Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Czasy i czasowniki
niemieckie
Eva Maria Weermann
Wydawnictwo LektorKlett
Poznał
2001
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wydawnictwo LektorKlett
ul. Rac"awicka 72
60-302 Poznał

tel./faks (061) 861 88 28
Tytu" orygina"u: Verbtabellen Deutsch
Projekt ok"adki: Erwin Poell, Ilona Arfaoui, Marian Winiecki
© Ernst Klett Verlag GmbH, Stuttgart 1999
© dla wydania polskiego Wydawnictwo LektorKlett, PoznaÅ‚
2001
ISBN 83-88507-32-X
T"umaczenie i adaptacja: Alina Rozynek
Redakcja serii: Robert Kuc
Redakcja tomu: Daria Miedziejko, Alina Rozynek
Sk"ad: studio KO  Jerzy Nawrot
Druk: ABEDIK, Poznał

Wydanie I
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Spis treĘci
W tej ksiąŻce znajdziesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Przegląd terminów gramatycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Co warto wiedzieç o odmianie czasowników niemieckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Tabele koniugacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
I. Koniugacje regularne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Czasowniki posi"kowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
haben  mieç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
sein  byç. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
werden  zostaç, byç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Czasowniki s"abe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Czasownik modelowy spielen  graç. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Czasowniki mocne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Czasownik modelowy singen  Ępiewaç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Czasowniki rozdzielnie z"oŻone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Czasownik modelowy aus" suchen  wyszukaç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Czasowniki zwrotne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Czasownik modelowy z zaimkiem zwrotnym w bierniku:
sich sehnen  t´skniç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Czasownik modelowy z zaimkiem zwrotnym w celowniku:
sich nützen  przydaç si´ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Strona bierna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Strona bierna wyraÅ»ajÄ…ca proces, dzia"anie: geöffnet werden . . . . . . . . . 21
Strona bierna okreĘlajÄ…ca stan: geöffnet sein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
II. OsobliwoĘci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
A. OsobliwoĘci ortograficzno-fonetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Dodanie -e- w czasownikach zakoł
czonych na -den i -ten. . . . . . . . . . . 23
Dodanie -e- w czasownikach zakoł
czonych na -men i -nen. . . . . . . . . . 23
Dodanie -e- w czasownikach mocnych zakoł
czonych na
-sen, -ssen, -zen i -ßen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Zanik -s- w czasownikach zakoł
czonych na
-sen, -xen, -zen, -ssen i -ßen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Zanik -e- w czasownikach zakoł
czonych na -eln i -ern. . . . . . . . . . . . . . 24
Podwojenie spó"g"oski w czasownikach mocnych zakoł
czonych na
-ten, -fen i -ßen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Zanik podwójnej spó"g"oski w czasownikach mocnych
zakoł
czonych na -tten, -ffen, -mmen, -llen i -ssen . . . . . . . . . . . . . . . 25
B. OsobliwoĘci formalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Czasowniki zakoł
czone na -ieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
III. 101 czasowników w porządku alfabetycznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Czasowniki mocne, czasowniki nieregularne s"abe i czasowniki modalne. 26
Czasowniki s"abe i mocne z osobliwoĘciami koniugacyjnymi . . . . . . . . . . 99
Rekcja najcz´Ä˜ciej uÅ»ywanych czasowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Alfabetyczna lista czasowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
W tej ksiąŻce znajdziesz
regu"y dotyczÄ…ce
" pisowni i wymowy czasowników niemieckich
" stosowania czasów niemieckich
tabele prezentujÄ…ce
" formy czasowników niemieckich we wszystkich czasach
" nieregularnoĘci związane z odmianą czasowników niemieckich.
 Czasy i czasowniki niemieckie zawierajÄ… przejrzyste tabele koniugacyjne, 91
s"abych i mocnych czasowników modelowych, a takŻe wzorcowe odmiany czasowników
z rozdzielnym prefiksem, czasowników zwrotnych i dla strony biernej. Wzory odmian po-
zwolÄ… Ci bez trudu zorientowaç si´ w najwaÅ»niejszych formach  takÅ»e z"oÅ»onych; dla u"a-
twienia osobliwoĘci koniugacyjne zaznaczono kolorem. Poza tym w przyk"adowych prze-
glÄ…dach wyt"umaczono, w których formach zmienia si´ pisownia i wymowa. Na koÅ‚
cu
przedstawiono w skrócie dodatkowo 28 czasowników z ich typową szczególną odmianą.
