III.
BADANIE
OKOLICZNOŚCI
I PRZYCZYN
WYPADKÓW
PRZY PRACY
27
BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY
W toku programowania działań prewencyjnych ny wszystkich zgłoszonych wypadków śmiertelnych,
PIP, ukierunkowanych na ochronę zdrowia i życia za- ciężkich i zbiorowych, a następnie określa strategię
trudnionych, istotne znaczenie mają dane umożliwia- przedsięwzięć zapobiegawczych.
jące identyfikację obszarów największych zagrożeń W 2007 r. inspektorzy pracy zbadali okolicz-
zawodowych, tj. branż, miejsc, procesów, czynności, ności i przyczyny 2 516 wypadków przy pracy,
przy których dochodzi najczęściej do wypadków przy w tym 402 zbiorowych. W zdarzeniach tych urazom
pracy. Zgodnie z ustawowymi uprawnieniami, Pań- uległy 3 153 osoby, spośród których 593 poniosły
stwowa Inspekcja Pracy bada okoliczności i przyczy- śmierć, a 1 085 doznało ciężkich obrażeń ciała.
Wypadki przy pracy zbadane przez PIP
Liczba poszkodowanych w wypadkach
Rok Liczba zbadanych wypadków w tym:
ogółem
śmiertelnych ciężkich
ogółem 2 516 3 153 593 1 085
2007
w tym zbiorowych 402 1 039 86 133
ogółem 2 408 3 045 521 995
2006
w tym zbiorowych 414 1 051 80 102
ogółem 2 515 3 172 549 1 029
2005
w tym zbiorowych 413 1 070 76 129
y
ródło: dane PIP
Podobnie jak w poprzednich latach, ponad 90% iż świadczenie pracy przez osoby samozatrudnia-
poszkodowanych w wypadkach przy pracy, które jące się, zwłaszcza na placach budów, stało się
były przedmiotem analiz PIP, stanowili pracowni- w ostatnich latach powszechne, nie towarzyszy temu
cy. Na podstawie informacji uzyskanych od policji zjawisku istotny wzrost liczby zgłoszeń o wypad-
i prokuratury inspektorzy badali również wypadki kach (na co na pewno ma wpływ brak obowiązku
z udziałem osób o innym statusie zatrudnienia niż informowania PIP o zdarzeniach wypadkowych ww.
pracowniczy, w tym samozatrudniających się. Mimo podmiotów).
Status zatrudnienia poszkodowanych w wypadkach przy pracy zbadanych przez PIP
2007 2006
Liczba poszkodowanych Liczba poszkodowanych
w tym: w tym:
Status zatrudnienia
z ciężkimi z ciężkimi
ogółem ogółem
ze skutkiem ze skutkiem
obrażeniami obrażeniami
śmiertelnym śmiertelnym
ciała ciała
pracownicy 2 873 512 982 2 778 445 913
osoby samozatrudniające się 39 15 10 16 3 9
osoby wykonujące pracę na innej
241 66 93 251 73 79
podstawie niż stosunek pracy
y
ródło: dane PIP
W strukturze wiekowej poszkodowanych, w po- Istotne znaczenie przy ocenie skali tego problemu
równaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi, ma fakt coraz powszechniejszego stosowania krótko-
nie zaszły istotne zmiany  nadal najliczniejszą grupę terminowych umów o pracę. Blisko 40% ogólnej
stanowiły osoby z przedziałów wiekowych 19 29 liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy
i 40 49 lat. zatrudniano na podstawie umów o pracę na czas
Nie zmieniła się również struktura poszkodowa- określony, co nie sprzyja  zwłaszcza w małych zakła-
nych wg stażu pracy w zakładzie, w którym ulegli dach  trwałej poprawie warunków pracy.
wypadkom. Dominowały w dalszym ciągu osoby Wypadkom ulegały najczęściej osoby wykonujące
o stażu krótszym niż 1 rok. prace, przy których występuje najwyższy poziom ry-
SPRAWOZDANIE GIP Z DZIAA
ALNOŚCI PIP W 2007 r.
zyka zawodowego. Dominowali robotnicy budowlani przy tym wzrost udziału, w ogólnej liczbie poszkodo-
robót stanu surowego i pokrewni  12,5% (w ogólnej wanych, robotników budowlanych stanu surowego
liczbie poszkodowanych), kierowcy pojazdów  8,6% i pokrewnych  o ponad 4 pkt. proc. Osoby repre-
oraz robotnicy budowlani robót wykończeniowych zentujące wymienione zawody przeważały również
i pokrewni  5,6%. W stosunku do 2006 r. zauważa się wśród ofiar wypadków śmiertelnych.
