Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Czasy i czasowniki
w"oskie
Mimma Diaco
Laura Kraft
Wydawnictwo LektorKlett
Poznał
2003
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wydawnictwo LektorKlett
ul. Rac"awicka 72
60-302 Poznał

tel./faks (061) 861 88 28
Tytu" orygina"u: Verbtabellen Italienisch
Projekt ok"adki: Erwin Poell, Marian Winiecki
© Ernst Klett Verlag GmbH, Stuttgart 2000
© dla wydania polskiego Wydawnictwo LektorKlett, PoznaÅ‚
2001
ISBN 83-88507-42-7
T"umaczenie i adaptacja: Aleksandra Powalska
Redakcja serii: Robert Kuc
Redakcja tomu: Joanna Roszak, Aleksandra Powalska
Sk"ad: studio KO  Jerzy Nawrot
Druk: ABEDIK, Poznał

Wydanie I
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Spis treĘci
W tej ksiąŻce znajdziesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Przegląd terminów gramatycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
OsobliwoĘci ortograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Tabele koniugacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Czasownik posi"kowy essere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
.
Czasownik posi"kowy avere. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Czasowniki z -are (koniugacja I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Czasowniki z -ere (koniugacja II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Czasowniki z -ire (koniugacja III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Strona bierna essere amato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
.
Czasowniki zwrotne lavarsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
UŻyteczne na co dzieł
po"ączenia czasowników z przyimkami . . . . . . . . . . . 79
Alfabetyczna lista czasowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
W tej ksiąŻce znajdziesz
regu"y dotyczÄ…ce
" pisowni i wymowy czasowników w"oskich
" stosowania czasów w"oskich
tabele prezentujÄ…ce
" formy czasowników w"oskich we wszystkich czasach
" nieregularnoĘci związane z odmianą czasowników w"oskich.
 Czasy i czasowniki w"oskie zawierajÄ… tabele koniugacyjne 61 regularnych i niere-
gularnych czasowników wzorcowych, formy czasowników zwrotnych i czasowników uŻy-
tych w stronie biernej. KaÅ»dÄ… koniugacj´ opisano bardzo dok"adnie, prezentujÄ…c na przy-
k"adzie czasowników wzorcowych wszystkie formy  w tym równieŻ formy z"oŻone 
w jakich czasowniki danej koniugacji mogÄ… wystÄ…piç. Oprócz tabel poĘwi´conych poje-
dynczym czasownikom, w ksiÄ…Å»ce znajduje si´ równieÅ» tabela zbiorcza, w której zamiesz-
czono dodatkowo 52 przyk"adowe czasowniki wraz z charakterystycznymi dla nich for-
mami nieregularnymi.
Budowa tabel koniugacyjnych
3
1
4
2
5
1
2
3
7
4
8
6
7
8
9
4
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Numer koniugacji: Na koł
cu ksiÄ…Å»ki znajduje si´ alfabetyczna lista czasowników.
1
Przy kaÅ»dym czasowniku umieszczono numer koniugacyjny. ChcÄ…c dowiedzieç si´, do
której koniugacji naleÅ»y okreĘlony czasownik, naleÅ»y poszukaç oznaczony tym samym
numerem czasownik wzorcowy dla danej koniugacji. Zaznaczono go kolorem.
2 Grupa koniugacyjna: Numer ten informuje, do której z trzech grup koniu-
gacyjnych naleÅ»y czasownik wzorcowy. W j´zyku w"oskim wyst´pujÄ… trzy grupy ko-
niugacyjne:
koniugacja I obejmuje czasowniki, których bezokolicznik koł
czy si´ na -are
koniugacja II obejmuje czasowniki, których bezokolicznik koł
czy si´ na -ere
koniugacja III obejmuje czasowniki, których bezokolicznik koł
czy si´ na -ire
Czasownik wzorcowy i jego t"umaczenie: Odmiana czasowników wzorcowych
3
stanowi wzorzec odmiany dla wszystkich czasowników naleŻących do tej samej ko-
niugacji.
4 Krótka charakterystyka czasownika wzorcowego: Skrócony opis czasownika
podano tylko wtedy, jeĘli w jego budowie w trakcie odmiany zachodzą znaczące
zmiany. Odst´pstwa te wówczas zasygnalizowano.
5 Zaznaczanie koł
cówek: Wyt"uszczone koł
cówki spotkaç moÅ»na w odmianie cza-
sowników numer 3, 15/16, 101. Są to czasowniki regularne. KaŻdy z nich naleŻy do
innej koniugacji, o czym informują zaznaczone koł
cówki.
6 Kolorowe podkreĘlenia: Wszystkie formy nieregularne wyróŻniono za pomocą
koloru.
Znak akcentu: Akcent wyrazowy w j´zyku w"oskim pada najcz´Ä˜ciej na przedostat-
7
niÄ… sylab´. W przypadku odst´pstwa od tej regu"y zaznaczono kropkÄ… sylab´, która
powinna byç akcentowana.
8 Zaimki osobowe: W j´zyku w"oskim, podobnie jak w j´zyku polskim, nie uÅ»ywa si´
zazwyczaj zaimków osobowych. Sygnalizuje je bowiem koł
cówka osobowa odmie-
nionego czasownika. W ksiąŻce dla lepszej orientacji zamieszczono w nawiasie zai-
mek osobowy jedynie przy formach trybu rozkazujÄ…cego.
9 Rezygnacja z form rodzaju Żeł
skiego: Formy imies"owu biernego czasu prze-
sz"ego w po"Ä…czeniu z czasownikiem essere podano tylko w rodzaju m´skim (sono
andato zamiast sono andato/-a; siamo andati zamiast sono andati/-e).
W alfabetycznej liĘcie czasowników na koł
cu ksiąŻki znajdziesz 1550 regularnych
i nieregularnych czasowników. KaŻdy z nich ma odsy"acz do czasownika wzorcowego
okreĘlonej koniugacji. Dzi´ki temu dowiesz si´, w jaki sposób naleÅ»y budowaç poszcze-
gólne formy koniugacyjne. Lista informuje równieŻ, z jakim wyrazem posi"kowym (esse-
re lub avere) "Ä…czy si´ dany czasownik.
Na stronie 7 wyjaĘniono w skrócie waŻne regu"y ortograficzne. Na stronach 80  85
natomiast znajdziesz pomoc do nauki uŻytecznych na co dzieł
po"ączeł
czasowników
z przyimkami. By poprawnie ich uÅ»yç, naleÅ»y zapami´taç, z jakimi przyimkami "Ä…czÄ… si´
poszczególne czasowniki i jaki sens przypisany jest owym po"ączeniom.
Powodzenia!
5
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Przegląd terminów gramatycznych
w"oskie polskie
accentazione akcent
condizionale passato tryb warunkowy
condizionale presente tryb warunkowy
congiuntivo tryb "Ä…czÄ…cy
coniugazione koniugacja (odmiana przez osoby)
desinenza koł
cówka
femminile rodzaj Żeł
ski
futuro anteriore czas przysz"y (uprzedni)
futuro semplice czas przysz"y (prosty)
gerundio gerundium
imperativo tryb rozkazujÄ…cy
imperfetto czas przesz"y niedokonany
indicativo tryb oznajmujÄ…cy
infinito bezokolicznik
maschile rodzaj m´ski
participio passato imies"ów bierny czasu przesz"ego
passato prossimo czas przesz"y
passato remoto czas przesz"y (historyczny)
passivo strona bierna
plurale liczba mnoga
preposizione przyimek
presente czas teraęniejszy
pronome personale zaimek osobowy
sillaba sylaba
singolare liczba pojedyncza
soggetto podmiot
tempo composto czas z"oŻony
tempo semplice czas prosty
trapassato prossimo czas zaprzesz"y
trapassato remoto czas zaprzesz"y
verbo czasownik
verbo ausiliare czasownik posi"kowy
verbo irregolare czasownik nieregularny
verbo regolare czasownik regularny
verbo riflessivo czasownik zwrotny
6
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
OsobliwoĘci ortograficzne
W czasownikach w"oskich zachodzÄ… w trakcie koniugacji regularne zmiany ortograficz-
ne. Dzieje si´ tak dlatego, by zachowaç podstawowe cechy wymowy bezokolicznika.
Do czasowników zakoł
czonych na -care i -gare wprowadzamy tak zwane nieme -h-
przed koł
cówkami osobowymi -e oraz -i. Na skutek tego zabiegu c ch i g gh.
cercare cerco, cerchi, cerca, cerchiamo, &
pagare pago, paghi, paga, paghiamo, &
Czasowniki zakoł
czone na -ciare, -giare oraz -sciare tracÄ… w czasie odmiany samo-
g"osk´ -i- poprzedzajÄ…cÄ… koÅ‚
cówk´ bezokolicznika. Na miejscu tej samog"oski przed
koł
cówkÄ… osobowÄ… pojawia si´ -i lub -e.
baciare baci, & , baciamo, &
mangiare mangerò, mangerai, &
lasciare lasciamo, lascerete, &
Czasowniki zakoł
czone na -iare tracÄ… samog"osk´ -i- przed koÅ‚
cówką osobową -i tylko
wtedy, gdy jest ona samog"oskÄ… nie akcentowanÄ…. W przeciwnym razie -i- pozostaje.
studiare studio, studi, studia, studiam o, &
. .
avviare avvio, avvii, avvia, & ; avviino, &
. .
W czasownikach zakoł
czonych na -cere i -gere w zaleŻnoĘci od koł
cówki osobowej
wymowa spó"g"osek -c- i -g- jest róŻna.
vincere vinco, vinci, vince, vinciamo, &
leggere leggo, leggi, legge, leggiamo, &
WyjÄ…tek stanowi czasownik cuocere. Aby zachowaç sta"Ä… wymow´ spó"g"oski -c-,
przed -a oraz -o naleÅ»y wprowadziç samog"osk´ -i-; wówczas c ci.
cuocere cuocio, cuoci, cuoce, cuociamo, &
Czasowniki zakoł
czone na -cere, które tworzą imies"ów bierny czasu przesz"ego (par-
ticipio passato) w sposób regularny, czyli za pomocą koł
cówki -uto, otrzymują przed
tą koł
cówką dodatkowe -i-.
piacere piaciuto
conoscere conosciuto
W czasownikach zakoł
czonych na -cire wprowadzamy -i- przed -a i -o; wówczas
c ci.
cucire cucio, cuci, & , cuciono, &
W wymowie form osobowych czasowników zakoł
czonych w bezokoliczniku na -gire
nie zachodzą Żadne zmiany w porównaniu z wymową formy podstawowej.
fuggire fuggo, fuggi, fugge, &
7
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce