a:
go
tu
ia
a),
dy
n-
e-
cy
e-
o-
o-
a-
o-
go
na

a-
ca
00
ego zacząć?
Od cz
Od czego zacząć? Przygotuj umowę o pracę i zgłoś pracownika do ZUS-u
Przyjmując do pracy zarobkowej osobę fi- Do ubezpieczeń społecznych musisz zgłosić
zyczną, powinieneś zawrzeć z nią pisemną osoby, które pracują na podstawie: umowy
umowę. o pracę, umowy zlecenia, innych umów
o świadczenie usług, do których stosuje się
przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu, umo-
Niepotwierdzenie umowy o pracę
wy agencyjnej. Zgłoszenia dokonujesz w termi-
na piśmie  najpóz
niej w dniu rozpo-
nie 7 dni od dnia, w którym dana osoba stała
częcia pracy  jest wykroczeniem ka-
się pracownikiem, zleceniobiorcą czy agentem
ranym grzywną nawet do 30 000 zł.
w Twojej firmie. Uczniowie gimnazjów, szkół
ponadgimnazjal nych, ponadpodstawowych
lub studenci do ukończenia 26 lat  zatrudnie-
Niezależnie od tego, czy powierzasz pracę
ni w ramach umowy zlecenia, innej umowy ob-
na podstawie umowy o pracę, czy umów cywil-
jętej przepisami Kodeksu cywilnego o zleceniu
noprawnych, tj. umowy zlecenia lub umowy
Jeżeli praca będzie wykonywana pod Twoim
bądz
umowy agencyjnej, nie podlegają zgło-
agencyjnej, masz także obowiązek zgłoszenia
kierownictwem oraz w wyznaczonym przez
szeniu do ubezpieczeń społecznych.
osoby przyjętej do pracy do ubezpieczeń spo-
Ciebie miejscu i czasie, musisz zawrzeć z za-
łecznych w ZUS oraz opłacania składek na te
trudnionym umowę o pracę, a nie cywilno-
ubezpieczenia.
prawną. Powinieneś podpisać ją z pracowni-
kiem najpóz
niej w dniu rozpoczęcia pracy. Za-
Ważne!
trudniony na podstawie umowy o pracę musi
Osoba zarejestrowana jako bezrobotna jest
przejść wstępne badania lekarskie zanim przy-
zobowiąza na  wciągu 7 dni  zawiadomić
stąpi do pracy. Masz obowiązek pokryć koszty
powiatowy urząd pracy o podjęciu zatrudnie-
tych badań. Przed dopuszczeniem do pracy mu-
nia (także na podstawie umowy cywilno-
sisz także zapewnić pracownikowi wstępne
prawnej). W przeciwnym razie inspektor pra-
przeszkolenie w zakre sie bhp. Za zawarcie
cy skieruje przeciwko niej wniosek o ukaranie Wrazie stwierdzenia podczas kontroli, że nie
umowy cywilnoprawnej, kiedy powinna być na-
do sądu (grzywna od 500 do 5 000 zł). zgłoszono do ZUS osoby obowiązkowo podle-
wiązana umowa o pracę, brak pisemnej umowy
gającej ubezpieczeniom społecznym, inspektor
opracę, dopuszczenie pracownika do pracy bez
Od 1 lutego 2009 r. pracodawca nie musi już pracy powiadamia o tym Zakład Ubezpieczeń
wymaganych badań lekarskich lub szkoleń bhp
powiadamiać PUP o przyjęciu bezrobotnego Społecznych. Konsekwencją tego może być
inspektor pracy może nałożyć na pracodawcę
do pracy ani pobierać oświadczeń na temat po- skierowanie przez ZUS wniosku o ukaranie do
mandat od 1 000 do 2 000 zł albo skierować
zostawania w rejestrze bezrobotnych. sądu i kara grzywny do 5 000 zł.
wniosek do sądu (grzywna do 30 000 zł).
:
o
w
y ma pra
or prac
inspekt
y
ta pieniędz
stra
o
t
ntroli
o
dczas k
o
P
trudnienie
Nielegalne za
Zezwolenie otrzymasz
Chcesz zatrudnić cudzoziemca  sprawdz
wizę i wystąp o zezwolenie
pod warunkiem, że
wysokość wynagrodzenia określona w umo-
Możesz zatrudnić wyłącznie cudzoziemca,
wie z cudzoziemcem, nie będzie niższa od
którego pobyt na terytorium Polski jest legalny,
wynagrodzenia pracowników wykonujących
np. posiada on wizę lub zezwolenie na zamiesz-
pracę porównywalnego rodzaju lub na po-
kanie na czas oznaczony (potwierdzone kartą
równywalnym stanowisku,
pobytu). Podstawa pobytu cudzoziemca nie
może wykluczać wykonywania pracy.
starosta wyda opinię, że nie ma możliwości

