0
0










D D





D



D






D D





D



D






D









D







D









D







Do czego to służy? Jak to działa? Oprogramowanie
Chyba każdy się ze mną zgodzi, że takie przy- CzęS
ć elektroniczna jest bardzo prosta, więc Siła przedstawionego urządzenia tkwi w jego
rządy jak częstotliwoS
ciomierz i generator po- opis będzie krótki i przejrzysty. Układ współ- oprogramowaniu, które można S
ciągnąć
winny znalex
ć się w każdej pracowni elektro- pracuje z komputerem za pomocą portu szere- z PPEdW z działu Download (M07). Do jego
nicznej i to bez względu na to, czy jest to pra- gowego RS232. Oprogramowanie obsługuje obsługi powstały cztery programy:
cowania profesjonalna czy hobbystyczna. Ich porty COM1 i COM2. F-Meter  miernik częstotliwoS
ci. Okno
przydatnoS
ć trudno przecenić, a brak szybko Schemat częS
ci elektronicznej przedstawia główne programu można zobaczyć na rysun-
odczuć. Wiele układów budowanych przez rysunek 1. Jak widać, została ona ograniczona ku 2. Program F-Meter tworzy wraz z częS
cią
elektroników wymaga pewnych zabiegów do absolutnego minimum. Ponieważ do stero- elektroniczną miernik częstotliwoS
ci sygnału
uruchomieniowych. Często układy nie działa- wania pracą urządzenia wykorzystywany jest prostokątnego o częstotliwoS
ci od 1Hz do
ją od razu po zmontowaniu i trzeba dopiero komputer, to on realizuje wszystkie funkcje 10000Hz (10kHz) - (częstotliwoS
ć maksymal-
dochodzić, która częS
ć lub blok układów za- częstoS
ciomierza i generatora na drodze pro- na jest zależna od wydajnoS
ci komputera).
wiódł. Do tego typu zajęć nie wystarczy tylko gramowej.
multimetr. W układach cyfrowych np. ważne Dioda D1 przepuszcza tylko dodatnie po- Rys. 2
jest okreS
lenie, czy występuje w danym miej- łówki sygnału generowanego przez wyjS
cie
scu przebieg o wymaganej częstotliwoS
ci. RTS portu szeregowego. Jak bowiem wiado-
Można to stwierdzić za pomocą częstotliwo- mo, standardem dla portu szeregowego są
S
ciomierza. wartoS
ci +10V i  10V (logiczna jedynka i lo-
Czasami przy budowaniu układów po- giczne zero).
trzebne jest uniwersalne x
ródło przebiegu cy- Rezystor R1 podaje na wyjS
cie generatora
frowego. Również przy lokalizowaniu usterek masę. W ten sposób na wyjS
ciu generatora ge-
i naprawach generator jest niezwykle poży- nerowany jest sygnał o amplitudzie około 10V,
tecznym urządzeniem. Często nie wystarcza gdzie logiczna jedynka ma wartoS
ć około 10V,
jednak sam prosty generator przebiegu prosto- a logiczne zero ma potencjał masy.
kątnego. Co ciekawe, zazwyczaj wygórowane WejS
cie RI portu szeregowego połączone
wartoS
ci generowanej częstotliwoS
ci mają jest z wyjS
ciem generatora będącego jedno-
mniejsze znaczenie od takich parametrów, jak czeS
nie wejS
ciem częstotliwoS
ciomierza. Za- WejS
cie częstotliwoS
ciomierza toleruje sy-
możliwoS
ć ustawienia dowolnego współczyn- bieg taki pozwolił na zbudowanie uniwersal- gnały o poziomach TTL i CMOS. Amplituda
nika wypełnienia czy możliwoS
ć generowania nego urządzenia z jednym złączem, łączącym sygnału podawanego na wejS
cie częstotliwo-
dowolnych sekwencji cyfrowych. funkcję wejS
cia i wyjS
cia. Na wejS
cie RI portu S
ciomierza powinna zawierać się w granicach
Opisane w artykule urządzenie charaktery- można podawać sygnał o wartoS
ci od 0V do od 3V do 12V. Sygnał podawany na wejS
cie
zuje się sporymi możliwoS
ciami jak na skrom- 12V. Port szeregowy jest tak zbudowany, że częstotliwoS
ciomierza powinien mieć kształt
ną iloS
ć elementów, z którego zostało zbudo- poprawnie interpretuje stany logiczne w stan- (przebieg) prostokątny.
wane. Można je złożyć w 15 minut i cieszyć dardzie TTL i CMOS. Podawanie na wejS
cie częstotliwoS
ciomie-
się efektem swej pracy bez potrzeby mozolne- rza napięć niższych niż 3V może powodować
go strojenia czy uruchamiania. wyS
wietlanie błędnych wskazań. Podawanie
W niewielkiej obudowie złącza DB9 za- Rys. 1 Schemat ideowy na wejS
cie częstotliwoS
ciomierza napięć wyż-
mknięto garstkę szych od 12V może spowodować uszkodzenie
częS
ci, która wraz z obwodów wejS
ciowych portu szeregowego.
czterema progra- Podawanie na wejS
cie częstotliwoS
ciomierza
mami komputero- sygnałów o innych kształtach jak prostokątny
wymi tworzy dwa może powodować wyS
wietlanie błędnych
urządzenia w jed- wskazań.
nym: częstoS
cio- F-Generator  generator częstotliwoS
ci.
mierz i generator. Okno główne programu przedstawia rysunek 3.
EI ekt roni ka dI a Wszyst ki ch

