MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Anna Więcek
Barbara Skalik
Szlifowanie drewna 311[32].Z2.07
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
Recenzenci:
mgr inż. Halina Nowak
mgr inż. Leszek Jaszczyk
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Anna Więcek
Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej
311[32].Z2.07 Szlifowanie drewna zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik technologii drewna
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Charakterystyka i dobór materiałów ściernych nasypowych 8
4.1.1. Materiał nauczania 8
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 12
4.1.3. Ćwiczenia 12
4.1.4. Sprawdzian postępów 13
4.2. Przygotowanie narzędzi ściernych nasypowych do pracy, mocowanie
w zespołach roboczych 14
4.2.1. Materiał nauczania 14
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 16
4.2.3. Ćwiczenia 16
4.2.4. Sprawdzian postępów 17
4.3. Charakterystyka szlifierek, przygotowanie do pracy oraz ich obsługa 18
4.3.1. Materiał nauczania 18
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 27
4.3.3. Ćwiczenia 27
4.3.4. Sprawdzian postępów 28
4.4. Praca na szlifierkach, bieżąca kontrola dokładności i jakości
wykonywanych operacji 29
4.4.1. Materiał nauczania 29
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 33
4.4.3. Ćwiczenia 33
4.4.4. Sprawdzian postępów 35
4.5. Automatyzacja procesu szlifowania 36
4.5.1. Materiał nauczania 36
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 39
4.5.3. Ćwiczenia 39
4.5.4. Sprawdzian postępów 40
5. Sprawdzian osiągnięć 41
6. Literatura 47
4.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
l. WPROWADZENIE
Poradnik ten będzie Tobie pomocny w nabywaniu umiejętności z zakresu doboru
i przygotowania narzędzi ściernych nasypowych do pracy, mocowania ich w zespołach
roboczych, przygotowania do pracy i obsługi szlifierek oraz zasad obróbki drewna i tworzyw
drzewnych na szlifierkach a także kontroli dokładności i jakości wykonywanych operacji.
Jednostka modułowa: szlifowanie drewna jest ostatnią jednostką modułu technologia
wytwarzania elementów.
W poradniku zamieszczono:
l. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności, które powinieneś posiadać,
aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej określają umiejętności, jakie opanujesz
w wyniku procesu kształcenia.
3. Materiał nauczania, który zawiera informacje niezbędne do realizacji zaplanowanych
szczegółowych celów kształcenia, umożliwia samodzielne przygotowanie się do
wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy
wskazanÄ… literaturÄ™ oraz inne z
ródła informacji. Obejmuje on również:
 pytania sprawdzające wiedzę niezbędną do wykonania ćwiczeń,
 ćwiczenia z opisem sposobu ich wykonania oraz wyposażenia stanowiska
pracy,
 sprawdzian postępów, który umożliwi sprawdzenie poziomu Twojej wiedzy po
wykonaniu ćwiczeń.
Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytania tak lub nie, co
oznacza, że opanowałeś materiał lub nie.
4. Sprawdzian osiągnięć w postaci zestawu pytań sprawdzających opanowanie umiejętności
z zakresu całej jednostki. Zaliczenie go jest dowodem opanowania umiejętności
określonych w tej jednostce modułowej.
5. Wykaz literatury dotyczącej programu jednostki modułowej.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub
instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Przed rozpoczęciem pracy na szlifierkach musisz zapoznać się z instrukcją pracy na
stanowisku i ściśle przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji
przeciwpożarowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
311[32]Z2
Technologia wytwarzania
elementów
311[32]Z2.01
311[32]Z2.02
Kształtowanie elementów
Maszynowe pozyskiwanie
narzędziami ręcznymi i
elementów surowych
zmechanizowanymi
311[32]Z2.03
Technologia strugania
wyrównującego
i grubościowego oraz
szlifowania powierzchni
311[32]Z2.04
Maszynowe wykonywanie
złączy i profili
311[32]Z2.05
Technologia toczenia
i obtaczania
311[32]Z2.06
Parzenie i gięcie drewna
311[32]Z2.07
Szlifowanie drewna
311[32]Z2.08
Wykorzystywanie
komputeryzacji i automatyzacji
w procesach obróbki drewna
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 stosować narzędzia pomiarowe zgodnie z ich przeznaczeniem,
 rozpoznawać rodzaje drewna i tworzyw drzewnych,
 organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp, - dobierać przybory i materiały
do wykonania rysunku,
 posługiwać się normami,
 wykonywać i odczytywać szkice, schematy i rysunki,
 rozróżniać typowe części i zespoły maszyn,
 wykorzystywać techniki komputerowe,
 posługiwać się dokumentacją techniczno-naukową.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji jednostki modułowej powinieneś umieć:
 rozpoznać materiały ścierne nasypowe stosowane w obróbce drewna szlifowaniem oraz
określić ich przeznaczenie,
 dobrać materiały ścierne do rodzaju obróbki,
 rozróżnić obrabiarki do szlifowania oraz określić ich przeznaczenie,
 rozróżnić zespoły robocze stosowanych obrabiarek,
 sporządzić i odczytać schematy kinematyczne obrabiarek na podstawie dokumentacji
 techniczno-ruchowej,
 przygotować obrabiarkę do pracy,
 obsłużyć obrabiarki i wykonać szlifowanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Charakterystyka i dobór materiałów ściernych
nasypowych
4.1.1. Materiał nauczania
Do maszynowego szlifowania drewna i tworzyw drzewnych stosuje się narzędzia ścierne
składające się z podłoża w postaci papieru lub tkaniny, do którego spoiwem są
przymocowane ziarna ścierne. Właściwości narzędzi ściernych zależą od takich czynników,
jak rodzaj zastosowanego materiału ściernego, jego ziarnistości, rodzaj podłoża i spoiwa. Na
narzędzia ścierne nasypowe używa się materiałów ściernych sztucznych lub naturalnych,
które po rozdrobnieniu na ziarna określonej wielkości tworzą tzw. ścierniwo cechujące się
licznymi, ostrymi krawędziami przełomu. Papier ścierny składa się z podłoża papierowego
i nasypu. Zamiast papieru na podłoże stosuje się również płótno lub papier wzmocniony
tkaniną (płótnowany). Najważniejsze cechy narzędzi ściernych to: wielkość ziaren oznaczona
liczbą, twardość materiału z którego wytworzono ziarna, gęstość nasypu ziaren ściernych,
rodzaj podłoża i rodzaj spoiwa. Spoiwem wiążącym nasyp z podłożem jest klej skórny, klej
z tworzywa sztucznego i inne. Nasyp składa się z ziaren elektrokorundu, węglika krzemu,
krzemienia, szkła itp. Ziarna te uzyskuje się drogą przesiewania i segregacji na sitach
rozdrobnionego materiału.
W stolarstwie ze względu na konstrukcję obrabiarek, najczęściej są używane narzędzia
ścierne w postaci taśmy (rys. 1).
Rys.1. Budowa taśmy ściernej [6, str. 189]
Kształt narzędzia ściernego zależy od rodzaju obrabiarek (rys. 2). Dobór rodzaju
odpowiedniego narzędzia ściernego, a zwłaszcza wielkości ziaren i rodzaju podłoża, zależy
od dokładności obróbki, rodzaju materiału, kształtu szlifowanej powierzchni i typu szlifierki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Rys. 2. Postać narzędzi ściernych przeznaczonych do różnych typów szlifierek [6, str.189]
Do szlifowania wstępnego (zgrubnego) stosuje się ziarna o większych wymiarach, do
szlifowania wykańczającego - ziarna drobniejsze. Do szlifowania materiałów miękkich
dobiera się materiały ścierne o mniejszej twardości niż do materiałów twardych, płyt MDF
i płyt wiórowych. Ponadto do obróbki drewna miękkiego lub żywicznego wskazane jest
dobieranie narzędzi ściernych o mniejszej gęstości nasypu. Wolne przestrzenie między
ziarnami ściernymi, wypełniające się drobnymi wiórami powstałymi w wyniku szlifowania,
muszą być większe przy szlifowaniu drewna miękkiego, podczas którego powstaje większa
ilość wiórów, niż przy szlifowaniu drewna twardego. Do szlifowania drewna różnej twardości
i tworzyw drzewnych najczęściej stosowanym materiałem ściernym jest elektrokorund
(Al2O2) oznaczony A, którego twardość w 10-stopniowej skali twardości wg Mohsa wynosi
9,2-9,3 (dla porównania: twardość diamentu naturalnego wynosi 10, twardość naturalnego
materiału ściernego - szmergla (N) - niecałe 8).
Do szlifowania płaskiego odpowiednia jest taśma na podłożu papierowym; do
szlifowania powierzchni profilowanych i krawędzi - taśma o podłożu i spoiwie elastycznym,
np. z tkaniny i spoiwa klejowego.
Wielkości ziaren ściernych podane są na spodniej stronie papieru ściernego za pomocą
numerów: od P12 do P220 (uziarnienie makro) i od P240 do P1200 (uziarnienie mikro).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Tabela 1 przedstawia typowe zakresy zastosowania. Szlifowanie zgrubne podłóg wymaga np.
innej wielkości ziaren niż docieranie lakierów na powierzchniach meblowych.
