Siła elektromotoryczna (SEM)
(1 teoria)  czynnik powodujący przepływ prądu w obwodzie elektrycznym równy energii elektrycznej uzyskanej przez jednostkowy
Å‚adunek przemieszczany w urzÄ…dzeniu (z
ródle) prądu elektrycznego w przeciwnym kierunku do sił pola elektrycznego oddziałującego
na ten Å‚adunek.
Siła elektromotoryczna jest najważniejszym parametrem charakteryzującym z
ródła energii elektrycznej zwane też z
ródłami siły
elektromotorycznej, są nimi prądnice (prądu stałego i przemiennego), baterie, termopary, fotoogniwa.
Siła elektromotoryczna z
ródła jest zdefiniowana jako iloraz pracy wykonanej przez z
ródło do wartości przenoszonego ładunku:
- siła elektromotoryczna,
W - praca,
q - przepływający ładunek.
Indukcja elektromagnetyczna zachodząca w wyniku zmian pola magnetycznego objętego przewodnikiem przekształca energię
mechaniczną w elektryczną. Zmiana pola magnetycznego może wynikać z ruchu przewodnika lub z
ródła pola magnetycznego, a
wygenerowana w ten sposób SEM nazywana jest siłą elektromotoryczną rotacji, SEM wytworzona przez nieruchome przewodniki w
wyniku zmian indukcji magnetycznej wywołaną zazwyczaj zmianą natężenia prądu generuje SEM indukcji nazywaną siłą
elektromotorycznÄ… transformacji.
Z prawa Faradaya wynika wzór:
Szczególnym przypadkiem indukcji elektromagnetycznej jest samoindukcja, która powoduje powstanie siły elektromotorycznej w
obwodzie w wyniku zmian natężenia prądu w nim płynącego. Powstającą SEM wyraża wzór:
gdzie:
ŚB - strumień indukcji magnetycznej,
t - czas
I - natężenie prądu,
L - indukcyjność obwodu magnetycznego.
Niektóre procesy, w których powstaje siła elektromotoryczna:
przenoszenie Å‚adunku np.
·ð maszynÄ… elektrostatycznÄ… (generator Van de Graaffa),
·ð zjawisko Seebecka,
·ð efekt Halla,
·ð zjawisko piroelektryczne,
·ð zjawisko piezoelektryczne,
·ð zjawisko fotoelektryczne,
·ð reakcje chemiczne,
·ð indukcja elektromagnetyczna,
·ð mechaniczne przenoszenie Å‚adunków elektrycznych.
(2 teoria)
Natężenie prądu I [A] , wyraża szybkość przepływu ładunku przez przekrój poprzeczny przewodnika. Natężenie mierzymy za pomocą
amperomierza, który włączamy do obwodu szeregowo. Jego opór powinien być minimalny. Natężenie prądu to stosunek ładunku ?Q
przepływającego przez przekrój.
Model budowy atomu Bohra
(1 teoria) model atomu wodoru autorstwa Nielsa Bohra. Bohr przyjÄ…Å‚ wprowadzony przez Ernesta Rutherforda model atomu,
według tego modelu elektron krąży wokół jądra jako naładowany punkt materialny, przyciągany przez jądro siłami
elektrostatycznymi. Przez analogię do ruchu planet wokół Słońca model ten nazwano "modelem planetarnym atomu"
Konsekwencje postulatów: Z postulatów tych wynika, że promienie orbit elektronu oraz energie elektronu na poszczególnych
orbitach są również skwantowane. Promienie te, w szczególności promień atomu wodoru w stanie podstawowym, tzw. promień
atomu Bohra, oraz energie można obliczyć z klasycznego przyrównania siły elektrostatycznej do siły dośrodkowej.
Zatem elektron może krążyć tylko po określonych orbitach zwanych stabilnymi (stacjonarnymi), ponadto  krążąc po tych orbitach 
nie emituje promieniowania, mimo że z praw klasycznej elektrodynamiki wynika, że ładunek krążąc po orbicie stale powinien
emitować promieniowanie elektromagnetyczne. W tym modelu promieniowanie jest emitowane tylko wówczas, gdy elektron
zmienia orbitÄ™.
Model Bohra, jakkolwiek będący sztucznym połączeniem mechaniki klasycznej i ograniczeń kwantowych, daje prawidłowe wyniki
dotyczące wartości energii elektronu na kolejnych orbitach i promieni tych orbit w przypadku atomu wodoru i atomów pierwiastków
wodoropodobnych.
