MYŚLENIE KRYTYCZNE - PRZYKA
ADOWE PYTANIA
Oprócz pytań teoretycznych z wykładu można spodziewać się pytań typu jak poniżej:
Które wypowiedzi są stwierdzeniami?
1. Kara śmierci jest zła.
2. Czy wegetarianie mogą jeść krakersy w kształcie zwierząt? (George Carlin)
3. Ted Williams jest najlepszym uderzającym w historii baseballu.
4. Co powiesz na zatrzymanie się na następnym postoju?
5. Abraham Lincoln był pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych.
6. Bawmy się!
7. Świetnie!
8. Nie deptać trawników. (napis na tabliczce)
9. Jeśli zadzwoni Sally powiedz jej, że jestem w bibliotece.
10. Mam nadzieję, że Piotr lubi swoją nową pracę.
Określ czy poniższe wypoeiedzi zawierają  nakazy powinności ?
1. Bądz
miły dla twoich dzieci. One będą ci wybierać dom starców (napis na naklejce na
zderzaku).
2. Filip, nie wkładaj ołówka do oka swojej siostry, możesz jej w ten sposób je wybić (mama do
Filipa).
3. Nigdy nie podnoś ręki na swoje dzieci, bo wtedy odsłaniasz pachwiny.
4. Jeśli codziennie wypijasz więcej niż 3 alkoholowe drinki i zażywasz środki przeciwbólowe
powinieneś się skontaktować ze swoim lekarzem. Ibuprofen może powodować krwawienie
z żołądka (ulotka producenta).
5 Może zjemy dziś wieczorem El Grande Burrito. Czuję się Meksykaninem
Zidentyfikuj przesłanki i konkluzje w poniższych wypowiedziach.
1. Ponieważ światło potrzebuje czasu by dotrzeć do naszych oczu, wszystko co widzimy tak
naprawdę istnieje w przeszłości. (Louis Pojman, The Theory of Knowledge)
2. Życie zmienia się kiedy najmniej tego oczekujesz. Przyszłość jest niepewna. Tak więc ceń
ten dzień, doceń tę chwilę i wez
z nich jak najwięcej się da.(Jim Valvano, quoted in Mike
Krzyzewski, Leading with the Heart )
3. Dbaj o imię Boga; dbaj o nie z wiarą bardziej niż o tysiące skarbów. (Ecclesiasticus 41:15)
4. Myślę, że wiara jest ułomnością, ponieważ oznacza uwierzyć propozycji, kiedy nie ma ku
temu żadnych dobrych powodów. (Bertrand Russell,  The Existence and Nature of God )
5. Musisz być bardzo uważny kłamiąc, w innym wypadku jest pewne, że zostaniesz złapany.
(Mark Twain,  Advice to Youth )
6. Ale gdyby nawet wszechświat go zmiażdżył, człowiek byłby i tak czymś szlachetniejszym
niż to, co go zabija, ponieważ wie, że umiera, i zna przewagę, którą wszechświat ma nad
nim. Wszechświat nie wie nic o tym. (Blaise Pascal, Pens�es)
7. Prawa pochodzą albo od Boga albo tworzą się w wyniku demokratycznych procesów.
Większość praw jest oparta na zdolności ludzi do zgody na umowę społeczną, umiejętność
podejmowania i utrzymywania umów. Zwierzęta nie potrafią dojść do takiego poziomu
porozumienia z innymi stworzeniami. Nie potrafią respektować praw innych. Dlatego nie
można powiedzieć, że mają jakiekolwiek prawa. (Rush Limbaugh, The Way Things Ought
to Be)
1. Lepiej podciągaj się w swoim charakterze ponieważ potrzebuję mężczyzny a moje serce
jest dla Ciebie. (Olivia Newton-John, Grease)
2. Od kiedy odpowiedzialność moralna zakłada udział wolnej woli, od wtedy ta wolność nie
jest zgodna z uniwersalnym determinizmem przyczynowym a od kiedy uniwersalna
przyczyna determinizmu staje się przyczyną, wydaje się oczywiste  wbrew temu w co
większość ludzi wierzy  że ludzie nie są moralnie odpowiedzialni. (stated but not endorsed
in William H. Halverson, A Concise Introduction to Philosophy, 4th ed. 4
Które z poniższych wypowiedzi są argumentami?
1. Zjadłem, bo byłem głodny.
2. On musi być w domu. Jego samochód stoi na podjez
dzie.
3. Zdradziłem mego Forda Explorera dla Toyoty Corolla, ponieważ jest bardziej niezawodna i
spala mniej benzyny.
4. Jeśli Boże Narodzenie jest w piątek, dzień po Bożym Narodzeniu musi być sobota.
5. Dinozaury wyginęły 65 milionów lat temu, prawdopodobnie na skutek dramatycznego
globalnego oziębienia, które powstało w wyniku uderzenia ogromnej asteroidy.
Określ czy poniższe fragmenty tekstu lepiej traktować jako wyjaśnienia czy jako argumenty.
1. Neptun jest niebieski ponieważ jego atmosfera zawiera metan. (John Fix, Astronomy:
Journey to the Cosmic Frontier, 2nd ed.)
2. Dobry nauczyciel jest o wiele bardziej użytecznym obywatelemem niż przeciętny
prezydent, polityk lub generał choćby dlatego, że to co przekazuje daje sens życia
bankierom, politykom, generałom. (Clifton Fadiman, The Lifetime Reading Plan)
3. Moja matka, która ukończyła szkołę średnią w wieku 16 lat, nie miała szans na
sfinansowanie studiów, tak więc zaczęła pracę na poczcie za dolara dziennie. (Tom
Brokaw, The Greatest Generation)
4. Od kiedy prawa ustanowione przez rząd (przynajmniej w demokracji) powinny być
stosowane równo przez wszystkich obywateli, od tego czasu nie każdy obywatel
może być zatrudniony przez rząd, obywatele nie mogą żądać pracy od rządu.
(Joseph DesJardins, An Introduction to Business Ethics)
5. Dlaczego istnieje prawo grawitacji? Ponieważ, Einstein ujawnił, że duże masy zakłócają
czasoprzestrzeń, zmuszając obiekty do poruszania się wzdłuż krzywych
geodezyjnych.
Które argumenty są indukcyjne a które dedukcyjne
1. Ponieważ x=3 i y=5, dlatego x+y=8
2. Według Biblioteki Publicznej stanu Nowy York toster został wynaleziony przez Charlesa
Strite w 1927 roku. Biblioteka ta dysponuje z
ródłami bardzo wysokiej jakości. Dlatego
uzasadnionym jest twierdzenie, że Charles Strite wynalazł toster w 1927 roku.
3. Siedemdziesiąt trzy procent mieszkańców wyspy St. Gibons uwielbia łowić ryby. John jest
mieszkańcem tej wyspy, zatem jest wysoce prawdopodobne że lubi wędkowanie.
4. Albo Iksiński wygra wybory albo Igrekowski. Iksiński nie wygrał wyborów. Z tego wynika że
Igrekowski wygrał wybory.
5. Włamywacz jest wysoki i szczupły. Marek jest niski i gruby. W związku z tym na pewno
Marek nie jest włamywaczem.
6. Nie ma widocznych śladów włamania. Wydaje się zatem pewnym, że włamywacz miał
klucze.
7. Znak drogowy mówi, że jestem siedem km do jeziora, więc zapewne jestem 7 km od niego.
8. Janek jest ekstrawertykiem. Wynika z tego, że lubi wychodzić na miasto.
9. Wszystkie indukcyjne uogólnienia są indukcyjne. Niektóre indukcyjne uogólnienia są
niewiarygodne. Dlatego niektóre argumenty indukcyjne są niewiarygodne.
10. Jeśli będzie padać, gra zostanie przesunięta na następną sobotę. Zgodnie z komunikatem
IMiGW, mamy 90 procent szans na deszcz. Dlatego też prawdopodobnie gra zostanie
przesunięta na następną sobotę.
Poniższe argumenty są dedukcyjne. Ustal, czy te argumenty są poprawne czy nie.
Uzasadnij swoją odpowiedz
w każdym przypadku.
1. Jeśli Flipper jest delfinem, to Flipper jest ssakiem. Flipper jest delfinem. Dlatego też Flipper
jest ssakiem.
2. Jeśli coś jest pstrągiem, to jest rybą. Delfin nie jest rybą. Dlatego delfin nie jest pstrągiem.
3. Jeśli jesteśmy na biegunie północnym, to jesteśmy na Ziemi. Jesteśmy na Ziemi. Dlatego
też jesteśmy na biegunie północnym.
