Sto lat pami´ci magnetycznych
ChociaŻ zapis magnetyczny jest dziĘ powszechny,
początki by"y trudne. Nie do koł
ca rozumiano
teoretyczne podstawy zjawiska, praktyczne zastosowania
pojawia"y si´ rzadko, a ponadto rozwojowi tej techniki
nie sprzyja"y ani czynniki polityczne, ani gospodarcze
James D. Livingston
a noĘnikach magnetycznych nego by"y rozstrzygającym dowodem (jak pokazuje przypadek sekretarki Ro-
jest przechowywana wi´kszoĘç w aferze Watergate  zmusi" on prezy- se Mary Woods i nies"awna przerwa na
NĘwiatowych zasobów informa- denta Richarda Nixona do rezygnacji. taĘmach ze sprawy Nixona).
cji: dane na dyskach komputerowych, W zesz"ym roku inne taĘmy ujawni"y Jednak ten liczący juŻ 100 lat wynala-
filmy i muzyka na taĘmach audio i wi- niew"aĘciwe stosunki prezydenta Billa zek nie budzi" szczególnego zaintereso-
deo, wiadomoĘci na automatycznych Clintona z by"Ä… praktykantkÄ… z Bia"ego wania przez ca"e dziesi´ciolecia. Fizycz-
sekretarkach, dane finansowe na pa- Domu, co sta"o si´ przyczynÄ… kolejne- ne podstawy zapisu magnetycznego nie
skach magnetycznych kart kredytowych go skandalu w sferach rządowych. by"y do koł
ca jasne, odpowiednie urzÄ…-
i bankomatowych. Wszystkie te noĘni- Nie wywo"ując takich wstrząsów, pa- dzenia niezupe"nie gotowe do uŻycia,
ki przechowujÄ… s"owa, liczby, obrazy mi´ci magnetyczne komputerów latami a warunki gospodarcze i polityczne nie
i dÄ™wi´ki jako niewidzialne wzory po"u- przechowujÄ… dane dotyczÄ…ce ludzi, to- sprzyja"y szybkiemu wdroÅ»eniu. Nato-
dniowych i pó"nocnych biegunów ma- warów i pieni´dzy. W erze informacji miast w ciÄ…gu drugiego pó"wiecza swe-
gnetycznych. W ubieg"ym roku techni- s"uŻą za magazyny elektronicznej wie- go istnienia sta" si´ bezcennym narz´-
ka zapisu magnetycznego obchodzi"a dzy, gromadząc dane naukowe, medycz- dziem nowoczesnego spo"eczeł
stwa.
setnÄ… rocznic´ powstania. ne, przemys"owe i finansowe. ChociaÅ»
W ostatnich dziesi´cioleciach zdarza- inne noĘniki, takie jak taĘma filmowa, Pierwsze pami´ci magnetyczne
"o si´, Å»e informacje zapisane na noĘni- papier czy CD-ROM-y, sÄ… równie po-
kach magnetycznych wywiera"y wp"yw wszechne, zapis magnetyczny ma jed- Od doĘç dawna ludzie wiedzieli, Å»e
na losy spo"eczeł
stw. W latach siedem- nak istotnÄ… zalet´: pozwala on "atwo po- pewne materia"y  pami´tajÄ… kierunek,
dziesiÄ…tych nagrania z Gabinetu Owal- wtórnie zapisaç lub skasowaç informacj´ w którym zosta"y namagnesowane. JuÅ»
1915
1898
LUSITANIA zostaje zatopiona
VALDEMAR POULSEN,
przez U-Boota, co wzmaga
duł
ski inŻynier,
podejrzenia Amerykanów,
wynalazca telegrafonu
Że Niemcy nagrywają wiadomoĘci
(powyŻej), urządzenia
za pomocą telegrafonów,
wykorzystujÄ…cego zapis
a nast´pnie nadajÄ… je
magnetyczny do
w przyspieszonym tempie.
rejestracji ludzkiego
g"osu na stalowych
drutach lub taĘmach.
1900
CESARZ FRANCISZEK JÓZEF
nagrywa swój g"os na telegrafonie
podczas Wystawy Âwiatowej
w ParyŻu, na której urządzenie to
wywo"a"o sensacj´.
1928
FRITZ PFLEUMER, austriacki chemik,
konstruuje urzÄ…dzenie wykorzystujÄ…ce
do zapisu niewiele waŻącÄ… taĘm´ pokrytÄ…
76 ÂWIAT NAUKI StyczeÅ‚
1999
czÄ…stkami materia"u magnetycznego.
CORBIS-BETTMANN
TELEBIBLIOTEKET-TELE DANMARK
UPI/CORBIS-BETTMANN
EMTEC MAGNETICS
200 lat p.n.e. nadworni magicy chił
skie- Elektromagnes  odczytywa" pole ma- za" si´ nieco doskonalszy technicznie.
