Pedagogika Kwalifikacyjna
Organizacja procesu nauczania/ćwiczenia/-dr Izabela A
ukasik
Scenariusz lekcji historii (Gimnazjum)
Temat: Powstanie listopadowe
Czas: 45 min.
Cel główny  poznanie przez uczniów przyczyn wybuchu powstania oraz
przebiegu walk.
Cele operacyjne  po zakończonej lekcji uczeń potrafi:
-wyjaśnić, dlaczego Polacy podjęli walkę,
-prawidłowo operować pojęciami poznanymi na lekcji,
-podać daty: powstania tajnej organizacji Sprzysiężenie
Podchorążych, rozpoczęcia powstania, stoczonych bitew,
-wskazać na mapie miejsca tych bitew, podać ich wyniki,
-wymienić dyktatorów powstania , dowódców oddziałów
powstańczych
Treści programowe:
-przyczyny pośrednie i bezpośrednie wybuchu powstania
listopadowego,
-noc listopadowa,
-działania zbrojne, miejsca bitew, dyktatorzy i dowódcy.
Kształcenie umiejętności i postaw:
-poszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych z
ródeł,
-efektywnego współdziałania w zespole,
-skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach,
-poprawnego posługiwania się językiem ojczystym,
-przygotowania do publicznych wystąpień,
-posługiwania się mapką w atlasie i mapą ścienną,
-analizy tekstu z
ródłowego,
-patriotycznych postaw młodzieży.
Środki dydaktyczne:
Podręcznik, teksty z
ródłowe: Uchwała sejmu o detronizacji Mikołaja I, Natalia Kicka o stosunku
gen. Józefa Chłopickiego do powstania listopadowego,w:Wiek XIX w z
ródłach, opracowali: M.
Sobańska- Bondaruk S. B. Lenart, atlasy historyczne, mapa ścienna  Ziemie polskie w XIX w. ,
 Encyklopedia szkolna. Historia , wiersz J. Słowackiego  Sowiński w okopach Woli .
Metody i formy pracy: rozmowa nauczająca, praca w grupach z tekstem
z
ródłowym, z mapą, techniki dramy: wywiad, wejście w rolę.
Struktura i opis lekcji.
Na poprzedniej lekcji zadana była następująca praca domowa: poszukaj
informacji o przyczynach i przebiegu powstania listopadowego. Możesz
wykorzystać do tego podręcznik, atlas, encyklopedię szkolną  Historia .
Wskazane jest zrobienie notatek.
Etap pierwszy.- 2min
Nauczyciel podaje temat lekcji oraz cele w formie zagadnień, uczniowie
zapisują w zeszytach. Nauczyciel krótko informuje o sposobach pracy na lekcji.
Etap drugi-5min
Metodą rozmowy nauczającej uczniowie, na bazie zdobytych w domu
informacji o powstaniu listopadowym przypominają przyczyny wybuchu
powstania, wydarzenia nocy listopadowej, próby negocjacji z carem oraz
najważniejsze bitwy.
Etap trzeci-15min
Klasa jest podzielona na pięć zespołów. Każdy zespół otrzymuje na kartkach
zadania przydzielone przez nauczyciela, grupy pracują, nauczyciel podchodzi
do uczniów, udziela wskazówek, rysuje na tablicy tabelę, którą potem uzupełni
zespół 5.
Zespół 1.
Przygotujcie wywiady:
a)z braćmi Niemojowskimi  dlaczego zastosowano wobec nich areszt domowy?
b)z kimś, kto znał Waleriana A
ukasińskiego.
Wykorzystajcie tekst z podręcznika oraz informacje z  Encyklopedii szkolnej. Historia .
Zespół 2.
a) Wyobraz
sobie, że jesteś jednym z członków Sprzysiężenia Podchorążych i w jego imieniu
przedstaw wydarzenia nocy 29 listopada 1830r. Wykorzystajcie tekst z podręcznika,
reprodukcję obrazu M. Zalewskiego  Zdobycie Arsenału oraz informacje z  Encyklopedii
szkolnej. Historia .
b)Przygotujcie dramę: jak zachowywał się Józef Chłopicki wobec prośby młodych spiskowców w
sprawie objęcia dowództwa. Wykorzystajcie tekst z podręcznika oraz tekst z
ródłowy , Natalia
Kicka o stosunku gen. Jóefa Chłopickiego do powstania listopadowego.
Zespół 3.
a) Wyobraz
sobie, że jesteś pierwszym dyktatorem powstania, Józefem Chłopickim. Przedstaw
swoją politykę wobec cara w okresie swojej dyktatury (5.12.1830  18.01.1831r.) Wykorzystajcie
tekst z podręcznika oraz informacje z  Encyklopedii szkolnej. Historia .
b) Na podstawie fragmentu tekstu z
ródłowego  Uchwała sejmu o detronizacji Mikołaja I
odpowiedz, jak sejm uzasadnił swoją decyzję.
Zespół 4.
a) Uzupełnij tabelę. Wykorzystaj mapkę w podręczniku lub w atlasie, tekst i reprodukcje
W. Kossaka z podręcznika.
Miejsce bitwy Data Dowódca oddziałów Wynik bitwy
powstańczych
b) Wskaż miejsca bitew na mapie ściennej.
c) Odczytaj wiersz  Sowiński w okopach Woli J.Słowackiego.
Etap czwarty-20min
Prezentacja. Każda grupa przedstawia wykonane zadania. Podczas
prezentacji grupy 5 jeden z uczniów pokazuje miejsca bitew na mapie
ściennej, drugi podaje daty tych bitew, dowódców, a trzeci uczeń uzupełnia
tabelę na tablicy. Następnie wszyscy uczniowie zapisują tabelę do
zeszytów. Nauczyciel zwraca uwagę na reprodukcje obrazów W. Kossaka,
przy reprodukcji  Śmierć generała Sowińskiego na szańcach Woli uczeń,
który wcześniej przygotował wiersz pięknie go odczytuje.
Etap piąty- 3min
Podsumowanie i ocena pracy uczniów. Uczniowie w domu powinni się
zastanowić, jakie były przyczyny upadku powstania. Dla chętnych
nauczyciel zadaje dodatkowe zadanie
" Zadanie dla chętnych
Scharakteryzuj wojsko Królestwa Polskiego.
................................................................................................................................................................
..............
................................................................................................................................................................
..............
................................................................................................................................................................
..............
................................................................................................................................................................
..............
................................................................................................................................................................
..............
................................................................................................................................................................
..............
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
& .............................ocena
" każdy z chętnych uczniów otrzymuje od nauczyciela ksero zadania
dodatkowego,jeśli chce.
Aranżacja klasy podczas lekcji
nauczyciel dzieli klasę na 5 grup
Czy podobała Ci się lekcja???
Każdy uczestnik lekcji otrzymuje paseczek kolorowego
(samoprzylepnego) papieru. Plakat ewaluacyjny umieszczony jest w
pobliżu drzwi. Wychodzący z klasy uczniowie odpowiadają ( przyklejając
 znaczek w wybranym przez siebie miejscu) na pytanie: Czy podobała
Ci się lekcja?