Tabela 1. Rozmiary ziaren papieru i płótna ściernego i ich zastosowanie [3, str. 104]
Uziarnienie Prace szlifierskie (przykłady)
Szlifowanie zgrubne: szlifowanie wstępne powierzchni
P20 do P80 drewnianych struganych, nadanie szorstkości, usunięcie powłok,
wyrównanie
Szlifowanie wstępne: szlifowanie sklejki i płyt wiórowych,
P80 do P120 szlifowanie wstępne powierzchni szpachlowanych,
przeszlifowanie drewna i tworzyw sztucznych
Szlifowanie wykańczające: drewna miękkiego, tworzyw
P120 do P180 drzewnych, powierzchni ofornirowanych, przeszlifowanie
powierzchni szpachlowanych, metali nieżelaznych
Szlifowanie wykańczające: drewna twardego, powierzchni
P180 do 240
szpachlowanych i powierzchni z tworzyw sztucznych
Szlifowanie bardzo dokładne: polerowanie powierzchni
P240 do P600 lakierowanych, szlifowanie powierzchni lakierowanych,
szlifowanie w trakcie bejcowania
Wybór odpowiedniego materiału ściernego powinien też być uzależniony od rozwiązania
konstrukcyjnego obrabiarki, wielkości siły docisku i kształtu powierzchni dociskającej
materiał ścierny do obrabianego elementu oraz prędkości przesuwu taśmy. Na przykład,
papier ścierny o granulacji P 40 i P 36 nie jest przeznaczony do szlifierek taśmowych
z trzewikiem dociskającym, można go użyć, przy odpowiednio dobranej prędkości posuwu
taśmy, do szlifierek walcowych. Producenci szlifierek i narzędzi ściernych wspólnie sugerują
warunki doboru ściernicy do obrabiarki i rodzaju pracy. W tabeli 2 podano przykładowe
wytyczne dotyczące doboru narzędzia i obrabiarki w zależności od materiału i rodzaju
obróbki.
Tabela 2. Dobór narzędzi ściernych [6, str. 191,192]
szlifierka szlifierka szlifierka szlifierka szlifierka szlifierka
walec
szeroko- długo- do do profilowa
pneuma- tarczowa
taśmowa taśmowa wszystkich płaszczyzn
tyczny lub
płaszczyzn profilo-
stały
wanych
głowice
szlifierka
szczotko-
walcowa
we
Rodzaj obróbki Materiał Zakres granulacji
1.Przygotowanie
1.1.Kalibracja Lite drewno P060÷
brzegów
P080
1.2.Kalibracja Lite drewno P080
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
powierzchni Drewno
P080
żywiczne
MDF/płyta
P080
wiórowa
1.3.Planowanie Lite P060÷
krawędzi drewno/fornir
P080
Rodzaj obróbki Materiał Zakres granulacji
1.4.Szlifowanie
P080÷
Lite drewno P060÷P120
krawędzi
P120
P060÷P120
Drewno
P060÷P120
żywiczne
1.5.Szlifowanie P080÷ P120
Lite drewno
profili
P080÷ P120
1.6.Wyrównanie P080÷ P120
Lite drewno/
powierzchni
P080÷ P120
sklejka
i krawędzi
P080÷ P120
1.7.Szloifowanie
P080÷ P120
krawędzi Lite drewno/
i elementów sklejka
P080÷ P120
kształtowych
1.8.Szlifowanie
P080÷ P120
elementów
Lite drewno/
P080÷ P120
kształtowych
MDF
i profili
P100÷ P120
2.Wykończenie
2.1.WykoÅ„czenio- Lite drewno/ P120÷ P120÷
we fornir P220 P220
szlifowanie
P120÷
P100÷ P120
powierzchni
Lite drewno P180
P100÷ P120
Drewno P120÷ P120÷
P100÷ P120
żywiczne P180 P180
P120÷ P120÷
MDF/sklejka
P180 P180
2.2.Wykończenio-
P120÷ P180
we szlifowa- Lite drewno/
nie powierzch- sklejka
P150÷ P220
ni i krawędzi
2.3.Wykończenio-
we P120÷ P180
szlifowanie Lite drewno/
elementów sklejka
kształtowych
P150÷ P220
i krawędzi
2.4.Wykończenio-
P120÷ P180
we szlifowa-
Lite drewno P150÷ P180
nie profili
P150÷ P220
2.5.Wykończenio-
P120÷ P180
we szlifowa-
Lite drewno/
nie elementów P150÷ P220
MDF
kształtowych
P120÷ P150
i profili
3.Międzywarstwo-
wa. Zgodnie
z zaleceniami
producentów
lakierów
3.1.Międzywar-
P240÷ P240÷
stwowy szlif Lakier
P800 P800
powierzchni
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jak jest zbudowany materiał ścierny?
2. Jakie cechy charakteryzują narzędzia ścierne?
3. Co oznacza numeracja materiałów ściernych?
4. Jakie są postacie narzędzi ściernych przeznaczonych do różnych typów szlifierek?
5. Od czego zależy dobór wielkości ziaren i rodzaj podłoża?
6. Jaka jest różnica w doborze ziaren materiału ściernego w zależności od rodzaju
szlifowania?
7. Jaki materiał ścierny jest najczęściej stosowany do szlifowania drewna różnej twardości
i tworzyw drzewnych?
8. Od czego zależy dobór odpowiedniego materiału ściernego?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj rodzaj podłoża materiałów ściernych
Sposób wykonania ćwiczenia.
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać w literaturze informacji na temat podłoża materiałów ściernych,
2) przygotować próbki materiałów ściernych,
3) dokonać wzrokowej oceny rodzaju podłoża,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 próbki materiałów ściernych o różnych podłożach,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Dobierz narzędzia ścierne do szlifowania zgrubnego, wstępnego, wykończeniowego
i bardzo dokładnego.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się numeracją materiałów ściernych,
2) przygotować materiały ścierne o określonej ziarnistości,
3) dobrać materiał ścierny do określonych prac szlifierskich,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stolik uczniowski,
 próbki materiałów ściernych,
 literatura z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj właściwą postać narzędzi ściernych do określonych typów szlifierek.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z postaciami narzędzi ściernych,
2) przygotować różne postacie narzędzi ściernych,
3) przyporządkować poszczególne postacie narzędzi ściernych do określonych typów
szlifierek
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 przybory do pisania,
 tabela postaci narzędzi ściernych,
 schematy różnych typów szlifierek,
 literatura z rozdziału 6.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) określić budowę materiału ściernego?
2) określić cechy charakteryzujące materiał ścierny?
3) wyjaśnić oznaczenia materiałów ściernych?
4) nazwać postacie narzędzi ściernych przeznaczonych do
różnych typów szlifierek?
5) podać od czego zależy dobór narzędzia ściernego?
6) określić różnicę w doborze wielkości ziaren materiału
ściernego w zależności od rodzaju szlifowania?
7) określić materiał ścierny najczęściej stosowany do
szlifowania
drewna różnej twardości i tworzyw drzewnych?
8) określić od czego zależy dobór odpowiedniego materiału
ściernego?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4.2. Przygotowanie narzędzi ściernych nasypowych do
pracy, mocowanie w zespołach roboczych
4.2.1. Materiał nauczania
Do obróbki drewna stosuje się narzędzia ścierne nasypowe w postaci: arkuszy, krążków
i taśm. Arkusze papierów i płócien ściernych są produkowane w różnych wymiarach; używa
się ich do ręcznej obróbki drewna i do wyrobu gotowych formatek we własnym zakresie.
Typowe formaty materiałów ściernych mają kształt prostokątny. Wymiary i kształt formatek
z materiału ściernego zależą od wymiarów i kształtu zespołu roboczego, a więc od rodzaju
szlifierki (suwakowe, szczotkowe i bębnowe, a także starsze typy szlifierek walcowych).
W szlifierkach walcowych nowszej konstrukcji papier ścierny jest nawijany na walec po linii
śrubowej. Formatka przy takim sposobie mocowania ma kształt równoległoboku o długości
krótszego boku nieco większej od obwodu walca; długość boku dłuższego zależy od długości
walca i skoku linii śrubowej.
Szerokie zastosowanie w obróbce maszynowej znalazły taśmy bez końca.
Taśmy szerokości 40 200 mm są nazywane wąskimi, natomiast taśmy szerokości 600
1500 mm - szerokimi i są stosowane w szlifierkach szerokotaśmowych. Taśmy bez końca
wyrabia się zazwyczaj we własnym zakresie przez sklejenie w obwód bez końca odcinka
taśmy odpowiedniej szerokości lub zamawia gotowe u producenta.
Długość taśmy L zależy od średnicy kół taśmowych D i ich rozstawu a
L = nD + 2a
Taśm bez końca używa się także w szlifierkach wałkowych. Długość zależy od obwodu
wałka szlifierskiego.
W szlifierkach tarczowych stosuje się krążki mocowane obwodowo (duże średnice) lub
środkowo (średnica nie przekraczająca 250 mm). Krążki wyrabia się z arkuszy lub zamawia
gotowe u producenta.
Wykrawanie formatek odbywa się za pomocą szablonów, których kształt i wymiary
zależą od wymiarów zespołu roboczego i nadmiarów niezbędnych do zamocowania lub
połączenia narzędzi ściernych.
Taśmy bez końca wymagają sklejenia obu końców w różny sposób. Przykłady łączenia
taśm pokazano na rys. 3. Aby wykonać zakładkę, usuwa się z podłoża klej i ścierniwo na
odcinku około 30 mm. Wszystkie połączenia z podkładką mają większą wytrzymałość, lecz
dają zwiększenie grubości taśmy w miejscu połączenia; wadę tę można usunąć przez
przeszlifowanie ścierniwa znajdującego się nad podkładką. Na podkładki należy stosować
cienkie, mocne płótno.
