpływu
powięzi powierzchownej. (B)  Tory i  stacje
Taśmy Bocznej na podstawie Primal Pictures
Anatomy Trains DVD-ROM, dostępnego na
1
www.anatomytrains.com (rycina dzięki uprzej-
A B mości Primal Pictures, www.primalpictures.com).
Mięsień mostkowo-
-obojczykowo-
5
-sutkowy
Mięśnie płatowaty
głowy i szyi
Mięśnie
pochyłe
Mięśnie skośne
Żebra i mięśnie
brzucha
międzyżebrowe
zewnętrzne
i wewnętrzne
Mięsień
pośladkowy wielki
Mięsień
Pasmo biodrowo-
pośladkowy średni
-piszczelowe
Mięsień
napinacz
powięzi
szerokiej
Więzadło przednie
Ryc. 5.3 Widzimy materiał z sekcji, uzyskany z zabalsamowanych zwłok. Przedstawiona jest
głowy kości
Taśma Boczna razem z mięśniami strzałkowymi, tkanką łączną w okolicy stawu kolanowego,
strzałkowej
pasmem biodrowo-piszczelowym i mięśniami odwodzącymi staw biodrowy, które powięziowo
Przedział boczny
łączą się z bocznymi częściami mięśni skośnych brzucha. Żebra w rejonie od połączeń
mostkowo-chrzęstnych z przodu do kąta żeber po stronie tylnej włączone są w odpowiednie
Mięsień strzałkowy
warstwy międzykostne. Mięśnie pochyłe, przyczepiające się do dwóch górnych żeber,
krótki
również stanowią element tej taśmy, natomiast nie należy do niej już mięsień czworoboczny
lędz
wi. Górne mięśnie: mostkowo-obojczykowo-sutkowy i mięśnie pochyłe przypominające
Mięsień
swoim przebiegiem odwróconą literę  V (chewron), nie przyczepiają się do Taśmy Bocznej,
strzałkowy długi
ponieważ oba przyczepiają się poniżej i bardziej przyśrodkowo, a omawiana taśma przebiega
pod kątem około 300 po obu stronach w stosunku do płaszczyzny wieńcowej czaszki (patrz
DVD: Wczesne etapy sekcji).
116
Taśma Boczna
Mięsień
przywodziciel
wielki
Tylna
przegroda
międzymięśniowa
Ryc. 9.13  Tor tylny dolny TGP podąża w górę tylną przegrodą
międzymięśniową i tylną częścią mięśnia przywodziciela wielkiego.
Ryc. 9.15 Mimo że mięśnie głębokie rotatory zewnętrzne stawu
biodrowego sÄ… kluczowym elementem dla zrozumienia i optymalizacji
wyprostowanej postawy człowieka, nie łatwo je wpasować w schemat
Taśm Anatomicznych.
Mięsień
gruszkowaty
sunku do tych w ókien, którymi pod ali my w gór uda. Z tego
Więzadło
powodu po czenia tego nie mo na zakwali kowa jako meri-
krzyżowo-kolcowe
dianu mi niowo-powi ziowego ze wzgl du na ustanowione
przez nas zasady. Te wa ne mi nie najlepiej traktowa jako cz
pier cienia mi niowego otaczaj cego staw biodrowy, ponie-
Mięsień zasłaniacz
wa nie pasuj one do pod u nych meridianów opisywanych
wewnętrzny
przez nas w tej pracy (patrz  Fans of the Hip Joint 1 w Body3,
Guz kulszowy
wydanym prywatnie i dost pnym na www.anatomytrains.com).
9
B dzie nam atwiej znale  tor mi niowo-powi ziowy,
je li pod ymy wewn trzn kraw dzi doln miednicy od
Mięsień
mi nia przywodziciela wielkiego i jego przegrody do przy-
przywodziciel wielki
rodkowej cz ci guza kulszowego - ga zi kulszowej (ryc. 9.16).
Mo emy pod y silnym po czeniem powi ziowym ponad
ko ci do mocnej warstwy okrywaj cej mi sie zas aniacz
wewn trzny, cz cej si z mi niem d wigaczem odbytu sta-
nowi cym cz dna miednicy poprzez kres ukowat (ryc.
9.17). Jest to wa na linia stabilizuj ca, przechodz ca od tu owia
w dó do wewn trznej grzbietowej cz ci ko czyny dolnej.
Dno miednicy to skomplikowana grupa struktur  lejek
Nadkłykieć przyśrodkowy
mi niowy, otoczony os onkami powi ziowymi i wi za-
kości udowej
d ami trzewnymi sam w sobie wart jest kilkunastu ksi ek2.
