Ten utwór jest dostępny na licencji CC-BY 3.0 Polska.
Podstawy programowania PLC - zadania
autor: mgr inż. Filip Kaszuba
Przemysłowe Systemy Sterowania lato 2011
Przeliczanie jednostek:
1. 11100111na dec ze znakiem;
2. 01110010bin na hex;
3. -32 dec na bin;
4. 27 dec na bcd;
5. 01110010bin na bcd;
6. -51 dec na bin;
7. EE hex na dec;
8. 11001100bin na hex;
9. 11001100bin na dec ze znakiem;
10. 71 dec na bcd;
11. 44 hex na dec;
12. 00010100bin na dec;
13. 00010100bin na bcd;
14. 102 dec na bin;
15. 10000000bin na bcd;
16. C0 hex na dec;
17. 01110101bin na hex;
18. 01011001bcd na dec;
19. -66 dec na bin.
Zadania:
W każdym zadaniu należy narysować schemat elektryczny połączeń i napisać program w języku
drabinkowym.
1. Zaprojektować układ sterowania maszyny składającej się z silnika prądu stałego (24V) o
niewielkiej mocy, czujnika indukcyjnego PNP (trójprzewodowy L+, L-, Output), przycisku
START (NO) i STOP (NC). Silnik uruchamia się po wciśnięciu przycisku START, pod
warunkiem, że czujnik indukcyjny wykrywa przedmiot. Silnik zatrzymuje się po wciśnięciu
przycisku STOP lub w przypadku utraty sygnału z czujnika. Sterownik PLC jest zasilany
napięciem stałym 24V, ma 8 wejść cyfrowych i 8 wyjść przekaz
nikowych ze wspólnym
wyprowadzeniem COM.
(6 pkt.)
2. Stycznik silnika trójfazowego jest załączany przyciskiem START1(NO) lub przyciskiem
START2(NO). Wyłączenie następuje po puszczeniu przycisku STOP(NC).
Parametry sterownika:
Zasilanie 24VDC
Wejścia cyfrowe DC
Wyjścia tranzystorowe source
Uwaga! W sterowniku dostępne są tylko 2 wejścia.
3. Lampka READY (dioda LED) zapala się po wciśnięciu przycisku START(NO). Zadziałanie
czujnika indukcyjnego S1 (NPN) w trybie READY powoduje zapalenie siÄ™ diody PRACA.
Diody PRACA i READY gasną po wciśnięciu przycisku STOP(NO), nawet jeśli czujnik
indukcyjny nadal działa.
Ten utwór jest dostępny na licencji CC-BY 3.0 Polska.
Parametry sterownika:
Zasilanie 24VDC
Wejścia cyfrowe DC
Wyjścia tranzystorowe sink
4. Sterownik załącza silnik jednofazowy prądu przemiennego bezpośrednio za pomocą wyj-
ścia. Po wciśnięciu przycisku START(NO) zapala się lampka READY (żarówka 230V) 
jest to warunek załączenia silnika. Silnik pracuje, gdy jest wciśnięty przycisk PRACA(NO).
Lampka READY gaśnie po wciśnięciu przycisku STOP(NC) lub po puszczeniu przycisku
PRACA.
Parametry sterownika:
Zasilanie 230VAC
Wejścia cyfrowe AC
Wyjścia przekaz
nikowe ze wspólnym wyprowadzeniem COM
5. Za pomocÄ… sterownika PLC zapalane sÄ… 2 lampy 230VAC i 4 diody LED 24VDC. Wci-
śnięcie przycisku S1(NC) gdy żadne światło nie jest zapalone powoduje załączenie diod.
Gdy diody się świecą, wciśnięcie S1 powoduje zapalenie lamp. Diody i lampy są gaszone
wciśnięciem przycisku S2(NC).
Parametry sterownika:
Zasilanie 24VDC
Wejścia cyfrowe DC
Wyjścia przekaz
nikowe ze osobnymi wyprowadzeniami COM
6. Grzałka 230V jest załączana za pomocą przekaz
nika sterowanego przez sterownik. Grzałka
jest załączana przez jednoczesne wciśnięcie przycisków S1(NO) i S2(NC), a wyłączana po
zadziałaniu czujnika indukcyjnego S3 (PNP), lub wciśnięciu przycisku S4 (NC). Priorytet
ma załączenie grzałki.
Parametry sterownika:
Zasilanie 24VDC
Wejścia cyfrowe DC
Wyjścia tranzystorowe sink
7. Zawór wypuszczający wodę ze zbiornika jest załączany poprzez wciśnięcie przycisku S1(NC).
Zakończenie wypuszczania wody następuje, gdy przestanie działać czujnik poziomu cieczy
(PNP), lub wciśnięty zostanie przycisk S2(NO). Wypuszczanie wody nie może być uru-
chomione, jeśli poziom cieczy jest poniżej czujnika.
Parametry sterownika:
Zasilanie 24VDC
Wejścia cyfrowe DC
Wyjścia tranzystorowe source
Pytania teoretyczne:
1. W jakiej kolejności muszą być wpisane instrukcje SET i RESET, aby priorytetem był
SET? Odpowiedz
uzasadnić.