Najbardziej polecanym sposobem połączenia jest styk falisty z podkładką rys. 3f. Jego
wykonanie wymaga prostego oprzyrządowania, które można wykonać we własnym zakresie.
Mocowanie narzędzi ściernych nasypowych
Taśmy bez końca, po ich nałożeniu na koła taśmowe, napręża się przez wzajemne
rozsunięcie kół i napięcie odpowiednią siłą sprężyny, podpierającej koło taśmowe
napinające. Siła napięcia jest zależna od wytrzymałości podłoża narzędzia ściernego.
Mocowanie arkuszy ściernych na walcach szlifierskich ze szczeliną równoległą do osi
obrotu polega na umieszczeniu jednego brzegu prostokątnego arkusza między listwami
zaciskowymi, znajdującymi się w szczelinie. Po dokładnym nawinięciu arkusza na walcu
mocuje siÄ™ drugi brzeg arkusza w szczelinie walca i przez wychylenie listew zaciskowych
dodatkowo napina arkusz na walcu. Na walcach bez szczeliny arkusz o kształcie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
równoległoboku mocuje się na obwodzie tarczy, stanowiącej czoło walca, za pomocą taśmy
stalowej, opasującej tarczę. Arkusz trzeba nawinąć na walce tak, aby zachodzące na siebie
brzegi arkusza znajdowały się w rowku wykonanym w filcowej wykładzinie walca,
a wykonana w ten sposób nakładka była zgodna z kierunkiem obrotów walca. Po
zamocowaniu drugiego brzegu arkusza do drugiej tarczy czołowej walca obie tarcze rozsuwa
się nieznacznie specjalnym urządzeniem i jednocześnie skręca w kierunku nawijania arkusza,
czego wynikiem jest dokładne przyleganie arkusza do walca.
Mocowanie krążków na tarczach o znacznych średnicach odbywa się za pomocą
pierścieni przykręcanych do obwodu tarczy. Krążek jest dociskany do tarczy pierścieniem,
wciskanym szeregiem śrub w rowek tarczy. Krążki ścierne o małych średnicach mocuje się
do tarczy środkowym krążkiem dociskowym. Aby zapewnić prawidłowe zamocowanie
krążka ściernego, w jego środku należy wykonać szereg nacięć promieniowych,
zapobiegających fałdowaniu się krążka ściernego.
Nieprawidłowe i niedokładne zamocowanie lub połączenie narzędzia ściernego jest
często powodem jego szybkiego zużycia się. Innym powodem przedwczesnego uszkodzenia
narzędzia ściernego może być nieprawidłowy dobór rodzaju narzędzia ściernego do
warunków obróbki.
Rys. 3. Przykłady łączenia taśm ściernych: a) styk prosty z podkładką, b) styk skośny z podkładką, c) zakładka
prosta, d )zakładka skośna, e) styk wczepowy z podkładką, f) styk falisty z podkładką [1, str. 188]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Jakie są wymiary materiałów ściernych?
2. Od czego zależy przygotowanie materiału ściernego do pracy?
3. Jak należy przygotować materiał ścierny na szlifierkę taśmową?
4. Jak należy przygotować materiał ścierny na szlifierkę tarczową?
5. Na czym polega mocowanie taśmy bez końca na szlifierkach taśmowych?
6. Na czym polega mocowanie materiału ściernego na szlifierkach walcowych?
7. Na czym polega mocowanie materiału ściernego na szlifierce tarczowej?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ granice szerokości taśm ściernych stosowanych przy szlifowaniu na szlifierkach
taśmowych oraz średnicę krążków do szlifowania na szlifierkach tarczowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać informacje w literaturze dotyczące szerokości i długości taśm oraz średnicę
krążków,
2) przedstawić wymiary w formie tabeli,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 notatnik,
 ołówek/długopis,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Przygotuj materiał ścierny do pracy na szlifierce taśmowej i zamocuj w zespole
roboczym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą dotyczącą przygotowania i mocowania narzędzi ściernych
nasypowych,
2) przyciąć taśmę na odpowiednią długość i szerokość,
3) połączyć przygotowaną taśmę w zamknięty obwód,
4) zamocować przygotowaną taśmę w zespole roboczym,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 materiał ścierny nasypowy,
 nóż,
 przymiar metrowy,
 ołówek,
 kÄ…townik,
 przymiar liniowy,
 klej,
 płótno,
 literatura z rozdziału z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Ćwiczenie 3
Przygotuj materiał ścierny do pracy na szlifierce tarczowej i zamocuj w zespole
roboczym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą dotyczącą przygotowania i mocowania narzędzi ściernych
nasypowych,
2) przygotować krążek o odpowiedniej średnicy,
3) zamocować krążek w zespole roboczym,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 materiał ścierny nasypowy,
 ołówek,
 nóż,
 przymiar metrowy,
 gotowe szablony,
 literatura z rozdziału 6.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) określić wymiary materiałów ściernych?
2) wyjaśnić od czego zależy przygotowanie materiałów
ściernych do pracy?
3) określić zasady przygotowania materiału ściernego
na szlifierkę taśmową mając szeroką taśmę?
4) określić zasady mocowania materiału ściernego
na szlifierkÄ™ tarczowÄ…?
5) określić zasady mocowania materiału ściernego
na szlifierkach taśmowych?
6) określić zasady mocowania materiału ściernego
na szlifierce walcowej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
4.3. Charakterystyka szlifierek, przygotowanie do pracy oraz ich
obsługa
4.3.1. Materiał nauczania
Klasyfikacja szlifierek
Szlifierki są przeznaczone do wyrównywania i wygładzania surowych powierzchni
drewna litego i tworzyw drzewnych lub powierzchni wstępnie powleczonych różnymi
materiałami do obróbki wykończeniowej. Szlifierki stosuje się również do oczyszczania
powierzchni zapylonych lub okrytych substancjami ochronnymi. Niektóre odmiany szlifierek
są przystosowane do szlifowania elementów na dokładną grubość.
Ze względu na kształt zespołu roboczego szlifierki można podzielić na: taśmowe,
tarczowe, wałkowe, walcowe, bębnowe, szczotkowe i kombinowane. Poszczególne typy
szlifierek są dostosowane do szlifowania elementów o określonych kształtach i wymiarach.
Wszystkie wymienione szlifierki mogą być stosowane w fabrykach mebli i stolarki
budowlanej jako obrabiarki pojedyncze lub jako zespoły robocze w obrabiarkach złożonych.
Niektóre typy szlifierek znajdują zastosowanie w zakładach płyt wiórowych i fabrykach
sklejek ( szlifierki walcowe), w wytwórniach sprzętu sportowego (szlifierki taśmowe,
tarczowe i wałkowe), w zakładach produkujących drobną galanterię drzewną i zabawki
(szlifierki taśmowe, tarczowe, wałkowe, bębnowe).
Do najbardziej rozpowszechnionych należą szlifierki taśmowe, które w porównaniu
z innymi mają znacznie większą trwałość narzędzia, tj. taśmy ściernej. Szlifierki te są
budowane w kilku odmianach.
Szlifierki taśmowe
Szlifierka taśmowa z ruchomym stołem rys. 4 jest przystosowana do szlifowania dużych
powierzchni elementów płytowych. Pracuje długą i stosunkowo wąską taśmą szlifierską,
napiętą na dwóch kołach taśmowych. Koło napędzające taśmę jest zakryte osłoną 1,
stanowiącą zazwyczaj ssawę pneumatycznego wyciągu pyłu. Koło napinające taśmę 2 jest
ułożyskowane na płycie suportu, który umożliwia zmianę odległości między obu kołami, co
jest wykorzystywane do napinania taśmy. Suport koła jest podparty sprężyną śrubową, która
zapewnia stały naciąg taśmy. Regulacja położenia taśmy na kołach i zapobieganie zsuwaniu
taśmy z kół jest możliwa dzięki temu, że oś koła napinającego może być wychylana
w płaszczyz
nie poziomej.
Obrabiany element jest układany na stole 3, na którym spoczywa własnym ciężarem.
Przesuwaniu się elementu w kierunku ruchu taśmy zapobiega listwa oporowa 4. Stół szlifierki
ma cztery profilowane rolki, którymi toczy się po walcowych prowadnicach 5. Prowadnice te
są przymocowane do sanek 6, przesuwanych ręcznie wzdłuż stojaków 7. Ruch sanek ma na
celu dostosowanie odległości płyty stołu i taśmy do grubości obrabianego elementu. Prześwit
między taśmą a stołem powinien być o kilka milimetrów większy od grubości sz1ifowanego
drewna.
Taśma ścierna jest dociskana do szlifowanej powierzchni za pomocą trzewikowego
urządzenia dociskowego. Składa się ono z tulei, przesuwanej ręcznie wzdłuż walcowej
prowadnicy 8 i dz
wigni 9, na której jest osadzony trzewik 10. Ruch trzewika wzdłuż taśmy
i poprzeczny ruch stołu umożliwiają oszlifowanie całej powierzchni elementu.
Szlifierka taśmowa jest wyposażona w dodatkowy stół 11, podpierający górny odcinek
taśmy. Można na nim szlifować elementy o niewielkich wymiarach. Do tego samego celu jest
wykorzystywane koło napędzające taśmę. Po otwarciu pokrywy 12 i zamocowaniu papieru
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
ściernego na czołowej powierzchni koła można na nim szlifować drobne elementy. Opiera się
je na dodatkowym stoliku 13, który należy ustawiać w położeniu poziomym.
Szlifierka taśmowa z ruchomym stołem jest przeznaczona do szlifowania elementów
płaskich. Mogą być na niej obrabiane również elementy proste o łagodnie profilowanej
powierzchni, jednak profil nie może mieć nagłych przejść. Do sz1ifowania takich profilów
należy stosować trzewiki o odpowiednio ukształtowanej powierzchni dociskowej.
W Polsce są produkowane zautomatyzowane szlifierki taśmowe, w których trzewik
dociskowy jest zastąpiony długą poduszką pneumatyczną, dociskającą taśmę szlifierską do
elementu na całej szerokości. Stół szlifierski stanowi kilka taśm bez końca przesuwających
szlifowany element.
Rys. 4. Szlifierka taśmowa z ruchomym stołem [1, str. 191]
1  osłona, 2 - koło napinające, 3 - stół, 4 -listwa oporowa, 5 - prowadnica stołu, 6 - sanki stołu, 7 - stojaki,
8 - prowadnica trzewika, 9 - dz
wignia trzewika, 10 - trzewik, 11 - stół dodatkowy, 12 - pokrywa, 13 - stolik
Rys. 5. Schemat technologiczny szlifierki taśmowej z ruchomym stołem [4, str. 135]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
 Dane techniczne charakteryzujące szlifierkę taśmową z ruchomym stołem są następujące:
 szerokość taśmy szlifierskiej 150 mm
 średnica kół taśmowych 320 mm
 wymiary stołu 220 x 800 mm
 maksymalna grubość elementu 600 mm
 prędkość szlifowania 22 m/s
 moc silnika 2,8 kW
Zasadę działania szlifierki szerokotaśmowej wyjaśnia rys.6. W szlifierce tej szeroka
taśma szlifierska jest napięta między dwoma poziomymi walcami. Dolny walec 1,
ułożyskowany nad stołem obrabiarki, jest napędzany od silnika elektrycznego. Górny walec 2
ma mniejszą średnicę i jest osadzony na rozwidlonym tłoczysku cylindra pneumatycznego, za
pomocą którego uzyskuje się odpowiednie napięcie taśmy szlifierskiej. Oś górnego walca jest
cyklicznie wychylana w płaszczyz
nie poziomej i przyjmuje na przemian skośne położenie
w stosunku do osi walca dolnego.
Rys.6. Zasada działania szlifierki szerokotaśmowej [1,str. 192]
1 - walec szlifierski, 2 - walec napinający, 3 - taśma posuwowa, 4 - obrabiany element
Rys.7. Szlifierka szerokotaśmowa [1, str.192]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Dzięki tym ruchom obracająca taśma zsuwa się z walców w jedną, a następnie w drugą
stronę, w takt wychyleń górnego walca. Zakres przesuwania się taśmy jest niewielki i może
być regulowany ustawieniem specjalnych czujników, ograniczających ruch taśmy wzdłuż osi
walców. Dzięki przesuwaniu się taśmy można uzyskać lepszą gładkość szlifowanej
powierzchni.
Szlifierka szerokotaśmowa przedstawiona na rys. 7 jest przystosowana do seryjnej
obróbki elementów płytowych. Można na niej wygładzać powierzchnie fornirowanych
formatek z płyt wiórowych lub też szlifować formatki z płyt na dokładną grubość.
Obrabiany element układa się na stole, którego płyta jest przykryta bezkońcowymi
taśmami posuwowymi, napędzanymi osobnym silnikiem. Prędkość ruchu taśm jest
regulowana. Stół jest osadzony w korpusie szlifierki za pośrednictwem pionowych sanek,
które umożliwiają zmianę prześwitu między płytą stołu a powierzchnią walca. Prześwit ten
należy dostosowywać do grubości elementu i grubości zeszlifowanej z niego warstewki
drewna. Grubość tej warstwy można oszacować na podstawie wskazań amperomierza,
włączanego w obwód zasilania silnika napędowego taśmy szlifierskiej (wskazania
amperomierza zależą od obciążenia silnika, które z kolei zależy od grubości szlifowanej
warstwy).
Dane techniczne charakteryzujące szlifierkę szerokotaśmową są następujące:
 szerokość taśmy szlifierskiej 1270 mm
 średnica walca szlifierskiego 455 mm
 prześwit pionowy 150 mm
 prędkość szlifowania 22 m/s
 prędkość posuwu 5 - 30 m/min
 moc napędowa 20 kW
Szlifierki tarczowe
Szlifierki tarczowe są przystosowane do obróbki płaskich powierzchni elementów,
prostych. Można na nich szlifować także wypukłe powierzchnie nieprofilowanych elementów
krzywoliniowych.
Rysunek 8 przedstawia dwutarczowÄ… szlifierkÄ™ pionowÄ…. W jej korpusie jest
ułożyskowany poziomy wał, napędzany silnikiem elektrycznym umieszczonym wewnątrz
korpusu obrabiarki. Na obu końcach wału są zaklinowane dwie pionowe tarcze 1, częściowo
zakryte uchylnymi osłonami. Obok każdej tarczy znajduje się poziomy stół 2, połączony
przegubem z podstawą stołu 3. Pokrętło 4 służy do wychylania stołu z położenia poziomego.
Podstawa stołu spoczywa na poziomych prowadnicach i za pomocą pokrętła 5 może być
przesuwana do i od tarczy.
Obrabiany element układa się na stole i dociska ręcznie do tarczy. Przy szlifowaniu czół
należy posługiwać się listwą oporową 6. Do szlifowania boków wzajemnie prostopadłych stół
musi być ustawiony poziomo. Skośne ustawienie stołu stosuje się przy szlifowaniu boków,
tworzących naroże o kącie rozwartym. Element należy przykładać do tej strony tarczy, która
wykonuje ruch do dołu. Krawędz
wewnętrzna stołu powinna znajdować się możliwie
najbliżej tarczy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Rys. 8. Szlifierka dwutarczowa [1, str. 194]
1 - tarcza szlifierska, 2 - stół, 3 - podstawa stołu, 4 i 5 - pokrętło do przesuwania stołu, 6 - listwa oporowa
Rys. 9. Schemat technologiczny szlifierki tarczowej [2, str. 207]
Szlifierki wałkowe
Szlifierki wałkowe są przystosowane do szlifowania prostych i krzywoliniowych
elementów płaskich, a także do szlifowania wewnętrznych powierzchni profilów zamkniętych
i otworów o dużych średnicach. W niektórych przypadkach szlifierka może być używana do
szlifowania elementów profilowanych.
Rysunek 9 przedstawia pionową szlifierkę wałkową z wychylnym stołem.
Korpus szlifierki ma pionowe prowadnice, w których jest osadzona pionowa płyta 1
z silnikiem elektrycznym 2. Do przesuwania płyty w kierunku pionowym służy pokrętło 3.
Na wydłużonej końcówce wału silnika można mocować różne rodzaje wałków szlifierskich 4.
Do szlifowania płaskich powierzchni stosuje się sztywne wałki. Elementy profilowane
mogą być szlifowane odpowiednio profilowanymi wałkami sztywnymi lub wałkami
podatnymi. Te ostatnie mają zwykle szczelne płaszcze gumowe, które po nałożeniu papieru
ściernego napompowuje się powietrzem. Ze względu na ograniczoną podatność wałków za
ich pomocą mogą być szlifowane tylko profile płytkie o łagodnych przejściach.
Stół szlifierki jest wychylany z położenia poziomego pokrętłem 5. Skośne ustawienie
stołu ułatwia szlifowanie powierzchni położonych skośnie w stosunku do płaszczyzny
bazowej elementu. Obrabiany element jest prowadzony ręcznie po stole szlifierki.
W niektórych szlifierkach wałkowych wałek wykonuje osiowy ruch oscylacyjny,
stosowany dla zwiększenia gładkości obróbki. Przy szlifowaniu elementów profilowanych
ruch ten należy wyłączyć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys. 10. Szlifierka wałkowa [1, str.195]
1 - płyta silnikowa, 2 - silnik elektryczny, 3 -pokrętło do pionowego przesuwania wrzeciona, 4 - wałek
szlifierski, 5 -pokrętło do wychylania stołu
Rys. 11. Schemat technologiczny szlifierki wałkowej [2, str. 207]
Szlifierki walcowe
Szlifierki walcowe stosuje się w przypadku produkcji masowej do szlifowania elementów
płytowych w celu wygładzenia powierzchni lub w celu wygładzenia i jednoczesnego nadania
płytom określonej grubości. Szlifierki pierwszej odmiany mają podatny stół; szlifierki drugiej
odmiany mają stół sztywny, nie zmieniający w czasie szlifowania odległości od walców
szlifierskich.
Ze względu na liczbę walców szlifierki można podzielić na jedno-, dwu- i trzywalcowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Na rysunku 12 przedstawiono budowÄ™ szlifierki dwuwalcowej z walcami szlifierskimi 1,
ułożyskowanymi ponad stołem 2. Każdy z walców szlifierskich jest napędzany osobnym
silnikiem elektrycznym i oprócz ruchu obrotowego wykonuje dodatkowo poosiowy ruch
oscylacyjny, zwiększający gładkość szlifowania. Pierwszy walec ma mniejszą prędkość
obwodową i jest przeznaczony do szlifowania zgrubnego. Drugi walec służy do szlifowania
końcowego i z tego względu mocuje się na nim papiery drobnoziarniste. Kierunki obrotów
walców mogą być zgodne lub przeciwne. Oba walce mają niezależnie działające urządzenia
do zmiany odległości od stołu. Urządzenia te służą do regulacji grubości warstwy szlifowanej
przez poszczególne walce. Regulacji dokonuje się śrubami 3.
Dz
wignia 4 służy do szybkiego zatrzymywania walców w przypadku zerwania się
papieru ściernego.
Obrabiany element jest przesuwany po stole wyposażonym w bezkońcową taśmę
posuwową 5, napędzaną od osobnego silnika elektrycznego za pośrednictwem przekładni
stopniowej (zębatej) lub bezstopniowej. Do regulacji prędkości posuwu służy dz
wignia 6.
Stół jest nastawiany w kierunku pionowym za pomocą silnika elektrycznego. Dokładnego
ustawienia stołu dokonuje się ręcznym pokrętłem 7. Na lewym stojaku korpusu szlifierki jest
zainstalowana tablica rozdzielcza 8 z przyciskami sterowniczymi wszystkich silników.
Dane techniczne charakteryzujące szlifierkę dwuwalcową polskiej produkcji są następujące:
 szerokość szlifowania 900 mm
 maksymalna grubość elementu 100 mm
 minimalna grubość elementu 3 mm
 minimalna długość elementu 240 mm
 średnica walców szlifierskich 270 mm
 prędkość szlifowania 25+28 m/s
 prędkość posuwu 6; 8,5 i 12 m/min
 moc napędowa walców 13 kW
 moc napędowa posuwu 1kW
Rys. 12. Szlifierka walcowa [1, str. 196] 1 - walce szlifierskie, 2 - stół, 3 - śruby nastawcze walców, 4 -
dz
wignia hamulca, 5 - taśma posuwowa, 6 -dz
wignia do zmiany prędkości posuwu, 7 - pokrętło do przesuwania
stołu, 8 - tablica rozdzielcza
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Rys. 13. Schemat technologiczny szlifierki walcowej [2, str. 207]
Rys. 14. Schemat kinematyczny zespołu roboczego, napędowego i stołu szlifierki walcowej [2, str. 212]
1  przekładnia ślimakowa, 2  mechanizm korbowy, 3  walec szlifierski, 4  obudowa łożyska,
5  prowadniki, 6  korbowód, 7  wykorbiony wałek, 8  stół, 9  przekładnia ślimakowa
Szlifierki bębnowe i szczotkowe
Szlifierki bębnowe są stosowane do szlifowania małych przedmiotów o prostych kształtach.
Mają one kształt bębna o dużej średnicy, wyłożonego wewnątrz materiałem ściernym. Po
wsypaniu do bębna dużej liczby przedmiotów nadaje się mu ruch o niewielkiej prędkości
obrotowej. Materiał ścierny w postaci arkuszy lub wąskich pasków może być mocowany do
ścian bębna lub wkładany luz
no wraz ze szlifowanymi przedmiotami.
Rys. 15. Schemat technologiczny szlifierki bębnowej [2, str.207]
Szlifierki szczotkowe są przeznaczone do szlifowania elementów prostych i krzywoliniowych
płaskich lub profilowanych, o łagodnym zarysie profilu. Częścią roboczą szlifierki jest
najczęściej wałek nasadzony na końcówkę silnika. Wałek składa się z szeregu szczotek,
równomiernie rozmieszczonych na obwodzie wałka. Między szczotkami są zamocowane
arkusze papieru ściernego ponacinanego na wąskie paski rys. 16.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Rys. 16. Schemat technologiczny szlifierki szczotkowej [2, str. 207]
Szlifierki kombinowane
Szlifierki kombinowane są obrabiarkami mającymi co najmniej dwa zespoły robocze,
które mogą być używane jednocześnie lub kolejno.
Na rysunku 17 pokazano szlifierkę kombinowaną, składającą się ze szlifierki taśmowej,
wałkowej i szczotkowej. Do korpusu szlifierki jest przymocowana pozioma walcowa
prowadnica 1, zakończona płytą z silnikiem elektrycznym 2. Na wydłużonych końcówkach
wału silnika z jednej strony jest zamocowane koło taśmowe 3, a z drugiej szczotka szlifierska
4. Na drugim końcu prowadnicy walcowej znajduje się przesuwna tuleja 5 z dwoma
krążkami, napinającymi taśmę szlifierską. Na wydłużonym trzpieniu górnego krążka jest
zamocowany podatny wałek szlifierski 6, napędzany taśmą szlifierską. Taśma szlifierska jest
podparta dodatkowym stołem 7.
Zespoły robocze szlifierki mogą być obracane wokół prowadnicy i ustawiane w pozycji
pionowej. Dzięki takiej konstrukcji taśma szlifierska może być ustawiana prostopadle do stołu
zasadniczego 8. Przy pionowym położeniu taśmy pozostałe zespoły robocze nie mogą być
używane, a obrabiarka staje się szlifierką taśmową z podpartą taśmą.
W razie potrzeby na końcu prowadnicy można zamocować dodatkowy stół poziomy,
ułatwiający szlifowanie przy krążku płaskich powierzchni elementów krzywoliniowych.
Zasadniczy stół szlifierski jest nastawny na wysokość i wychylany z położenia poziomego.
Urządzeniami ochronnymi szlifierek są osłony nie wykorzystywanych odcinków narzędzi
szlifierskich oraz wyciągi pyłu, powstającego podczas szlifowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Rys. 17. Szlifierka kombinowana [1, str.197]
1 - prowadnica walcowa, 2 - silnik elektryczny, 3 - koło taśmowe napędzające, 4 - szczotka szlifierska, 5 - tuleja
z krążkami napinającymi taśmę, 6 - wałek szlifierski, 7 - stół podpierający, 8 - stół zasadniczy
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaki jest cel szlifowania drewna i tworzyw drzewnych?
2. Jakie rodzaje szlifierek stosuje się w stolarstwie ze względu na kształt zespołu roboczego?
3. Jakie jest przeznaczenie poszczególnych szlifierek?
4. Jakie części budowy posiadają poszczególne szlifierki?
5. Jakie dane techniczne charakteryzują poszczególne szlifierki?
6. Na jakich zasadach działają poszczególne szlifierki?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz szlifierki do szlifowania płaskiego, profilowego oraz do szlifowania na grubość
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać informacje w literaturze dotyczące odmian szlifowania,
2) przyporządkować poszczególne odmiany szlifowania do poszczególnych typów szlifierek,
3) sporządzić zestawienie typów szlifierek i odmian szlifowania w formie tabeli,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 notatnik,
 długopis,
 literatura z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Ćwiczenie 2
Wskaż poszczególne części budowy szlifierki taśmowej z ruchomym stołem na
stanowisku pracy
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać informacje w literaturze,
2) odnalez
ć właściwe stanowisko pracy szlifierki taśmowej z ruchomym stołem,
3) wskazać poszczególne części budowy szlifierki taśmowej z ruchomym stołem,
4) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 różne rodzaje szlifierek,
 wskaz
nik,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Określ zasadę działania szlifierki tarczowej
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z materiałem nauczania 4.3.1,
2) wypisać czynności związane z ustawieniem, uruchomieniem i pracą szlifierki tarczowej,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 notatnik,
 ołówek/długopis,
 literatura z rozdziału 6.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) określić cel szlifowania drewna i tworzyw drzewnych?
2) wymienić rodzaje szlifierek ze względu na kształt zespołu roboczego?
3) określić przeznaczenie poszczególnych szlifierek?
4) określić poszczególne części budowy szlifierek?
5) wymienić dane techniczne szlifierek?
6) określić zasady działania szlifierek?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
4.4. Praca na szlifierkach, bieżąca kontrola dokładności i jakości
wykonanych operacji
4.4.1. Materiał nauczania
Zasady obróbki drewna i tworzyw drzewnych na szlifierkach.
Ze względu na kształt szlifowanych elementów rozróżnia się szlifowanie płaskie proste,
krzywoliniowe, profilowe, na okrągło i bryłowe rys.18.
a)
b)
c)
d)
e)
Rys. 18. Odmiany szlifowania drewna: a) płaskie, b) krzywoliniowe, c) profilowe, d) na okrągło, e) bryłowe
[8, str. 204]
Szlifowanie płaskie jest wykonywane szlifierkami taśmowymi i walcowymi. Podczas
szlifowania powierzchni szlifierkami taśmowymi rys. 18 a element umieszcza się na stole
szlifierskim, aby jedną stroną przylegał do listwy oporowej zamocowanej do stołu.
Znajdująca się w ruchu taśma szlifierska jest przyciskana stopką do elementu,
z równoczesnym przesuwaniem stopki wzdłuż szlifowanej powierzchni. Równocześnie drugą
ręką jest przesuwany stół z materiałem, tak że szlifowana jest cała powierzchnia. Szczególnie
ostrożnie należy szlifować powierzchnie okleinowane, ponieważ może nastąpić
przeszlifowanie okleiny, przy czym należy szlifować je zawsze wzdłuż włókien drzewnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Drobne elementy można szlifować przykładając je do taśmy przesuwającej się po górnym
nieruchomym stoliku szlifierki. Szlifowania powierzchni bocznych elementów płytowych
można dokonać na szlifierce taśmowej stosując specjalne uchwyty zamocowane do stołu
obrabiarki. Umożliwiają one prostopadłe ustawienie elementu w stosunku do taśmy
szlifierskiej. Można również stosować specjalnie do tego celu skonstruowaną szlifierkę
taśmową, w której osie kół napinających taśmę są ustawione prostopadle w stosunku do stołu
obrabiarki.
Szlifowaniem na szlifierkach walcowych rys. 18 b uzyskuje się powierzchnie równe
i gładkie, jednak większe, wklęsłe nierówności zostają niedoszlifowane, a zdarzające się
wypukłości przeszlifowane. Jest to niedopuszczalne w elementach okleinowanych. Z tych
powodów elementy okleinowane nie są szlifowane na szlifierkach walcowych.
Najczęściej w produkcji mebli okleinowanych obrabiarki te są stosowane do
wyrównywania powierzchni i ujednolicenia grubości płyt wiórowych czy paz
dzierzowych
przed ich oklejaniem oraz w celu zrównania drewnianych doklejek z powierzchnią płyt.
Stosowanie szlifierek dwu lub trójwalcowych umożliwia równoczesne szlifowanie zgrubne
i wykończające, przy czym na każdy walec zakłada się papier ścierny o różnej ziarnistości.
Szlifierki te majÄ… posuw mechaniczny.
Szlifowanie proste krzywoliniowe można wykonywać na szlifierkach jednowalcowych
rys 19 b i szlifierkach taśmowych bez stołu rys 19 d oraz szlifierkach wałkowych rys.19 c .
Podczas obróbki za pomocą szlifierek jednowalcowych i taśmowych bez stołu elementy
szlifowane trzymane w rękach są dociskane do narzędzia szlifierskiego. Dlatego nadanie
elementom prawidłowych kształtów wymaga od wykonującego tę czynność dużej uwagi
i wprawy.
Element szlifowany na szlifierce wałkowej jest bazowany na stole obrabiarki i ręcznie
dociskany do wałka szlifierskiego.
Szlifowanie profilowe rys.18 c przeprowadza się na szlifierkach wałkowych lub
szczotkowych. Profil wałka szlifierskiego w szlifierkach wałkowych musi być dostosowany
do szlifowanych profilów. W szlifierkach szczotkowych wirujące szczotki dociskają do
elementu obrabianego taśmy papieru ściernego, którego końce są poprzecinane na wąskie
pasma. Szlifierki tego typu znajdują zastosowanie do szlifowania elementów obrotowych
o zmiennym profilu, o kształtach przestrzennie zmiennych oraz elementów prostych
i krzywych o złożonym poprzecznym profilu. Posuw elementów w zależności od konstrukcji
obrabiarki może być ręczny lub mechaniczny.
Rys. 19. Schematy szlifierek: a) taśmowa, b) jednowalcowa do szlifowania elementów krzywoliniowych,
c) wałkowa, d) taśmowa. e) tarczowa [8, str. 205
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Szlifowanie na okrągło rys. 18 d to szlifowanie różnego rodzaju drążków i nóg do
meblio przekroju kołowym lub nieznacznie owalnym. Szlifowanie takie może odbywać się na
szlifierce taśmowej bez stołu rys. 19 d lub też na specjalnej szlifierce do drążków. Podczas
szlifowania na szlifierce bez stołu elementy muszą być ręcznie obracane wokół swej osi.
Wymaga to dużej wprawy i uwagi. Specjalne szlifierki do drążków są wyposażone w taśmę
posuwową nastawioną skośnie względem taśmy szlifierskiej, co wywołuje ruch postępowy
i obrotowy elementu, umieszczonego na stole między taśmami. Podczas tych ruchów
następuje szlifowanie elementów. Odległość taśm od siebie można dowolnie regulować
w zależności od średnicy elementów. Na szlifierkach tego typu można obrabiać elementy
o średnicach 6 - 90 mm. Najmniejsza długość elementów wynosi 300 mm, a w razie
zastosowania specjalnego urzÄ…dzenia 75 mm.
Szlifowanie bryłowe odbywa się na szlifierkach tarczowych rys.19 e. Podczas
szlifowania element układa się na stole obrabiarki i dociska ręcznie do wirującej tarczy
szlifierskiej.
W produkcji mebli obrabiarki tego typu służą do wyrównywania powierzchni czołowych
elementów litych oraz do wyrównywania połączeń narożnikowych przelotowych
i półprzelotowych w różnego rodzaju ramach i szufladach.
W zależności od rodzaju szlifierki stanowisko szlifowania może być jedno lub
dwuosobowe. Szlifierki przelotowe i walcowe wymagają obsługi dwuosobowej.
Prawidłowa organizacja pracy na szlifierkach zapewnia najlepszą wydajność pracy.
W szczególności należy zwrócić uwagę na usytuowanie elementów przeznaczonych do
szlifowania jak również ułożenie elementów po wykonaniu szlifowania.
Przykłady sposobów organizacji stanowisk pracy podczas szlifowania
Rys. 20. Organizacja pracy podczas szlifowania na szlifierce walcowej 1- szlifierka walcowa, 2 - materiał do
szlifowania, 3- materiał po szlifowaniu, 4 - stanowisko szlifierza, 5  stanowisko pomocnika
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Rys. 21. Organizacja pracy podczas szlifowania na szlifierce taśmowej z ruchomym stołem 1- szlifierka
tasmowa z ruchomym stołem, 2  stanowisko szlifierza, 3- materiał przed obróbką, 4  materiał po obróbce
Do bieżącej kontroli efektów szlifowania niezbędne jest odpowiednie oświetlenie
powierzchni elementów szlifowanych.
W warunkach produkcyjnych oceny gładkości powierzchni po szlifowaniu można
dokonać następującymi metodami:
 jakościowa metoda dotykowo-wzrokowa polegająca na ocenie gładkości po zbadaniu
wzrokiem i dotykiem, jest to sposób najmniej dokładny lecz często stosowany, wyróżnia
się gładkość po przetarciu, po piłowaniu, po struganiu i szlifowaniu,
 porównawcza ocena gładkości powierzchni za pomocą wzorców, gładkość wzorcowych
płytek porównuje się z gładkością powierzchni elementów produkowanych.
Tabela 3. Klasy dokładności wykonania i chropowatości powierzchni uzyskane podczas
obróbki szlifowaniem [5, str. 245]
Klasy Chropowatości
Rodzaj obróbki dokład-
Ra µm Rz µm le mm
ności
Zgrubne 5 20
11 ÷ 10 2,5
Średnio dokładne
9 ÷ 8 2,5 ÷ 1,25 10 ÷ 6,3 0,8
Dokładne
0,63 3,2 0,8
7 ÷ 6
Bardzo dokładne
0,8
5 0,32 ÷ 0,16 1,6 ÷ 60,8
Zasady bhp podczas obróbki szlifowaniem
Zagrożeniem podczas pracy na szlifierkach jest pył drzewny i nie osłonięte części narzędzi
ściernych. Nie pracujące części taśmy lub tarczy szlifierskiej powinny być osłonięte
obudowami ssawami podłączonymi do instalacji odpylającej. Osoby obsługujące szlifierki,
w przypadku dużego zapylenia powinny korzystać z masek przeciwpyłowych i okularów
ochronnych. Taśmy papieru ściernego powinny być dostatecznie napięte i bez uszkodzeń.
Koła napinające taśmę należy osłonić osłonami zabezpieczającymi w razie rozerwania się
taśmy. Stosuje się również osłony w postaci pionowej deski umieszczonej naprzeciw
powierzchni koła napinającego od strony drogi transportowej. Zerwana taśma szlifierska
uderza o deskę i chroni przed pokaleczeniem pracownika przechodzącego obok koła
napinajÄ…cego.
Podczas szlifowania drobnych elementów są one trzymane w palcach i dociskane do stolika
pomocniczego. Ten fakt stwarza zagrożenie wypadkowe. A
atwo jest o pokaleczenie
opuszków palców. Dlatego korzystne jest stosowanie ochron na palce tj. skórzanych nasadek,
które można wykonać we własnym zakresie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz odmiany szlifowania drewna ?
2. Jakie zasady pracy obowiÄ…zujÄ… podczas szlifowania na szlifierkach na szlifierkach
taśmowych?
3. Na czym polega praca na szlifierkach tarczowych?
4. Na czym polega praca na szlifierkach walcowych i szerokotaśmowych?
5. Na czym polega praca na szlifierkach wałkowych?
6. Na czym polega prawidłowa organizacja pracy na szlifierkach?
7. Jakimi metodami dokonuje się oceny gładkości powierzchni po szlifowaniu?
8. Jakie zagrożenia występują podczas pracy na szlifierkach?
9. Jakie są środki ochrony indywidualnej stosowane podczas szlifowania?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ zasady szlifowania drewna na poszczególnych szlifierkach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą na temat szlifowania drewna,
2) określić zasady szlifowania drewna i tworzyw drzewnych,
3) przedstawić powyższe w formie opisowej,
4) dokonać oceny poprawności wykonywania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Wykonaj operację szlifowania elementów okleinowych okleiną naturalną na szlifierce
taśmowej z ruchomym stołem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą na temat szlifowania drewna,,
2) zapoznać się z instrukcją stanowiskową,
3) przygotować materiał do szlifowania,
4) wykonać operację szlifowania przygotowanych elementów,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 szlifierka taśmowa z zamocowanym w zespole roboczym materiałem ściernym,
 wózki transportowe przeznaczone na elementy przed i po szlifowaniu,
 elementy przeznaczone do szlifowania,
 instrukcja stanowiskowa,
 dokumentacja techniczno-ruchowa szlifierki taśmowej,
 literatura z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Ćwiczenie 3
Wykonaj operację szlifowania elementów z płyty wiórowej przed okleinowaniem
z wykorzystaniem szlifierki szerokotaśmowej lub walcowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą na temat szlifowania z wykorzystaniem szlifierki walcowej,
2) zapoznać się z instrukcją stanowiskową,
3) przygotować materiał do szlifowania,
4) wykonać operację szlifowania,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia
Wyposażenie stanowiska pracy:
 szlifierka szerokotaśmowa,
 szlifierka walcowa,
 wózki transportowe,
 elementy przeznaczone do szlifowania,
 instrukcja stanowiskowa,
 dokumentacja techniczno-ruchowa szlifierek,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Dokonaj oceny dokładności i jakości szlifowania elementów okleinowanych naturalną
okleiną oraz elementów z drewna litego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać informacje w literaturze dotyczące oceny dokładności i jakości szlifowania,
2) przygotować elementy po szlifowaniu,
3) przygotować przyrządy kontrolno-pomiarowe,
4) ocenić dokładność i jakość szlifowanych elementów,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 elementy po wykonaniu operacji szlifowania,
 przyrzÄ…dy kontrolno-pomiarowe,
 płytki wzorcowe,
 literatura z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
4.4.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) określić odmiany szlifowania drewna?