Wykres 10. Poszkodowani w wypadkach Wykres 11. Poszkodowani w wypadkach
(wg wieku) (wg stażu pracy)
18 lat 19 29 30 39 40 49 50 59 60 lat
mniej niż 1 2 lata 3 5 lat 6 8 lat 9 15 lat
i poniżej i powyżej
1 rok
2007 2006 2005
2005
2007 2006 2005
 14,7% (poszkodowanych w wypadkach ogółem),
Poszkodowani w zbadanych przez inspektorów
kierowanie środkami transportu lub obsługa innych
wypadkach byli zatrudniani najczęściej w zakładach
urządzeń ruchomych z własnym napędem  12,7%,
należących do sekcji: przetwórstwo przemysłowe
praca narzędziami zmechanizowanymi i niezmecha-
 32,1% (ogólnej liczby), budownictwo  23,7%, han-
nizowanymi  10,2%, jazda środkami transportu w roli
del i naprawy  9,2%, transport, gospodarka magazy-
pasażera  9,9%, obsługa maszyn  podawanie i od-
nowa i łączność  6,5% oraz obsługa nieruchomości
biór (materiałów, wyrobów i półwyrobów itp.)  8,2%
i firm  5,9%.
oraz transport ręczny  6,3%.
W 2007 r., podobnie jak w poprzednich okresach
sprawozdawczych, najwięcej zbadanych przez PIP
Podobnie jak w poprzednich latach, niepokoi
wypadków miało miejsce przy produkcji  23,6%
fakt utrzymywania się wysokiego udziału  w ogól-
(ogółu zbadanych wypadków), na drogach publicz- nej liczbie zdarzeń  wypadków, które zdarzyły się
nych  21,1%, na budowach nowych obiektów  12,9% na drogach publicznych i placach budów. W przy-
oraz w miejscach prowadzenia rozbiórki, wyburzania padku dróg publicznych, gdzie urazom ulegają
i remontu starych obiektów budowlanych  8%. pracownicy wszystkich branż i zawodów, a także
Wypadki zbiorowe miały miejsce najczęściej na inni uczestnicy ruchu drogowego, możliwości od-
działywania prewencyjnego na pracodawców są
drogach publicznych  46,5% (zbadanych zdarzeń
tej kategorii); w dalszej kolejności znalazły się: miej- ograniczone. Sprowadzają się one praktycznie do
egzekwowania przepisów prawa pracy, zwłaszcza
sca produkcji  10,9%, tereny budowy nowych
w zakresie czasu pracy i profilaktycznych badań
obiektów  6,2%, miejsca prowadzenia rozbiórki, wy-
lekarskich; istota problemu tkwi jednak w dużym
burzania i remontu starych obiektów budowlanych
nasileniu i niewłaściwej organizacji ruchu kołowego
 5,7%.
oraz złym stanie dróg.
Do urazów śmiertelnych także dochodziło najczę-
ściej na drogach publicznych  23,9%, w miejscach
produkcji  12%, na terenach budowy nowych Najwięcej wypadków śmiertelnych miało miej-
obiektów  12%; w miejscach prowadzenia rozbiórki, sce podczas kierowania środkami transportu i przy
wyburzania i remontu starych obiektów budowlanych obsłudze innych urządzeń ruchomych z własnym
 9,6% oraz w kopalniach  7,1%. napędem  137 ofiar (co 4 poszkodowany w wypad-
Czynności wykonywane w trakcie pracy, przy ku śmiertelnym), przemieszczania się (chodzenie,
których dochodziło najczęściej w 2007 r. do urazów bieganie, wchodzenie na, schodzenie z, wchodzenie
to: poruszanie się (chodzenie, bieganie, wchodzenie do itp.)  104 oraz przy pracy narzędziami zmechani-
na, schodzenie z, wchodzenie do, wychodzenie z itp.) zowanymi i niezmechanizowanymi  65.
BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY
Wykres 12. Najczęściej poszkodowani wg zawodów w wypadkach ogółem (w %)
pracownicy usług ochrony
formierze odlewniczy, spawacze, blacharze, monterzy konstrukcji
mechanicy maszyn i urządzeń
robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni
elektrycy
kowale, hartownicy, ślusarze i pokrewni
robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie ogólnym
robotnicy budowlani robót wykończeniowych i pokrewni
kierowcy samochodów
robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni
0 2 4 6 8 10 12 14
2007 2006 2005
SPRAWOZDANIE GIP Z DZIAA
ALNOŚCI PIP W 2007 r.
Wykres 13. Najczęściej poszkodowani wg zawodów w wypadkach śmiertelnych
(w %)
robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni
operatorzy pojazdów wolnobieżnych i pokrewni
mechanicy maszyn i urządzeń
formierze odlewniczy, spawacze, blacharze, monterzy konstrukcji
górnicy i robotnicy obróbki kamienia
robotnicy budowlani robót wykończeniowych i pokrewni
kowale, hartownicy, ślusarze i pokrewni
elektrycy
robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie ogólnym
robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni
kierowcy samochodów
0 5 10 15 20
2007 2006 2005
BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY
Wykres 14. Udział poszkodowanych w ogólnej liczbie wypadków
 wg miejsca zdarzeń wypadkowych (w %)
teren leśny
środki transportu lądowego
pod ziemią  kopalnia
miejsce konserwacji i napraw
miejsce magazynowania
teren budowy  obiekt rozbierany, burzony, remontowany
teren budowy  obiekt w budowie
tereny komunikacji publicznej
miejsce produkcji
0 5 10 15 20 25 30
2007 2006 2005
SPRAWOZDANIE GIP Z DZIAA
ALNOŚCI PIP W 2007 r.
Wykres 15. Udział poszkodowanych w liczbie wypadków śmiertelnych  wg czynności wykonywanych
przez poszkodowanych w chwili wypadku (w %)
operowanie przedmiotami (wiązanie, opasywanie, ściskanie,
skręcanie, mocowanie, zawieszanie, unoszenie itp.)
operowanie przedmiotami (branie do rąk, chwytanie, trzymanie,
umieszczanie  w poziomie)
jazda środkami transportu w roli pasażera
transport ręczny (podnoszenie, opuszczanie, ciągnięcie, pchanie,
przenoszenie itp.)
obecność człowieka w strefie zagrożenia
obsługiwanie maszyn (uruchamianie, zatrzymywanie, podawanie,
odbiór materiałów, wyrobów itp.)
prace narzędziami zmechanizowanymi i niezmechanizowanymi
poruszanie się  chodzenie, bieganie, wchodzenie na,
schodzenie z, wchodzenie do, wychodzenie z, itp.
kierowanie środkami transportu lub obsługiwanie innych
urządzeń ruchomych z własnym napędem
0 5 10 15 20 25
2005
2007 2006
W okresie sprawozdawczym wśród wydarzeń
Inspektorzy pracy szczegółowo analizują zdarze-
powodujących wypadki dominowały: utrata kontroli
nia prowadzące do urazów i na tej podstawie ustalają,
nad środkiem transportu lub obsługiwanym sprzę-
czy pracodawca zastosował adekwatne do przyczyn
tem ruchomym  604 poszkodowanych ogółem,
wypadków środki prewencyjne.
BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY
upadek osoby z wysokości na niższy poziom (ze
W kategorii wypadków śmiertelnych zwraca uwagę
stałych elementów budynków  dachy, tarasy, okna
stosunkowo wysoki udział urazów związanych z poru-
itp.; rusztowań, pomostów roboczych, drabin itp.)
szaniem się i obecnością w miejscu zagrożenia. Są
 437, uderzenie przez spadający czynnik (elementy
to czynności, przy których o stopniu bezpieczeństwa
konstrukcji budynków, maszyn i urządzeń; materiały,
decyduje przede wszystkim zachowanie pracujących.
narzędzia itp.)  239.
