10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Ewidencja niskocennych składników
majątku w księgach rachunkowych
W przypadku zatem uznania niskocennego składnika majątku o wartości początkowej
Jednostki na potrzeby działalności gospodarczej zakupują także składniki
niższej niż 3.500 zł za środek trwały, jest on objęty ewidencją bilansową. Wartość netto
majątku o niewielkiej wartości początkowej. Istnieją sposoby uproszczenia
ewidencji takich składników, które uwzględnia się zarówno dla celów bilan- tego środka po zastosowaniu uproszczenia polegającego na jednorazowym odpisie amorty-
zacyjnym wynosi 0. Nie będzie on więc ujawniany w aktywach w bilansie, ale informacje
sowych, jak i podatkowych.
m.in. o jego wartości początkowej i umorzeniu będą wykazywane w informacji dodatkowej
Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie (dodatkowych informacjach i objaśnieniach). Ponadto informacje o tym środku zawierać
ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone będzie szczegółowa ewidencja środków trwałych prowadzona przez jednostkę.
na potrzeby jednostki. Tak stanowi definicja określona w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o ra- Środki trwałe jednorazowo zamortyzowane w momencie przekazania ich do używania
chunkowości. Ustawa o rachunkowości nie określa dolnej granicy wartości środków podlegają inwentaryzacji w drodze spisu z natury (art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunko-
trwałych. wości). Mimo że ich wartość księgowa wynosi 0, stanowią one środki trwałe.
Jednostka może natomiast w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stoso- W momencie przeznaczenia do likwidacji środka trwałego zamortyzowanego jednora-
wać uproszczenia, jeżeli nie wywierają one istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne zowo dokonuje się następujących zapisów:
przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Wynika to a) zamortyzowana wartość początkowa
z art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Podejmując decyzję o uproszczeniu ewidencji  Wn konto 07  Odpisy umorzeniowe środków trwałych ,
księgowej kierownik jednostki powinien ocenić przydatność uproszczenia w warunkach  Ma konto 01  Środki trwałe ,
danej jednostki i skutki jego stosowania. b) koszty poniesione przez jednostkę w związku z likwidacją środka trwałego
W ustawach o podatku dochodowym zapisano następujące ułatwienia w rozliczaniu  Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
niskocennych składników majątku:  Ma konto 30  Rozliczenie zakupu .
 podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, których Do czasu faktycznej (fizycznej) likwidacji środka trwałego, jego wartość początkowa
wartość początkowa nie przekracza 3.500 zł, jednorazowo w miesiącu oddania do powinna być ujęta w ewidencji pozabilansowej.
używania tego środka trwałego albo w miesiącu następnym (art. 22f ust. 3 ustawy
Niskocenne składniki majątku uznane za bezpośredni koszt
o pdof oraz art. 16f ust. 3 ustawy o pdop),
 podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku Jeżeli jednostka zdecyduje o odnoszeniu niskocennych składników majątku o wartości
spełniających warunki dla środków trwałych, których wartość początkowa nie prze- początkowej niższej niż 3.500 zł i okresie użytkowania dłuższym niż rok bezpośrednio
kracza 3.500 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzy- w koszty, ewidencja nabycia i przekazania do używania takich składników aktywów będzie
skania przychodów w miesiącu oddania ich do używania (art. 22d przebiegać zapisami:
ust. 1 ustawy o pdof oraz art. 16d ust. 1 ustawy o pdop). 1. Faktura VAT dokumentująca zakup
składnika majątku i ewentualnie inne po-
Uproszczenia w ewidencji niskocennych składników
niesione koszty bezpośrednio związane
majątku
z nabyciem:
Jednostka może wszystkie niskocenne składniki majątku, spełniające a) wartość netto
definicję środków trwałych, objąć ewidencją bilansową i dokonywać ich  Wn konto 30  Rozliczenie zakupu ,
amortyzacji na ogólnych zasadach. b) VAT naliczony do rozliczenia
Może też w ramach uproszczeń  Wn konto 22-2  VAT naliczony i jego
przyjąć regułę, że składniki o warto- rozliczenie ,
ści początkowej nieprzekraczającej c) wartość brutto
3.500 zł będzie ujmować w ewidencji  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki
środków trwałych, ale zamortyzuje (w analityce: Konto imienne kontra-
je jednorazowo w miesiącu oddania henta).
do używania lub następnym. Takie 2. Zarachowanie wartości składnika w cenie
rozwiązanie dopuszcza art. 32 ust. 6 nabycia w ciężar kosztów  jeżeli przeka-
ustawy o rachunkowości, który stanowi, zanie do używania następuje bezpośrednio
że dla środków trwałych o niskiej jed- w momencie nabycia:
nostkowej wartości początkowej można  Wn konto 40  Koszty według rodza-
ustalać odpisy amortyzacyjne lub umo- jów (w analityce: Zużycie materia-
rzeniowe w sposób uproszczony, przez łów) lub konto zespołu 5,
dokonywanie zbiorczych odpisów dla  Ma konto 30  Rozliczenie zakupu .
grup środków zbliżonych rodzajem Konsekwencją nieuznania niskocen-
i przeznaczeniem lub jednorazowo od- nego składnika majątku za środek trwały
pisując wartość tego rodzaju środków jest to, że nie jest on objęty ewidencją
trwałych. Jednorazowy odpis obciąży bilansową środków trwałych. Tym samym
koszty bilansowe i podatkowe. nie dokonuje się również amortyzacji tego
Wreszcie jednostka w ramach składnika. Nie będzie on wykazywany
uproszczeń może stosować zasadę, że w bilansie czy informacji dodatkowej jako
składniki o wartości początkowej nieprze- środek trwały, ale jako koszt  w rachunku
kraczającej 3.500 zł, nie będą obejmowane zysków i strat.
ewidencją środków trwałych, tylko odpi- W celu kontroli prawidłowości wykorzy-
sywane w koszty bilansowe w miesiącu od- stywania składników majątku w działal-
dania do używania. Wówczas zakup takiego ności jednostki wskazane jest jednak objąć
składnika majątku traktuje się jak zużycie ma- tego typu składniki majątku pozabilansową
teriałów. Jednocześnie dla celów podatkowych ewidencją ilościową  choć żadne przepisy
można uwzględnić jego wartość bezpośrednio tego nie nakazują. Pozostawienie nisko-
w kosztach uzyskania przychodów. cennych składników majątku poza wszelką
Przyjęte uproszczenie należy opisać w zasa- ewidencją może się wiązać z ryzykiem po-
dach (polityce) rachunkowości. Podkreślenia wstania nadużyć. Ewidencją tą można objąć
wymaga, że jednostka może we własnym za- wszystkie niskocenne składniki majątku
kresie określić granicę kwotową dla środków spełniające warunki dla środków trwałych
trwałych (np. niższą niż określają przepisy o wartości początkowej niższej niż 3.500 zł.
podatkowe, by być z nimi w zgodzie, tj. 1.000 zł). Najczęściej stosowanym rozwiązaniem Można też obejmować nią składniki powyżej pewnej kwoty lub pewną określoną przez jed-
jest jednak przyjęcie kwoty 3.500 zł jako graniczną wartość początkową. nostkę grupę składników. Ewidencja taka powinna być prowadzona w sposób zapewniający
identyfikację poszczególnych przedmiotów, miejsc ich używania i osób odpowiedzialnych
Niskocenne środki trwałe zamortyzowane jednorazowo
za ich stan.
Ewidencja w księgach rachunkowych nabycia, przekazania do używania oraz amorty- Ustawa o rachunkowości nie nakazuje przeprowadzania inwentaryzacji składni-
zowania niskocennych składników aktywów, może przebiegać następująco: ków majątku odpisanych bezpośrednio w koszty w momencie oddania do używania.
1. Faktura VAT dokumentująca zakup składnika majątku i ewentualnie inne poniesione Inwentaryzacji podlegają m.in. aktywa jednostki, natomiast składniki majątku nieobjęte
koszty bezpośrednio związane z nabyciem: ewidencją środków trwałych ze względu na niską wartość nie stanowią, jak już wskazano,
a) wartość netto aktywów, lecz koszty. Jednakże przeprowadzenie inwentaryzacji tej grupy składników
 Wn konto 30  Rozliczenie zakupu , majątku jest wskazane. Inwentaryzacja w drodze spisu z natury mogłaby następować
b) VAT naliczony do rozliczenia z dowolną częstotliwością i w dowolnie określonym terminie. Pozwoli ona na ustalenie
 Wn konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie , realnego stanu niskocennych składników majątku, rozliczenie osób materialnie odpowie-
c) wartość brutto dzialnych za te składniki oraz zweryfikowanie danych w prowadzonej pozabilansowej
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne kontra- ewidencji ilościowej.
henta). Fizyczna likwidacja omawianych składników majątku (lub ich rozchód z innych przy-
2. Przyjęcie środka trwałego do używania w wartości początkowej równej cenie nabycia: czyn, np. sprzedaży) spowoduje wykreślenie ich z ewidencji pozabilansowej, którą były
 Wn konto 01  Środki trwałe (w analityce: Grupa KŚT, nazwa, nr inwenta- objęte.
rzowy),
Podstawa prawna:
 ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.),
 Ma konto 30  Rozliczenie zakupu .
 ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176
3. Jednorazowy odpis amortyzacyjny wartości początkowej:
ze zm.),
 Wn konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Amortyzacja) lub konto
 ustawa z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654
zespołu 5,
ze zm.).
 Ma konto 07  Odpisy umorzeniowe środków trwałych .
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 83 " 15.10.2009 r.