Legalną pracę wykluczają wizy oznaczo-
zaspokojenia potrzeb kadrowych Twojego
ne literą  A lub  B (tranzytowe) oraz ozna-
zakładu w oparciu o rejestry bezrobotnych
czone symbolami:
i poszukujących pracy.
01  (turystyczne),
11  (wjazd w celu ochrony czasowej),
12  (przyjazd z powodów humanitarnych,
ze względu na interes państwa lub
zobowiązania międzynarodowe),
Nie wystarczy, że obcokrajowiec legalnie prze-
16  (udział w postępowaniu o udzielenie
bywa w Polsce i podstawa jego pobytu jest
azylu),
odpowiednia do wykonywania pracy. Poza
17  (tzw. wiza procedural na  z wyjątkiem
ściśle określonymi sytuacjami przepisy wyma-
sytuacji, gdy bezpośrednio przed
gają jeszcze zezwolenia na pracę. Aby je uzy-
wydaniem tej wizy cudzoziemiec był
skać, musisz złożyć do urzędu wojewódzkie-
uprawniony do wykonywania pracy),
go (w woj. mazowieckim do WUP w Warsza-
a także zezwolenie na zamieszkanie na czas
wie) wniosek wraz z wymaganymi załącznika-
oznaczony udzielone na podstawie art. 53a
mi. Obowiązkowe jest też wniesienie opła-
ust. 2 ustawy z 13.06.2003 r. o cudzoziemcach.
ty: 50 zł  za zezwolenie na okres do 3 miesię-
cy, 100 zł  powyżej 3 miesięcy.
Jeśli przepisy dotyczące określonej
Od 01.02.2009 r. procedura wydawania
kategorii cudzoziemców nie stanowią
zezwoleń uległa uproszczeniu, m.in. poprzez
inaczej, musisz także uzyskać  od wo-
likwidację przyrzeczeń wydania zezwolenia. Szyb-
jewody właściwego ze względu na sie- ciej, bo w terminie 7 bądz
14 dni, można uzys-
kać opinię starosty nt. powierzenia bezrobotne-
dzibę pracodawcy  zezwolenie na pra-
mu pracy, którą miałby otrzymać cudzoziemiec.
cę obcokrajowca.
Zezwolenia są wydawane na okres do 3 lat.
Kiedy możesz zatrudnić
Obowiązki pracodawcy Przechowuj dokumenty
cudzoziemca bez zezwolenia?
Bez zezwolenia na pracę możesz zatrudnić
Na żądanie organów kontrolnych (tj. Pań-
PAMI
TAJ  zatrudniając cudzoziem-
cudzoziemca z kraju Unii Europejskiej oraz Euro-
stwowej Inspekcji Pracy, Straży Granicznej, Słu-
ca, od którego jest wymagane ze-
pejskiego Obszaru Gospodarczego, tj. oprócz
żby Celnej, Policji, Zakładu Ubezpieczeń Spo-
zwolenie na pracę, jesteś zobowią-
UE również Islandii, Norwegii i Liechtensteinu,
łecznych czy urzędu skarbowego) musisz im
zany:
a także Szwajcarii. Obywatela Ukrainy, Białorusi,
udostępnić dokumenty potwierdzające wypeł-
uwzględnić w umowie warunki dotyczą-

Rosji bądz
Mołdawii masz prawo zatrudnić bez
nienie powyższych obowiązków. Powinny one
ce wysokości wynagrodzenia, zawarte we
zezwolenia, jeśli:
być sporządzone w języku polskim lub przetłu-
wniosku o wydanie zezwolenia,
maczone na język polski.
wystawisz mu pisemne oświadczenie o za-

zawrzeć umowę na piśmie, również cywil-

W przypadku stwierdzenia w wyniku kontroli
miarze powierzenia wykonywania pracy
noprawną, oraz przedstawić cudzoziemcowi
zaniżenia płacy cudzoziem ca w stosunku
oraz zarejestrujesz je w powiatowym urzę-
 przed podpisaniem umowy  jej tłumacze-
do kwoty podanej we wniosku o wydanie ze-
dzie pracy, właściwym ze względu na siedzi-
nie na język dla niego zrozumiały,
zwolenia na pracę, zostaniesz zobowiązany
bę firmy,
zachować należytą staranność przy wnio- do wypłacenia cudzoziemcowi zaległego wyna-

cudzoziemiec zalegalizuje pobyt w Polsce,

skowaniu o zezwolenie i przedłużenie ze- grodzenia wraz ze składkami na ubezpieczenia
tzn. uzyska stosowną wizę (np. o symbolu
zwolenia na pracę, społeczne i zaliczkami na podatek dochodowy.
 08 lub  07 ),
informować cudzoziemca o działaniach

okres wykonywania pracy przez cudzoziemca

Więcej informacji na temat:
podejmowanych w związku z postępowa-
na podstawie oświadczenia nie przekroczy
niem o udzielenie lub przedłużenie zezwo-
6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy. kontroli legalności zatrudnienia
lenia, zapadłych decyzjach oraz składaniu
www.pip.gov.pl,
powiadomień, np. o zmianie charakteru
ubezpieczeń społecznych
Zezwolenia na pracę
pracy bądz
nazwy, siedziby czy formy praw- www.zus.pl,
nie musi też posiadać cudzoziemiec
nej firmy, zatrudniania cudzoziemców w Polsce
www.mpips.gov.pl oraz
legitymujący się ważną Kartą Polaka.
przekazać mu 1 egzemplarz zezwolenia

www.migracje.gov.pl,
na pracę oraz kopie powiadomień,
procedury wydawania zezwoleń na pracę cudzo-
ziemców i legalizacji ich pobytu na terytorium Polski
niezwłocznie poinformować wojewodę

Więcej w ustawie z 20.04.2004 r. o promo-
www.wup.mazowsze.pl,
wrazie niepodjęcia pracy przez cudzoziemca
cji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy www.mazowieckie.pl,
w okresie 3 miesięcy od daty rozpoczęcia www.poznan.uw.gov.pl,
oraz w rozporządzeniu MPiPS z 30.08.2006 r.
www.katowice.uw.gov.pl,
ważno ści zezwolenia lub jej zakończenia
w sprawie wykonywania pracy przez cu-
www.uw.lodz.pl
wcześniej niż 3 miesiące przed upływem wa-
dzoziemców bez konieczności uzyskania
oraz na stronach internetowych pozostałych urzę-
żności zezwolenia (za brak informacji grozi
zezwolenia na pracę.
dów wojewódzkich.
grzywna 5 000 zł).
Nielegalne zatrudnienie
Podczas kontroli
to strata pieniędzy
inspektor pracy ma prawo:
sprawdzania tożsamości osób wykonują- Za nielegalną uznaje się pracę cudzoziemca:

cych pracę lub przebywających na terenie
który nie posiada ważnej wizy lub innego
zakładu pracy, żądania od nich oświadczeń
dokumentu uprawniającego go do pobytu
w sprawie legalności zatrudnienia oraz ich
na terytorium RP,
przesłuchiwania,
którego podstawa pobytu nie uprawnia
żądania przedłoże-

do wykonywania pracy (np. wiza turystyczna),
nia przez podmiot
który wykonuje pracę bez zezwolenia, gdy
kontrolowany wszel-
jest ono wymagane oraz na innych warun-
kich dokumentów
kach lub na stanowisku niż określone w ze-
związanych z wyko-
zwoleniu (z wyjątkiem powierzenia pracy
nywaniem pracy, np.
na innym stanowisku na okresy łącznie nie-
umów o pracę lub cy-
przekraczające 30 dni w roku kalendarzo-
wilnoprawnych oraz
wym  pod warunkiem niezwłocznego po-
dowodów zgłoszenia
wiadomienia wojewody na piśmie),
do ubezpieczeń społecznych i opłacenia skła-
który wykonuje pracę bez zawarcia wymaga-
dek na Fundusz Pracy.
nych umów o pracę albo umów cywilno-
Jeśli pracodawca zatrudniał nielegalnie,
prawnych.
inspektor pracy:
Powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego
kieruje wniosek do sądu o ukaranie oso-

wykonywania pracy naraża pracodawcę na
by odpowiedzialnej za popełnienie wykro-
grzywnę od 3 000 do 5 000 zł. Nakłada ją sąd 
czenia, a w niektórych przypadkach może
na wniosek inspektora pracy. Dodatkowo pra-
nałożyć mandat karny,
codawca ponosi koszty wydalenia cudzoziemca
sporządza wystąpienie pokontrolne,

z terytorium Polski. Karze grzywny  od 1 000
wktórym zobowiązuje pracodawcę do usu-
do 5 000 zł  podlega też cudzoziemiec.
nięcia stwierdzonych nieprawidłowości,
zawiadamia właściwy organ, np. ZUS

Od 1.01.2009 r., oprócz inspektorów Pań-
 o naruszeniu przepisów w zakresie ubez-
stwowej Inspekcji Pracy, kontrole legalności
pieczeń społecznych, urząd kontroli skarbo-
zatrudnienia cudzoziemców mają prawo
wej  przepisów prawa podatkowego, Straż
przeprowadzać również funkcjonariusze
Graniczną lub wojewodę  przepisów o cu-
Straży Granicznej.
dzoziemcach itd.
Copyright
Główny Inspektorat Pracy 2009 r.
�
-u
do ZUS
a
nik
w
wę o pracę i zgłoś praco
gotuj umo
y
z
Pr