BEZPIECZEC
STWO ENERGETYCZNE
BEZPIECZEC
STWO ENERGETYCZNE
(część I)
(część I)
Krzysztof Sroka
Krzysztof Sroka
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska
Instytut Elektroenergetyki
Instytut Elektroenergetyki
Dwa oblicza energii
Dwa oblicza energii
" Energia jest niezbędnym czynnikiem rozwoju
" Energia jest niezbędnym czynnikiem rozwoju
ekonomicznego, społecznego i kulturowego ludzkości
ekonomicznego, społecznego i kulturowego ludzkości
" Procesy związane z wywarzaniem, przesyłem,
" Procesy związane z wywarzaniem, przesyłem,
dystrybucją i użytkowaniem energii, z uwagi na swój
dystrybucją i użytkowaniem energii, z uwagi na swój
charakter i skalę, są najbardziej uciążliwymi
charakter i skalę, są najbardziej uciążliwymi
procesami dla środowiska naturalnego prowadzonymi
procesami dla środowiska naturalnego prowadzonymi
przez człowieka
przez człowieka
Zrównoważona polityka energetyczna
Zrównoważona polityka energetyczna
jest to polepszenie dobrobytu społeczeństwa w aspekcie
jest to polepszenie dobrobytu społeczeństwa w aspekcie
długotrwałym poprzez dążenie do utrzymania równowagi
długotrwałym poprzez dążenie do utrzymania równowagi
pomiędzy:
pomiędzy:
żð bezpieczeÅ„stwem energetycznym,
żð zaspokojeniem potrzeb spoÅ‚ecznych,
żð konkurencyjnoÅ›ciÄ… gospodarki,
żð ochronÄ… Å›rodowiska.
Zrównoważona polityka energetyczna
Zrównoważona polityka energetyczna
" MiarÄ… prowadzenia przez dany kraj polityki
" MiarÄ… prowadzenia przez dany kraj polityki
zrównoważonego rozwoju jest głównie:
zrównoważonego rozwoju jest głównie:
4ð realizacja polityki z Kioto (redukcja emisji gazów
cieplarnianych do atmosfery),
4ð innowacyjność w sektorze energetyki,
4ð wzrost efektywnoÅ›ci energetycznej gospodarki,
4ð wzrost udziaÅ‚u energii z odnawialnych z
ródeł energii
(Oy
E) w bilansie energetycznym kraju.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
Celem polityki energetycznej państwa jest:
" zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju,
" wzrostu konkurencyjności gospodarki i jej
efektywności energetycznej,
" a także ochrony środowiska
Rada Europejska w dniach 8  9 marca 2007 r. podkreśliła, że europejska
polityka energetyczna ma na celu:
uð zwiÄ™kszenie bezpieczeÅ„stwa dostaw,
uð zapewnienie konkurencyjnoÅ›ci gospodarek europejskich i dostÄ™pnoÅ›ci
energii po przystępnej cenie,
uð promowanie równowagi ekologicznej i przeciwdziaÅ‚anie zmianom
klimatu.
Cele te Unia Europejska zamierza osiągnąć poprzez:
" pogłębienie i urzeczywistnienie unijnego wewnętrznego
rynku gazu ziemnego i energii elektrycznej,
" pełne wykorzystanie dostępnych instrumentów w celu
poprawy dwustronnej współpracy UE ze wszystkimi
dostawcami energii oraz zapewnienia stabilnych
przepływów energii do Unii,
" bardzo ambitne, określone ilościowo cele dotyczące
ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, racjonalnego
wykorzystania energii, z
ródeł odnawialnych i stosowania
biopaliw,
" wpieranie rozwoju nowoczesnych technologii w energetyce.
Cele Unii Europejskiej zostały wyznaczone na
2020 r. i są następujące:
" zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w
stosunku do roku 1990,
" zmniejszenie do 2020 r. zużycia energii o 20% w
porównaniu z prognozami dla UE na 2020 r.,
" zwiększenie udziału odnawialnych z
ródeł energii do 20%
całkowitego zużycia energii w UE oraz zwiększenie udziału
biopaliw w paliwach transportowych do 10%.
Dyrektywy Unii Europejskiej
Dyrektywy Unii Europejskiej
" Dyrektywa Nr 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 paz
dziernika 2001
" Dyrektywa Nr 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 paz
dziernika 2001
r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych
r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych
obiektów energetycznego spalania
obiektów energetycznego spalania
" Dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 paz
dziernika 2001 r. w
" Dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 paz
dziernika 2001 r. w
sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza
sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza
" Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 paz
dziernika 2003 r.
" Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 paz
dziernika 2003 r.
ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie
ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie
oraz zmieniajÄ…ca dyrektywÄ™ Rady 96/61/WE
oraz zmieniajÄ…ca dyrektywÄ™ Rady 96/61/WE
" Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001 r. w
" Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001 r. w
sprawie promocji energii elektrycznej ze z
ródeł odnawialnych na wewnętrznym rynku
sprawie promocji energii elektrycznej ze z
ródeł odnawialnych na wewnętrznym rynku
energii elektrycznej
energii elektrycznej
" Dyrektywa 2004/8/UE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 11 lutego 2004 r. w
" Dyrektywa 2004/8/UE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 11 lutego 2004 r. w
sprawie promowania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na
sprawie
wewnętrznym rynku energii oraz wnosząca poprawki do Dyrektywy 92/42/EWG
" Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w
" Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w
sprawie charakterystyki energetycznej budynków
sprawie charakterystyki energetycznej budynków
" Dyrektywa 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w
" Dyrektywa 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
sprawie promowania stosowania energii ze z
ródeł odnawialnych
zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE
Podstawowe akty prawne w Polsce
Podstawowe akty prawne w Polsce
" Ustawa Prawo energetyczne (1997)
" Ustawa Prawo energetyczne (1997)
" Ustawa Prawo ochrony środowiska (2001)
" Ustawa Prawo ochrony środowiska (2001)
" Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
" Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(2003)
(2003)
" Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z
" Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 (2003)
uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 (2003)
" Ustawa Handel uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
" Ustawa Handel uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji (2004)
cieplarnianych i innych substancji (2004)
" Polityka klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów
" Polityka klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów
cieplarnianych w Polsce do roku 2020 (2003);
cieplarnianych w Polsce do roku 2020 (2003);
" Krajowe Plany Alokacji (2005, 2007)
" Krajowe Plany Alokacji (2005, 2007)
" Polityka Energetyczna Polski do 2030 r.
" Polityka Energetyczna Polski do 2030 r.
" Narodowe Plany Rozwoju
" Narodowe Plany Rozwoju
Energetyka w UE
Energetyka w UE
" 50 % zależność Unii Europejskiej od dostaw surowców i paliw energetycznych
" 50 % zależność Unii Europejskiej od dostaw surowców i paliw energetycznych
z importu, jeżeli nie będzie podjęta wspólna akcja;
z importu, jeżeli nie będzie podjęta wspólna akcja;
" 45 % import ropy naftowej z krajów Bliskiego Wschodu (w tym krajów
" 45 % import ropy naftowej z krajów Bliskiego Wschodu (w tym krajów
niepewnych politycznie);
niepewnych politycznie);
" 40 % gazu ziemnego jest dostarczane z Rosji;
" 40 % gazu ziemnego jest dostarczane z Rosji;
" 5,6 % obecnej produkcji energii pochodzi ze z
ródeł odnawialnych; stawiany jest
" 5,6 % obecnej produkcji energii pochodzi ze z
ródeł odnawialnych; stawiany jest
20 % cel udziału energii z OZE w bilansie energetycznym UE w 2020 roku;
20 % cel udziału energii z OZE w bilansie energetycznym UE w 2020 roku;
" 35 % energii elektrycznej wytwarzana jest w elektrowniach jÄ…drowych;
" 35 % energii elektrycznej wytwarzana jest w elektrowniach jÄ…drowych;
" 94 % zanieczyszczeń atmosfery CO2 związanych z działalnością człowieka
" 94 % zanieczyszczeń atmosfery CO związanych z działalnością człowieka
2
pochodzi z sektora energetycznego;
pochodzi z sektora energetycznego;
" 90 % wzrostu emisji CO2 jest zwiÄ…zanych z transportem;
" 90 % wzrostu emisji CO jest zwiÄ…zanych z transportem;
2
" 20 % redukcja gazów cieplarnianych wyznaczona jako cel w latach
" 20 % redukcja gazów cieplarnianych wyznaczona jako cel w latach
1990-2020;
1990-2020;
" według EIA, światowe zapotrzebowanie na energię wzrośnie o 54% do
" według EIA, światowe zapotrzebowanie na energię wzrośnie o 54% do
roku 2025.
roku 2025.
Energetyka w UE
Energetyka w UE
100%
80%
energia odnawialna
60% energia jÄ…drowa
gaz ziemny
40% ropa naftowa
paliwa stałe
20%
0%
EU27
EU25
Belgia
Bułgaria
Czechy
Dania
Niemcy
Estonia
Irlandia
Grecja
Hiszpania
Francja
WÅ‚ochy
Cypr
A
otwa
Litwa
Luksemburg
Węgry
Malta
Holandia
Austria
Polska
Portugalia
Rumunia
SÅ‚owenia
SÅ‚owacja
Finlandia
Szewcja
Wielka Bryt.
Energetyka w UE
Energetyka w UE
Struktura dostaw gazu ziemnego dla Europy
29%
Rosja
EU
1%
Inne
Algeria
17%
Nigeria
37%
Norwegia
1%
Katar
13%
2%
Energetyka w UE
Energetyka w UE
Struktura dostaw ropy naftowej dla Europy
Rosja
EU
26%
Inne
5%
Algeria
Nigeria
9%
Norwegia
18%
Kazachstan
8%
Irak
2%
10%
Libia
3%
3%
Arabia Saudyjska
13%
3%
Iran
Energetyka w UE
Energetyka w UE
Struktura dostaw węgla kamiennego dla Europy
Rosja
5%
EU
7%
Inne
6%
54%
Australia
4%
Kolumbia
3%
USA
Indonezja
13%
Afryka Południowa
8%
Produkcja energii elektrycznej
Produkcja energii elektrycznej
wg rodzaju zużytego paliwa w krajach UE i w Polsce
wg rodzaju zużytego paliwa w krajach UE i w Polsce
UE
qð Zdywersyfikowana baza surowcowa do
pozostałe
odnawialne
1% produkcji energii elektrycznej w krajach
13% węgiel
UE zapewniajÄ…ca wysoki poziom
30%
gaz bezpieczeństwa energetycznego i niższe
18%
koszty związane z ochroną środowiska
qð Duży udziaÅ‚ energii elektrycznej
wytworzonej w elektrowni atomowych
i wodnych
ropa naft.
6%
atomowe
32%
wodne
gaz
Polska
2%
2%
qð DominujÄ…cy, w przeciÄ…gu 15 najbliższych lat,
udział węgla w strukturze wytwarzania energii
elektrycznej w Polsce
qð Niska sprawność wiÄ™kszoÅ›ci z
ródeł
wytwórczych
węgiel
qð Wyeksploatowany majÄ…tek wytwórczy (63 %)
96%
o negatywnym wpływie na środowisko
Produkcja energii elektrycznej
Produkcja energii elektrycznej
wg rodzaju zużytego paliwa we Francji
wg rodzaju zużytego paliwa we Francji
78,33
5,00
1,02
3,21
0,58
11,85
Węgiel Ropa Gaz Odpady OZE Atom
Systemy elektroenergetyczne w Europie
Krajowy System Elektroenergetyczny
Podstawowe dane z pracy
Polskiego Systemu Elektroenergetycznego w roku 2008
" Suma mocy zainstalowanej w Polskim Systemie Elektroenergetycznym na dzień
31 grudnia 2008 roku wynosiła 35 342 MW i nieznacznie wzrosła w stosunku
do roku ubiegłego, tj. o 246 MW.
" Suma mocy osiągalnej w systemie elektroenergetycznym na dzień 31 grudnia
2008 roku wynosiła 34 922 MW i nieznacznie wzrosła w stosunku do roku
ubiegłego, tj. o 45 MW.
" Na koniec roku 2008 Å‚Ä…czna moc osiÄ…galna cieplnych elektrowni zawodowych
wyniosła 30 129 MW i stanowiła 86 procent ogółu mocy osiągalnej w
systemie elektroenergetycznym.
" Maksymalne krajowe zapotrzebowanie na moc w szczytach wieczornych dni
roboczych w roku 2008 wystąpiło 4 stycznia i wyniosło 25 120 MW.
Natomiast minimalne krajowe zapotrzebowanie na moc w dolinie nocnej
wystąpiło 17 sierpnia i wyniosło 10 703 MW. Różnica pomiędzy
zapotrzebowaniem maksymalnym i minimalnym wyniosła 14 417 MW (43
procent zapotrzebowania szczytowego).
" Średnie roczne rezerwy mocy dostępnej dla operatora systemu przesyłowego
w wieczornym szczycie zapotrzebowania w dni robocze wyniosły 3 383 MW.
" Rezerwy mocy dostępnej dla operatora systemu przesyłowego w rocznym
szczycie zapotrzebowania w roku 2008 wyniosły 2 085,5 MW.
" W analizowanym roku nie było ograniczeń w poborze mocy ani wyłączeń
odbiorców, spowodowanych brakiem mocy w systemie elektroenergetycznym.
Podstawowe dane z pracy
Polskiego Systemu Elektroenergetycznego w roku 2008
" Produkcja energii elektrycznej w roku 2008 wyniosła
155 574 GWh i była niższa o 2,5 procent w stosunku
do roku poprzedniego.
" Krajowe zużycie energii elektrycznej w roku 2008
wyniosło 154 890 GWh i było nieznacznie wyższe od
zużycia w 2007 roku.
" Saldo wymiany energii elektrycznej między Polską a
sąsiednimi krajami w roku 2008 wyniosło 684 GWh
(przewaga eksportu nad importem).
Struktura mocy zainstalowanej w KSE w [MW]
Struktura mocy zainstalowanej w KSE w [MW]
Struktura produkcji energii elektrycznej w KSE
Struktura produkcji energii elektrycznej w KSE
MAKSYMALNE I MINIMALNE KRAJOWE ZAPOTRZEBOWANIE
NA MOC W 2008 ROKU
struktura sektora elektroenergetycznego
Bardzo restrykcyjna europejska polityka energetyczno-klimatyczna
Bardzo restrykcyjna europejska polityka energetyczno-klimatyczna
Rozważane jest np. wprowadzenie dopuszczalnego wskaz
nika
Rozważane jest np. wprowadzenie dopuszczalnego wskaz
nika
poziomu emisji EPS30 w wielkości 350 kg CO2/MWh,
poziomu emisji EPS30 w wielkości ,
co praktycznie wyeliminuje tradycyjne elektrownie zasilane
co praktycznie wyeliminuje tradycyjne elektrownie zasilane
węglem
węglem
(elektrownie węglowe emitują ok. 1000 kg CO2/MWh)
(elektrownie węglowe emitują ok. 1000 kg CO2/MWh)
Dwie najważniejsze dolegliwości polskiego
Dwie najważniejsze dolegliwości polskiego
sektora infrastruktury energetycznej:
sektora infrastruktury energetycznej:
" bardzo wysoka emisyjność właściwa
" bardzo wysoka emisyjność właściwa
" bardzo wysoki stopień zużycia technicznego
" bardzo wysoki stopień zużycia technicznego
Emisja CO2 w wybranych państwach oraz odniesienie emisji
Emisja CO2 w wybranych państwach oraz odniesienie emisji
do wytworzenia wartości 1000 USD produktu krajowego brutto
do wytworzenia wartości 1000 USD produktu krajowego brutto
7
5,8
6
mld ton CO2 ton CO2/1000USD PKB
5,2
5
5
4
3,2
3
1,8
2
1,5
1,3
0,8
1
0,6
0,55
0,46
0,36
0,26
0,2
0
y
ródło:
Rosja Chiny USA Japonia Wlk. Niemcy Polska
WÅ‚.
Brytania
Kotowski,
Energia
Gigawat.
2008/3
Emisja właściwa CO2 w wybranych państwach UE
0,95
1 0,94
0,9
0,8
0,62
0,7
0,54
0,6
0,52
0,42
0,5
0,34
0,4
0,24
0,3
0,2
0,07
0,02
0,1
0
Emisja właściwat CO2/MWh
a
y
a
y
a
a
a
a
a
a
j
j
j
i
i
i
i
c
h
k
c
c
c
d
n
n
n
c
s
a
m
n
e
l
o
n
a
e
a
e
t
a
o
t
w
z
a
w
i
p
r
l
s
y
P
o
z
z
C
N
F
r
Å‚
n
E
s
i
S
B
S
F
.
Hi
W
Charakterystyka
wiekowa
polskich elektrowni
Szacunek stopnia
dekapitalizacji
środków trwałych
y
ródło: Zielona Księga Narodowego
Programu Redukcji Emisji
Warszawa, wrzesień 2010 r.
