Skala Glasgow: Oczy: 1-nie otwera 2-na ból 3-na polecenie 4-spontan
Reakcja słowna: 1-nie mowi 2-dźwieki 3-nie na temat 4-splątanie 5-logika
Ruch: 1-nie rusza 2-patWp odm 3-patZg odk 4-ból 5-lokaliz 6-normalne
przytomnosc: 15-13- łagodne 12-9-umiarkowane 8(wskaz do intub)-6-brak przyt 5-odkor 4-odmóż 3-death
dzieci(<4rż): Oczy-j.w. Słowna:2-pobudzenie 3-niespokojne 4-płacz 5-ok Ruch-j.w.
Skale czerniaka: Clarka - zaawansowania histo w nablonku Breslova-zaawans histo w głęb naciekania
Skala Ohngrena - rokowania (gł zatok) w lokalizacji przed-dol(lepiej) lub tyl-gór(gorzej) wzgl linii Ohngrena
N1-po1,ta str<3cm 2a-po1,ta str<6cm 2b-mnog,ta str<6cm 2c-obu/2ga str<6cm 3->6cm
G1- wyosko zróżnicowany 2-średnio zróżnicowany 3-słabo zróżnicowany X-nie da sie ocenic
szpiczak mnogi:plasmocyty(biopsja, szpik ponad 15%),Bence-Jones w moczu(nerka szpiczak),mapa geograf L:pal r+c
guz Ewinga - z mezenchymy szpiku, cebula radio+chema
miesaki daja przerzuty glownie droga naczyn krwionosnych, rzadko do wezlow, lecz chir lub skojarzone
osteosarcoma- najczesciej przy Pagecie, zwyrodnieniach. Ból!,^fosfataz, ?Codmana-uniesienie okostnej,słońce,cebula
st rak szczeki:1nie przekracza scian zatok 2poza sciany zatok, nie przekr pośrodk 3za pośrodk 4rozlegle i odlegle m
leczenie 1. czesciowa resek szczeki z zachow. dna oczodolu 2. całk resek szcz+oczo+sitow 3.chir+radio 4.paliatyw
rak ślinianki - poraz n7, bole skroni, szczekoscisk sialografia=amput przewodow L:margines +Jewdynski-Crile
czerniak - nienablonkowy, barwnikowy, permeacja(satelit),chłonne i krwio
przerzuty raka zatoki: wezly podbrodk, podzuch, zagardlowe, glebokie szyji OBJ:posoka,rozchw,łzaw,exoft,bol policz
skóra: podstaw, j.u./wargi-płasko
rak jezyka - L t1,t2= radio/chir, n0-oberve, n1,n2-J-C+przeciwne czynnosciowe(bez tet szyj, scm i nerwow)
marginesy: baso 0,5-1 spino 1-2 melano 3-6
jewdynski-Crile: wezly nadgnyk+dol podzuch(ślin,tk łącz i tłusz)+ż szyj ZiW+wezly szyj pow i głę+platys+scm+ło-gn
antrotomia Denkera - wstep do radio w nieoperacyjnym raku szczeki
chir lecz: płasko, gruczoło, ślinianek, mięsaki, nerwowe, czerniaki
brachyterapia (śródtkankowe lecz radem) - rak policzka, dna j.u., ruchomej czesci jezyka
radioterapia: guzy limf, siateczk-śródbłonk, szpiczak, Ewing, lity, anaplastyczny, podstawo(rzadko)
wsk do chemii: ziarnica złośliwa, chłoniaki, mięsak rhabdo, Ewing szczek.
