Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Czasy i czasowniki
francuskie
Pascale Rousseau
Wydawnictwo LektorKlett
Poznał
2001
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wydawnictwo LektorKlett
ul. Rac"awicka 72
60-302 Poznał

tel./faks (061) 861 88 28
Tytu" orygina"u: Verbtabellen Französisch
Projekt ok"adki: Erwin Poell, Ilona Arfaoui, Marian Winiecki
© Ernst Klett Verlag GmbH, Stuttgart 1998
© dla wydania polskiego Wydawnictwo LektorKlett, PoznaÅ‚
2001
ISBN 83-88507-37-0
T"umaczenie i adaptacja: Przemys"aw Znaniecki
Redakcja serii: Robert Kuc
Redakcja tomu: Daria Miedziejko, ElŻbieta Piechorowska
Sk"ad: studio KO  Jerzy Nawrot
Druk: ABEDIK, Poznał

Wydanie I
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
W tej ksiąŻce znajdziesz
regu"y dotyczÄ…ce
" pisowni i wymowy czasowników francuskich
" stosowania czasów francuskich
tabele prezentujÄ…ce
" formy czasowników francuskich we wszystkich czasach
" nieregularnoĘci związane z odmianą czasowników francuskich.
 Czasy i czasowniki francuskie zawierajÄ… przejrzyste tabele koniugacyjne 74 re-
gularnych i nieregularnych czasowników modelowych, a takŻe przegląd odmiany czasow-
ników zwrotnych i czasowników w stronie biernej. Wzory odmian pozwolą Ci bez trudu
zorientowaç si´ we wszystkich formach  takÅ»e z"oÅ»onych; dla u"atwienia osobliwoĘci ko-
niugacyjne wyróŻniono kolorem i wyt"umaczono je za pomocą praktycznych regu".
Budowa tabel koniugacyjnych
2
1
3
3
grupa I
parler
mówiç
4
Czasownik regularny. Do tej grupy naleŻy oko"o 90% czasowników francuskich.
INDICATIF SUBJONCTIF
1
présent passé composé présent
je parle j ai parlé que je parle
2
tu parles tu as parlé que tu parles 3
il parle il a parlé qu il parle
5
nous parlons nous avons parlé que nous parlions
51
vous parlez vous avez parlé que vous parliez
grupa III
ils parlent ils ont parlé qu ils parlent
partir
odchodziç, odjeÅ»dÅ»aç
imparfait plus-que-parfait passé
je parlais j avais parlé que j aie parlé
W liczbie pojedynczej czasu indicatif présent znika ostatnia spó"g"oska tematu (w tym wypadku -t-).
tu parlais tu avais parlé que tu aies parlé
il parlait il avait parlé qu il ait parlé
4
nous parlions nous avions parlé que nous ayons parlé
INDICATIF SUBJONCTIF
vous parliez vous aviez parlé que vous ayez parlé
présent passé composé présent
ils parlaient ils avaient parlé qu ils aient parlé
je pars je suis parti que je parte
tu pars tu es parti que tu partes
passé simple passé antérieur imparfait
il part il est parti qu il parte
je parlai j eus parlé que je parlasse
nous partons nous sommes partis que nous partions
tu parlas tu eus parlé que tu parlasses
7 vous partez vous Øtes partis que vous partiez
il parla il eut parlé qu il parlât
ils partent ils sont partis qu ils partent
nous parlâmes nous eûmes parlé que nous parlassions
vous parlâtes vous eûtes parlé que vous parlassiez
imparfait plus-que-parfait passé
ils parlÅ»rent ils eurent parlé qu ils parlassent
6
je partais j étais parti que je sois parti
tu partais tu étais parti que tu sois parti
futur simple futur antérieur plus-que-parfait
il partait il était parti qu il soit parti
je parlerai j aurai parlé que j eusse parlé
nous partions nous étions partis que nous soyons partis
tu parleras tu auras parlé que tu eusses parlé
vous partiez vous étiez partis que vous soyez partis
il parlera il aura parlé qu il eût parlé
ils partaient ils étaient partis qu ils soient partis
nous parlerons nous aurons parlé que nous eussions parlé
vous parlerez vous aurez parlé que vous eussiez parlé
passé simple passé antérieur imparfait
ils parleront ils auront parlé qu ils eussent parlé
je partis je fus parti que je partisse
tu partis tu fus parti que tu partisses
CONDITIONNEL IMPERATIF
il partit il fut parti qu il partît
7
présent passé parlepartîmes nous fûmes partis que nous partissions
nous
je parlerais j aurais parlé parlons
vous partîtes vous fûtes partis que vous partissiez
tu parlerais tu aurais parlé parlez
ils partirent ils furent partis qu ils partissent
il parlerait il aurait parlé
PARTICIPE
nous parlerions nous aurions parlé
futur simple futur antérieur plus-que-parfait
vous parleriez vous auriez parlé présent passé
je partirai je serai parti que je fusse parti
ils parleraient ils auraient parlé parlant parlé(e)
tu partiras tu seras parti que tu fusses parti
12 il partira il sera parti qu il fût parti
nous partirons nous serons partis que nous fussions partis