Budowa tabel koniugacyjnych
5
3
4
4
4
3
czasownik s"aby
1
spielen graç
2
spielen  spielte  gespielt
2
czasownik regularny 1
INDIKATIV
36
6
Präsens Perfekt Futur I czasownik mocny
ich spiele ich habe gespielt ich werde spielen
geben da(wa)ç
du spielst du hast gespielt du wirst spielen
geben  gab  gegeben
er spielt er hat gespielt er wird spielen
wir spielen wir haben gespielt wir werden spielen
zmiana samog"oski rdzennej e  a  e ;
ihr spielt ihr habt gespielt ihr werdet spielen
zmiana samog"oski w czasie teraÄ™niejszym Präsens (patrz takÅ»e str. 8)
sie spielen sie haben gespielt sie werden spielen
INDIKATIV
5
Präteritum Plusquamperfekt Futur II
Präsens Perfekt Futur I
ich spielte ich hatte gespielt ich werde gespielt haben
ich gebe ich habe gegeben ich werde geben
du spieltest du hattest gespielt du wirst gespielt haben
du gibst du hast gegeben du wirst geben
er spielte er hatte gespielt er wird gespielt haben
er gibt er hat gegeben er wird geben
wir spielten wir hatten gespielt wir werden gespielt haben
wir geben wir haben gegeben wir werden geben
ihr spieltet ihr hattet gespielt ihr werdet gespielt haben
ihr gebt ihr habt gegeben ihr werdet geben
sie spielten sie hatten gespielt sie werden gespielt haben
sie geben sie haben gegeben sie werden geben
7
KONJUNKTIV Präteritum Plusquamperfekt Futur II
ich gab ich hatte gegeben ich werde gegeben haben
Konjunktiv I Perfekt Futur I
du gabst du
ich spiele ich habe gespielt ich werde spielenhattest gegeben du wirst gegeben haben
er gab er
du spielest du habest gespielt du werdest spielenhatte gegeben er wird gegeben haben
wir gaben wir
er spiele er habe gespielt er werde spielenhatten gegeben wir werden gegeben haben
ihr gabt ihr
wir spielen wir haben gespielt wir werden spielenhattet gegeben ihr werdet gegeben haben
sie gaben sie
ihr spielet ihr habet gespielt ihr werdet spielenhatten gegeben sie werden gegeben haben
sie spielen sie haben gespielt sie werden spielen
KONJUNKTIV
Konjunktiv II Plusquamperfekt Futur II
Konjunktiv I Perfekt Futur I
ich spielte ich hätte gespielt ich werde gespielt haben
ich gebe ich habe gegeben ich werde geben
du spieltest du hättest gespielt du werdest gespielt haben
du gebest du habest gegeben du werdest geben
er spielte er hätte gespielt er werde gespielt haben
er gebe er habe gegeben er werde geben
wir spielten wir hätten gespielt wir werden gespielt haben
wir geben wir haben gegeben wir werden geben
7
ihr spieltet ihr hättet gespielt ihr werdet gespielt haben
ihr gebet ihr habet gegeben ihr werdet geben
sie spielten sie hätten gespielt sie werden gespielt haben
sie geben sie haben gegeben sie werden geben
INFINITIV PARTIZIP IMPERATIV
Konjunktiv II Plusquamperfekt Futur II
ich gäbe ich hätte gegeben ich werde gegeben haben
Präsens Partizip I spiel(e) (du)
du gäb(e)st du hättest gegeben du werdest gegeben haben
spielen spielend spielen wir
er gäbe er hätte gegeben er werde gegeben haben
spielt (ihr)
wir gäben wir hätten gegeben wir werden gegeben haben
Perfekt Partizip II spielen Sie
ihr gäb(e)t ihr hättet gegeben ihr werdet gegeben haben
gespielt haben gespielt
sie gäben sie hätten gegeben sie werden gegeben haben
16
INFINITIV PARTIZIP IMPERATIV
Präsens Partizip I gib (du)
geben gebend geben wir
gebt (ihr)
Perfekt Partizip II geben Sie
gegeben haben gegeben
43
4
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
spielen
geben
Numer koniugacji: Za pomocą tego numeru moŻna kaŻdorazowo przyporządko-
1
waç wszystkie czasowniki, które wymieniono w porzÄ…dku alfabetycznym na koÅ‚
cu
ksiąŻki, odpowiedniemu wzorowi koniugacyjnemu.