JWCD będące w eksploatacji oraz których rozpoczęcie
eksploatacji jest planowane w ciągu najbliższych 3 lat
Polityka energetyczna Polski do roku 2030
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
Plany budowy nowych mocy wytwórczych w Polsce
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
Plany budowy nowych mocy wytwórczych w Polsce
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
Aktualna i przyszła struktura z
ródeł wytwórczych według
Aktualna i przyszła struktura z
ródeł wytwórczych według
 Polityki energetycznej Polski do roku 2030
 Polityki energetycznej Polski do roku 2030
Fotowoltaika
60000
Biogaz CHP
Biomasa stała - CHP
50000
Wiatrowe
Małe wodne
Lokalne Gaz
40000
Przemysłowe Inne-CHP
Przemysłowe Gaz-CHP
30000
Przemysłowe Węgiel-CHP
JÄ…drowe
Wodne pompowe
20000
Duże elektrownie wodne
Gaz ziemny - GTCC
10000
Gaz ziemny - CHP
W.Kamienny -CHP
0
W.Kamienny -PC/Fluidalne
2006 2010 2015 2020 2025 2030
W.Brunatny - PC/Fluidalne
Moc zainstalowana [MW]]
Wybrane projekty inwestycyjne według
według
 Polityki energetycznej Polski do roku 2030
 Polityki energetycznej Polski do roku 2030
Wybrane cele i działania polityki energetycznej do 2030 r.
i ich wpływ na nowe inwestycje wytwórcze
Wybrane cele i działania polityki energetycznej do 2030 r.
i ich wpływ na nowe inwestycje wytwórcze
Wybrane cele i działania polityki energetycznej do 2030 r.
i ich wpływ na nowe inwestycje wytwórcze
A
agisza(460MW) / Tauron
Pątnów II (464MW) / ZE PAK
Energetyka odnawialna  nowe planowane moce
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
Determinanty ceny energii elektrycznej
oraz poszczególne składowe wpływające na cenę
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
Cena energii elektrycznej na rok 2010
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
Udział poszczególnych składników w cenie energii dla
odbiorcy końcowego na przestrzeni lat
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001  2005.
Międzynarodowe traktaty redukcji emisji zanieczyszczeń
Międzynarodowe traktaty redukcji emisji zanieczyszczeń
" Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie
" Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie
zmian klimatu (1992 )
zmian klimatu (1992 )
" Protokół z Kioto został sporządzony 11 grudnia 1997 r
" Protokół z Kioto został sporządzony 11 grudnia 1997 r
" Biała Księga UE (1997)
" Biała Księga UE (1997)
" Dyrektywy i Komunikaty Unii Europejskiej
" Dyrektywy i Komunikaty Unii Europejskiej
Protokół z Kioto
Protokół z Kioto
" Redukcja emisji antropogenicznych gazów cieplarnianych wyrażonych w
" Redukcja emisji antropogenicznych gazów cieplarnianych wyrażonych w
ekwiwalencie dwutlenku węgla, w okresie zobowiązań 2008  2012, o
ekwiwalencie dwutlenku węgla, w okresie zobowiązań 2008  2012, o
co najmniej 5% poniżej poziomu emisji z 1990 r. (artykuł 3, punkt 1).
co najmniej 5% poniżej poziomu emisji z 1990 r. (artykuł 3, punkt 1).
" Wprowadzenie mechanizmu wspólnego wypełniania zobowiązań
" Wprowadzenie mechanizmu wspólnego wypełniania zobowiązań
(artykuł 6).
(artykuł 6).
" Wprowadzenie mechanizmu czystego rozwoju (artykuł 12).
" Wprowadzenie mechanizmu czystego rozwoju (artykuł 12).
" Wprowadzenie handlu emisjami (artykuł 17).
" Wprowadzenie handlu emisjami (artykuł 17).