2) przedstawić obowiązujące zasady pracy?
3) określić zasady pracy na szlifierce tarczowej?
4) określić zasady pracy na szlifierkach walcowych i szerokotaśmowych?
5) określić zasady pracy na szlifierkach wałkowych?
6) określić na czym polega prawidłowa organizacja pracy na szlifierkach?
7) dokonać prawidłowej oceny gładkości po szlifowaniu?
8) określić zagrożenia występujące podczas szlifowania?
9) wymienić środki ochrony indywidualnej niezbędne podczas szlifowania?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
4.5. Automatyzacja procesu szlifowania
4.5.1. Materiał nauczania
W obecnej dobie techniki obserwuje się tendencję koncentracji operacji obróbczych
w jednej obrabiarce a w związku z tym rozwój obrabiarek złożonych i centrów obróbczych.
Zastosowanie sterowania numerycznego z programowaniem komputerowym czyni obrabiarki
złożone przydatnymi również w produkcji niewielkich serii przedmiotów o złożonych
kształtach.
Szlifierka automatyczna jako linia
Szlifierki szerokotaśmowe są coraz częściej używane nawet przez mniejsze zakłady meblowe
do obróbki elementów litych. Obecnie najnowszym rozwiązaniem w procesie szlifowania
drewna charakteryzuje się szlifierka automatyczna, którą ze względu na jej bogatą
konstrukcję można nazwać linią.
Urządzenie pozwala na obróbkę litych elementów drewnianych, takich jak fronty kuchenne,
łącznie ze szlifowaniem w poprzek usłojenia.
Dotychczas łatwo można było się zorientować, czy dany element był szlifowany wzdłuż
czy też w poprzek włókien. Jakość obróbki poprzecznej, gdzie mamy do czynienia
z większymi oporami skrawania, a przede wszystkim z przecinaniem włókien, pozostawiała
wiele do życzenia. Podejmowane przez wielu producentów maszyn próby rozwiązania tego
problemu kończyły się w przeszłości niepowodzeniem, ponieważ trudno było połączyć
wymagania odnośnie jakości z kryterium wydajności danego urządzenia.
Aby uzyskać lepszą jakość szlifowanych powierzchni udoskonalono szlifierkę
szerokotaśmową przez zastosowanie dwóch agregatów szlifujących rotacyjnie:
 wysokoobrotowy moduł o małym promieniu obróbki (eliminacja rys poprzecznych),
 niskoobrotowy moduł o dużym promieniu obróbki (ostateczne wyrównanie szlifowanej
powierzchni).
Zastosowanie tego rozwiązania pozwoliło na wyeliminowanie rys poprzecznych
i zastąpienie maszyną pracy, którą wykonywano ręcznie. Jednak nawet najlepsza szlifierka
rotacyjna nie zastąpi tradycyjnego procesu szlifowania wstępnego. Oznacza to, że dana
powierzchnia musi być wstępnie szlifowana materiałem ściernym o właściwie dobranej
ziarnistości. Ta konieczność spowodowała, że producenci mebli dokonywali zakupu dwóch
maszyn: szlifierki szerokotaśmowej i rotacyjnej, które ustawione w linii znacznie poprawiały
jakość produkcji. Okazało się, że tego typu linia składająca się z wielu jednostek dobrze
sprawdza się w zakładach nastawionych na masową produkcję. Jednak koszt inwestycji
przewyższał możliwości mniejszych firm. Aby także im umożliwić korzystanie z osiągnięć
najnowszej technologii, skonstruowano szlifierkÄ™ automatycznÄ… rys 22. W urzÄ…dzeniu
zamontowano trzy jednostki szerokotaśmowe i dwa moduły do obróbki rotacyjnej. Połączenie
cech dwóch rodzajów urządzeń w jednej konstrukcji i niższy koszt nie są jedynymi zaletami
tej maszyny Zajmuje mniej miejsca w zakładzie i daje się łatwo przeprogramowywać pod
kątem realizacji małych partii zamówień.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Rys. 22.. Schemat szlifierki automatycznej [11, str. 37]
Rys. 23.. Szlifierka szerokotaśmowa Mega Tronic [12, str. 34]
Szlifierka Mega Tronic z automatycznym posuwem obrabianego elementu jest przeznaczona
do szlifowania płaskich elementów z drewna i materiałów drewnopochodnych. Została
stworzona z myślą o dużych zakładach produkcyjnych zainteresowanych usprawnianiem
pracy w szlifierni. Szlifowanie następuje za pomocą zamkniętych taśm na walcach szlifierki
i umieszczonym między nimi bucie szlifierskim. Mega Tronic należy do rodziny szlifierek,
w której mamy dwa typoszeregi: o szerokości stołu roboczego 1100 mm i o szerokości 1350
mm. Szlifierki mogą być wyposażone w jeden lub dwa agregaty robocze - agregat walca
roboczego, buta szlifierskiego i agregat typu kombi.
Do maszyny dostępne są następujące buty szlifierskie: stały, sterowany elektronicznie,
segmentowy (45 mm) i pneumatyczny. Obrabiany przedmiot odczytywany jest za pomocÄ…
rolek lub w sposób bezkontaktowy przez układ optyczny. But elektroniczny pozwala obrabiać
powierzchnie o nierównościach w granicach 0,50 mm, co jest istotne w przypadku
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
szlifowania płyt wiórowych. Dopasowuje się do nierówności obrabianych elementów
i zapewnia prowadzenie prawidłowych prac szlifierskich na całej szerokości. Szlifierka,
oprócz funkcji kalibrowania (uzyskanie odpowiedniej grubości) płyt wiórowych,
zmontowanych ram czy konstrukcji drewnianych i drewnopochodnych, może także służyć do
ostatecznego przygotowania powierzchni szlifowanej, na przykład pod lakierowanie, przy
zachowanej tolerancji do 0,1 mm.
Stół roboczy podnoszony jest na czterech zsynchronizowanych ze sobą, śrubach,
zabezpieczonych przed zapyleniem osłoną gumową. Ustawiany jest za pomocą
elektronicznego panela sterującego z dokładnym odczytem wysokości (tolerancja do 0,1 mm).
Megaszlifierki mogą być wyposażone między innymi w alternatywne buty szlifierskie, gdzie
do wyboru mamy stały but szlifierski (przeznaczony głównie do drewna litego) lub but
szlifierski jednolity, bez podziału na segmenty. Szlifierki tego typu mogą również posiadać
alternatywne napędy główne (napęd 15 kW w miejsce napędu 11 kW), napędy posuwu
(bezstopniowy napęd posuwu 3  15 m/min) dodatkowe wyposażenie na wyjściu maszyny
(stół rolkowy na wyjściu - dodatkowo 400 mm podparcia, szczotki czyszczące obrobiony
element bez własnego napędu lub z własnym napędem), układ czyszczenia taśmy szlifierskiej
oraz stół próżniowy.
Rys. 24.. Szlifierka typu Prinz [13, str. 63]
Szlifierki typu Prinz budowane są z myślą o szerokim zastosowaniu w zakładach obróbki
drewna, dlatego też wyposażone są w 2 lub 3  poziomowy system napędu.
W związku z dużym zainteresowaniem tego typu maszynami, jakie pojawiło się wśród
zakładów rzemieślniczych zajmujących się obróbką drewna powstał specjalny model
szlifierki o nazwie  Prinz . To maszyna, przy zachowaniu wszystkich zalet i niezawodności,
jakie posiada jej pierwowzór budowany na potrzeby dużych zakładów przemysłowych,
kosztuje 40 % mniej.
Automaty szlifierskie  Prinz mogą posiadać od jednego do czterech agregatów
w zależności od wymagań użytkownika z możliwością szlifowania zarówno górnej jak
i dolnej płaszczyzny elementu. Dodatkowo można podłączyć agregaty boczne, dzięki czemu
za jednym przejściem materiału możliwa jest obróbka 1, 2, 3, lub 4 płaszczyzn.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.