Bohr, budując swój model atomu, przyjął dwa postulaty, bez których model ten nie byłby zgodny z doświadczeniem. Postulaty te
miały w istocie charakter kwantowy, ale były wprowadzone ad hoc.
Orbitalny moment pędu elektronu jest skwantowany i może on przybierać dyskretne wartości, tzn. z nieskończoności ilości orbit,
które umożliwia mechanika klasyczna, elektron może przyjąć tylko dokładnie te, dla których jego moment pędu jest równy tej
wielokrotności:
gdzie
n = 1,2,3...,
 stała Plancka podzielona przez 2Ą.
Podczas zmiany orbity, której towarzyszy zmiana energii elektronu, atom emituje foton. Energia fotonu równa jest różnicy między
energiami elektronu na tych orbitach
gdzie
E2 i E1  energie elektronu, odpowiednio, końcowa i początkowa,
h  stała Plancka,
½ - czÄ™stotliwość fotonu.
(2 teoria)
Teoria budowy atomu sformułowana przez Bohra z punktu widzenia współczesnej fizyki jest błędna. Jednak postulaty tej teorii
prowadzą do wniosków, które dobrze służą do opisu atomów wodoropodobnych.
Przed stworzeniem przez Bohra teorii atomu Ernest Rutherford na podstawie swoich doświadczeń wyprowadził wniosek, że atom
składa się z dodatnio naładowanego jądra atomowego oraz ujemnie naładowanych elektronów, które poruszają się wokół jądra po
orbitach kołowych i eliptycznych. Zgodnie z mechaniką klasyczną oraz elektrodynamiką elektrony poddawane przyspieszeniom
podczas takiego ruchu wokół jądra powinny emitować fale elektromagnetyczne i tracić energię. Utrata energii związana ze
zmniejszeniem prędkości powodowałaby, że elektrony zmniejszałyby także promień obiegu wokół jądra. Ostatecznie
doprowadziłoby to do niewystępującego w rzeczywistości szybkiego upadku elektronu na jądro. Postulaty wprowadzone przez Bohra
powodują, że w jego teorii nie występują sprzeczne z doświadczeniem wnioski.
Elektron, który znajduje się najbliżej jądra, czyli na najniższej dozwolonej orbicie, ma najmniejszą energię i jest w stanie
podstawowym. Kiedy energia elektronu jest większa, to jest on w stanie wzbudzonym.
Elektrony dążą do zajęcia stanów o najniższej energii i gdy znajdą się w stanie wzbudzonym, to przechodzą do stanu podstawowego
wysyłając nadmiar energii.
Jednostką energii stosowaną w fizyce atomowej jest 1 elektronovolt [eV], który jest równy energii kinetycznej, jaką uzyska elektron
przechodzÄ…c miÄ™dzy punktami pola elektrycznego o różnicy potencjałów równej 1 V. (1 eV = 1,6 · 10-19 J)
Można zauważyć, że we wzorze na energię elektronu znajdującego się na n-tej powłoce da się wydzielić wyrażenie które jest
wielkością stałą. Po wyznaczeniu wartości tego wyrażenia otrzymujemy następujący wzór na energię związaną z n-tą powłoką:
Indukcja elektrostatyczna
Indukcja elektrostatyczna (zwana też influencją elektrostatyczną) - zjawisko fizyczne, sposób elektryzowania ciała w wyniku zbliżenia
do niego naelektryzowanego ciała.
W dielektrykach pole elektryczne powoduje tylko niewielkie przesunięcie ładunków wywołując polaryzację dielektryka. Zazwyczaj
polaryzacja ustępuje po wysunięciu dielektryka z pola elektrycznego, ale w ferroelektrykach pozostaje niewielka jej część zwana
polaryzacjÄ… resztkowÄ…. IstniejÄ… substancje zachowujÄ…ce trwale stan naelektryzowania nazywane sÄ… one piroelektrykami.
Zbliżenie ciała naelektryzowanego odpowiada wprowadzeniu ciała do pola elektrycznego. W przewodniku wprowadzonym do pola
elektrycznego ładunki swobodne przesuwają się tak, by wewnątrz przewodnika nie było pola elektrycznego. W wyniku czego
przewodnik pozostaje elektrycznie obojętny (tak jak przed zbliżeniem) jako całość, ale jego części uzyskują ładunek elektryczny
zwany Å‚adunkiem indukowanym.
Przesunięte ładunki zmieniają pole elektryczne nie tylko w przewodniku ale także w otaczającej przestrzeni. Po odsunięciu ładunku
indukującego (bez rozdzielania) układ ładunków w przewodniku powraca do poprzedniego stanu.
Jeżeli części przewodnika zostaną rozdzielone (rozłączone elektrycznie) na elementy o różnym stanie naelektryzowania, to powstaną
ciała trwale naelektryzowane
Zjawisko indukcji elektrostatycznej jest odpowiedzialne za większość przypadków elektryzowania się ciał, np. taśmociągów,
samochodu jadącego drogą, osoby chodzącej po izolującej podłodze.
Zjawisko to jest podstawą działania maszyny elektrostatycznej i generatora Van de Graaffa, urządzeń do uzyskiwania ciał
naelektryzowanych.
Indukcja elektrostatyczna powoduje przyciąganie naelektryzowanego przez indukcję ciała, przez ciało które wywołało to
naelektryzowanie. Siła ta jest wynikiem niejednorodności pola elektrycznego. Na ciało naelektryzowane działa siła w kierunku
większego natężenia pola elektrycznego. Przykładem może być przyciąganie niewielkich skrawków papieru przez naelektryzowaną
pałeczkę ebonitową.
Indukcja elektromagnetyczna
zjawisko powstawania siły elektromotorycznej w przewodniku na skutek zmian strumienia pola magnetycznego. Zmiana ta może być
spowodowana zmianami pola magnetycznego lub względnym ruchem przewodnika i z
ródła pola magnetycznego. Zjawisko to zostało
odkryte w 1831 roku przez angielskiego fizyka Michała Faradaya.
Zjawisko indukcji opisuje prawo indukcji elektromagnetycznej Faradaya:
gdzie:
to indukowana siła elektromotoryczna (SEM) w woltach;
ŚB to strumień indukcji magnetycznej przepływający przez powierzchnię objętą przewodnikiem.
Zmiana strumienia pola magnetycznego może wynikać z ruchu przewodnika lub z
ródła pola magnetycznego. Jeżeli jest to ruch
obrotowy, to wygenerowana w ten sposób SEM nazywana jest siłą elektromotoryczną rotacji. SEM wytworzona przez nieruchome
przewodniki w wyniku zmian indukcji magnetycznej (wywołaną zazwyczaj zmianą natężenia prądu) nazywa się siłą
elektromotorycznÄ… transformacji.
Prawo Faradaya stało się jednym z równań Maxwella.
Indukcja elektromagnetyczna jest obecnie podstawową metodą wytwarzania prądu elektrycznego oraz podstawą działania wielu
urządzeń elektrycznych np. prądnic, alternatorów, generatorów w elektrowniach, transformatorów, pieców indukcyjnych, silników
indukcyjnych i mierników indukcyjnych, cewek, głowic elektromagnetycznych.
Do określania kierunku indukowanego prądu, wskutek indukcji elektromagnetycznej, używana jest reguła Lenza, zwana regułą
przekory, która brzmi: Siła elektromotoryczna indukcji ma taki zwrot, że przeciwdziała przyczynie, która doprowadziła do jej
powstania.
Indukcja elektryczna
w fizyce wielkość używana do opisu pola elektrycznego, występuje między innymi w równaniach Maxwella.
W wersji różniczkowej prawo Gaussa w obecności dielektryków można zapisać jako:
gdzie:
" · E - dywergencja natężenia pola elektrycznego,
Ác - gÄ™stość Å‚adunku caÅ‚kowitego
A
adunek całkowity są to wszystkie ładunki występujące w układzie zarówno te wprowadzone do układu zwane ładunkami
swobodnymi jak i te, zwane ładunkami związanymi, wytworzone w układzie przez pole elektryczne.
Indukcję elektryczną D definiuje się tak by prawo Gaussa dla dielektryków przyjęło postać:
Porównując obie postaci równania przyjmuje się:
gdzie:
E  natężenie pola elektrycznego,
 przenikalność elektryczna próżni,
P  polaryzacja elektryczna materiału.