2 Grupa czasownikowa: Z regu"y podaje ona, do której z dwóch niemieckich grup
czasowników naleŻy czasownik modelowy:
" koniugacja s"aba;
" koniugacja mocna.
3 Czasownik modelowy: Czasownik, który jest przyk"adem dla wszystkich podob-
nych czasowników (z tym samym numerem koniugacji).
4 Formy podstawowe: Wi´kszoĘç form koniugacyjnych czasowników mocnych
moÅ»na utworzyç od tych trzech form podstawowych:
" pierwsza forma podstawowa: 1. osoba liczby pojedynczej trybu
oznajmujÄ…cego czasu teraÄ™niejszego Präsens;
" druga forma podstawowa: 1. osoba liczby pojedynczej trybu
oznajmujÄ…cego czasu przesz"ego Präteritum;
" trzecia forma podstawowa: imies"ów Partizip II.
Zapis zmiany samog"oski rdzennej oddaje to zjawisko w skróconej formie (np. e 
a  e dla lesen  las  gelesen).
Krótka charakterystyka: Tutaj znajdziesz wskazówki dotyczące osobliwoĘci i nie-
5
regularnoĘci wzoru koniugacyjnego. Przy czasownikach mocnych podana jest za-
wsze zmiana samog"oski rdzennej (patrz ).
4
Zaznaczenie koł
cówek: Przy regularnych czasownikach modelowych koniugacji
6
s"abej i mocnej (numer koniugacji 4 i 5) t"ustym drukiem zaznaczono koł
cówki,
które dotyczą wszystkich pozosta"ych czasowników odpowiedniej grupy czasowni-
kowej. (Uwaga: W wypadku kilku czasowników posi"kowych i modalnych istnieją
wyjÄ…tki).
Zaznaczenie kolorem: Cechy czasowników mocnych i osobliwoĘci nieregularnych
7
czasowników s"abych, a takŻe anomalie w pisowni i wymowie są zaznaczone
zielonym kolorem.
W alfabetycznej liĘcie czasowników na koł
cu ksiąŻki znajdziesz dodatkowo oko"o
1500 s"abych i mocnych czasowników. Numer stojący za czasownikiem podaje, wed"ug
jakiego wzoru koniugacji odmienia si´ czasownik (patrz  numer koniugacji), na
1
którego przyk"adzie tworzone są formy szukanego czasownika. Oprócz tego lista infor-
muje równieŻ o uŻyciu haben i sein, formach zwrotnych czasownika, a takŻe o roz-
dzielnoĘci prefiksów.
Na stronach 7 12 przedstawiono zwi´Ä™le, choç z wieloma uÅ»ytecznymi wskazówkami,
jak tworzyç poszczególne formy koniugacyjne.
Powodzenia!
5
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Przegląd terminów gramatycznych
Akkusativ (Wenfall) biernik
Aktiv (Tatform) strona czynna
Dativ (Wemfall) celownik
Futur I (unvollendete Zukunft) czas przysz"y (niedokonany)
Futur II (vollendete Zukunft) czas przysz"y (dokonany)
Hilfsverb (Hilfszeitwort) czasownik posi"kowy
Imperativ (Befehlsform) tryb rozkazujÄ…cy
Indikativ (Wirklichkeitsform) tryb oznajmujÄ…cy
Infinitiv (Grundform des Zeitworts) bezokolicznik
Kompositum (zusammengesetztes Wort) z"oŻenie
Konjugation (Beugung des Zeitworts) odmiana czasownika
Konjunktiv I (Möglichkeitsform in der tryb przypuszczajÄ…cy
Gegenwart) w teraęniejszoĘci
Konjunktiv II (Möglichkeitsform in der tryb przypuszczajÄ…cy
Vergangenheit) w przesz"oĘci
Konsonant (Mitlaut) spó"g"oska
Modalverb (Zeitwort der Art und Weise) czasownik modalny
Orthographie (Rechtschriebung) ortografia
Partizip I (Mittelwort der Gegenwart) imies"ów czasu teraęniejszego
Partizip II (Mittelwort der Vergangenheit) imies"ów czasu przesz"ego
Passiv (Leideform) strona bierna
Perfekt (vollendete Gegenwart) czas przesz"y/dokonany teraęniejszy
Personalpronomen (persönliches Fürwort) zaimek osobowy
Plural (Mehrzahl) liczba mnoga
Plusquamperfekt (Vorvergangenheit) czas zaprzesz"y
Präfix (Vorsilbe) prefiks, przedrostek
Präsens (Gegenwart) czas teraÄ™niejszy
Präteritum (unvollendete Vergangeheit) czas przesz"y (niedokonany)
reflexives Verb (rückbezügkiches Zeitwort) czasownik zwrotny
Reflexivpronomen (rückbezügliches Fürwort) zaimek zwrotny
Singular (Einzahl) liczba pojedyncza
Tempus (Zeitform) czas
Verb (Zeitwort) czasownik
6
Vokal (Selbstlaut) samog"oska
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Co warto wiedzieç o odmianie czasowników niemieckich
Czasowniki s"abe i mocne
Czasowniki niemieckie moÅ»na podzieliç na dwie grupy: czasowniki s"abe i mocne.
Czasowniki s"abe:
" nie zmieniajÄ… samog"oski w rdzeniu czasownika: ich spiele ich spielte,
" majÄ… w czasie przesz"ym Präteritum we wszystkich osobach -t-: ich spielte, du spieltest,
er spielte&
" tworzą imies"ów czasu przesz"ego Partizip II z przedrostkiem ge- i przez dodanie
-(e)t: spielen gespielt.
Czasowniki mocne:
" zawsze zmieniajÄ… samog"osk´ rdzennÄ… w czasie przesz"ym Präteritum: ich spreche
ich sprach,
" niektóre zmieniajÄ… samog"osk´ rdzennÄ… takÅ»e w czasie teraÄ™niejszym Präsens, w trybie
przypuszczajÄ…cym Konjunktiv II i w trybie rozkazujÄ…cym: helfen du hilfst, er hilft; er
hülfe; hilf!
" tworzą imies"ów czasu przesz"ego Partizip II z przedrostkiem ge- i przez dodanie -(e)n:
sprechen gesprochen.
Tworzenie form czasowych (patrz takŻe str. 16  17)
Czasowniki sk"adajÄ… si´ zawsze z rdzenia czasownika i koÅ‚
cówek osobowych. Rdzeł
cza-
sownika otrzymujemy, skreĘlając koł
cówki osobowe.
Tryb oznajmujÄ…cy Indikativ
Czas teraÄ™niejszy Präsens
rdzeł
czasownika koł
cówki osobowe
+
Czasowniki s"abe:
spielen ich spiel-e, du spiel-st, er spiel-t, wir spiel-en, ihr spiel-t, sie spiel-en.
Czasowniki mocne:
fliegen ich flieg-e, du flieg-st, er flieg-t, wir flieg-en, ihr flieg-t, sie flieg-en.
OsobliwoĘci fonetyczne w czasie teraÄ™niejszym Präsens
Dodanie -e-: JeŻeli rdzeł
czasownika koł
czy si´ na -d lub -t, to w 2. i 3. osobie liczby
pojedynczej, jak teÅ» w 2. osobie liczby mnogiej mi´dzy rdzeÅ‚
czasownika a koł
cówk´ oso-
bową wstawiamy -e- (patrz takŻe str. 23):
czasowniki s"abe: reden du red-e-st, er red-e-t, ihr red-e-t;
arbeiten du arbeit-e-st, er arbeit-e-t, ihr arbeit-e-t;
czasowniki mocne: meiden du meid-e-st, er meid-e-t, ihr meid-e-t;
reiten du reit-e-st, er reit-e-t, ihr reit-e-t.
7
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
WyjÄ…tek: Do form czasowników mocnych, które zmieniajÄ… samog"osk´ rdzennÄ… w 2. i 3.
osobie liczby pojedynczej, dodajemy -e- tylko w 2. osobie liczby mnogiej:
halten du hältst, er hält, ihr halt-e-t; laden du lädst, er lädt, ihr lad-e-t.
Do czasowników s"abych dodajemy -e- takŻe wtedy, gdy rdzeł
koł
czy si´ na -m
lub -n poprzedzone inną spó"g"oską (oprócz -l- lub -r- czy teŻ -m- lub -n-; patrz takŻe str. 23):
rechnen du rechn-e-st, er rechn-e-t, ihr rechn-e-t;
atmen du atm-e-st, er atm-e-t, ihr atm-e-t.
Zanik -s-: JeĘli rdzeł
czasownika koł
czy si´ na -s, -ss, -ß, -x lub -z, to z koÅ‚
cówki
2. osoby liczby pojedynczej wypada -s- (patrz takŻe str. 24):
reisen du reis-t; küssen du küss-t; grüßen du grüß-t; faxen du fax-t;
blasen du bläs-t; messen du miss-t; heißen du heiß-t; sitzen du sitz-t.
Zanik -e-: Czasowniki zakoł
czone na -eln tracÄ… w 1. osobie liczby pojedynczej -e- z rdze-
nia. Przy czasownikach koł
czÄ…cych si´ na -ern zjawisko to moÅ»e zachodziç takÅ»e w j´zy-
ku potocznym. Dodatkowo -e- wypada w 1. i 3. osobie liczby mnogiej z koł
cówki oso-
bowej (patrz takŻe str. 24):
klingeln ich kling-l-e, wir klingel-n, sie klingel-n;
erinnern ich erinn-(e)r-e, wir erinner-n, sie erinner-n.
Zmiana samog"oski rdzennej: Niektóre mocne czasowniki zmieniają w 2. i 3. osobie
liczby pojedynczej samog"osk´ rdzennÄ… przez wymian´ a ä, o ö, au äu lub przez
przejĘcie e i / ie czy ä ie takÅ»e ö i:
tragen du trägst, er trägt; stoßen du stößt, er stößt; laufen du läufst, er läuft;
helfen du hilfst, er hilft; lesen du liest, er liest.
Czas przesz"y Präteritum
Czasowniki s"abe: rdzeł
czasownika -t- + koł
cówki osobowe
+
spielen ich spiel-t-e, du spiel-t-est, er spiel-t-e, wir spiel-t-en, ihr spiel-t-et, sie spiel-t-en.
Czasowniki mocne: rdzeł
czasownika koł
cówki osobowe
+.
Przy czasownikach mocnych 1. i 3. osoba liczby pojedynczej pozostają bez koł
cówek oso-
bowych, dodatkowo we wszystkich formach zmienia si´ samog"oska rdzenna:
fliegen ich flog, du flog-st, er flog, wir flog-en, ihr flog-t, sie flog-en.
OsobliwoĘci fonetyczne w czasie przesz"ym Präteritum
Dodanie -e-: Do czasowników s"abych, których rdzeł
koł
czy si´ na -d lub -t, dodajemy
-e- mi´dzy rdzeniem a typowym dla czasu Präteritum -t- (patrz takÅ»e str. 23):
reden ich red-e-te, du red-e-test, er red-e-te, wir red-e-ten, ihr red-e-tet, sie red-e-ten;
arbeiten ich arbeit-e-te, du arbeit-e-test, er arbeit-e-te, wir arbeit-e-ten,
ihr arbeit-e-tet, sie arbeit-e-ten.
8
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce