10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Przekwalifikowanie składnika majątku na środek trwały
Ewidencja składnika majątku
Jeżeli po upływie roku składnik majątku zakwalifikowany do materiałów, spełniający
pozostałe kryteria do uznania go za środek trwały, będzie nadal wykorzystywany przez
jednostkę w jej działalności (nie zostanie sprzedany lub zlikwidowany), wówczas jednostka
niezaliczonego do środków trwałych
powinna dokonać stosownych zapisów korygujących w księgach rachunkowych uwzględ-
niajÄ…c przepisy obu ustaw o podatku dochodowym. Zgodnie z art. 22e ustawy o pdof
Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok jest jednym z warunków
(Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.) oraz art. 16e ustawy o pdop (Dz. U. z 2000 r. nr 54,
decydujących o zakwalifikowaniu nabytego (wytworzonego) składnika majątku do środków
poz. 654 ze zm.), w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynął rok
trwałych. Wynika to z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76,
faktycznego użytkowania składnika majątkowego, którego wartość początkowa przekracza
poz. 694 ze zm.). Jeżeli już w dniu przekazania składnika majątku do używania jednostka
3.500 zł i którego wartość uprzednio odpisano w koszty, podatnik powinien:
zakłada, że okres jego wykorzystywania w prowadzonej działalności będzie trwał krócej
1) zaliczyć ten składnik majątku do środków trwałych, przyjmując go do ewidencji w cenie
niż rok, wówczas brak jest podstaw do zaliczenia go do środków trwałych  mimo że spełnia
nabycia lub koszcie wytworzenia,
on pozostałe kryteria ustanowione dla środków trwałych (jest kompletny, zdatny do użytku
2) zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub kosztem
i przeznaczony na potrzeby jednostki).
wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres jego dotych-
czasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek
Zakwalifikowanie składnika majątku do materiałów
amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych (jeśli róż-
Zakup składnika majątku niezaliczonego do środków trwałych ze względu na przewidy-
nica będzie wyższa od kosztów danego miesiąca, nierozliczona nadwyżka pomniejszy
wany okres używania krótszy niż rok należy więc ująć w księgach rachunkowych, tak jak
koszty w miesiącach następnych),
zakup materiałów. W dacie przekazania do używania wartość takiego składnika majątku
3) stosować stawkę amortyzacji określoną w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych
(w cenie nabycia bÄ…dz
koszcie wytworzenia) należy zaliczyć do kosztów działalności ope-
w całym okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych,
racyjnej i ująć na koncie 40  Koszty według rodzajów lub koncie zespołu 5 (w analityce:
4) wpłacić, w terminie do 20. dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek
Zużycie materiałów  składniki majątku niezaliczone do środków trwałych).
naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie
Wskazane jest taki składnik majątku objąć ewidencją pozabilansową (ilościową)  cho-
lub wytworzenie we własnym zakresie tego składnika majątku do dnia, w którym okres
ciaż obowiązek taki z ustawy o rachunkowości nie wynika.
jego używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w zeznaniu rocznym.
Jeżeli składnik majątku niezaliczony do środków trwałych zostanie sprzedany przed
Odsetki obliczone od różnicy pomiędzy ceną nabycia a kwotą odpisów amortyzacyjnych
upływem roku od jego nabycia, wówczas wartość uzyskanego przychodu należy ująć na
wynoszą 0,1% za każdy dzień.
koncie 74-0  Sprzedaż materiałów .
Zapisy w księgach rachunkowych tego zdarzenia mogą przebiegać następująco:
1. Ujęcie wartości początkowej środka trwałego w ewidencji środków trwałych:
Przykład 1
 Wn konto 01  Środki trwałe ,
Założenia
 Ma konto 76-0  Pozostałe przychody operacyjne .
1. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5.
2. Naliczenie odpisów amortyzacyjnych za okres jego dotychczasowego używania:
2. W kwietniu 2007 r. jednostka nabyła samochód osobowy, który nie został zaliczony do
a) odpisy amortyzacyjne za rok ubiegły
środków trwałych w związku z przewidywaną jego sprzedażą przed upływem roku.
 Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne
3. Z faktury VAT dokumentującej zakup samochodu osobowego wynikają następujące dane:
b) odpisy amortyzacyjne za rok bieżący
a) wartość netto 50.000 zł,
 Wn konto 40  Koszty według rodzajów lub konto zespołu 5 (w analityce:
b) podatek VAT 11.000 zł,
Amortyzacja),
c) wartość brutto 61.000 zł.
c) odpisy razem (a + b)
4. Samochód osobowy został sprzedany w lutym 2008 r. za kwotę 54.900 zł brutto (w tym
 Ma konto 07  Odpisy umorzeniowe środków trwałych .
podatek VAT 9.900 zł).