Jeśli polaryzacja jest liniową funkcją natężenia, co zachodzi dla większości materiałów, przy niezbyt dużych natężeniach pola
elektrycznego, to zachodzi:
gdzie:
µ  przenikalność elektryczna materiaÅ‚u,
Ç  podatność elektryczna.
Wówczas
Czyli
Dla liniowych i izotropowych substancji przenikalność elektryczna jest stałą.
W ośrodkach nieliniowych przenikalność elektryczna zależy od natężenia pola elektrycznego, może także zależeć od wcześniejszych
wartości natężenia pola elektrycznego (histereza), takie własności wykazują ferroelektryki.
W ośrodkach anizotropowych wektory natężenia i indukcji pola elektrycznego mogą nie być równoległe, przenikalność elektryczna
nie jest wówczas stałą, lecz tensorem. Oznacza to, że w ośrodku takim przenikalność ma różne wartości w różnych kierunkach. To
pociąga za sobą różnicę w prędkości rozchodzenia się światła (patrz związek powyżej)  a zatem i współczynnika załamania  zależnie
od kierunku polaryzacji światła. Zjawisko to nazywa się podwójnym załamaniem albo dwójłomnością. Spośród substancji naturalnych
zjawisko dwójłomności wykazuje między innymi kalcyt.
JednostkÄ… indukcji elektrycznej w ukÅ‚adzie SI jest kulomb na metr kwadrat (C/m²).
Indukcja magnetyczna
(zwana również: "indukcją pola magnetycznego") to podstawowa wielkość wektorowa opisująca pole magnetyczne.
Indukcja magnetyczna jest definiowana nie wprost, ale przez siłę działającą na poruszający się ładunek elektryczny (noszącą nazwę
siły Lorentza)[1]:
Jeżeli w pewnym obszarze na poruszający się ładunek działa siła określona przez następujący iloczyn wektorowy
gdzie:
 siła działająca na ładunek elektryczny z powodu jego ruchu w polu magnetycznym
 Å‚adunek elektryczny
 prędkość ładunku
to w obszarze tym występuje pole magnetyczne o indukcji .
Skalarnie wartość siły Lorentza też można zapisać jako:
gdzie ą  jest kątem pomiędzy wektorem prędkości a wektorem indukcji magnetycznej.
Wartość indukcji magnetycznej możemy określić przez siłę F działającą na ładunek q poruszający się w polu magnetycznym z
prędkością v, prostopadle kierunku indukcji, wówczas:
Z punktu widzenia matematycznego wektor indukcji magnetycznej jest pseudowektorem.
W układzie SI jednostką indukcji magnetycznej jest tesla oznaczana wielką literą T.
Samoindukcja
(indukcja własna) jest zjawiskiem elektromagnetycznym, szczególnym przypadkiem zjawiska indukcji elektromagnetycznej.
Samoindukcja występuje, gdy siła elektromotoryczna wytwarzana jest w tym samym obwodzie, w którym płynie prąd powodujący
indukcję, powstająca siła elektromotoryczna przeciwstawia się zmianom natężenia prądu elektrycznego. Indukcyjność obwodu jest
równa sile elektromotorycznej samoindukcji jaka powstaje w obwodzie przy zmianie natężenia o 1 A występująca w czasie 1 sekundy
Zjawisko samoindukcji opisuje wzór:
gdzie:
to indukowana siła elektromotoryczna w woltach,
L - Indukcyjność cewki lub elementu obwodu elektrycznego,
I - natężenie prądu w amperach,
t - czas w sekundach
Samoindukcja przeciwdziałając zmianie natężenia prądu powoduje:
opóz
nia wzrost i spadek natężenia prądu,
wywołuje przepięcia niszczące obwody po wyłączeniu cewek,
zmniejszenie natężenia prądu zmiennego.
Opór, który prąd napotyka na skutek działania samoindukcji określany jest potocznie mianem induktancji. Induktancja ta powoduje
również przesunięcie fazowe płynącego prądu.
Samoindukcja występuje przede wszystkim w cewkach, ale także w mniejszym stopniu w każdym przewodniku elektrycznym.
Wartość siły elektromotorycznej samoindukcji zależy od szybkości zmian natężenia prądu w obwodzie.
Współczynnik samoindukcji ma wartość 1 H, kiedy zmiana natężenia prądu o 1 A spowoduje zmianę strumienia o 1 Wb lub kiedy ta
sama zmiana w czasie 1 sekundy spowoduje powstanie SEM (siły elektromotorycznej) o wartości 1 wolta.