2. Czy można zmienić typ wyjścia cyfrowego z sink na source bez wymiany modułu? Odpo-
wiedz
uzasadnij.
3. Wymienić typowe zakresy prądowe i napięciowe wejść/wyjść analogowych.
4. Liczby z jakiego zakresu można zapisać na 8 bitach w przypadku zapisu ze znakiem i bez
znaku.
Ten utwór jest dostępny na licencji CC-BY 3.0 Polska.
5. Z jakich części składa się bitowa reprezentacja liczby zmiennoprzecinkowej? Za co są one
odpowiedzialne?
6. Jaka jest najważniejsza cecha systemu operacyjnego czasu rzeczywistego?
7. Jaką przewagę mają wyjścia przekaz
nikowe ze wspólnym wyprowadzeniem COM nad wyj-
ściami z dwoma wyprowadzeniami dla każdego wyjścia?
Sterowanie Dyskretne zima 2012
Przeliczanie systemów liczbowych. Podać interpretację 8-bitowej reprezentacji za pomocą róż-
nych systemów liczbowych.
Reprezentacja w pamięci System dziesiętny System szesnastkowy Kod BCD
ze znakiem (U2) bez znaku
11011001 -39 149 D9 
10000110 -122 134 86 86
01101000 104 104 68 68
-26
10010101
-17
52
00011111
2D
96
01101001
-100
77
01001011
157
5C
00100011
126
80
01111000
85
211
10100110
-126
18
-117
253
-102
152
Ten utwór jest dostępny na licencji CC-BY 3.0 Polska.
Zadania:
W każdym zadaniu należy narysować schemat podłączeń wejść/wyjść i program na sterownik w
języku drabinkowym.
1. Stycznik K1 uruchamia urządzenie po przyciśnięciu przycisku S1, pod warunkiem, że działa
czujnik S3. Urządzenie jest wyłączane przyciskiem S2, lub jeśli czujnik S3 przestanie
działać. Jeżeli czujnik S3 nie działa, to przycisk S1 uruchomi urządzenie, ale taki stan
pracy będzie sygnalizowany przez diodę H1. Przycisk S2 wyłącza urządzenie też w drugim
przypadku.
Elementy Sterownik
S1 NO Zasilanie sterownika 24V DC
S2 NC Moduł wejść cyfrowych 24V DC
S3 NPN 3-przew. NC Moduł niezależnych wyjść przekaz
nikowych
K1 stycznik 24V DC
H1 LED 24V DC
2. Silnik M1 jest uruchamiany przyciskiem S1 i pracuje do czasu załączenia czujnika S4. Gdy
włączony jest czujnik S4 można za pomocą przycisku S2 uruchomić silnik M2. Silniki nie
mogą pracować jednocześnie, przycisk S3 zatrzymuje pracę obu napędów.
Elementy Sterownik
S1 NC Zasilanie sterownika 24V DC
S2 NO Moduł wejść cyfrowych 24V DC
S3 NC Moduł wyjść przekaz
nikowych z COM
S4 PNP 3-przew. NO
M1 Silnik prądu stałego 24V DC
M2 Silnik prądu stałego 24V DC
3. Wodę ze zbiornika wylewa elektrozawór K1. Proces wylewania rozpoczyna się po jedno-
czesnym wciśnięciu przycisków S1 i S2. Zadziałanie krańcówki S4 powoduje zapalenie się
lampki H1, wtedy też można wyłączyć zawór K1 za pomocą przycisku S3. Po wyłączeniu
zaworu gaśnie też lampka.
Elementy Sterownik
S1 Przycisk NO Zasilanie sterownika 24V DC
S2 Przycisk NO Moduł wejść cyfrowych 24V DC
S3 Przycisk NC Moduł wyjść tranzystorowych source
S4 Styk krańcowy NO
K1 Elektrozawór o napięciu cewki 24V DC
H1 LED 24V DC
4. Silnik maszyny jest uruchamiany stycznikiem K1. Aby załączyć maszynę należy wcisnąć
dowolny z 4 przycisków START (S1÷S4). Zatrzymanie silnika przebiega dwustopniowo:
najpierw należy wcisnąć przycisk S5, co sygnalizuje lampka H1, następnie przycisk S6, co
wyłącza maszynę i lampkę.
Elementy Sterownik
S1 Przycisk NO Zasilanie sterownika 24V DC
S2 Przycisk NO Moduł wejść cyfrowych 24V DC
S3 Przycisk NC Moduł wyjść tranzystorowych sink
S4 Przycisk NO
S5 Przycisk NC
S6 Przycisk NC
K1 Stycznik 24V DC
H1 LED 24V DC
Ten utwór jest dostępny na licencji CC-BY 3.0 Polska.
5. Stycznik K1 jest włączony zawsze wtedy, gdy wciśnięty jest przycisk S1. Stycznik K2
uruchomi się tylko w sytuacji, gdy w momencie wciśnięcia przycisku S1 czujnik S3 nie
był aktywny, a w momencie puszczenia tego przycisku był aktywny. Wtedy stycznik K2
pozostaje włączony do momentu wyłączenia czujnika S3 lub wciśnięcia przycisku STOP
(S2).