go cesarza konstruowali kompasy, gnetyczne zapami´tane w strunie i za- W artykule zamieszczonym w Scienti-
wykorzystujÄ…c magnetyt, bogaty w Å»e- mienia" je na prÄ…d elektryczny (dzi´ki fic American w 1900 roku napisano, Å»e
lazo minera" o silnych w"aĘciwoĘciach zjawisku indukcji elektromagnetycznej), dÄ™wi´k uzyskiwany z telegrafonu  jest
magnetycznych. który nast´pnie by" przetwarzany na bardzo wyraÄ™ny i ca"kowicie pozbawio-
Dopiero jednak w XIX wieku, kiedy dÄ™wi´k przez s"uchawk´. Przyjaciel ny nieprzyjemnych trzasków typowych
naukowcy zacz´li odkrywaç zwiÄ…zek Poulsena us"ysza" st"umiony jego g"os! dla fonografu . JednakÅ»e zanim zapis
pomi´dzy elektrycznoĘciÄ… i magnety- Poulsen szybko ulepszy" swoje urzÄ…- magnetyczny znalaz" powszechne za-
zmem, sta"y si´ magnesy podstawÄ… tak dzenie  w jednym z wariantów stalowa stosowanie, up"yn´"o pó" wieku.
waÅ»nych wynalazków, jak telegraf, tele- struna by"a nawini´ta na cylinder 
fon, generator, transformator czy silnik i zg"osi" do opatentowania w róŻnych Powolny start
elektryczny. Pod koniec stulecia materia" krajach. PoczÄ…tkowe reakcje by"y wsz´-
magnetyczny zosta" wykorzystany do dzie jednakowo negatywne. W USA Co wi´c wstrzyma"o rozwój tak bar-
zapisania i odtworzenia ludzkiego g"o- pracownik urz´du patentowego napi- dzo obiecujÄ…cego wynalazku? History-
su. W roku 1898 duł
ski inÅ»ynier Valde- sa" w opinii, Å»e telegrafon nie b´dzie cy obwiniajÄ… za to zarówno biznes, jak
mar Poulsen opatentowa" urzÄ…dzenie dzia"aç, gdyÅ» jego opis  przeczy wszyst- i przemys". PoczÄ…tkowo American Tele-
nazwane telegrafonem. kim prawom magnetyzmu . Wydaje si´ phone & Telegraph Company (AT&T)
Poulsen, pracownik Kopenhaskiej jednak, Å»e nie wszystkie prawa magne- opiera"a si´ wprowadzeniu telegrafonu,
Kompanii Telefonicznej, sÄ…dzi", Å»e lu- tyzmu by"y wtedy znane, bo urzÄ…dze- poniewaÅ» obawia"a si´ utraty jednej trze-
dziom przyda"oby si´ urzÄ…dzenie reje- nie naprawd´ dzia"a"o. ciej klientów na wiadomoĘç, Å»e ich roz-
strujÄ…ce telefoniczne wiadomoĘci. Zade- Seria publicznych demonstracji mowy mogÄ… byç rejestrowane. W 1906
monstrowa" on ide´ swego wynalazku wkrótce dowiod"a racji Poulsena. Na roku czasopismo Technical World opubli-
przyjacio"om, pos"ugujÄ…c si´ stalowÄ… stru- Wystawie Âwiatowej w ParyÅ»u w roku kowa"o artyku" zatytu"owany  A Spool
nÄ… fortepianowÄ… rozciÄ…gni´tÄ… w laborato- 1900 telegrafon odniós" spektakularny of Wire Speaks (Zwój drutu mówi), któ-
rium. Przesuwa" elektromagnes wzd"uÅ» sukces, zadziwiajÄ…c wielu zwiedzajÄ…- ry rozpoczyna" si´ od rozmowy dwóch
struny, krzyczÄ…c w tym czasie do po"Ä…- cych, a wĘród nich cesarza Austro-W´- fikcyjnych biznesmenów, Jonesa i Brow-
czonego z elektromagnesem mikrofonu. gier Franciszka Józefa  nagranie jego na. Panowie k"ócili si´ zawzi´cie o to, co
UrzÄ…dzenie zamienia"o mow´ na sygna" g"osu jest obecnie najstarszym zacho- Brown powiedzia"  lub czego nie po-
elektryczny, który by" nast´pnie dostar- wanym zapisem magnetycznym. wiedzia"  w poprzedniej rozmowie tele-
czany do elektromagnesu wytwarzajÄ…- OczywiĘcie nie Poulsen pierwszy za- fonicznej. Gdy nie mogli dojĘç do poro-
cego pole magnetyczne o nat´Å»eniu rejestrowa" i odtworzy" ludzki g"os. Po- zumienia, Jones wyjÄ…" ze swojego biurka
zmieniajÄ…cym si´ wraz z g"oĘnoĘciÄ…, wy- nad 20 lat wczeĘniej Tomasz Edison zwój drutu i za"oÅ»y" do telegrafonu. Ku
sokoĘcią i innymi parametrami g"osu. To opatentowa" fonograf, który w pierwot- niezadowoleniu Browna zapis ujawni",
zmienne pole magnetyczne by"o rejestro- nej wersji zapisywa" dÄ™wi´ki w postaci Å»e racj´ mia" Jones.
wane w kolejnych fragmentach struny. rowków wycinanych w folii nawini´tej Z obawy o zachowanie prywatnoĘci
Poulsen dotar" do koł
ca drutu, po na cylinder. Póęniej foli´ zastÄ…piono wo- pierwszym amerykaÅ‚
skim produktem,
czym powróci" do jego poczÄ…tku i wy- skowymi cylindrami, a te z kolei plasti- w którym zastosowano ide´ zapisu ma-
mieni" mikrofon na s"uchawk´. Póęniej kowymi dyskami. gnetycznego, by" dyktafon, produko-
jeden z jego przyjació" przesuwa" elek- Gdy Poulsen og"osi" swój wynalazek, wany przez American Telegraphone
tromagnes wzd"uŻ struny i urządzenie fonograf by" juŻ powszechnie znanym Company za"oŻoną w roku 1903. Jed-
dzia"a"o odwrotnie niÅ» poprzednio. urzÄ…dzeniem. Mimo to telegrafon oka- nak konkurencyjne urzÄ…dzenia oparte
1933
ADOLF HITLER zostaje
kanclerzem Niemiec.