Należy zaznaczyć, że jeżeli dokonane zapisy korygujące w sposób istotny wpływać
będą na sprawozdanie finansowe za rok ubiegły, wówczas korekty tej nie należy ujmować
Dekretacja w księgach 2007 r.
na kontach 76-0 i 76-1. W takim przypadku  stosownie do art. 54 ust. 3 ustawy o rachun-
1. Faktura VAT  zakup samochodu osobowego (wartość w cenie nabycia):
kowości  kwotę korekty należy odnieść na kapitał (fundusz) własny (poprzez konto 82
a) wartość netto 50.000 zł
 Rozliczenie wyniku finansowego ) i w bilansie wykazać w pasywach w poz. A.VII. Zysk
 Wn konto 30  Rozliczenie zakupu ,
(strata) z lat ubiegłych.
b) podatek VAT  podlegający odliczeniu 11.000 zł
 Wn konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie ,
Przykład 2
c) wartość brutto 61.000 zł
Założenia (pkt 1-3 jak w przykładzie 1)
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne sprzedawcy).
4. Jednostka odstąpiła od zamiaru jego sprzedaży i w maju 2008 r. samochód osobowy
2. Rozliczenie zakupu  zarachowanie wartości nabytego samochodu w ciężar kosztów
o wartości początkowej wynoszącej 50.000 zł został wprowadzony do ewidencji środków
działalności operacyjnej  w dacie przekazania do używania: 50.000 zł
trwałych.
 Wn konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Zużycie materiałów 
5. Naliczenie odpisów amortyzacyjnych za okres dotychczasowego używania samochodu
składniki majątku niezaliczone do środków trwałych),
przy zastosowaniu rocznej stawki amortyzacji wynoszÄ…cej 20%:
 Ma konto 30  Rozliczenie zakupu
a) odpisy amortyzacyjne za okres od maja 2007 r. do grudnia 2007 r.
oraz równocześnie
(50.000 zÅ‚ × 20%) : 12 × 8 miesiÄ™cy = 6.666,67 zÅ‚,
 Wn konto 55  Koszty zarzÄ…du ,
b) odpisy amortyzacyjne za okres od stycznia do kwietnia 2008 r.
 Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
(50.000 zÅ‚ × 20%) : 12 × 4 miesiÄ…ce = 3.333,33 zÅ‚,
3. WB  uregulowanie zapłaty: 61.000 zł
c) odpisy amortyzacyjne razem (a + b) = 10.000 zł.
 Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne kontrahenta),
6. Odsetki od różnicy między ceną nabycia a kwotą odpisów amortyzacyjnych przypada-
 Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
jących na okres dotychczasowego używania samochodu osobowego:
(50.000 zÅ‚  10.000 zÅ‚) × 0,1% × 365 dni = 14.600 zÅ‚.
Dekretacja w księgach 2008 r.
7. W ocenie jednostki kwota korekty nie jest istotna.
1. Faktura VAT  sprzedaż samochodu osobowego:
a) wartość brutto samochodu 54.900 zł
Dekretacja w księgach 2008 r.
 Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne nabywcy),
1. OT  wprowadzenie samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych
b) VAT należny 9.900 zł
z dniem 1 maja 2008 r.: 50.000 zł
 Ma konto 22-1  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego ,
 Wn konto 01  Środki trwałe ,
c) wartość w cenie sprzedaży netto 45.000 zł
 Ma konto 76-0  Pozostałe przychody operacyjne .
 Ma konto 74-0  Sprzedaż materiałów .
2. PK  odpisy amortyzacyjne za dotychczasowy okres używania samochodu:
2. WB  otrzymanie zapłaty: 54.900 zł
a) część dotycząca roku 2007 (pkt 5a założeń): 6.666,67 zł
 Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
 Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne nabywcy).
b) część dotycząca 2008 r.
(pkt 5b założeń) 3.333,33 zł
 Wn konto 40  Koszty we-
dług rodzajów (w analityce:
Amortyzacja),
 Ma konto 07  Odpisy umorzeniowe
środków trwałych
oraz równocześnie
 Wn konto 55  Koszty zarzÄ…du ,
 Ma konto 49  Rozliczenie kosz-
tów .
Uwaga: W rozliczeniu podatku dochodowego
za maj 2008 r. należy dokonać zmniejsze-
nia kosztów uzyskania przychodów o kwotę
40.000 zł (50.000 zł  10.000 zł).
3. PK  naliczenie odsetek
(pkt 6 założeń): 14.600 zł
 Wn konto 75-1  Koszty finan-
sowe ,
 Ma konto 22  Rozrachunki publicz-
noprawne .
4. WB  zapłata odsetek
20 maja 2008 r.: 14.600 zł
 Wn konto 22  Rozrachunki pu-
blicznoprawne ,
 Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
Uwaga: Zapłacone odsetki stanowią koszty
uzyskania przychodów, gdyż nie stanowią
odsetek za zwłokę.
Ewa Gruchot
Gazeta Podatkowa nr 39 " 15.05.2008 r.