p/wsk do chemii(skala Karniowskiego): gruzlica pluc, wrzody zoladka i 12cy, nWąt, leukopenia, skazy
immunoterapia: chłoniaki, szpiczak, mózgu, Burkitt, Kaposi, czerniak
naczyniak jamisty roznicujemy z: torbiela, szkliwiakiem, ziarniniakiem naprawczym, guzem olbrzymiokomorkowym
pierwotny rak zuchwy: resztki nablonka rozwojowego
leukoplakia III stop.-> r.in situ
zmiany osteolityczne- bisfosfoniany
leczenie raka j.ustnej- radio + chem+ zabieg
rak wargi najczesciej M 50-70rż, od razu caly wycinek
g Stewarta-rak śluz-naskór,płat pow przyusz,hi-gr(wznowy,przerz krw,chł)lo-gr(rzadko przerz chł) lub zębopo w żuch
atraumatyczne = dobry dostęp
ZJO: parestezje, ogranicz odwodzenia, asymetria, krw z nosa
ZJSO - zjo ze złamaniem dna oczodolu
Le Fort 2: obrzek, wydluzenie i cof środka twarzy, krwiaki okular, krew z nosa
ZIWK 1str: zaburz zgryzu, zgryz otwarty po str przeciwnej, krzyzowy po tej samej
ZIWK 2str: zgryz otwarty calkowity
LeFort 3: krwiak okularowy i krew z nosa, opadniecie galek ocznych
Zlamanie zuchwy najrzadziej dziobiasty najczesciej trzon w klach
surowica = antytoksyna = uodpornienie bierne
szczepionka = anatoksyna = uodpornienie czynne
ZJS: parestesje, asymetria, ograniczenie odwodzenia, krew z nosa
triada ZIDO: po2ne widzenie, enoftalmia, zaburznie czucia podoczodolowego
pseudoptoza statyczna: pamieszczenie przyczepu wiezadel powiek
xantoma - żółtak, z cholesterolem, nalezy do włokniakow, na szyji albo skorze
kostniaki - w kosci zbitej/gabczastej, w szczece, zuchwie, zatokach, pokrywie czaszki, powoduja bole, parestezje
abrikosoff - w jezyku i wardze, z oslonek nerwowych,nienablonkowy łag
kostniwiak - rzadki, zebopochodny, 4 typy, na wyrosku, w kolicy zeba, rosnie duzy. Wymaga chirurgi, czasem resekcji
nadziaslak - zapalno-rozrostowe guzopodobne, wywodzi sie z przyzebia, mezenchymalny [epulis ]
chrzestniakowatosc - szczegolnie zdolna do metaplazji zlosliwej, ogniska zwpanien, ssż
Gorlin-goltz - mnogie torbiele, raki podstawne, nieprawidlowa gosp Ca-PO4
Melkerson-Rosenthal - bruzdowaty jezyk, porazenie 7, obrzek twarzy
Recklinghausen - rozsiana nerwiakowłokniakowatosc
promienica - leczenie 6-8 tygodni, usuniecie blizn najwczesniej po 6 miesiacach
ropniak woreczka łzowego - niedrożnośc przewodu nosowo-łzowego
ropniak na twarzy: woreczek łzowy i staw skroniowo- żuchwowy, i zatoka szczękowa
Co nie powoduje wzrostu ciśnienia śródczaszkowego - wodniak mózgu
Co nie powoduje diplopii - odma oczodołu bez czegośtam
jaka czesc zeba anajduje sie w swietle torbieli zawiazkowej-korona
ktore kom zapamietuja trucizny-limf T
Złam przed dołu: krwiaki okularowe uszkodz nerwu 1 i 2 wyciek płynu m-r
Złam środ dołu: przerw błony bębenkowej przemieszczenie kosteczek porażenie nerwu 7
Złam tyl dołu: całkowita głuchota porażenie n. 7 wyciek krwi i płynu z ucha/przez trąbkę do gardła Battleła
? Cushinga- występuje przy ^ciś wewczasz = ?akcji serca ? ciś tet ? oddechu
Wskaz monit ciś śrczasz: Glasgow<8,obrzęk mózgu,narastajacy,brak odp leki p/obrzęk,planowane spiączki barbitur
Odma wewczasz
powietrze w jamie, wskutek złamania z rozerwaniem opony twardej, oczodołu, powikłań pooperac
wrzód Cushinga- stresowy, powstaje 5 h po urazie, podawanie inh pompy H+ może przeciwdziałać jego powstaniu
wytrzeszcz tętniacy = przetoka szyj-jamista (+szumy, przekrwienie, po2ne widz, bóle, ?ostrości i ? ruch oka)
z.Schwartza- Barttera
objawia się przewodnieniem
zespół SJADH( zatrucie wodne,nudy,osłab,padaka,wzrost ADH)
z Hornera: zwężenie źrenicy cofnięcie gałki ocznej opadanie powieki
z Marcus- Gunn- przy uszkodzeniu siatkówki lub samego nerwu wzrokowego, źrenica nie reaguje na światło
Przez szczelinę oczodołową górną przechodzą nerwy czaszkowe:III IV V-1 VI
Szczel oczod dolna: m-y skrz więk klin a szczęką,łączy dół skrz-podn, z którego wnika do oczodołu n jarzmowy( V2)
z Szczel ocz gór: unieruchomienie gałki, zez rozbież, rozszerz źren, ? ostrości zaburzenia czucia , wytrzeszcz
z stozka oczodolowego - z szczel ocz gor + slepota (n.2)