Islandia 110 Chorwacja 95
Australia 108 Polska 94
Norwegia 101 Japonia 94
Nowa Zelandia 100 Kanada 94
Federacja Rosyjska 100 USA 93
Ukraina 100 UE-15 92
Protokół z Kioto
Protokół z Kioto
Emisje GC w Polsce w latach 1988  2020
Emisje GC w Polsce w latach 1988  2020
w milionach ton równoważnika CO2
w milionach ton równoważnika CO2
580
530
480
430
380
330
280
1988 1993 1998 2003 2008 2013 2018
Emisja 1988 - 2004 Kioto UE2020 BLN-KPRU TL
[mln T]
Emisje GC w krajach UE-15 w latach 1988  2020
Emisje GC w krajach UE-15 w latach 1988  2020
w milionach ton równoważnika CO2
w milionach ton równoważnika CO2
4400
4300
4200
4100
4000
3900
3800
3700
3600
3500
3400
1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020
Emisja 1990 - 2020 Kioto UE2020 TL
[mln T]
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
emisji gazów cieplarnianych
emisji gazów cieplarnianych
" podnoszenie sprawności energetycznej
" podnoszenie sprawności energetycznej
" zastępowanie spalania węgla kamiennego i brunatnego
" zastępowanie spalania węgla kamiennego i brunatnego
spalaniem gazu ziemnego
spalaniem gazu ziemnego
" inwestycje w energetykÄ™ jÄ…drowÄ…
" inwestycje w energetykÄ™ jÄ…drowÄ…
" inwestycje w odnawialne z
ródła energii
" inwestycje w odnawialne z
ródła energii
" rozwijanie technologii spalania w atmosferze tlenu z
" rozwijanie technologii spalania w atmosferze tlenu z
recyrkulacjÄ… CO
recyrkulacjÄ… CO
2
2
" magazynowanie CO w podziemnych zbiornikach
" magazynowanie CO w podziemnych zbiornikach
2
2
Europejski System Handlu Emisjami
Europejski System Handlu Emisjami
Podział pozwoleń do emisji na lata 2005  2007.
(wybrane kraje UE)
Uprawnienia Udział Obiekty
Kraj
[mln T] [%] [-]
Niemcy 1497,0 22,8 1849
Wielka Brytania 736,0 11,2 1078
Polska 717,3 10,9 1166
WÅ‚ochy 697,5 10,6 1240
Hiszpania 523,3 8,0 819
UE-25 6572,4 100 11428
Europejski System Handlu Emisjami
Europejski System Handlu Emisjami
Przydział uprawnień[1]
Rodzaj instalacji
KPRU I KPRU II
1. Instalacje do spalania paliw 199 108 100 182 903 300
2. Rafinerie ropy naftowej 3 371 100 3 916 300
3. Piece koksownicze 3 983 600 2 794 100
4. Instalacje prażenia i spiekania rud metali 0 1 139 300
5. Instalacje wytopu surówki żelaza lub stali surowej 13 547 400 7 098 800
6. Instalacje do produkcji klinkieru cementowego 11 326 400 11 298 100
7. Instalacje do produkcji wapna 2 868 800 2 717 700
8. Instalacje do produkcji szkła 1 934 700 1 714 200
9. Instalacje do produkcji wyrobów ceramicznych 1 846 665 1 005 400
10. Instalacje do produkcji masy włóknistej z drewna 0
2 381 100
11. Instalacje do produkcji papieru i tektury[2] 289 100
12. Limit na instalacje uczestniczÄ…ce w handlu 238 275 865 216 968 300
13. Rezerwa na projekty JI 0 150 101
14. Rezerwa na nowe instalacje w systemie 824 135 18 513 920
15. Pula uprawnień na aukcje 0 24 060 100
RAZEM 239 100 000 259 692 421
[1]
Jedno uprawnienie oznacza pozwolenie na emisjÄ™ 1 tony CO2.
[2]
W KPRU II łącznie z produkcją mediów energetycznych.
Europejski System Handlu Emisjami
Europejski System Handlu Emisjami
Ceny uprawnień do emisji CO na giełdach
2
30
25
20
15
10
5
0
PowerNext EEX
W projekcie KPRU II na lata 2008  2012 strona polska
wnioskowała o przyznanie 260 mln uprawnień
 decyzją KE liczbą ta została zmniejszona do 208 mln.
[ euro/T ]
5
6
6
5
5
5
6
6
6
6
7
7
5
7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
7
5
9
3
9
1
1
3
7
1
1
3
5
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
1
0
0
0
Europejski System Handlu Emisjami
Europejski System Handlu Emisjami
. Możliwość dotrzymania przydzielonych limitów do emisji CO2 w elektrowni Kozienice
16 000
14 000
12 000
10 000
8 000
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Emisja CO2 Przydzielony limit 2005-2007
Przydzielony limit w projekcie 2008-2012 Prawdopodobny limit 2008-2012
Liniowy (Emisja CO2)
2
Emisja roczna [tys. ton CO ]
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
emisji gazów cieplarnianych
emisji gazów cieplarnianych
" podnoszenie sprawności energetycznej
" podnoszenie sprawności energetycznej
" zastępowanie spalania węgla kamiennego i brunatnego
" zastępowanie spalania węgla kamiennego i brunatnego
spalaniem gazu ziemnego
spalaniem gazu ziemnego
" inwestycje w energetykÄ™ jÄ…drowÄ…
" inwestycje w energetykÄ™ jÄ…drowÄ…
" inwestycje w odnawialne z
ródła energii
" inwestycje w odnawialne z
ródła energii
" rozwijanie technologii spalania w atmosferze tlenu z
" rozwijanie technologii spalania w atmosferze tlenu z
recyrkulacjÄ… CO
recyrkulacjÄ… CO
2
2
" magazynowanie CO w podziemnych zbiornikach
" magazynowanie CO w podziemnych zbiornikach
2
2
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
emisji gazów cieplarnianych
emisji gazów cieplarnianych
Sposoby ograniczania emisji dwutlenku węgla
Zastępowanie z
ródeł Modernizacja z
ródeł
konwencjonalnych konwencjonalnych
Bezpośrednia
redukcja emisji
Energetyka Kogeneracja Zwiększanie
jądrowa sprawności
Odnawialne
z
ródła energii
Elektrownie na Zgazowanie Sekwestracja i
(OZE)
parametry węgla (IGCC) spalanie w czystym
nadkrytyczne tlenie
Udział elektrowni o różnych sprawnościach wytwarzania
Udział elektrowni o różnych sprawnościach wytwarzania
energii elektrycznej w Europie
energii elektrycznej w Europie
3,00%
8,00%
6,00%
40,00%
43,00%
Sprawność hð ð
> 40 35 - 40 30 - 35 25 - 30 19 - 25
Całkowite średnie koszty generacji wg typu elektrowni
Całkowite średnie koszty generacji wg typu elektrowni
Bez uwzględnienia kosztów zakupu
uprawnień do emisji CO2
Po uwzględnieniu kosztów zakupu
uprawnień do emisji CO2 po 20 Ź /Mg
PF  węglowe z kotłami pyłowymi,
PF-SC  węglowe na parametry
nadkrytyczne,
FBC  węglowe z kotłem fluidalnym,
IGCC - gazowo-parowe zintegrowane
ze zgazowaniem węgla,
CCGT  gazowo-parowe opalane
gazem ziemnym
Czyste technologie węglowe CCT
Czyste technologie węglowe CCT
(Clean Coal Technologies)
(Clean Coal Technologies)
" Nadkrytyczne i ultra nadkrytyczne technologie parowe USC
" Nadkrytyczne i ultra nadkrytyczne technologie parowe USC
(Ultra Supercritical Steam Power Plant)
(Ultra Supercritical Steam Power Plant)
" Kotły fluidalne ze złożem cyrkulacyjnym CFB (Circulating
" Kotły fluidalne ze złożem cyrkulacyjnym CFB (Circulating
Fluidised Bed Combustion)
Fluidised Bed Combustion)
" Ciśnieniowe kotły fluidalne PFBC (Pressurised Fluidised Bed
" Ciśnieniowe kotły fluidalne PFBC (Pressurised Fluidised Bed
Combustion)
Combustion)
" Układy kombinowane gazowo-parowe zintegrowane ze
" Układy kombinowane gazowo-parowe zintegrowane ze
zgazowaniem węgla IGCC (Integrated Gasification
zgazowaniem węgla IGCC (Integrated Gasification
Combined Cycle)
Combined Cycle)
Parametry techniczne i emisyjne technologii węglowych BAT
Parametry techniczne i emisyjne technologii węglowych BAT
Parametry techniczne
Perspektywiczna
BAT Zakres mocy [MW] Sprawność [%] Dostępność technologii
sprawność [%]
UCS 300  1000 46 Najwyższa 50 - 55
CFB 50  500 40 Wysoka 45
PFBC < 400 42 Åšrednia 45
IGCC < 350 45 Åšrednia 52
Parametry emisyjne
NOx, 6 % O2 SO2, 6 % O2 CO, 6 % O2 pył, 6 % O2
BAT
mg/m3 mg/m3 mg/m3 mg/m3
UCS < 200 < 400 10 - 250 < 50
CFB 100 - 400 200 - 400 10 - 250 < 50
PFBC 100 - 400 200 - 400 10 - 250 < 20
IGCC < 200 < 50 < 50 < 20