Gestapo kupuje
duŻo magnetycznych
rejestratorów, które
wykorzystuje do
zapisu przes"uchał
.
Lata trzydzieste
BLATTNERPHONE jest uŻywany
1936
przez BBC do retransmisji
MAGNETOPHON pos"uŻy" do
audycji radiowych. Do za"oŻenia
nagrania koncertu London
szpuli z ci´Å»kÄ… stalowÄ… taĘmÄ…
Philharmonic Orchestra
potrzebne sÄ… dwie osoby.
w Ludwigshafen; noĘnikiem
by"a plastikowa taĘma
pokryta tlenkiem Żelaza.
Nagranie przetrwa"o do dzisiaj.
AMPEX ARCHIVES
UPI/CORBIS-BETTMANN
EMTEC MAGNETICS
na fonografie, takie jak Ediphone i Dic- przesy"anych nast´pnie z duŻą szyb- g"oĘnoĘci, a niemiecki wynalazca Kurt
taphone, mia"y 20-letniÄ… przewag´: by- koĘciÄ… za pomocÄ… telegrafu. Depesze te Stille pracowa" nad zmodyfikowanym
"y tał
sze, "atwiejsze w obs"udze i mniej mia"y byç rejestrowane na telegrafonach telegrafonem do zapisywania znacznie
zawodne. zainstalowanych na "odziach podwod- d"uŻszych wiadomoĘci. W kulminacyj-
Niestety, telegrafonu nie dawa"o si´ nych, na których wiadomoĘci odtwa- nych momentach podczas prezentacji
udoskonaliç, poniewaÅ» niewiele wie- rzano z normalnÄ… szybkoĘciÄ…. Podejrze- handlowych Stille (którego nazwisko,
dziano o zjawiskach fizycznych, na któ- nia wzros"y, gdy radioamator z New o ironio, znaczy po niemiecku  cisza )
rych oparte by"o jego dzia"anie. Zamia- Jersey odkry", Å»e zak"ócenia radiowe, si´ga" do kieszeni, wyciÄ…ga" stalowy cy-
n´ dÄ™wi´ku na sygna" elektryczny, a które obserwowa" nocami, sÄ… wiadomo- linder d"ugoĘci oko"o 20 cm i z dumÄ…
nast´pnie na pole magnetyczne rozu- Ęciami przesy"anymi alfabetem Morse a; oznajmia", Å»e  na tej ma"ej rurce moÅ»e
miano doĘç dobrze dzi´ki wczeĘniej- wystarczy"o je odtworzyç w zwolnio- zarejestrowaç ca"Ä… symfoni´ !
szym doĘwiadczeniom z telefonem. Jed- nym tempie. JednÄ… z firm, która zakupi"a licencj´
nak mechanizm, który sprawia", Że to W 1914 roku rząd USA przeją" kon- na opracowaną przez Stille a technolo-
pole magnetyczne mog"o byç zapami´- trol´ nad stacjÄ… w Tuckerton. Podobny gi´ zapisu, by"a Ludwig Blattner Pictu-
tane w noĘniku takim jak stalowy drut, los spotka" równieÅ» stacj´ w Sayville, re Company z Wielkiej Brytanii. Opra-
w tamtych czasach by" postrzegany jako gdy niemiecka "ódę podwodna zatopi"a cowano w niej magnetyczny rejestrator
graniczący z magią. Inna wada telegra- u wybrzeŻy Irlandii brytyjski liniowiec o nazwie Blattnerphone. Urządzenie,
fonu to niewystarczajÄ…ca g"oĘnoĘç od- Lusitania. RównieÅ» Marynarka Wo- pierwotnie przeznaczone do produkcji
twarzanego dÄ™wi´ku. jenna Stanów Zjednoczonych zakupi"a filmów dÄ™wi´kowych, znalaz"o zasto-
Jednak nie trudnoĘci techniczne oka- 14 telegrafonów, urzÄ…dzenia te jednak sowanie w szybko rozwijajÄ…cej si´ ra-
za"y si´ najwi´kszym problemem Ame- nigdy nie dzia"a"y prawid"owo. Póę- diofonii. PoczÄ…wszy od 1931 roku BBC
rican Telegraphone Company. Kilka niej oskarÅ»ono o zdrad´ pracowników (British Broadcasting Company) stoso-
spoĘród niewielkiej liczby sprzedanych American Telegraphone, która juŻ i tak wa"o Blattnerphone y do retransmito-
telegrafonów zosta"o zainstalowanych boryka"a si´ z k"opotami wynikajÄ…cy- wania swoich audycji na ca"ym Ęwiecie,
na transatlantyckich stacjach telegraficz- mi z niew"aĘciwego zarządzania i ni- natychmiastowego odtwarzania nagrał

nych w Tuckerton (New Jersey) i Say- k"ej sprzedaŻy (zosta"o kupionych tro- podczas prób oraz utrwalania waŻnych
ville (Nowy Jork), z których pierwszÄ… ch´ ponad 100 urzÄ…dzeÅ‚
). Nic wi´c przemówieÅ‚
i informacji o istotnych
obs"ugiwa"a niemiecka firma Telefun- dziwnego, Å»e pechowÄ… firm´ przejÄ…" wydarzeniach.
ken, a drugÄ… powiÄ…zana z Niemcami fir- syndyk, wskutek czego w USA zaprze- Blattnerphone budzi" respekt. Wyso-
ma amerykał
ska. By"o teÅ» wiadomo, Å»e stano w zasadzie na 20 lat prac nad ko- ka i szeroka na pó"tora metra oraz g"´-
niemiecka marynarka wojenna zakupi- mercyjnym wykorzystaniem zapisu boka na 50 cm maszyna waŻy"a niemal
"a telegrafony na potrzeby swoich "odzi magnetycznego. ton´ (900 kg). NoĘnikiem, na którym za-
podwodnych. pisywano dÄ™wi´k, by"a stalowa taĘma
Po wybuchu I wojny Ęwiatowej te W Europie "atwiej szerokoĘci oko"o 3 mm przesuwajÄ…ca si´
dwie po"oÅ»one na wschodnim wybrze- przed g"owicÄ… z pr´dkoĘciÄ… oko"o 1m/s.
Żu USA stacje telegraficzne podejrzewa- Na starym kontynencie idea zapisu Pó"godzinne nagranie wymaga"o mniej
no o przekazywanie informacji wojsko- magnetycznego znalaz"a znacznie lep- wi´cej 1.5 km taĘmy.
wych niemieckim "odziom podwodnym sze warunki rozwoju. Dzi´ki zastoso- Jednak Blattnerphone mia" swoje za-
operujÄ…cym na Atlantyku. Roznios"a waniu elektronicznych wzmacniaczy lety. Podczas gdy montaÅ» ĘcieÅ»ki dÄ™wi´-
si´ m.in. pog"oska, Å»e telegrafony s"uŻą przed nadejĘciem lat dwudziestych upo- kowej za pomocÄ… fonografu wymaga"
do rejestrowania tajnych wiadomoĘci, rano si´ z problemem niedostatecznej powtórnego nagrywania, stalowe taĘmy
1947
BING CROSBY SHOW 
pierwszy duŻy amerykał
ski
program radiowy
nie nadawany  na Żywo .
1952
PAMIóå RDZENIOWA komputera Whirlwind I
przechowuje 256 bitów danych.
Lata pi´çdziesiÄ…te
TWARDE DYSKI zaczynajÄ…
przejmowaç rol´ pami´ci
magnetycznej komputerów.
Pierwsze takie urzÄ…dzenie
powstaje w IBM w 1957 roku.
Póęniejszy produkt (u góry)
sk"ada si´ z 50 dysków
o "ącznej pojemnoĘci
56 megabajtów.
78 ÂWIAT NAUKI StyczeÅ‚
1999
IBM CORPORATION
UPI/CORBIS-BETTMANN
MITRE CORPORATION ARCHIVES
ELEKTROMAGNES CEWKA, PRZEZ
KTÓRŃ P¸YNIE
da"y si´ stosunkowo "atwo ciÄ…ç i spa- tyczne mia"y jednÄ… powaÅ»nÄ… wad´: wy-
PRŃD ELEKTRYCZNY
waç. Niestety, spawane po"Ä…czenia cza- maga"y niezwykle d"ugich i ci´Å»kich sta-
sem p´ka"y, a fragmenty stalowych taĘm lowych taĘm lub drutów. Dzisiaj na-
niebezpiecznie przecina"y powietrze. ukowcy wiedzą doskonale, Że taki noĘnik
Mimo to zasadniczo Blattnerphone y si´ by" raczej niezbyt dobrym rozwiÄ…zaniem.
sprawdza"y, a róŻne wersje tych urzÄ…- Dlatego zasadniczy post´p dokona" si´
dzeł
w niektórych krajach by"y uŻywa- w roku 1927, kiedy austriacki chemik
ne aŻ do roku 1945. Fritz Pfleumer wymyĘli" papierową ta-
Powróçmy do Niemiec z roku 1925. Ęm´ pokrytÄ… sproszkowanym materia-
NOÂNIK
Stille i jego wspó"pracownicy opraco- "em magnetycznym. Podobne rozwiąza-
MAGNETYCZNY
wali i wprowadzili na rynek urządze- nie sugerowa" amerykał
ski inŻynier
nie, b´dÄ…ce po"Ä…czeniem dyktafonu i te- Oberlin Smith w artykule opublikowa-
lefonicznego aparatu zg"oszeniowego. nym juÅ» w roku 1888. Przedstawi" w nim
POLE
W przeciwieł
stwie do AT&T wiele eu- takÅ»e ide´ magnetycznego rejestratora,
MAGNETYCZNE
ropejskich firm telefonicznych zezwo- ale jego pomys"y nigdy nie doczeka"y si´
li"o na pod"Ä…czanie takich rejestratorów realizacji. Tak wi´c pierwszy skonstru-
do swoich sieci. Popyt na dyktafony jed- owa" takie urzÄ…dzenie Poulsen.
nak by" w Niemczech niewielki z po- Pfleumer opracowywa" technologi´
wodu panujÄ…cego wtedy kryzysu gos- produkcji papieru w kolorze z"otym do
podarczego  praca stenografistek oka- ustników papierosów. Polega"a ona na
za"a si´ znacznie taÅ‚
sza. rozprowadzeniu drobin brÄ…zu w kleju,
Udoskonalona wersja maszyny Stil- a nast´pnie naniesieniu tej mieszaniny
le a zosta"a wprowadzona na rynek na powierzchni´ papieru. Pfleumer do-
przez firm´ Lorenz w roku 1933, mniej szed" do wniosku, Å»e w podobny spo-
ZAPAMIóTANE POLE MAGNETYCZNE
wi´cej wtedy, gdy Adolf Hitler doszed" sób moÅ»na pokryç papier drobinami
do w"adzy, i wkrótce zacz´"o jÄ… kupowaç Å»elaza. W roku 1928 zbudowa" rejestra-
w duÅ»ych iloĘciach Gestapo do rejestra- tor magnetyczny, w którym jako noĘni- ZAPIS MAGNETYCZNY moÅ»e pos"uÅ»yç do
cji przes"uchał
i rozmów telefonicznych. ka uÅ»y" takiej w"aĘnie papierowej taĘmy. zapami´tania dÄ™wi´ku, obrazu lub danych
Lorenz wyprodukowa"a takÅ»e rejestra- UrzÄ…dzenie wyróŻnia"o si´ prostym me- komputerowych. Informacj´ najpierw prze-
tor wykorzystujÄ…cy do zapisu stalowÄ… chanizmem, który przesuwa" lekkÄ… ta- twarza si´ na sygna" elektryczny, który jest
nast´pnie kierowany przez zwoje cewki
taĘm´, którego uÅ»ywano w Niemieckiej Ęm´ wzd"uÅ» nowego typy g"owicy ma-
elektromagnesu. Powsta"e zmiany pola ma-
Rozg"oĘni Radiowej. Rozg"oĘni tej oraz gnetycznej. By"o tak obiecujące, Że do
gnetycznego (czerwony) sÄ… odwzorowy-
BBC zawdzi´czamy, Å»e w latach trzy- 1932 roku firma AEG wykupi"a wszyst-
wane w noĘniku magnetycznym, który po-
dziestych magnetyczne rejestrowanie au- kie patenty Pfleumera.
rusza si´ wzgl´dem elektromagnesu. Gdy
dycji radiowych sta"o si´ w Europie po- Koncern AEG podjÄ…" wspó"prac´ z fir-
sygna" elektryczny ma postaç sinusoidy,
wszechne. W tym czasie po drugiej mÄ… chemicznÄ… I. G. Farben (obecnie
odpowiadający mu wzór w materiale ma-
stronie Atlantyku amerykał
skie stacje BASF), aby zbadaç moÅ»liwoĘç zastoso-
gnetycznym b´dzie równieÅ» przypomina"
ogranicza"y si´ niemal wy"Ä…cznie do au- wania drobin innych materia"ów ma-
sinusoid´.
dycji nadawanych na Żywo. gnetycznych na róŻnych rodzajach pod-
Pomimo sukcesów, jakie odnosi"y "oŻy. Odkryto, Że najlepsze rezultaty daje
w Europie, pierwsze rejestratory magne- sproszkowany tlenek Żelaza naniesiony
1959
NIKITA CHRUSZCZOW dyskutuje
z Richardem Nixonem podczas
zwiedzania wystawy sprz´tu
domowego uŻytku w Moskwie.
Ta nie zaplanowana rozmowa,
zarejestrowana na taĘmie wideo,
przesz"a do historii
jako Debata Kuchenna.
1956
PROTOTYP VR-1000,
pierwszego komercyjnego magnetowidu,
1963
demonstruje firma Ampex.
KASETA MAGNETOFONOWA
Urządzenie jest duŻe i skomplikowane,
wprowadzona przez Philipsa.
a taĘma ma szerokoĘç 5 cm.
Póęniej pojawiÄ… si´ kasety z taĘmÄ…
oĘmioĘcieŻkową i mikrokasety.
ÂWIAT NAUKI StyczeÅ‚
1999 79
BRYAN CHRISTIE
AMPEX ARCHIVES
NATIONAL ARCHIVES AND
RECORDS ADMINISTRATION
ARCHIVE PHOTOS
(kaseta audio);
BLANK ARCHIVES/
ARCHIVE PHOTOS
(kaseta 8-ĘcieŻkowa)
na plastikowÄ… taĘm´. Prace zaowocowa- stalowe druty rejestratorów. S"uÅ»y"y nagranie z Magnetophonu, zdecydowa"
"y urzÄ…dzeniem o nazwie Magnetophon, one do zapisywania wiadomoĘci na si´ natychmiast. Jego program sta" si´
które zosta"o zaprezentowane publicz- pok"adach samolotów i okr´tów, a tak- pierwszÄ… w USA waÅ»nÄ… audycjÄ… radiowÄ…
nie w roku 1935 podczas Berlił
skiej Że na polu walki. nadawaną z taĘmy.