Wykres 16. Poszkodowani w wypadkach ogółem  wg wydarzeń powodujących najwięcej urazów (w %)
wybuch
ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się czynnika  na tym
samym poziomie
obecność człowieka w strefie zagrożenia
poślizgnięcie się, potknięcie się, upadek osoby  na tym samym
poziomie
pochwycenie lub odrzucenie osoby
utrata kontroli nad maszyną lub obrabianym materiałem
uderzenie przez upadający z góry czynnik (ześlizgnięcie się,
upadek, załamanie się czynnika)
upadek osoby z wysokości na niższy poziom
utrata kontroli nad środkiem transportu lub obsługiwanym
sprzętem ruchomym
0 5 10 15 20 25
2007 2006 2005
SPRAWOZDANIE GIP Z DZIAA
ALNOŚCI PIP W 2007 r.
Wykres 17. Poszkodowani w wypadkach śmiertelnych  wg wydarzeń powodujących najwięcej urazów
(w %)
poślizgnięcie się, potknięcie się, upadek osoby  na tym samym
poziomie
wciągnięcie w dół (ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się
czynnika materiałowego  do dołu)
pochwycenie lub odrzucenie osoby
ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się czynnika  na tym
samym poziomie
utrata kontroli nad maszyną lub obrabianym materiałem
wybuch
odchylenie związane z elektrycznością  porażenie prądem
obecność człowieka w strefie zagrożenia
uderzenie przez upadający z góry czynnik (ześlizgnięcie się,
upadek, załamanie się czynnika)
upadek osoby z wysokości na niższy poziom
utrata kontroli nad środkiem transportu lub obsługiwanym
sprzętem ruchomym
0 5 10 15 20 25 30
2007 2006 2005
BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY
W stosunku do poprzednich okresów sprawoz-  niewyposażenie pracowników w środki ochro-
dawczych, w ogólnej strukturze wydarzeń prowadzą- ny indywidualnej lub niewłaściwy dobór tych
cych do urazów   nie zaszły istotne zmiany. środków  4,5%;
Podobna, jak w poprzednich latach, była również  niedostateczne przygotowanie zawodowe
struktura wydarzeń prowadzących do urazów śmier-
pracownika, w tym brak wymaganych upraw-
telnych.
nień kwalifikacyjnych  4,4%;
Przyczyny ludzkie
 nieprawidłowe zachowanie się pracownika,
W ogólnej liczbie ujawnionych przyczyn wypad-
w tym spowodowane: zaskoczeniem niespo-
ków znaczący udział miały przyczyny organizacyj-
dziewanym zdarzeniem  13,8%, niedosta-
ne  38,7%. Przyczyny ludzkie, definiowane jako
teczną koncentracją na wykonywanej czyn-
wynikające ze stanu psychofizycznego i zachowań
ności  11,5%, lekceważeniem zagrożenia
człowieka, stanowiły 50%, a techniczne (związane
(brawurą, ryzykanctwem itp.)  8,9%;
w szczególności ze stanem maszyn, urządzeń i na-
 niewłaściwe samowolne zachowanie się pra-
rzędzi oraz zastosowanych technicznych środków
cownika, w tym: wykonywanie czynności bez
ochronnych)  11,3%.
usunięcia zagrożenia  4,3%; wejście, wjecha-
nie w obszar zagrożony bez upewnienia się,
Natomiast struktura przyczyn wypadków śmier-
że nie ma niebezpieczeństwa  3,6%; prze-
telnych była następująca: organizacyjne  40,3%,
chodzenie, przejeżdżanie lub przebywanie
ludzkie  51,2%, a przyczyny techniczne  8,5%. Na
w miejscach niedozwolonych  3%;
układ ten wpłynął udział wypadków śmiertelnych
 niewłaściwe posługiwanie się narzędziami
zaistniałych na terenach komunikacji publicznej;
(urządzeniami), w tym: niewłaściwe ich za-
w omawianej grupie zdarzeń zwykle mniejszy jest
bezpieczenie (niewyłączenie napięcia, nie-
udział przyczyn technicznych.
zaciągnięcie hamulca itp.)  2,5%; używanie
Do powtarzalnych przyczyn wypadków przy pra-
narzędzi (urządzeń) nieodpowiednich do da-
cy należały:
nej pracy  1,7%, używanie narzędzi i obsługa
Przyczyny techniczne
urządzeń podczas przebywania osób w strefie
 brak lub niewłaściwy dobór oraz stan osłon
zagrożenia  1,7%;
i urządzeń ochronnych (zabezpieczeń m.in.
 nieużywanie sprzętu ochronnego (środków
przed zetknięciem ze stwarzającymi zagroże-
ochrony indywidualnej i zbiorowej) przez pra-
nia ruchomymi elementami maszyn, urządzeń
cowników  5,7%;
i narzędzi; uderzeniem przez wyrzucane sub-
 stan psychofizyczny pracownika, niezapew-
stancje, materiały i przedmioty; wybuchem,
niający bezpiecznego wykonywania pracy,
zetknięciem z powierzchniami o skrajnych
w tym: spowodowany spożyciem alkoholu
temperaturach; porażeniem prądem elek-
 2,8%, zmęczeniem  1,6%.
trycznym) oraz pozostałych środków ochrony
zbiorowej  44,4% w grupie przyczyn tech-
nicznych;
W wyniku kontroli, których celem było badanie
 niewłaściwa stateczność urządzenia (brak
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, in-
zabezpieczeń przed przewróceniem, zmianą
spektorzy pracy wydali łącznie 3 332 decyzje, w tym
położenia itp.)  11,5%;
416 wstrzymania prac  w związku z występowaniem
 niewłaściwe układy sterowania, elementy ste-
bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia i życia pracow-
rownicze, a także urządzenia sygnalizujące
ników. Inspektorzy skierowali ponadto  w 1 237 wy-
powstawanie zagrożeń  8,1%;
stąpieniach pokontrolnych  łącznie 3 569 wniosków,
 niewystarczająca wytrzymałość czynnika ma-
zalecając usunięcie stwierdzonych naruszeń prawa,
terialnego  6,3%;
w tym dotyczących uchybień mających wpływ na
 ukryte wady materiałowe  5,9%;
zaistnienie badanych wypadków. W związku z ujaw-
Przyczyny organizacyjne
nieniem wykroczeń przeciwko prawom pracownika,
 brak nadzoru nad pracownikami  12,7%;
inspektorzy nałożyli na 1 039 osób mandaty karne
 tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad
na łączną kwotę 1,12 mln zł. Skierowali także 210
bezpiecznej pracy  11,4%;
wniosków do sądów grodzkich o ukaranie winnych
 brak lub niewłaściwe instrukcje bezpiecznej
popełnienia wykroczeń.
pracy  9,7%;
W 35 przypadkach inspektorzy zawiadomili orga-
 dopuszczanie do wykonywania pracy pra-
ny prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestęp-
cowników bez przeszkolenia lub niewłaściwie
stwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę
przeszkolonych w zakresie bezpieczeństwa
zarobkową.
i higieny pracy  9,5%;
SPRAWOZDANIE GIP Z DZIAA
ALNOŚCI PIP W 2007 r.
Wykres 18. Struktura przyczyn wypadków śmiertelnych (w %)
wady materiałowe czynnika materialnego
niewłaściwe wykonanie czynnika materialnego (użycie mat.
zastępczych, niedotrzymanie wymag. parametrów techn. itp.)
niewłaściwa eksploatacja czynnika materialnego (brak napraw,
konserwacji itp.)
nieużywanie sprzętu ochronnego przez pracownika (środki
ochrony indywidualnej i zbiorowej itp.)
niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym lub jego
brak (narzędzia, maszyny, materiały itp.)