1. Co oznacza automatyzacja procesu szlifowania?
2. Jakie wady szlifowania drewna eliminuje wykorzystanie szlifierki automatycznej?
3. Jakie rodzaje zespołów roboczych zainstalowano w szlifierce automatycznej?
4. Jakie zalety ma szlifierka automatyczna w procesie produkcji elementów szlifowanych?
5. Jakie przeznaczenie ma szlifierka automatyczna?
6. Z jakich agregatów składa się Megaszlifierka?
7. W jaki sposób jest odczytywany obrabiany element na Megaszlifierce?
8. Jakie jest przeznaczenie Megaszlifierki?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ wady powstające podczas szlifowania elementów z drewna litego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać informacje w literaturze na temat szlifowania drewna litego,
2) określić rodzaje wad jakie mogą wystąpić w procesie szlifowania drewna,
3) przedstawić nieprawidłowości szlifowania drewna w formie opisowej,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Opracuj proces technologiczny maszynowej obróbki szlifowaniem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać informacje w literaturze na temat uziarnienia papieru i płótna ściernego oraz
informacji zwiÄ…zanych z pracami szlifierskimi,
2) dokonać doboru odpowiedniego uziarnienia materiałów szlifierskich do określonych prac,
3) opracować (w formie opisowej) przebieg procesu szlifowania elementów wykonanych
z drewna litego tj. fronty kuchenne itp. (łącznie ze szlifowaniem w poprzek usłojenia),
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Dokonaj obserwacji automatyzacji procesów szlifowania w warunkach przemysłowych 
wycieczka do zakładu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą na temat automatyzacji procesów szlifowania,
2) zwrócić uwagę na budowę zespołów roboczych,
3) zaobserwować przebieg automatycznego procesu szlifowania,
4) zwrócić uwagę na dokładność i jakość automatycznego procesu szlifowania,
5) przestrzegać zasad bhp podczas wycieczki,
6) sporządzić sprawozdanie z wycieczki.
Wyposażenie uczestników wycieczki:
 przybory do pisania
4.5.4. Sprawdzenie postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) określić na czym polega automatyzacja procesu szlifowania?
2) podać wady szlifowania drewna eliminowane przez wykorzystanie
szlifierki automatycznej?
3) określić jakie rodzaje zespołów roboczych zainstalowano w szlifierce
automatycznej?
4) przedstawić zalety zastosowania szlifierki automatycznej w procesie
produkcji elementów szlifowanych?
5) określić przeznaczenie szlifierki automatycznej?
6) wymienić agregaty wchodzące w skład Megaszlifierki?
7) określić sposób odczytywania obrabianego przedmiotu na Megaszlifierce?
8) określić przeznaczenie Megaszlifierki?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
Do każdego pytania dołączone są cztery możliwości odpowiedzi, tylko jedna jest
prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczy kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Test składa się z zadań o różnym stopniu trudności: zadania 1 do 15 są z poziomu
podstawowego pozostałe zadania są z poziomu ponadpodstawowego.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na
póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie czas wolny.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Do szlifowania zgrubnego stosuje się następujące uziarnienie papieru i płótna ściernego:
a) P 80 do P 120,
b) P 20 do P80,
c) P 120 do P 180,
d) P 240 do P 600.
2. Papier ścierny w postaci taśmy można stosować do:
a) szlifierek bębnowych,
b) szlifierek taśmowych,
c) szlifierek szczotkowych,
d) szlifierek tarczowych.
3. Dobór materiału ściernego zależ od:
a) wilgotności drewna,
b) grubości obrabianego materiału,
c) kształtu szlifowanego materiału i typu szlifierki,
d) gęstości drewna.
4. W szlifierce 2-walcowej jednostronne walce zamocowane sÄ…:
a) w stole szlifierskim,
a) nad stołem,
c) jeden walec zamocowany jest nad stołem szlifierki, drugi w stole szlifierki,
d) jeden po prawej, drugi po lewej stronie stołu.
5. W szlifierkach szczotkowych część roboczą stanowi:
a) tarcza ścierna,
b) taśma bez końca,
c) wałek szlifierski,
d) wałek składający się z szeregu szczotek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
6.Wybierz spośród podanych poniżej schematów technologicznych - szlifierkę szczotkową:
a)
b)
d)
c)
7. Największą sprawność łączenia taśm ściernych wykazują:
a) styk falisty z podkładką,
b) zakładka skośna,
c) zakładka prosta,
d) bez zakładki i podkładki.
8. Do szlifowania drewna w poprzek włókien służy szlifierka:
a) tarczowa,
b) szerokotaśmowa,
c) automatyczna,
d) walcowa.
9. Do kalibracji powierzchni litego drewna stosujemy materiał ścierny o granulacji:
a) P 36,
b) P 120,
c) P 80,
d) P 18.
10. Szerokość taśmy bez końca w szlifierkach szerokotaśmowych wynosi:
a) 40  200,
b) 200  400,
c) 600  1500,
d) 1600  2000.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
11. Do obliczania długości taśmy bez końca potrzebne są następujące dane:
a) średnica kół taśmowych i ich rozstaw,
b) długość i grubość obrabianych elementów,
c) odległość stołu od taśmy,
d) pole powierzchni taśmy.
12. Mocowanie krążków o dużych średnicach odbywa się:
a) poprzez mocowanie środkowym krążkiem dociskowym,
b) poprzez przyklejenie krążków do tarczy,
c) za pomocą rzepów,
d) za pomocą pierścieni przykręcanych do obwodu tarczy.
13. Szlifierki sÄ… przeznaczone do:
a) nadania profili,
b) nadania odpowiednich kształtów i wymiarów,
c) wyrównania i wygładzenia powierzchni,
d) wyrównania powierzchni elementów wykonanych z płyty wiórowej laminowanej.
14. Szlifierka taśmowa z ruchomym stołem przystosowana jest do:
a) szlifowania elementów profilowanych,
b) szlifowania dużych powierzchni elementów płytowych,
c) szlifowania drążków,
d) szlifowania na grubość.
15. Szlifierki bębnowe służą do szlifowania:
a) dużych przedmiotów o prostych kształtach,
b) małych przedmiotów o prostych kształtach,
c) elementów płytowych,
d) wąskich płaszczyzn.
16. Podczas szlifowania na szlifierce tarczowej element układamy:
a) od strony tarczy, która wykonuje ruch do góry,
b) na całej długości średnicy tarczy,
c) przykładając go do prowadnicy,
d) od strony tarczy, która wykonuje ruch do dołu.
17. Prześwit między płytą stołu a dolną powierzchnią walca w szlifierce szerokotaśmowej
zależy od:
a) grubości elementu i zeszlifowanej warstwy,
b) od profilu obrabianego elementu,
c) od długości i szerokości elementu,
d) grubości zeszlifowanej warstwy drewna.
18. W szlifierce profilowej narzędzie ścierne posiada postać:
a) arkusza lub rolki,
b) taśmy lub pierścienia,
c) krążków,
d) taśmy elastycznej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
19. Do obróbki drewna żywicznego należy zastosować materiał ścierny:
a) większej gęstości nasypu,
b) mniejszej gęstości nasypu,
c) granulacji P 240,
d) grubości P 400.
20. Wymiary i kształt formatek z materiału ściernego zależą od:
a) wymiarów i kształtu zespołu roboczego,
b) rodzaju podłoża,
c) wymiarów elementów,
d) rodzaju nasypu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko .......................................................................................................................
Szlifowanie drewna
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedzi Punktacja
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
6. LITERATURA
1. Bajkowski J.: Maszyny i urządzenia do obróbki drewna cz.1. WSiP Warszawa 1995
1. Bieniek S., Duchnowski K.: Obrabiarki i urzÄ…dzenia w stolarstwie. WSiP Warszawa 1999
2. Gehlen M.: Technologia drewna Podręcznik do nauki zawodu cz. 1. Wydawnictwo REA,
Warszawa 2002
3. Gehlen M.: Technologia drewna Podręcznik do nauki zawodu cz. 2. Wydawnictwo REA,
Warszawa 2002
4. Giełdowski L.: Konstrukcje mebli cz. 1. Rysunek techniczny. WSiP Warszawa 1995
5. Nowak H.: Technologia i materiałoznawstwo, Stolarstwo cz.2. WSiP 2000
6. Prażmo J.: Tchnologia materiałoznawstwo, Stolarstwo cz. 1. WSiP Warszawa 1999
7. PrzÄ…dka W., Szczuka J.: Technologia meblarstwa cz.2. WSiP Warszawa 1991
8. Dokumentacje techniczno-ruchowe szlifierek
9. Gazeta Przemysłu Drzewnego. Wydawnictwo Inwestor, 83-110 Tczew, ul. 31 Stycznia
10. Meblarstwo nr 1/37 styczeń 2004. Wydawnictwo Inwestor, 83-110 Tczew, ul. 31 Stycznia
11. Meblarstwo nr 5/53 maj 2005. Wydawnictwo Inwestor, 83-110 Tczew, ul. 31 Stycznia
12. Nowoczesne stolarstwo nr 10/98. Wydawnictwo DVA, 02-981 Warszawa.
ul. Augustówka 15
13. Przemysł Drzewny. Wydawnictwo Świat, 02-554 Warszawa, ul. Niepodległości 156/6
14. Adresy internetowe firm produkujących materiały ścierne i szlifierki do drewna i tworzyw
drzewnych: www.felder.info, www.hammer.at, www.jaroma.com.pl, www.3m.pl,
www.italcomma.pl, www.hansweber.de, www.fladder.com
Czasopisma
- Gazeta przemysłu Drzewnego: Wydawnictwo Inwestor sp. z o. o.
- Gazeta Drzewna  Holz-Zentralblatt Polska sp. z o.o. Poznań
- Przemysł Drzewny: Wydawnictwo Świat sp. z o. o.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47