Izraelczycy w polskiej kartoflarni  Jerzy Szygiel
Aktualizacja: 2011-06-24 1:08 pm
Parę dni temu Gazeta Wyborcza opublikowała wywiad z autorem m. in. Sąsiadów i Złotych żniw Janem
T. Grossem pod tytułem  Żydzi wracajcie. Cudowne . Wywiad przeprowadziły osoby związane z polską
sztuką współczesną  artysta Artur Żmijewski i kuratorka Joanna Warsza, które chciały się dowiedzieć
co znany publicysta i historyk myśli o artystyczno-politycznej idei osiedlenia w Polsce trzech milionów
izraelskich Żydów.
Jan Tomasz Gross zareagował najpierw pomysłem, by na przydrożnych tablicach z nazwami polskich
miast i wsi napisać ilu mieszkało tam Żydów przed wojną  to jest, jak zaznaczył, jego pomysł na
(symboliczny) powrót Żydów do Polski. Z wywiadu wynika, że pisarzowi podobała się akcja Rafała
Betlejewskiego  Tęsknię za Tobą Żydzie , ale jednocześnie gasi zapał artystów, co do osiedlania się
polskich Żydów w Polsce. Według niego  nikt nie ma pomysłu jak rozwiązać konflikt z Palestyńczykami ,
informuje, że  obywatele izraelscy, którzy mają polskie korzenie biorą masami polskie obywatelstwo ,
ale sugeruje, że owi izraelscy Polacy wcale za Polską nie tęsknią&  prędzej wyjadą (by się ratować) do
Paryża, do czego uprawnia polski paszport w zjednoczonej Europie .
Zmieńmy tożsamość
Mimo to, niezrażeni artyści przekonują Grossa, że  wielu Polaków chciałoby być Żydami , bo są
 zmęczeni swoją duszną tożsamością, katolicką, narodową, zbudowaną z resentymentów . Zgadzają
się z Grossem, że grasującego  wampira antysemityzmu (ciekawe odwrócenie: to obraz żywcem
wzięty z antysemickiej propagandy, gdzie Żydów przedstawiano jako  wampirów bądz
 krwiopijców )
należy w związku z tym  przebić osinowym kołkiem , co ograniczy  ciemnogród . Gross na to, że
optymizmem napawa go młode pokolenie, które wyjeżdża, więc  nie siedzi wyłącznie w polskiej
kartoflarni. (& ) na pewno dla Polski byłoby bardzo interesujące, gdyby tu zaczęli osiedlać się Żydzi. I
tak sobie gadają. Jest jednak jeszcze mały problem: to wszystko może artystom przynieść pewien
zawód&
Idea Jael Bartany, izraelskiej artystki, która w tym roku reprezentuje Polskę na weneckim biennale,
sprowadzenia do Polski 3 milionów Żydów nie jest nowa: pisał o tym już dawno inny żydowski artysta
Philip Roth, a w zeszłym roku wygłosiła ją Helen Thomas  najdłużej akredytowana przy Białym Domu
dziennikarka amerykańska (za co natychmiast wyleciała z pracy, gdyż w tym wypadku zinterpretowano
to jako wypowiedz
antysemicką). Bartana zilustrowała swój pomysł trzyczęściowym filmem, jednym z
tych, które z jakichś powodów (są bardziej znaczące?) wyświetla się nie w kinach czy na festiwalach,
lecz w galeriach sztuki (trzeba je oglądać na stojąco). Znani (w Polsce) Polacy nawołują w nim do
masowego  powrotu Żydów. W przyszłym roku w Berlinie ma dojść do kongresu Ruchu Odrodzenia
Żydowskiego w Polsce.
Mały problem
Problem polega na tym, że jeśli pomysłodawcy myślą, że masowy przyjazd Izraelczyków przyczyni się
do zwalczenia  ciemnogrodu i zmieni identyfikowaną w ten sposób polską tożsamość na mniej
 narodową i zbudowaną z resentymentów , to tragicznie się mylą. Czy wielowiekowa obecność Żydów
w Polsce zmieniła ogół Polaków w ludzi oddalonych od katolicyzmu, otwartych i przyjaznych Żydom?
Wystarczy poczytać książki Jana Tomasza Grossa& Ale dajmy na to, że tym razem byłoby inaczej, w
końcu  jeśli wierzyć Bartanie  wielu współczesnych Polaków chce wręcz zmienić się w Żydów. I tu też
jest problem, bo pod wpływem przyjezdnych zmieniliby się w Izraelczyków!
1
Chodzi o to, że socjologicznie, politycznie i statystycznie Izraelczycy nie należą do ludzi otwartych i
przyjaznych wobec ludzi obcych im kulturowo. Ich państwo jest zbudowane i ideologizowane na bazie
resentymentów religijnych i narodowych tak mocnych i tak głęboko zakorzenionych, że w porównaniu
nasze, polskie resentymenty, wyglądają spokojnie. Izraelczycy są przyzwyczajeni do niepodzielnego
panowania w kraju, do którego przyjechali, by  powrócić . Zorganizowali w Palestynie militarystyczne,
silnie ideologizowane i sfanatyzowane, wyznaniowe i agresywne państwo rządzone przez skrajną
prawicę, z którego wykluczyli tubylców. Wprowadzili rasistowski system apartheidu. Dla tych
miejscowych, których nie zdołali wygnać, wytyczyli otoczone drutami i murami getta, które od czasu do
czasu krwawo  pacyfikują . Ich państwo przywykło do nieprzestrzegania żadnych praw czy rezolucji
międzynarodowych i jednocześnie do całkowitej bezkarności. Przez 6 dziesięcioleci tortury (na
tubylcach) były tam legalne. Wojskowe masowe mordy, skrytobójstwa i pozaprawne egzekucje są tam
legalne do dzisiaj, a grubo ponad 80% Izraelczyków popiera tę politykę, tak jak popierają zabór,
nielegalną kolonizację i okupację resztek Palestyny za pomocą generalnego terroru.
Wielka sztuka
Oczywiście kiedyś (np. kiedy Ameryka osłabnie) Izrael, podobnie jak RPA, będzie musiał zrezygnować
ze swego państwowego rasizmu i powstanie jedno państwo, w którym Żydzi i Palestyńczycy będą
równymi obywatelami, ale na razie Izraelczycy nie mają zamiaru do tego dopuścić. Nie pozwala im na to
ich dość prymitywny nacjonalizm, zbudowany na resentymentalnym kompleksie ofiary, zmienionej w
tępego kata.
Niestety, nie można pokładać nadziei w izraelskiej młodzieży. Tej, która już do nas masowo przyjeżdża
mówi się, że Polska jest zamieszkana przez agresywnych antysemitów, których należy zbrojnie trzymać
na dystans, niczym poddanych Palestyńczyków, więc to nie zmienia sytuacji. Raczej nie założą tu
sztetlu, chyba że z sentymentu do Izraela.
W Izraelu do pomysłu Bartany podchodzą ostrożnie. Uważa się ją za lewaczkę, w istocie antyizraelską,
a może i antysemicką. Jeśli w to wierzyć, to znaczy, że Bartana chce wysłać do Polski ludzi, których nie
lubi. Trzeba przyznać, że gdyby to się udało , byłaby to naprawdę wielka sztuka, a jednak&
Co pozostaje? Trzeba mieć nadzieję, że Polacy nie będą traktować uchodz
ców izraelskich, tak jak
Izraelczycy traktują uchodz
ców palestyńskich, brak nam jednak tradycji w tym względzie. Chyba, że ją
przejmiemy od Izraelczyków. Wtedy jednak nici z artystyczno-politycznych planów duchowego
 przewietrzenia Polski. I kto wie, czy tylko artyści byliby zawiedzeni.
Jerzy Szygiel
Za: Media i reszta - Jerzy Szygiel blog (24.06.2011 )
2