Wystawy Radiowej. W listopadzie na- Przez wiele miesi´cy Mullin uÅ»ywa"
st´pnego roku pos"uÅ»y"o ono do zareje- Stany nadrabiajÄ… sprz´tu i taĘm, które przywióz" z Nie-
strowania koncertu London Philharmo- miec. Jednak juÅ» w 1948 roku Ampex
nic Orchestra w Ludwigshafen w Niem- Brytyjscy i amerykał
scy eksperci Ęle- Corporation wyprodukowa"a udosko-
czech. Nagranie przetrwa"o do dzisiaj. dzÄ…cy niemieckie transmisje byli jednak nalonÄ… wersj´ Magnetophonu. RównieÅ»
Kiedy udoskonalono metod´ zapisu Ęwiadomi, Å»e przeciwnik ma doskonal- inni wytwórcy wprowadzili wkrótce na
dzi´ki zastosowaniu podmagnesowa- sze urzÄ…dzenie. By" to Magnetophon, któ- rynek konkurencyjne urzÄ…dzenia. Tym-
nia, czyli na"oŻenia na zapisywany sy- rego egzemplarz znaleziono w ostatnich czasem kompanie takie jak 3M opraco-
gna" o cz´stotliwoĘci akustycznej sygna- miesiÄ…cach walk w Europie. Gdy amery- wa"y technologie produkcji lepszych
"u o znacznie wyÅ»szej cz´stotliwoĘci kaÅ‚
skie oddzia"y zdoby"y studia Radia taĘm. W ciągu kilku lat taĘma magne-
i sta"ej amplitudzie (co polepszy"o jakoĘç Luksemburg, przypuszczalnie trafi"y na tyczna zastÄ…pi"a ca"kowicie drut jako
dÄ™wi´ku), Magnetophon szybko wy- Magnetophon, z którego odtwarzano jed- noĘnik zapisu, a nagrywanie progra-
przedzi" wszystkich rywali. Jest uwaŻa- no z ostatnich krzykliwych przemówieł
mów radiowych przed emisjÄ… sta"o si´
ny za bezpoĘredniego poprzednika Hitlera zarejestrowane na udoskonalonej w USA powszechne. ¸atwoĘç modyfi-
wspó"czesnych magnetofonów. wersji taĘmy pomys"u Pfleumera. Ame- kacji zapisu magnetycznego umoŻliwi-
Tak imponujące sukcesy Europejczy- rykał
scy Żo"nierze zdemontowali kilka "a montaŻ fragmentów kilku zarejestro-
ków sk"oni"y w koł
cu AT&T do rozpo- egzemplarzy skonfiskowanej aparatury wanych w studiu wersji piosenki w celu
cz´cia badaÅ‚
na technikÄ… zapisu ma- i przetransportowali je do USA, gdzie otrzymania idealnego nagrania, doda-
gnetycznego. Choç prace te nie dopro- mia"y odegraç zasadniczÄ… rol´ w tworze- wanie Ęmiechu publicznoĘci czy usu-
wadzi"y do szybkiego opracowania ja- niu koniunktury na zapis magnetyczny wanie z nagranego materia"u niepoŻą-
kichkolwiek urządzeł
komercyjnych, w okresie powojennym. danych efektów, takich jak niefortunny
umoŻliwi"y jednak dostawy magnetycz- Jednym z tych Żo"nierzy by" Jack Mul- kaszel Crosby ego po zdaniu  If you li-
nych rejestratorów dla armii USA w lin, który w roku 1947 zademonstrowa" ke smoking (JeĘli lubisz paliç) w rekla-
okresie II wojny Ęwiatowej. Do AT&T Magnetophon piosenkarzowi o nazwi- mie chesterfieldów.
do"ączy"y takŻe inne amerykał
skie fir- sku Bing Crosby. Ten popularny wyko- Camras i inni wypromowali takŻe za-
my, takie jak Brush Development Cor- nawca w swoich programach radiowych pis magnetyczny do rejestrowania ĘcieŻ-
poration, w której projektem kierowa" nadawanych przez NBC wyst´powa" na ki dÄ™wi´kowej filmów. PoczÄ…tkowo sto-
inŻynier Semi Begun (wspó"pracowa" Żywo, nie lubi" jednak związanych z tym sowano do tego celu zapis optyczny,
ze Stillem, zanim opuĘci" nazistowskie ograniczeł
. PoniewaÅ» NBC zabrania"a polegajÄ…cy na zamianie g"osu na sygna"
Niemcy w 1935 roku), Armour Re- w tym czasie rejestrowania programów, Ęwietlny o zmiennej intensywnoĘci,
search Foundation pod przewodnic- Crosby przeniós" si´ do ABC, która pro- utrwalany nast´pnie na tej samej taĘmie
twem amerykał
skiego inÅ»yniera Ma- wadzi"a bardziej liberalnÄ… polityk´. Nie- filmowej co obraz. Zapis magnetyczny
rvina Camrasa i General Electric ko- stety, jakoĘç dÄ™wi´ku uzyskiwana ze sto- znacznie u"atwia" montaÅ» dialogów,
rzystajÄ…ca z licencji udzielonej przez Ar- sowanych wówczas p"yt gramofono- muzyki i efektów dÄ™wi´kowych, nowa
mour Research. Wspólnie firmy te wy- wych nagrywanych i odtwarzanych metoda szybko si´ wi´c przyj´"a. Do ro-
produkowa"y na potrzeby armii ame- z pr´dkoĘciÄ… na 33 1/3 obrotu/min by"a ku 1951 w ogromnej wi´kszoĘci holly-
rykał
skiej tysiÄ…ce wykorzystujÄ…cych cz´sto kiepska. Kiedy Crosby us"ysza" woodzkich filmów dÄ™wi´k by" juÅ» reje-
1974
RICHARD NIXON sk"ada
rezygnacj´, gdy nagrania
magnetofonowe z Gabinetu
1991
Owalnego ujawniajÄ… jego
BRUTALNOÂå POLICJI
rol´ w aferze Watergate.
wychodzi na jaw po odtworzeniu
przez telewizj´ nagrania wideo
ukazujÄ…cego pobicie
Rodneya Kinga.