4. Jeśli Yeti jest człowiekiem, to Yeti ma serce. Yeti nie jest człowiekiem. Tak więc Yeti nie ma
serca.
5. Niektórzy ludzie lubią lody. Niektórzy ludzie lubią ciasta. Tak więc są ludzie, którzy lubią
lody i ciasta.
Poniższe argumenty są dedukcyjne. Ustal, czy argumenty są poprawne czy wadliwe.
Uzasadnij swoją odpowiedz
w każdym przypadku.
1. Wszystkie komary są insektami. Wszystkie insekty są zwierzętami. Tak więc, wszystkie
komary są zwierzętami.
2. Albo psy są kotami, albo psy są rybami. Psy nie są rybami. Dlatego psy nie są kotami.
3. Jeśli Rzym leży jest we Włoszech, to Rzym leży w Europie. Rzym leży we Włoszech. Tak
więc, Rzym leży w Europie.
4. Jeśli Bill Gates jest miliarderem, to jest bogaty. Bill Gates jest bogaty. Dlatego jest
miliarderem.
5. Samochody nie są ciężarówkami. Mazda Miat jest samochodem. Dlatego też, Mazda
Miat nie jest ciężarówką.
Poniższe argumenty są dedukcyjne. Ustal, czy argumenty są materialnie poprawne
Uzasadnij swoją odpowiedz
w każdym przypadku.
1. Wszystkie komary są insektami. Wszystkie insekty są zwierzętami. Tak więc, wszystkie
komary są zwierzętami.
2. Albo psy są kotami, albo psy są rybami. Psy nie są rybami. Dlatego psy nie są kotami.
3. Jeśli Rzym leży jest we Włoszech, to Rzym leży w Europie. Rzym leży we Włoszech. Tak
więc, Rzym leży w Europie.
4. Jeśli Bill Gates jest miliarderem, to jest bogaty. Bill Gates jest bogaty. Dlatego jest
miliarderem.
Następujące argumenty są indukcyjne. Ustal, czy argumenty są przekonujące czy nie.
Uzasadnij swoją odpowiedz
w każdym przypadku.
1. Co roku obserwujemy tendencję, że jest zimno w styczniu na Alasce. Dlatego też,
prawdopodobnie będzie zimno na Alasce w styczniu przyszłego roku.
2. Palenie papierosów powoduje raka płuc. Dlatego, jeśli paliłeś papierosy nałogowo przez
wiele lat, prawdopodobnie umrzesz na raka płuc.
3. Zdecydowana większość papieży pochodziła z USA. Dlatego też następny papież
prawdopodobnie będzie Amerykaninem.
4. W pokerze standardem jest kłamstwo i oszustwo. Biznes jest jak poker. Dlatego też, w
biznesie dozwolone jest kłamać i oszukiwać.
Ustal, czy następujące argumenty są dedukcyjne czy indukcyjne. Jeśli dedukcyjne
sprawdz
poprawność argumentacji. Jeśli argumenty są indukcyjne to określ czy
indukcja jest silna czy słaba. Uzasadnij swoją odpowiedz
w każdym przypadku.
1. Jeśli Boston przegra, Cleveland wejdzie do fazy play-off. Jeśli Cleveland będzie w play-off
to pierwszy mecz rozegra w Seattle. Dlatego jeśli Boston przegra to pierwszy mecz
odbędzie się w Seattle.
2. Wszystkie ptaki potrafią latać. Pingwiny są ptakami. Zatem pingwiny mogą fruwać.
3. Większość studentów śpi w niedzielę rano. Krzysiek jest studentem, dlatego też pewnie
śpi do póz
na w niedzielę rano.
4. Ćwiczenia fizyczne są wskazane dla większości ludzi. Dlatego wskazany byłby start w
przyszłorocznym bostońskim maratonie dla mojego 95  letniego dziadka
Dla każdego z poniższych fragmentów określ czy poniższe stwierdzenia są niejasne czy
ogólnikowe (albo takie i takie). Pamiętaj, że słowo lub wyrażenie jest niejasne, jeśli
powoduje dyskusyjne przypadki graniczne, a jest ogólne jeśli informacje przez nie
przekazywane są zbyt szerokie i nie określone w danym kontekście.
1. Dyrektor: Każdy student, który nosi nieodpowiedni strój zostanie po lekcjach.
2. Profesor: Eryku, czy zapoznałeś się z zadaniami na dziś?
Eryk: Z niektórymi.
3. Ogłoszenie: Zaoszczędz
do 70% na wybranych produktach. Oferta ważna na terenie całego
sklepu.
4. Nauczyciel: Bartek, wiesz gdzie leży Norwegia?
Bartek: Na północnej półkuli.
Określ problem niejasności, ogólności lub dwuznaczności w następujących fragmentach.
Zauważysz, że wiele z nich jest komicznych, czy też autor zamierzał aby takimi były.
Sprawdz
czy potrafisz określić które z tych komicznych fragmentów zawiera pomysłowe i
sprytne wykorzystanie niejasności a które są niezamierzenie śmieszne.
1. Polityka molestowania uczelni: Molestowanie  zawiera język fizycznych czynności które
obrażają, wyśmiewają lub wyzywają inną osobę poprzez jakikolwiek środek komunikacji
werbalnej tak aby wywołać gwałtowną reakcję jak również przeklinanie, werbalne ataki,
seksistowskie i rasistowskie komentarze lub jakiekolwiek zachowanie, które postawi
członka uniwersytetu w sytuacji zagrożenia .
2. Jako członek parlamentu angielsko-irlandzki dramaturg Richard Brinsley Sherdidan
(1751-1816) został poproszony o przeprosiny kilku członków parlamentu.
Panie sprawozdawco odpowiedział Sheridan  Powiedziałem, że szanowny
parlamentarzysta jest kłamcą I jest to prawda, przepraszam za to. Honorowy mężczyzna
może umieścić znaki interpunkcji gdzie mu się podoba.
3. Ogloszenie: Detektyw sklepowy potrzebny: Z doświadczeniem. w kradzieżach
4. Prognoza pogody: Pochmurno z szansami na deszcz.
Znajdz
przykłady błędnego rozumowania znaczenia w przytoczonych przykładach. Może
być ich więcej niż jeden. Jeśli nie popełniono żadnego błędu rozumowania napisz:  brak
błędnego rozumowania
1. Nowy Volkswagen Beetle jest najbardziej odjazdowym samochodem w okolicy. Sprzedaje się
jak gorące bułeczki. Powinieneś poprosić rodziców, żeby ci go kupili.
2. Jason: Czy słyszałeś prezentację Andrzeja na temat przywilejów i praw klasy najwyższej?
Kyle: Tak, ale nie  kupuję jego argumentów. To bogaty snob, który lubi słuchać tego co sam mówi.
3. Bill Baxter zasługuje na awans na vice prezydenta. Ma troje małych dzieci, a tylko w ubiegłym
tygodniu zdiagnozowano u jego żony raka piersi.
4. Dyrektor szkoły Kate Duncan stwierdziła, że dzieci w szkołach publicznych powinny dobrowolnie
uczestniczyć w  chwili ciszy na początku każdego dnia szkoły. Ale nie można pozwolić
nauczycielom na wpajanie ich poglądów religijnych dzieciom. Argument p. Duncan powinien
zostać kategorycznie odrzucony.
5. Pan Peterson - mój instruktor jazdy samochodem powiedział mi, że niebezpiecznie jest jez
dzić
bez zapiętych pasów. Dlaczego mam go niby słuchać? W ubiegłym tygodniu zobaczyłem go jak
jechał bez pasów.
Zidentyfikuj błędy rozumowania niedostatecznych dowodów w poniższych argumentach.
Jeśli nie został popełniony błąd, napisz  brak błędnego rozumowania .
1. Lepiej zjem moje płatki  Wheaties . Michael Jordan mówi, że to śniadanie dla mistrzów.
2. Nie mogę uwierzyć, że oblałem test z Chemii. Mogłem ubrać swój  szczęśliwy sweter.
3. Na kogo glosowałeś w ostatnich wyborach prezydenckich? Na głupka czy na kłamcę?
4. Stanowy Uniwersytet Podunk jest lepszym uniwersytetem od Harvardu. Zapewnił mnie o tym dr
Bigelow Hype, dziekan odpowiedzialny za rekrutację w Podunk.
W poniższym tekście zaznacz wypowiedzi w retoryce poprawności politycznej.
Była sobie kiedyś młoda osoba o imieniu Czerwony Kapturek, która żyła wraz ze swą matką na
skraju wielkiego lasu. Pewnego dnia matka poprosiła ją, by zaniosła koszyk pełen świeżych
owoców i wody mineralnej do domu babci- bynajmniej nie dlatego, że była to kobieca powinność,
lecz ponieważ był to hojny uczynek, sprzyjający tworzeniu poczucia wspólnoty.
Co więcej, babcia NIE była chora, cieszyła się pełnią zdrowia psychicznego i fizycznego, a jako
dojrzały człowiek była w stanie całkowicie samodzielnie zatroszczyć się o siebie.
Tak więc Czerwony Kapturek wyruszył z koszyczkiem do lasu. Wielu ludzi wierząc, że las jest
złowróżbnym i niebezpiecznym miejscem, nigdy nie postawiło w nim stopy. Czerwony Kapturek był
jednakże wystarczająco pewny siebie i własnej, prawidłowo rozwijającej się seksualności, by nie
dać się zastraszyć pewnym freudowskim wyobrażeniom.
W drodze do domu babci Czerwonego Kapturka zaczepił wilk, pytając, co niesie w koszyczku.
Dziewczyna odpowiedziała:
- Odrobinę zdrowych przekąsek dla mojej babci, która oczywiście jako dojrzała osoba jest w stanie
w pełni zatroszczyć się o siebie.
Wilk rzekł:
- Wiesz, moja droga, samotny spacer po lesie nie jest bezpieczny dla tak małej dziewczynki, jak ty.
Kapturek odpowiedział:
- Czuję się do głębi dotknięta twoją seksistowską uwagą, lecz zignoruję ją ze względu na twój
utarty status wyrzutka ze społeczeństwa, pod wpływem którego wykształciłeś własny, w pełni
uzasadniony sposób postrzegania świata. A teraz wybacz, lecz muszę iść dalej.
Czerwony Kapturek powędrował główną ścieżką. Niestety, ponieważ status wyrzutka ze
społeczeństwa uwolnił wilka od niewolniczej wierności sztampowemu, zachodniemu stylowi
myślenia, znał on szybszą drogę do domku babci. Wtargnął do domu i pożarł staruszkę, co było
czynem całkowicie przyjętym dla mięsożercy takiego, jak on. Następnie, nieskrępowany sztywnym,
tradycyjnym sposobem postrzegania kobiecości i męskości, nałożył nocny strój babci i wpełznął do
łóżka.
Czerwony Kapturek wkroczył do chatki i rzekł:
- Babciu, przyniosłam ci odrobinę beztłuszczowych, pozbawionych sody smakołyków by oddać ci
cześć jako mądrej i troskliwej matce rodziny.
Wilk z głębiny łóżka miękko wyszeptał:
- Podejdz
bliżej, bym mogła cię zobaczyć.
Kapturek odparł:
- Och, zapomniałam, że jesteś niepełnosprawna wzrokowo jak nietoperz. Babciu, ależ ty masz
wielkie oczy!
- Wiele one wdziały i wiele wybaczyły, moja droga.
- Babciu, ależ ty masz wielki nos- oczywiście tylko stosunkowo wielki i atrakcyjny na swój sposób.
- Wiele on wąchał i wiele wybaczył, moja droga.
- Babciu, ależ ty masz wielkie zęby!
Wilk odpowiedział:
- Jestem zadowolony z tego, KIM jestem i JAKI jestem!
Po czym wyskoczył z łóżka. Chwycił Czerwonego Kapturka w swoje pazury, zamierzając go zjeść.
Czerwony Kapturek zaczął krzyczeć, nie z powodu przerażenia wyraz
ną tendencją wilka do
zakładania kobiecych strojów, lecz z powodu naruszenia przez niego jej przestrzeni osobistej.
Krzyki Kapturka zostały usłyszane przez przechodzącego drwala (lub technika paliwa
drewnianego, jak wolał być nazywany). Kiedy wkroczył do chaty, zobaczył szamotaninę i
spróbował interweniować. Jednak gdy tylko podniósł swoją siekierę, Kapturek i wilk zastygli w
bezruchu.