otwór n II= w skrz mniej klin przyśr od szcz o gór[n.II,t ocz,wianek m prostych,skoś gór,dźwig pow gór = szczyt stoż]
szyna Tigerszteda - 1,5mm alu drut, co 1cm pętle na gumy, mocuje sie ligaturami drucianymi
Gunninga 2 płyty połączone wałami bocznymi, +proca brodkowa
Adams - szyna+dolny brzeg oczodolu/boczny/gorny+funda 4 tygodnie
mucocele - sluzowiak (torbiel) w zatoce, na tle przewl zap przewodu slinianki - obj zachodzacego slonca
ranula - żabka - torbiel zastoinowa podjezykowej wyłuszczenie/marsupializacja
guz Kutnera - twardniejące zapalenie śl podżuch (róznic z guzem)
miesak Kaposiego- z wir opryszczki lub związ z HIV przypomina nacieczonego naczyniaka najczesciej w przedsionku
guz Wartina - ślinianek, cystadnoma papilare lymphomatosum, gorący guzek w scyntygrafii, łagodny, hamartoma
tumor mixtus - z nabłonka i mezenchymy, miejscowo złośliwy, powoli rosnie, skora ok, dolna przyusz, żuchwa i jezyk
leukoplakia 1zmęt.2oapl.-profilak 3.wyniosle/nadżerki.4.białe wyrosla,owrzo-własciwe przedrak, chir marg/laser/krio
leukoplakia: policzki->dno->podniebienie->wargi 30% w raka
przewlekle zapalenie zatok - pogrubienie ścian
na pograniczu przednowo-rak: Bowen(mnogie białe brodawki), Queyrat, skora pergamin i barwnikowa, rogow ciemne
Własciwe przedrak: Leukoplakia, choroby warg, nadzerki i owrzodzenia
Predysp do raka: Brodawczakowatosc, Neopl łag, toribele, przewl ziar zwóknienia, Plummer-Vinson, Liszaj Wilsona
półzłosliwe: tumor mix, szkliwiak, śluzak(myxoma), chrzęstniak, mieśniak gładkokom(leyomyoma)
zło nienabł: mięsak, kimforetikul, szpiczak, czerniak
łag nabłon: brodawczak, gruczolak, cystadenoma
łag nienabł: włokniak, tłuszczak, kostniak, mięsniak, nerwiak, Schwannoma, abrikosof
zębopochodne łag: zębiak, kostniwiak,szkliwiak(miejsc), śluzak
zebopochodne zło: szkliwiak zło, pierwotny śródkostnyt rak(płaski), szkliwiakowaty mięsak, mięsakorak
wycinka nie pobieramy z: czerniaka, naczyniaków, głębokich zmian
allgover - wskaznik wstrzasu częstosci serca do cisnienia tetniczego skurczowego <1 (normalnie 60:120 = 1/2)
jesli nei ma zaburzen symetri w złamaniu sciany bocz i tylnej zatok szczek - nie operujemy
podwiązac mozna tylko tęt szyj ZEW
wskaz operacji wyr kłykc - >20stopniowe przechylenie (nie u dzieci), gałąź skrocona o 6mm, ogranicz odwodzenie
wyrostki dziobiaste widoczne na Watersie
z piszczeli wióry a nie przeszczepy pełnej grubosci, z biodra pelna grubosc , lub tez wiory ale mniej
bg: ZCO bd: ZIDO, ZJO, ZJSO cg: ZCON cd: DON, PGMT
wezly chlonne: 2 głęb szyji gorne 3 środk 4 dolne 5? tęt szyjnej gorne, ś i dol 6okol środk szyji 7 śródp gór
rokowanie wezlow: 1pietro ok 2-3 średnie 4-5 złe 6-7 tragedia
wstrząsnienie - vegetta, niepamiec wsteczna, utrata przytomnosci do 6h w zw z tworem siatkowatym
stłuczenie - zmiany strukturalne, śpiączka, odmóżdżenie, padaka, powikłaniem jest obrzek mozgu lub krwiaki
krwiak nadtward - utrata swiadomosci kilka dni po urazie, przerwa jasna, rozsz źre po tej str, soczewka RTG
krwiak podtward - my twarda a pajęczą, niedowlad polowiczy, żyly mostkowe, zaburz mowy, chodu(0-2-10dni)
krwiak podpajeczyn - rodzaj UDARU, my pajęcza a miękką, ból!!!, vegetta, utrata przytomnosci
zawał mózgu = UDAR niedokrwienny
operacja Obvegesera-Dalponta - strzalkowe przeciecie zuchwy w leczeniu morfolog pro/retrogenii
cofanie zuchwy jest ryzykiem bo zwęża drogi oddechowe
martwica powieziowa - paciorkowcowa, prowadzi do zgonu
po 24h od polaczenia ust zatoowego trzeba zrobic rewizje zatoki
klinda ponizej 1200 dziala statycznie, im wieksza dawka tym szybsza eliminacja
w tkankach zakrazkowych - szczelina skalisto-bebenkowa z n. usz-skron, tet i ż bebenkowa, wiezadlo mloteczka
zapalenie wspolczulne moze isc po nerwie wzrokowym (z 1 oka na drugie)
ewisceracja - usuniecie ciala szklistego
enukleacja - usuniecie galki ocznej
egzoteracja - usuniecie calej zawartosci oczodolu
szkliwiak desmoplastyczny - marmurkowy obraz w rtg, czesciej w szczece
angiogeneza w nowotworach nie tworzy miesniowki naczyn
po radio moze byc utrudnione gojenie, zakrzepowe zapalnie lub osteoradionekroza