Elementy Sterownik
S1 Przycisk NC Zasilanie sterownika 24V DC
S2 Przycisk NC Moduł wejść cyfrowych 24V DC
S3 Czujnik PNP 3-przew. NO Moduł wyjść tranzystorowych source
K1 Stycznik 24V DC
K2 Stycznik 24V DC
6. Przycisk S1 uruchamia żarówkę H1. Po wciśnięciu przycisku S2 żarówka gaśnie, a zapala
się dioda H2. Ponowne wciśnięcie S1 uruchamia żarówkę, a gasi diodę. Oba z
ródła światła
można wyłączyć przyciskiem S3.
Uwaga  na obiekcie dostępna są linie zasilania 48V DC i 230V AC.
Elementy Sterownik
S1 Przycisk NO Zasilanie sterownika 230V AC
S2 Przycisk NO Moduł wejść cyfrowych 230V AC
S3 Przycisk NC Moduł niezależnych wyjść przekaz
nikowych
H1 Żarówka 230V AC
H2 Dioda 48V DC
7. Silnik (załączenie stycznikiem K1) można uruchomić tylko jeśli osłona urządzenia jest
zatrzaśnięta, co jest sygnalizowane przez wyłącznik krańcowy S3. Silnik uruchamia się
przyciskiem S1, a zatrzymuje S2. Gdy silnik pracuje, osłona jest zaryglowana za pomocą
zamka elektromagnetycznego Y1. Uznaje się, że silnik pracuje, jeśli stycznik K1 jest za-
trzaśnięty (wykorzystać styk pomocniczy NO) lub aktywny jest czujnik S4.
Elementy Sterownik
S1 Przycisk NO Zasilanie sterownika 24V DC
S2 Przycisk NC Moduł wejść cyfrowych 24V DC
S3 Przycisk NO Moduł wyjść tranzystorowych source
S4 Czujnik PNP 3-przew. NO 24V
K1 Stycznik 24V
Y1 Zamek elektromagn. z cewkÄ… 24V
8. System oświetleniowy i alarmowy obiektu jest sterowany za pomocą PLC. Światło jest
załączane za pomocą przekaz
nika K1. Przycisk S1 zaświeca światło. Gdy czujnik S4
wykrywa ruch, światła nie można wyłączyć. Gdy światło jest wyłączone, można uzbroić
alarm za pomocą przycisku S2, co jest sygnalizowane za pomocą lampki H1. Jeśli przy
uzbrojonym alarmie zadziała czujnik ruchu, uruchamia się elektrozawór Y1, który otwiera
zbiornik ciśnieniowy z gazem paraliżującym. Przycisk S3 jest uniwersalny: gasi światło,
deaktywuje uzbrojenie alarmu i wyłącza elektrozawór.
Elementy Sterownik
S1 Przycisk NO Zasilanie sterownika 24V DC
S2 Przycisk NC Moduł wejść cyfrowych 24V DC
S3 Przycisk NC Moduł wyjść tranzystorowych sink
S4 Styk NO czujnika ruchu
K1 Stycznik 24V
H1 LED 24V
Y1 Elektrozawór 24V
9. Sterownik programowalny obsługuje wentylację domu. Trzy wentylatory są załączane przez
trzy przyciski S1. . .S3 i wyłączane przez trzy przyciski S4. . .S6, lub przez jeden wyłącznik
Ten utwór jest dostępny na licencji CC-BY 3.0 Polska.
nadrzędny S7. Zadziałanie (otwarcie styku NC) czujnika tlenku węgla powoduje urucho-
mienie wszystkich wentylatorów naraz bez możliwości wyłączenia.
Elementy Sterownik
S1. . .S3 Przyciski NO Zasilanie sterownika 230V AC
S4. . .S6 Przyciski NO Moduł wejść cyfrowych 230V AC
S7 Przycisk NC Moduł wyjść przekaz
nikowych z COM
S8 Styk NC czujnika tlenku węgla
K1. . .K3 Styczniki wentylatorów 230V AC
10. Wciśnięcie przycisku S1 powoduje uruchomienie stycznika K1. Załączenie czujnika S4 w
czasie pracy stycznika K1 powoduje zapalenie diody H1, która zezwala na uruchomienie
drugiego napędu (stycznik K2) przyciskiem S2. Jeśli wyłączy się czujnik S4, to stycznik
K1 i dioda H1 wyłączają się. Przycisk S3 wyłącza stycznik K2.
Uwaga! Wykorzystać oba przewody (NO i NC) czujnika indukcyjnego.
Elementy Sterownik
S1 Przycisk NO Zasilanie sterownika 24V DC
S2 Przycisk NO Moduł wejść cyfrowych 24V DC
S3 Przycisk NC Moduł wyjść tranzystorowych sink
S4 Czujnik PNP 4-przew. 24V DC
K1 Stycznik 24V DC
K2 Stycznik 24V DC
H1 LED 24V DC