PrÄ…d zmienny
(ang. alternating current, AC)  (1 definicja) prąd elektryczny, którego wartość natężenia zmienia się w czasie w dowolny sposób.
W zależności od charakteru tych zmian można wyróżnić następujące rodzaje prądu:
prÄ…d okresowo zmienny
prąd tętniący
prÄ…d przemienny
prÄ…d nieokresowy
Wszystkie powyższe pozycje poza ostatnią są przypadkami szczególnymi prądu zmiennego i mają one swoje specjalne znaczenie w
elektrotechnice i elektronice. Prąd zmienny nieokresowy może reprezentować prąd o dowolnej zmienności w czasie (szara krzywa na
rysunku), lub też prąd zmieniający się zgodnie z określoną funkcją matematyczną lub zjawiskiem matematycznym. Na przykład
uderzenie pioruna powoduje powstanie fali udarowej o określonym kształcie, która przebiega jednorazowo, nie ma więc charakteru
okresowego.
Często termin prąd zmienny stosowany jest do prądu okresowego o przebiegu sinusoidalnym.
PrÄ…d zmienny
ZJAWISKO INDUKCJI
W wyniku zmian strumienia indukcji magnetycznej w przewodniku kołowym lub zwojnicy można wzbudzić prąd elektryczny. Prąd
ten będziemy nazywać prądem indukcyjnym. Zjawisko powstania prądu indukcyjnego nazywamy zjawiskiem indukcji
elektromagnetycznej.
REGUA
A LENZA określa kierunek prądu indukcyjnego
Kierunek prądu indukcyjnego w przewodniku jest, że powstałe pole magnetyczne przeciwdziała przyczynie która go wywołuje.
 SEM INDUKCJI
- Nazywamy stosunek pracy do Å‚adunku
- Jeśli przewodnik porusza się w polu magnetycznym siła elektromagnetyczna indukcji jest wynikiem działania na elektrony siły
Lorenza
- W poruszającym się przewodniku w polu magnetycznym również powstaje prąd indukcyjny
- Prądy indukcyjne powstają w bryłach i płytach metalowych i nazywa się je prądami wirowymi Faucoulta
Wartość SEM indukcji jest równa zmianie strumienia indukcji elektromagnetycznej podzielonej przez przyrost czasu w którym ten
przyrost nastąpił
BETATRON
Jest to kołowy, cylindryczny akcelerator, przyśpieszający elektrony. W działaniu betatronu zostały wykorzystane dwa fakty
- zmienne pole magnetyczne wytwarza wirowe pole elektryczne
- w polu magnetycznym tor elektronów ulega zakrzywieniu w skutek działania sił Lorenza
INDUKCJA WZAJEMNA
Polega na indukowaniu prÄ…du w drugim obwodzie na skutek zmian strumienia w obwodzie pierwszym
ENERGIA W OBWODZIE ZE y
RÓDA
EM NAPI
CIA
- W obwodzie prądu stałego wykonana jest praca a z
ródło napięcia ma określoną moc.
- Wykonana praca w obwodzie z samoindukcją będzie równa polu trójkąta
- Praca wykonana przez z
ródło zależy tylko od maksymalnego natężenia i indukcyjności cewki
PRAWO FARADAYA
Wartość SEM indukcji jest równa zmianie strumienia magnetycznego podzielonej przez przyrost czasu w którym ta zmiana nastąpiła.
SEM indukcji jest proporcjonalna do szybkości zmian strumienia magnetycznego
INDUKCJA WA
ASNA ( SAMOINDUKCJA )
Zjawisko wzbudzania SEM w cewce ( ogólnie w przewodniku ), przez którą płynie prąd o zmieniającym się natężeniu, powodujący
powstawanie zmiennego pola magnetycznego. Wartość SEM samoindukcji jest proporcjonalna do szybkości zmian natężenia prądu
w obwodzie
PR
D PRZEMIENNY
Nazywamy taki prąd, którego wartość natężenia i kierunek przepływu zmieniają się okresowo. Najczęściej spotykanym prądem
przemiennym jest prÄ…d sinusoidalny.
NAT
ŻENIE SKUTECZNE
Nazywamy natężenie prądu stałego, którego moc jest równa mocy rozważanego prądu przemiennego ( prąd stały w danej jednostce
czasu wykona taką samą pracę jaką wykonałby prąd przemienny
NAPI
CIE SKUTECZNE
Nazywamy napięcie prądu stałego, którego moc jest równa mocy rozważanego prądu przemiennego
MOC PR
DU PRZEMIENNEGO
Jest równa iloczynowi napięcia skutecznego, natężenia skutecznego i cosinusa kąta alfa przesunięcia fazowego
TRANSFORAMTOR
Jest urządzeniem służącym do obniżania lub podwyższania napięcia prądu przemiennego. Zasada działa oparta jest na zjawisku
samoindukcji. Transformator składa się z dwóch uzwojeń o różnej ilości zwojów nawiniętych na wspólny rdzeń. Do jednego z tych
uzwojeń przyłancza się z
ródło napięcia przemiennego. Powoduje to w rdzeniu zmianę strumienia.
W rzeczywistych transformatorach moc uzyskiwana w uzwojeniu wtórnym jest mniejsza od mocy prądu w uzwojeniu pierwotnym.
Sprawność transformatora można policzyć jako stosunek mocy wyjściowej do mocy wejściowej
Transformator podwyższa napięcie wtedy, gdy na uzwojeniu wtórnym jest więcej zwoi niż na uzwojeniu pierwotnym. Napięcie
wyjściowe jest tyle razy większe od napięcia wejściowego, ile razy liczba zwoi uzwojenia wtórnego jest większa od liczby zwojów
uzwojenia pierwotnego. Transformator podwyższając napięcie obniża natężenie prądu.
PIERWSZE PRAWO MAXWELLA
Zmienne pole elektryczne wytwarza wirowe pole magnetyczne. Krążenie wektora indukcji magnetycznej po krzywej L jest
proporcjonalne do zmian strumienia pola elektrycznego przechodzącego przez powierzchnię S rozpiętą na tej krzywej
 DRUGIE PRAWO MAXWELLA
Zmienne pole magnetyczne wytwarza wirowe pole elektryczne. Krążenie wektora natężenia pola elektrycznego po krzywej
zamkniętej L jest równe ze znakiem przeciwnym czasowej pochodnej strumienia indukcji przechodzącego przez powierzchnię
rozpiętą na krzywej L
PR
DNICA
W prÄ…dnicy wykorzystano zjawisko indukcji elektromagnetycznej. W prÄ…dnicy zachodzi przemiana energii mechanicznej na energiÄ™
elektrycznÄ….
Działanie prądnicy polega na tym, że obracając ramką w polu magnetycznym zmieniamy strumień indukcji magnetycznej w czasie.
INDUKTOR
Induktor pozwala otrzymywać napięcia, rzędu kilkudziesięciu tysięcy woltów przy użyciu nawet jednego akumulatora.
Wskutek zmian pola magnetycznego w rdzeniu w każdym zwoju drugiego solenoidu powstaje siła elektromotoryczna indukcji.
Ponieważ tych zwoi jest bardzo dużo i są połączone szeregowo, więc całkowita siła elektromotoryczna będzie bardzo duża.
MIERNIKI PR
DU PRZEMIENNEGO
Muszą być zbudowane inaczej niż mierniki prądu stałego. Skała przyrządów nie jest liniowa. Zasada działania amperomierza i
woltomierza opiera się na sile działającej na ruchomą ramkę z płynącym przez nią prądem umieszczonej w polu magnetycznym lub w
drugiej zwojnicy. Ze względu na budowę możemy wyróżnić mierniki : megnetoelekryczne, elektromagnetyczne, elektrodynamiczne
OPÓR
Opór pojemnościowy obwodu jest stały dla danego obwodu i zależy od częstotliwości SEM doprowadzonej do obwodu.
Wśród oporności można wyróżnić
a) oporność czynną  jest to oporność obwody dla prądy elektrycznego, która powoduje, że część energii tego prądu zostaje
zamieniona na energiÄ™ cieplnÄ…
b) oporność bierną  jest to oporność obwodu dla prądu przemiennego, która nie powoduje zmniejszania się energii tego prądu
c) oporność pozorna  oporność obwodu dla prądu przemiennego która składa się zarówno z oporności czynnej jaki i biernej.
4. dlaczego mamy 2 przyplywy symetryczne po obu stronach?