1998
1971
MONICA LEWINSKY staje si´
DYSKIETKI mia"y
centralnÄ… postaciÄ… prezydenckiego
z poczÄ…tku Ęrednic´ 8 cali,
skandalu, którego wiele szczegó"ów
póęniej 5.25 (z lewej)
ujawni"y dokonane po kryjomu
i 3.5 cala.
nagrania rozmów telefonicznych.
DONAL PHILBY FPG International
80 ÂWIAT NAUKI StyczeÅ‚
1999
UPI/CORBIS-BETTMANN
KTLA-CHANNEL 5
KEN CEDENO
Sipa
strowany magnetycznie, mimo Że ko- wskazówek zegara lub przeciwnym, hotelowymi kluczami, identyfikatorami
pie dostarczane do kin mia"y nadal reprezentujÄ…c w ten sposób binarnÄ… 1 lub osobistymi i kartami dost´pu takÅ»e nie-
optyczne ĘcieÅ»ki dÄ™wi´kowe. 0. Innymi rodzajami pami´ci magne- s"ychanie wzros"y. Ponadto wiele gospo-
Nast´pnÄ… ga"´ziÄ… przemys"u rozryw- tycznych komputerów sÄ… m.in. taĘmy darstw domowych ma dziĘ automatycz-
kowego, która w okresie powojennym (UNIVAC I  pierwszy amerykał
ski ko- nÄ… sekretark´, dok"adnie to samo urzÄ…-
szybko przyswoi"a sobie technik´ zapisu mercyjny komputer  wykorzystywa" ta- dzenie, którego skonstruowanie Poulsen
magnetycznego, by"a telewizja. W roku Ęm´ jako swojÄ… pami´ç masowÄ…), b´bny postawi" sobie za cel 100 lat temu.
1949 zuÅ»ywa"a juÅ» wi´cej taĘmy filmowej (cylindry pokryte materia"em magne-
niÅ» Hollywood. A tymczasem na hory- tycznym z rozmieszczonymi na obwo- Nagrywaç czy nie
zoncie pojawi"a si´ nowa spokrewniona dzie ĘcieÅ»kami) oraz dyski (zarówno dys-
z poprzednią technika, która wydawa"a kietki, jak i tzw. dyski twarde). Technika zapisu magnetycznego 
si´ wprost stworzona dla telewizji  ma- W latach siedemdziesiÄ…tych pami´ci umoÅ»liwiajÄ…ca "atwe i dyskretne utrwa-
gnetyczny zapis obrazu. Aby jednak ją rdzeniowe zosta"y zastąpione pó"prze- lanie ludzkich s"ów i dzia"ał
 rodzi py-
zastosowaç, inÅ»ynierowie musieli poko- wodnikowymi, sÄ… one jednak nadal pod- tania natury etycznej. NiezaleÅ»nie, czy
naç zasadniczÄ… trudnoĘç. stawowym rodzajem pami´ci masowej uÅ»yta w dobrym, czy w z"ym celu, pa-
Utrwalenie dÄ™wi´ku wymaga zareje- komputerów. W ostatnich latach prze- mi´ç drobin materia"u magnetycznego
strowania i odtworzenia sygna"ów o cz´- mys" komputerowy dokona" ogromnych jest znacznie bardziej obiektywna i nie-
stotliwoĘciach si´gajÄ…cych 20 kHz  czy- post´pów w zwi´kszaniu g´stoĘci zapi- zawodna niÅ» elektrochemiczny mecha-
li maksymalnej cz´stotliwoĘci, jakÄ… moÅ»e su na dyskach magnetycznych. Warstwy nizm ludzkiego mózgu.
us"yszeç cz"owiek. Sygna" wizyjny za- tlenku Å»elaza zosta"y zastÄ…pione przez RejestrujÄ…c wydarzenia, balansujemy
wiera jednak znacznie wi´cej informacji. bogate w kobalt stopy, wykazujÄ…ce lep- pomi´dzy poszukiwaniem prawdy a za-
Aby wywo"aç z"udzenie ciÄ…g"ego ruchu, sze w"aĘciwoĘci magnetyczne niÅ» tlen- chowaniem czyjejĘ prywatnoĘci. Cho-
system telewizji uÅ»ywany w USA (stan- ki. Ponadto w g"owicach czytajÄ…cych wy- ciaÅ» niektórzy mogÄ… twierdziç, Å»e na-
dard NTSC) wyĘwietla 30 kompletnych korzystuje si´ teraz nie zjawisko indukcji grywanie czy filmowanie ludzi bez ich
obrazów na sekund´ (w Europie i wielu elektromagnetycznej, lecz magnetorezy- wiedzy jest moralnie naganne, to jed-
krajach cz´stotliwoĘç ta wynosi 25 obra- stancyjne  zmienne pole zapami´tane nak zapis wideo pobicia Rodneya Kin-
zów na sekund´), z których kaÅ»dy sk"a- w warstwie magnetycznej moduluje re- ga uĘwiadomi" spo"eczeÅ‚
stwu, jak bru-
da si´ z kilkuset poziomych linii, kaÅ»da zystancj´ materia"u pokrywajÄ…cego g"o- talne bywajÄ… dzia"ania policji. W mniej
linia zaĘ z kilkuset drobnych punktów. wic´ [patrz: Mark H. Kryder,  Data- g"oĘnych sprawach systemy telewizyjne-
Zamiast przyspieszaç bieg taĘmy ma- Storage Technologies for Advanced go nadzoru pomog"y wykryç przypad-
gnetycznej, inŻynierowie konstruujący Computing ; Scientific American, paę- ki molestowania w niektórych oĘrod-
pierwsze magnetowidy sprytnie umie- dziernik 1987]. W rezultacie mimo ro- kach opieki i szpitalach. Systemy moni-
Ęcili g"owic´ nagrywajÄ…co-odtwarzajÄ…cÄ… snÄ…cej konkurencji ze strony noĘników torujÄ…ce w bankach i zak"adane za zgo-
na obracajÄ…cym si´ kole, aby zwi´kszyç optycznych (takich jak CD-ROM-y) tech- dÄ… sÄ…du pods"uchy bardzo cz´sto do-
wzgl´dnÄ… pr´dkoĘç ruchu g"owicy i ta- nika zapisu magnetycznego we wszyst- prowadzajÄ… przest´pców przed oblicze
Ęmy. Rozwiązanie to zastosowa" Ampex kich swoich formach (w tym hybrydo- Temidy, a tzw. czarne skrzynki rejestru-
w pierwszym komercyjnym magnetowi- wa, czyli dyski magnetooptyczne) jest jÄ…ce prac´ urzÄ…dzeÅ‚
pok"adowych w sa-
dzie wprowadzonym w roku 1956. Obec- ciągle zasadniczą metodą przechowy- molotach pozwalają na wyjaĘnienie
nie nagrywanie programów przed emisją wania elektronicznych informacji. przyczyn katastrof lotniczych.
jest zjawiskiem tak codziennym, Å»e jeĘli Dzi´ki nieustannemu udoskonalaniu Gdy to podsumujemy, musimy dojĘç
któryĘ jest nadawany na Å»ywo, podkreĘla sprz´tu powszechnego uÅ»ytku od lat do wniosku, Å»e wynalazek Poulsena
si´ to jako jego szczególnÄ… zalet´. pi´çdziesiÄ…tych spo"eczne zaintereso- z 1898 roku z pewnoĘciÄ… przyniós" wi´-
Wp"yw II wojny Ęwiatowej na rozpo- wanie technikÄ… zapisu magnetycznego cej dobra niÅ» z"a. ZdolnoĘç materia"ów
wszechnienie techniki zapisu magnetycz- stale wzrasta. Philips wprowadzi" na ry- magnetycznych do zapami´tywania da-
nego wykracza daleko poza Ęwiat prze- nek w roku 1963 kasety magnetofono- nych, utrwalania obrazów i dÄ™wi´ków
mys"u rozrywkowego. Wojenny wysi"ek we i w ciÄ…gu 20 lat pod wzgl´dem wiel- jest dla wspó"czesnego spo"eczeÅ‚
stwa
Stanów Zjednoczonych przyspieszy" tak- koĘci sprzedaŻy wyprzedzi"y one p"yty bezcenna. Sto lat temu Poulsen nie móg"
Å»e rozwój komputerów. Jedna z pierw- gramofonowe. Magnetowidy domowe- si´ nawet domyĘlaç, jak daleko idÄ…ce
szych takich maszyn  Whirlwind I opra- go uÅ»ytku pojawi"y si´ w latach siedem- konsekwencje pociÄ…gnie za sobÄ… skon-
cowywana w Massachusetts Institute of dziesiątych. DziĘ w przypadku licznych struowanie tego niedoskona"ego urzą-
Technology w latach czterdziestych filmów wi´ksze dochody uzyskuje si´ dzenia. DziĘ jednemu cz"owiekowi by"o-
i pi´çdziesiÄ…tych  by"a wyposaÅ»ona z wypoÅ»yczania wideokaset niÅ» z kino- by chyba trudno ogarnÄ…ç myĘlÄ… wszyst-
w tzw. pami´ç rdzeniowÄ…. Pami´ç ta wych projekcji. SprzedaÅ» kamwidów, kie nast´pstwa wynalazku  musia"by
mia"a postaç dwuwymiarowej matrycy które pojawi"y si´ w latach osiemdzie- si´ pewnie pos"uÅ»yç jakąĘ pami´ciÄ…
miniaturowych ferrytowych toroidów. siątych, oraz zainteresowanie magne- magnetyczną.
KaÅ»dy toroid móg" zostaç namagneso- tycznie kodowanymi kartami kredyto-
T"umaczy"
wany w kierunku zgodnym z ruchem wymi i bankomatowymi, inteligentnymi Zbigniew Jaworski
Informacje o autorze Literatura uzupe"niajÄ…ca
JAMES D. LIVINGSTON wyk"ada na Wydziale InŻynierii Materia"owej w Massachusetts MAGNETIC RECORDING. S. J. Begun; Murray Hill
Institute of Technology. Jest autorem Driving Force: The Natural Magic of Magnets (PoruszajÄ…- Books, 1949.
ca si"a: naturalna magia magnesów; Harvard University Press, 1996) i Electronic Properties of MAGNETIC RECORDING HANDBOOK. Marvin
Engineering Materials (Elektroniczne w"asnoĘci materia"ów technicznych; John Wiley & Sons, Camras; Van Nostrand Reinhold, 1988.
1998). Tytu" doktora fizyki stosowanej otrzyma" w Harvard University. Livingstone jest cz"on- MAGNETIC RECORDING: THE FIRST 100 YEARS. Red.
kiem licznych organizacji naukowych, w tym National Academy of Engineering, American Eric D. Daniel, C. Denis Mee i Mark H.
Physical Society oraz ASM International. Clark; IEEE Press, 1999.
ÂWIAT NAUKI StyczeÅ‚
1999 81