Program F-Generator tworzy wraz z częS
cią gram T-Generator tworzy wraz z częS
cią elek- spowoduje, że po kliknięciu na przycisku
elektroniczną generator przebiegu prostokąt- troniczną generator przebiegu prostokątnego o  ON , na wyjS
ciu generatora pojawi się kolej-
nego o częstotliwoS
ci od 2Hz do 500Hz (okre- okresie od 1 sekundy do 9999 sekund (lub od no: stan niski (0), stan niski (0), stan wysoki
sie od 500ms do 2ms). Górna częstotliwoS
ć 1 minuty do 9999 minut). W stanie spoczynku (1), stan niski (2 - zinterpretowane jak 0), stan
graniczna narzucona jest przez wartoS
ć mini- na wyjS
ciu generatora panuje stan niski. niski (0), stan wysoki (1) i stan niski (koniec
malną (1ms), jaką można programowo uzy- Klawiaturą numeryczną nastawiamy żąda- wpisu).
skać. W stanie spoczynku na wyjS
ciu genera- ny okres. Dokonujemy tego w sekundach (gdy
tora panuje stan niski. WartoS
ć współczynnika wciS
nięty jest przycisk  SEKUNDY ) lub Montaż i uruchomienie
wypełnienia generowanych impulsów można w minutach (gdy wciS
nięty jest przycisk Z powodu małej liczby zastosowanych ele-
zmieniać w granicach od 1% do 99% w całym  MINUTY ). WartoS
ć wybrana jest wyS
wie- mentów i małej obudowy, w której mają się
zakresie. tlana na wyS
wietlaczu. zmieS
cić, zdecydowałem się na montaż prze-
S-Generator  gene- strzenny. Głównym elementem noS
nym jest
rator sekwencji cyfro- gniazdo typu DB9. Urządzenie montujemy,
wych. Okno główne posiłkując się schematem ideowym przedsta-
programu można zoba- wionym na rysunku 1. W obudowie złącza
czyć na rysunku 5. Pro- DB9 należy powiększyć otwór przewidziany
gram S-Generator two- na przewód, tak aby zmieS
ciło się w nim
rzy wraz z częS
cią elek- gniazdo chinch. Najpierw należy skręcić obu-
troniczną generator se- dowę i umocować ją w imadle. Potem roz-
kwencji sygnału prosto- wiercić delikatnie otwór, tak aby bez proble-
kątnego. Możliwe jest mów wsunąć w niego gniazdo chinch. Najle-
zaprogramowanie do- piej zrobić to wiertarką i wiertłem o S
rednicy
wolnie długiej sekwen- 9mm.
cji sygnału. Zaprogra- Jak już wspomniałem na wstępie, układ nie
mowany sygnał można wymaga zabiegów uruchomieniowych. Powi-
zapisać w postaci pliku, nien zadziałać od razu po zmontowaniu. Aby
który w razie póx
niej- się o tym przekonać, wystarczy podłączyć
Rys. 3
szej potrzeby będzie układ do wtyku wybranego portu szeregowe-
można ponownie wykorzystać. Dodatkowo go (COM1 lub COM2) i uruchomić program
Rys. 4
program potrafi generować sygnał losowy obsługujący ten sam port, np. F-Generator.
(pseudolosowy). W stanie spoczynku na wyj- Następnie podłączyć bezpoS
rednio do wyjS
cia
S
ciu generatora panuje stan niski. częS
ci elektronicznej diodę S
wiecącą LED. Pa-
miętać przy tym należy, iż na częS
ci zewnętrz-
Rys. 5
nej gniazda chinch jest
masa, a w jego S
rodku sy-
gnał. Po kliknięciu na przy-
cisku ON dioda ta powinna
zacząć S
wiecić z nastawio-
ną częstotliwoS
cią. Jeżeli
tak jest, to teraz można po-
eksperymentować z nasta-
wianiem różnych częstotli-
woS
ci i różnych współ-
Gdy wciS
nięty jest przycisk  f[ms] , moż- czynników wypełnienia ge-
na nastawić żądaną częstotliwoS
ć za pomocą nerowanego sygnału. Dio-
klawiatury numerycznej. Dokonujemy tego da LED będzie S
wieciła
w milisekundach (pierwszy wiersz wyS
wietla- w takt ustawień.
cza). W czasie wpisywania okresu (w ms) od- Jeżeli tak nie jest, to
powiadająca mu częstotliwoS
ć (w Hz) wy- winna może być częS
ć
S
wietlana jest na bieżąco w drugim wierszu elektroniczna lub progra-
wyS
wietlacza. Jeżeli nie potrafisz przeliczyć mowa. W przypadku ukła-
Hz na ms w głowie, to pomoże Ci w tym mini- du powodem niedziałania
kalkulator dostępny pod przyciskiem  PRZE- całoS
ci mogą być uszko-
LICZ HZ NA MS . dzone częS
ci lub niepo-
Gdy wciS
nięty jest przycisk  % , można prawny montaż. Najlepiej
nastawić żądany współczynnik wypełnienia sprawdzić w tym momen-
klawiaturą numeryczną. DomyS
lna wartoS
ć to Programowanie sekwencji odbywa się za cie, czy zmontowany układ odpowiada sche-
50%, czyli klasyczny, symetryczny przebieg pomocą cyfr, gdzie: matowi ideowemu z rysunku 1. Warto też cho-
prostokątny. Współczynnik wypełnienia moż- 0 - ustaw na wyjS
ciu generatora stan niski, ciażby multimetrem sprawdzić, czy zastoso-
na ustawiać w granicach 1% - 99%. WartoS
ć 1 - ustaw na wyjS
ciu generatora stan wysoki. wane elementy nie są uszkodzone. Tyczy się
nastawionego aktualnie współczynnika wy- Wpisanie w pole edycyjne jakiegokolwiek to głównie diody D1.
pełnienia wyS
wietlana jest w trzecim wierszu innego znaku z klawiatury zostanie przez pro- Jeżeli częS
ć elektroniczna nie wzbudza po-
wyS
wietlacza. gram zinterpretowane jak wpisanie zera, tzn. dejrzeń  przyjrzeć się należy oprogramowaniu.
T-Generator  generator okresu. Okno na wyjS
ciu pojawi się stan niski. Np. wpisanie Wszystkie programy występują w dwóch
główne programu widać na rysunku 4. Pro- ciągu znaków:  001201 (bez cudzysłowów) wersjach. Jedna obsługuje port COM1,
EI ekt roni ka dI a Wszyst ki ch

a druga COM2. Jeżeli układ podłączony jest JeS
li mimo wszystko coS
nadal jest nie tak
Wykaz elementów
do innego portu, niż obsługuje włączony pro- i układ nie działa, to warto przyjrzeć się usta-
gram  należy to zmienić. W takim przypadku wieniom portu szeregowego w Systemie (Pa- D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
trzeba uruchomić program dla drugiego portu nel sterowania | System |Menedżer urządzeń | R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7,5k&!
lub przełożyć częS
ć elektroniczną do wtyku Porty (COM & LPT)) lub w Biosie. S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .gniazdo DB9
drugiego portu. W komputerach z wyprowa- S2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .gniazdo chinch
dzonym na obudowę tylko jednym złączem Obudowa DB9
portu szeregowego (np. notebookach), z oczy-
wistych powodów dylematu takiego nie bę- Dariusz Drelicharz
D D D D
dzie. [e-mail]
D D D
EI ekt roni ka dI a Wszyst ki ch