niezapewniający bezpiecznego wykonywania pracy stan
psychofizyczny pracownika
niewłaściwa organizacja stanowiska pracy
wady konstrukcyjne lub niewł. rozwiązania techniczne
i ergonomiczne czynnika materiałowego
niewłaściwe, samowolne zachowanie się pracownika
(przebywanie w miejscach niedozwolonych, wyk. pracy bez
usun. zagrożenia itp.)
nieprawidłowe zachow. się pracownika, spowod. nieznajom.
zagrożenia, tempem pracy, brakiem przeszkolenia bhp itp.
niewłaściwa ogólna organizacja pracy
0 5 10 15 20 25 30 35
2007 2006 2005
BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY
Wykres 19. Najczęstsze uchybienia w zakresie zgłaszania i rejestracji
zdarzeń wypadkowych  wg wielkości zatrudnienia (w %)
wprowadzanie zmian w miejscu wypadku bez uzgodnienia
z inspektorem pracy lub innym organem
nieterminowe sporządzenie statystycznej karty wypadku GUS
nieprawidłowe sporządzenie statystycznej karty wypadku GUS
niesporządzenie statystycznej karty wypadku GUS
niezarejestrowanie wszystkich wypadków
niezgłoszenie wypadku przez przełożonego
osoby poszkodowanej
zgłoszenie wypadku przez poszkodowanego
w odległym terminie
0 5 10 15
do 9 10 49 50 249 250 i więcej
SPRAWOZDANIE GIP Z DZIAA
ALNOŚCI PIP W 2007 r.
Wykres 20. Nieprawidłowości w zakresie prowadzenia postępowania powypadkowego
wg wielkości zatrudnienia (w %)
Rok 2007 Rok 2006
niezastosowanie przez pracodawcę środków
i wniosków profilaktycznych
ustalenie środków
i wniosków profilaktycznych
nieadekwatnych do przyczyn wypadku
nieokreślenie środków i wniosków
profilaktycznych
niedotrzymanie 5-dniowego terminu
zatwierdzenia protokołu powypadkowego
przez pracodawcę
brak w treści protokołu powypadkowego
informacji nt. przyczyn opóz
nień
w dochodzeniu  przekroczenie
14 dni od zawiadomienia o wypadku
niewłaściwy skład zespołu powypadkowego
ustalenie innych przyczyn wypadku niż
wynikające
z analizy inspektora pracy
ustalenie tylko części przyczyn wypadku
ustalenie tylko okoliczności wypadku
przystąpienie do ustalania okoliczności
i przyczyn wypadku z nieuzasadnioną zwłoką
nieprzystąpienie do ustalania okoliczności
i przyczyn wypadku lub niesporządzenie
protokołu powypadkowego
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
do 9 10 49 50 249 250 i więcej
BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY
W 2007 r. kontynuowano kontrole przestrzegania sowych i wprowadzania nowych form oddziaływania
przez pracodawców przepisów rozporządzenia Rady prewencyjnego, w tym zwłaszcza opartych na ocenie
Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania ryzyka zawodowego. Praktycznie każdy wypadek jest
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz konsekwencją braku lub niewłaściwej oceny tego
sposobu ich dokumentowania, a także zakresu in- ryzyka; po każdym zdarzeniu wypadkowym powinna
formacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy
mieć miejsce ponowna ocena, z uwzględnieniem me-
pracy. Kontrole przeprowadzono u 2 014 pracodaw- chanizmu prowadzącego do urazu oraz weryfikacja
ców, zatrudniających łącznie 536,6 tys. pracowników.
przyjętych do stosowania środków prewencyjnych.
Przeanalizowano także 7 032 dokumentacje, w tym
dotyczące 444 zdarzeń nie uznanych za wypadki
W dokumentacji powypadkowej nie zawsze
przy pracy.
uwzględniane są wszystkie przyczyny, w tym o istot-
nym znaczeniu dla profilaktyki. Zespoły powypadko-
Jak wynika z kontroli PIP w 2007 r., skala niepra-
we miały problemy z rekonstrukcją mechanizmów
widłowości w zakresie przestrzegania postanowień
zdarzeń w układzie przyczynowo-skutkowym i iden-
ww. rozporządzenia utrzymywała się na poziomie
tyfikacją przyczyn. Wątpliwości budziły także dobór
zbliżonym do lat poprzednich.
i realizacja środków profilaktycznych. Pracodawcy
Nadal najwięcej nieprawidłowości dotyczyło
często poprzestawali na rozwiązaniach niewymaga-
sporządzania kart statystycznych GUS i zgłaszania
jących zbyt wysokich nakładów i nieprzynoszących
organom PIP wypadków przy pracy, głównie w mi-
trwałych efektów prewencyjnych.
kroprzedsiębiorstwach. W ocenie inspektorów, za-
sadniczymi przyczynami występowania ww. uchybień
są: brak znajomości wśród pracodawców przepisów
W ocenie inspektorów PIP, opisanym zjawiskom
prawa pracy, niedoskonały  oparty na zlecaniu
sprzyja niezadowalający poziom kultury bezpieczeń-
usług podmiotom spoza firmy  system realizacji
stwa, deficyt stałych miejsc pracy, a także często nie-
w tej grupie firm zadań w dziedzinie bezpieczeństwa
odczuwalne dla pracodawców skutki ekonomiczne
i higieny pracy. Na podstawie ustaleń inspektorów
wypadków. Dochodzenia powypadkowe niejednokrot-
pracy można wywnioskować, że obowiązująca od
nie traktowane są jedynie jako wymóg umożliwiający
kilku lat w Polsce nowa karta statystyczna wypadku
poszkodowanym ubieganie się o świadczenia odszko-
GUS (odpowiadająca wymaganiom Biura Statystycz-
dowawcze z ZUS, a nie jako procedura prowadząca do
nego Wspólnot Europejskich  Eurostat) ciągle spra-
poprawy bezpieczeństwa pracy. U wielu pracodaw-
wia pracodawcom duże trudności.
ców ocena ryzyka zawodowego ma często charakter
Tak jak w ostatnich latach, inspektorzy pracy
czysto formalny i nie jest instrumentem prewencji.
ujawnili również wiele powtarzających się nieprawi-
W związku z tym istnieje potrzeba kontynuacji kontroli
dłowości w prowadzonych przez pracodawców do-
oraz działań prewencyjnych w zakładach charaktery-
chodzeniach powypadkowych.
zujących się największym nasileniem zagrożeń wy-
W dalszym ciągu pracodawcy ujawniają jedynie
padkowych (zwłaszcza budownictwo; wybrane działy
część przyczyn wypadków oraz niejednokrotnie
przetwórstwa przemysłowego, m.in.: produkcja drew-
dokonują wyboru nieadekwatnych do tych przyczyn
na i wyrobów z drewna, produkcja wyrobów z metali,
środków profilaktycznych. Wyniki kontroli wskazują
przetwórstwo tworzyw sztucznych)  ze szczególnym
jednoczesnie, że pracodawcy nie ujawniają zwykle
uwzględnieniem problematyki oceny ryzyka zawodo-
przyczyn technicznych i organizacyjnych, obawiając
wego.
się  zdaniem inspektorów pracy  odpowiedzialności
Państwowa Inspekcja Pracy nadal będzie upo-
za zaniedbania własne i podległych im osób kierują-
wszechniać, zwłaszcza w zakładach zatrudniających
cych pracownikami oraz konieczności inwestowania
poniżej 50 pracujących, informacje i materiały dot.
w poprawę warunków pracy. Najwięcej uchybień
zasad prowadzenia dochodzeń powypadkowych,
stwierdzono także i w tym przypadku w małych za-
kwalifikacji zdarzeń wypadkowych, treści przepisów
kładach.
prawnych, wzorów dokumentów.
Organizacjom pracodawców, związkom zawodo-
* * *
wym, pracownikom służby bhp, przedstawicielom
Wyniki kontroli, mających na celu badanie oko- nauki, a także mediom  udostępniane będą opraco-
wania analityczne nt. zbadanych przez PIP zdarzeń
liczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz ocenę
działań zakładowych zespołów powypadkowych, wypadkowych, z uwzględnieniem m.in. problematyki
wskazują na konieczność kontynuowania dotychcza- społecznych kosztów wypadków przy pracy.