Przedstawiaj c go dla naszych celów, mo na stwierdzi , e
Ryc. 9.14 Widok z tyłu na grupę mięśni przywodzących ukazuje tylny
stanowi on podstaw cz ci tu owiowej TGP, z wieloma
 tor TGP aż do guza kulszowego.  Tor ten leży w tej samej
po czeniami rozchodz cymi si w obr bie jamy brzusz-
płaszczyz
nie powięziowej co głębokie rotatory zewnętrzne stawu
biodrowego, jednak poprzeczny przebieg ich włókien uniemożliwia nam
no-miedniczej. Pod ali my  torem tylnym dolnym
podążanie taśmą przez mięśnie pośladka.
wymienionym w Tabeli 9.1.  Tor ten przenosi nas z cz ci
guzicznej i biodrowo-guzicznej mi nia d wigacza odbytu
rotatory zewn trzne stawu biodrowego w system Ta m Ana- do ko ci guzicznej, sk d mo emy pod a powi zi znajdu-
tomicznych, by yby one, co jest nieco dziwne, cz ci  toru j c si w przedniej cz ci ko ci krzy owej.
tylnego dolnego TGP (patrz te sekcja dotycz ca  Ta my G - Powi ta wplata si w wi zad o pod u ne przednie biegn ce
bokiej Tylnej , str. 93). Jednak w rzeczywisto ci, nawet mimo i w gór przedni cz ci kr gos upa, gdzie ponownie czy si
wyst puje po czenie powi ziowe pomi dzy zlokalizowanymi z  torem przednim dolnym na wysoko ci po czenia pomi -
z ty u mi niami przywodz cymi a mi niem czworobocznym dzy mi niem l d wiowym a odnog przepony (ryc. 9.18).
l d wi oraz pozosta cz ci mi ni rotatorów zewn trznych Wyst puj cy w tym miejscu skomplikowany zespó po cze
stawu biodrowego, kierunek przebiegu w ókien mi niowych trudno przedstawi w dwuwymiarowej prezentacji. Mo emy
186
tych mi ni jest ustawiony prawie pod k tem prostym w sto- jednak, przyk adowo, zwróci uwag na to, e dno miednicy
Taśma Głęboka Przednia
Mięsień
dz
wigacz
Mięsień
odbytu
zasłaniacz
wewnętrzny
Mięsień
przywodziciel
wielki
Ryc. 9.16 Chociaż z tego materiału sekcyjnego usunięto powięz
,
występuje w nim połączenie pomiędzy mięśniem przywodzicielem
wielkim i tylną przegrodą międzymięśniową (którą przedstawia ciemna
przestrzeń znajdująca się tuż za tym mięśniem), przechodzące przez
guz kulszowy i dolną powięz
mięśnia zasłaniacza wewnętrznego do
kresy łukowatej (linia pozioma), gdzie mięsień dz
wigacz odbytu Å‚Ä…czy
siÄ™ ze Å›cianÄ… bocznÄ… koÅ›ci miednicznej (© Ralph T. Hutchings.
Przedruk z Abrahams i wsp. 1998).
Ryc. 9.18 Taśma Głęboka Przednia,  tory i  stacje tylne dolne na
podstawie Primal Pictures. (Obraz dzięki uprzejmości Primal Pictures,
www.primalpictures.com.) 9
Mięsień zasłaniacz
wewnętrzny
t uszczowe ustawione bardziej powierzchownie w stosunku
Kresa
do tych tkanek. atwo wyczu nadk ykie przy rodkowy
Å‚ukowata
ko ci udowej znajduj cy si tu powy ej stawu kolanowego.
W tym celu wystarczy po o y kciuk na wewn trznej stronie
uda i przesun si w dó , naciskaj c przy tym lekko na tkanki
do czasu wyczucia wypuk o ci nadk ykcia znajduj cej si kilka
centymetrów powy ej stawu kolanowego.
Ta  stacja oznacza pocz tek podzia u pomi dzy przegrod
tyln biegn c tyln cz ci mi ni przywodz cych, oddziela-
Guz kulszowy
j c je od mi ni kulszowo-goleniowych a przegrod przedni
Mięsień przywodziciel wielki
(przy rodkow mi dzymi niow ), oddzielaj c mi nie przy-
wodziciele od mi nia czworog owego uda. Zajmuj c si naj-
Ryc. 9.17 Z tylnej przegrody międzymięśniowej i mięśnia przywodziciela
pierw przegrod przedni , u ó swego modela bokiem i znajd
wielkiego  tor powięziowy przemieszcza się wewnętrzną częścią guza
nadk ykie przy rodkowy ko ci udowej (ryc. 9.14). Wchodz c
kulszowego na powięz
mięśnia zasłaniacza wewnętrznego w celu
połączenia się z dnem miednicy (mięśniem dz
wigaczem odbytu).
od ty u znajdziesz szerok na palec lub nawet szersz prze-
strze pomi dzy k ykciem a wystaj cym ci gnem przy rod-
kowego mi nia kulszowo-goleniowego.
poprzez centralnie rozmieszczony mi sie onowo-guziczny czy
Pod aj t  dolin  tak bardzo w gór  w kierunku guza kul-
si równie z blaszk tyln mi nia prostego brzucha, schodz c od
szowego  jak tylko jest to mo liwe. U niektórych osób oka e si
góry w dó (zosta o to opisane dalej w tym rozdziale  patrz ryc. 9.31).
to atwe i b dziesz móg wej g biej w  esowaty przebieg tej
przegrody w kierunku kresy chropawej (patrz ryc. 9.13). Jednak
Przewodnik palpacji 2:  tor tylny dolny
u tych osób, u których mi sie przywodziciel wielki jest  o e-
niony z mi niami kulszowo-goleniowymi, przegroda i otacza-
Obszar TGP za stawem kolanowym nie jest atwo dost pny
j ce j tkanki mog by za mocno powi zane, by móc pod a t
badaniu palpacyjnemu czy post powaniu manualnemu ze
przestrzeni daleko w tkanki; w rzeczywisto ci przegroda mo e
wzgl du na przebieg p czka nerwowo-naczyniowego i cia o
187
Taśma Głęboka Przednia
by odczuwana pomi dzy mi niami jak kawa ek ta my. Po - Mięsień zasłaniacz wewnętrzny
dane jest zwi kszenie i uwolnienie przestrzeni pomi dzy tymi
grupami mi niowymi. Palce u o one w tej przestrzeni i towa-
rzysz ce temu ruchy zgi cia i wyprostu stawu kolanowego mog
spowodowa zwi kszenie ruchu pomi dzy mi niami kulszo-
wo-goleniowymi a tyln cz ci mi ni przywodzicieli.
Górne zako czenie tej  doliny ukazuje si w tylno-dolnej
cz ci guza kulszowego. Zwykle mo esz znale to miejsce
uk adaj c swe palce w dolnym tylnym rogu guza kulszowego
u modela znajduj cego si w pozycji le enia bokiem i poleca-
j c mu przywiedzenie ni ej u o onej ko czyny dolnej (uniesie-
nie jej w stron su tu). Przywodziciel wielki, przyczepiaj cy si
do dolnej strony guza kulszowego b dzie w czasie tego ruchu
 przeskakiwa  pod twoimi palcami.
W celu wyizolowania mi ni kulszowo-goleniowych, zamie
ten ruch na czynno zgi cia stawu kolanowego (ko czyna dolna
lu no u o ona na stole z jednoczesnym oporowaniem ruchu Mięsień przywodziciel wielki
zgi cia stawu kolanowego przez przy o enie oporu twoj drug
Guz kulszowy
r k lub zewn trzn cz ci twego uda). Mi nie kulszowo-gole-
Dół kulszowo-odbytniczy
niowe przyczepiaj si do tylnej cz ci guza kulszowego; poczu-
Mięsień zasłaniacz wewnętrzny
jesz, e przyczep ten napina si w czasie oporowanego zgi cia
Ryc. 9.19 Trudna, ale bardzo skuteczna technika kontaktu z tylnym
stawu kolanowego (ryc. 9.16). Po ó swe palce pomi dzy te dwie
trójkątem dna miednicy wymaga wsunięcia palców w rejon dołu
struktury, a znajdziesz si na górnym ko cu tylnej przegrody
kulszowo-odbytniczego wzdłuż guza kulszowego w kierunku pępka, do
przywodzicieli. Przegroda ta biegnie w linii prostej pomi dzy
momentu gdy dno miednicy staje się odczuwalne i możliwe do
nadk ykciem udowym a swym górnym zako czeniem. W przy- zbadania. Zależnie od jego stanu, można wykorzystać środki z zakresu
terapii manualnej - czy to w celu obniżenia zarówno napięcia, jak i pozycji
padkach gdy nie da si dotrze do opisywanej wcze niej  doliny ,
tylnej części dna miednicy, czy też w celu zwiększenia jej napięcia.
staraj si rozdzieli tkanki powi ziowe w kierunku bocznym
i rozlu niaj s siaduj ce mi nie. Spowoduje to ukazanie si owej
 doliny i, co wa niejsze, zró nicowanie ruchu pomi dzy mied-
zapewnienie o takim zamiarze. Kontynuuj przesuwanie si w gór
nic a ko ci udow oraz pomi dzy mi niami kulszowo-go-
powi zi mi nia zas aniacza, do czasu a twoje palce zetkn si
leniowymi a mi niem przywodzicielem wielkim (patrz DVD:
ze cian dna miednicy - b dzie to mi sie d wigacz odbytu.
Taśma Głęboka Przednia, Część 1, 43:25-44:59).
Chocia adne s owa nie zast pi  biblioteki do wiadcze prak-
Same mi nie przywodziciele b d podatne na ogólne tech-
tycznych w sprawdzaniu stanu dna miednicy u ró nych osób, wiele
niki uruchamiaj ce wykonywane wzd u ich przebiegu (patrz
den miednicy, szczególnie u m czyzn, b dzie uniesionych i napi -
9
DVD: Taśma Głęboka Przednia, Część 1, 36:20-42:00) oraz na
tych, co oznacza, e twoje palce b d musia y przesun si g boko
specy czne techniki wykonywane w rejonie przy rodkowym
w przestrze miednicy, zanim zetkn si z wyra nie odczuwan
stawu biodrowego w okolicy ga zi kulszowej, szczególnie te
mocno napi t cian . U mniejszej liczby klientów  zwykle kobiet,
nakierowane na korekcj funkcjonalnie skróconej ko czyny
cz sto w okresie poporodowym  b dzie wyst powa o rozlu nie-
dolnej (patrz DVD: Taśma Głęboka Przednia, Część 1, 45:00-52:50).
nie dna miednicy, cechuj ce si g bczastym oporem. Tylko wyj t-
Od mi nia przywodziciela wielkiego wychodzi powi cz ca
kowo spotka si przeciwny wzorzec  obni one dno miednicy,
go z guzem kulszowym wzd u przy rodkowej powierzchni
które mimo to cechuje si zwi kszonym napi ciem lub g bczaste
powi zi mi nia zas aniacza wewn trznego, a z tej pochewki
dno miednicy ulokowane wysoko w obr bie ko ci miednicznej.
powi ziowej do pochewki dna miednicy poprzez kres uko-
U tych klientów, u których wyst puje cz stszy wzorzec nie-
wat (ryc. 9.18). Badanie palpacyjne tego regionu nie jest dla ludzi
prawid owo uniesionego, napi tego mi nia d wigacza odbytu,
o s abym sercu i powinno by pocz tkowo trenowane na grupie
mo liwe jest zaczepienie palców na powi zi mi nia zas ania-
przyjació czy tolerancyjnych znajomych. Jest to jednak efektywny
cza wewn trznego tu poni ej dna miednicy i  zabranie jej ze
i niezbyt inwazyjny sposób docierania do dna miednicy, miejsca
sob , w czasie powrotu do guza kulszowego (ryc. 9.19). Cz sto
tak wielu zaburze strukturalnych, szczególnie u kobiet. U ó
rozlu ni to i obni y dno miednicy. Dla osób z za s abo napi tym
swoj r k , u modela znajduj cego si w pozycji le enia bokiem, po
lub nadmiernie obni onym dnem miednicy pomocne w odczu-
wewn trznej stronie tylnego brzegu guza kulszowego. Utrzymuj
waniu i wzmocnieniu tego wa nego rejonu mo e okaza si
palec wskazuj cy raczej w kontakcie z wi zad em krzy owo-gu-
pchanie szczytami palców na dno miednicy, przy jednoczesnym
zowym, które b dzie ci s u y o za przewodnik, a nie przesuwaj go
napinaniu i rozlu nianiu odpowiednich mi ni przez klienta.
bardziej do przodu na ga kulszow i zacznij przemieszcza si
w gór i do przodu, w kierunku p pka, utrzymuj c opuszki swych
Udo   tor przedni dolny
palców w delikatnym, ale sta ym kontakcie z ko ci . W miar
nabywania praktyki nauczysz si , ile skóry zabra ze sob  roz- Wracaj c do wewn trznej cz ci uda tu powy ej stawu kola-
ci ganie skóry nie jest bowiem celem tego post powania (ryc. 9.19). nowego, mo emy w obr bie uda pod y drugim  torem TGP,
Powy ej guza kulszowego/ga zi tej ko ci poczujesz pod  torem przednim dolnym, który w naszym sposobie rozlu -
swoimi palcami nieco bardziej mi kk tkank powi zi mi nia niania meridianów mi niowo-powi ziowych jest bardziej pod-
zas aniacza wewn trznego. Nale y zachowa ostro no , by pozo- stawow cz ci TGP. Ta ta ma powi ziowa przechodzi, razem
sta z dala od brzegu odbytu; cz sto przydatne oka e si s owne z p czkiem nerwowo-naczyniowym, przez mi sie przywodziciel
188
Taśma Głęboka Przednia