vous partirez vous serez partis que vous fussiez partis
ils partiront ils seront partis qu ils fussent partis
CONDITIONNEL IMPERATIF
présent passé pars
je partirais je serais parti partons
tu partirais tu serais parti partez
il partirait il serait parti
PARTICIPE
nous partirions nous serions partis
4
vous partiriez vous seriez partis présent passé
ils partiraient ils seraient partis partant parti(e)
7
61
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
parler
partir
Numer koniugacji: Za pomocą tego numeru moŻna kaŻdorazowo przyporządko-
1
waç wszystkie czasowniki, które wymieniono w porzÄ…dku alfabetycznym na koÅ‚
cu
ksiąŻki, odpowiedniemu wzorowi koniugacyjnemu.
2 Grupa koniugacji: Informacja o tym, do której z trzech grup odmiany czasowni-
ków francuskich naleŻy czasownik odmieniany w danej tabeli:
" grupa I: czasowniki z koł
cówką bezokolicznika -er,
" grupa II: czasowniki z koł
cówką bezokolicznika -ir,
" grupa III: czasowniki z koł
cówką bezokolicznika -re i -oir.
3
Czasownik modelowy z t"umaczeniem: Czasownik, który jest przyk"adem dla
wszystkich podobnych czasowników (z tym samym numerem koniugacji).
4 Krótka charakterystyka: W tym miejscu zwracamy uwag´ na wyjÄ…tki i nieregular-
noĘci danego schematu koniugacji.
5
WyróŻnienie koł
cówek: W schematach odmiany czasowników regularnych
grupy I parler (numer 3) i grupy II finir (numer 16) charakterystyczne koł
cówki wy-
róŻniono t"ustym drukiem.
6
WyróŻnienie kolorem: Wszystkie formy odbiegające od regularnych schematów
koniugacji wyróŻnione są zielonym kolorem.
7 Formy rodzaju Żeł
skiego: Dla uproszczenia podajemy formy 3. osoby liczby po-
jedynczej i mnogiej tylko z zaimkami osobowymi rodzaju m´skiego (bez elle lub el-
les). TakÅ»e w formach czasów z"oÅ»onych, które odmieniajÄ… si´ z czasownikiem po-
si"kowym Øtre, podajemy imies"owy jedynie w formie rodzaju m´skiego (np. nous
sommes allés zamiast nous sommes allé(e)s).
W cz´Ä˜ci tabeli przedstawiajÄ…cej imies"ów bierny (participe passé) zawsze podajemy
takŻe formy rodzaju Żeł
skiego  poza wypadkami, kiedy takich form nie ma.
W alfabetycznej liĘcie czasowników na koł
cu ksiąŻki znajdziesz dodatkowo oko"o
1250 czasowników; przy kaŻdym z nich podano numer schematu koniugacji, zgodnie
z którym czasownik ten si´ odmienia. Ponadto przy niektórych czasownikach podajemy in-
formacje o uÅ»ywaniu z nimi czasowników posi"kowych avoir i Øtre oraz o stosowa-
nych z nimi przyimkach w wypadkach, gdy mogÄ… one nastr´czaç trudnoĘci Polakowi.
Na stronie 7 moÅ»na znaleÄ™ç przeglÄ…d waÅ»nych zasad pisowni czasowników francuskich.
Powodzenia!
5
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Przegląd terminów gramatycznych
accent aigu akcent w prawo nad literÄ… é
accent circonflexe daszek nad samog"oskÄ…
accent grave akcent w lewo nad literami +", Å» i Å‚
auxiliaire czasownik posi"kowy
cédille ogonek pod literÄ… Ü
conditionnel passé tryb warunkowy czasu przesz"ego
conditionnel présent tryb warunkowy czasu teraÄ™niejszego
conjugaison odmiana czasownika
consonne spó"g"oska
désinence koÅ‚
cówka
féminin rodzaj Å»eÅ‚
ski
futur antérieur czas przysz"y dokonany
futur simple czas przysz"y
imparfait czas przesz"y niedokonany
impératif tryb rozkazujÄ…cy
indicatif tryb oznajmujÄ…cy
infinitif bezokolicznik
masculin rodzaj m´ski
participe passé imies"ów bierny
participe présent imies"ów czynny
passé antérieur czas zaprzesz"y
passé composé czas przesz"y dokonany z"oÅ»ony
passé simple czas przesz"y dokonany prosty
passif strona bierna
pluriel liczba mnoga
plus-que-parfait czas zaprzesz"y
préposition przyimek
présent czas teraÄ™niejszy
pronom zaimek
pronom personnel zaimek osobowy
radical temat wyrazu
singulier liczba pojedyncza
subjonctif tryb "Ä…czÄ…cy
temps composé czas z"oÅ»ony
temps simple czas prosty
terminaison koł
cówka
tréma dwie kropki nad samog"oskÄ…
verbe czasownik
verbe défectif czasownik u"omny
verbe impersonnel czasownik bezosobowy
verbe irrégulier czasownik nieregularny
verbe pronominal czasownik zwrotny
verbe régulier czasownik regularny
voix passive strona czynna
voyelle samog"oska
6
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Zasady pisowni
W odmianie wielu czasowników francuskich wyst´pujÄ… zmiany w pisowni poszczególnych
form, które mają na celu zachowanie sta"ej wymowy tematu.
" W czasownikach, których bezokolicznik koł
czy si´ na -cer, litera -c- zmienia si´
w -Ü-, jeĘli pierwszÄ… literÄ… koÅ‚
cówki jest -a lub -o:
annoncer nous annonÜons, commencer il commenÜait.

" W czasownikach, których bezokolicznik koł
czy si´ na -ger, przed literÄ… -g- pojawia si´
dodatkowo -e-, jeĘli pierwszą literą koł
cówki jest -a lub -o:
manger il mangeait, nager nous nageons.

" W czasownikach, których bezokolicznik koł
czy si´ na -oyer lub -uyer, przed niemÄ…
literÄ… -e litera -y- zmienia si´ w -i-:
nettoyer je nettoie, ale: nous nettoyons;

appuyer il appuie, ale: nous appuyons.

W czasownikach, których bezokolicznik koł
czy si´ na -ayer, moÅ»na albo zachowywaç
-y- we wszystkich formach, albo teÅ» stosowaç zamiast niego -i-, jak w czasownikach
na -oyer lub -uyer:
payer je paye albo je paie;

essayer nous essayerons albo nous essaierons.

" W czasownikach typu espérer (numer 12) litera -é- pozostaje w pisowni w formach fu-
tur simple i conditionnel présent, choç wymawiana jest jako dÄ™wi´k µ (e otwarte):
espérer j espérerai, j espérerais.

Reforma ortografii z roku 1990 zezwala takÅ»e na pisowni´ j espÅ»rerai(s).
Uwaga! Nie traç orientacji! W nast´pujÄ…cych typach czasowników nie zmieniajÄ… si´ w pi-
sowni Å»adne litery ani teÅ» nie pojawiajÄ… si´ dodatkowe litery:
" W czasownikach, których bezokolicznik koł
czy si´ na -ier, litera -i- naleÅ»y do tematu
wyrazu i dlatego pozostaje we wszystkich formach:
prier que nous priions, copier que vous copiiez.

" W czasownikach, których bezokolicznik koł
czy si´ na -éer, litera -é- pozostaje we
wszystkich formach:
créer ils créent, créé(e), agréer j agrée, agréé(e).

" W czasownikach, których bezokolicznik koł
czy si´ na -guer, litera -u- pozostaje we
wszystkich formach, takŻe przed samog"oskami -a i -o:
distinguer nous distinguons, conjuguer je conjuguais.

Dotyczy to takŻe czasowników, których bezokolicznik koł
czy si´ na -quer:
fabriquer nous fabriquons, critiquer ils critiquaient.

7
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce