TRANSPORT  Technika pomiarów
TRANSPORT  Technika pomiarów
Kurs inżynierski
Kurs inżynierski
y
y
Sem. III
Sem. III
Cz. 2
Cz. 2
Cechy i parametry ruchu drogowego
Cechy i parametry ruchu drogowego
Dr inż. Kazimierz Jamroz
Dr inż. Kazimierz Jamroz
Politechnika Gdańska
Politechnika Gdańska
CZYNNIKI WPA
YWAJ
CE NA RUCH DROGOWY
CZYNNIKI WPA
YWAJ
CE NA RUCH DROGOWY
" zbiór parametrów opisujących cechy
" zbiór parametrów opisujących cechy
geometryczne ulicy
geometryczne ulicy
li
li
" zbiór parametrów opisujących organizację
" zbiór parametrów opisujących organizację
ruchu
ruchu
" zbiór parametrów opisujących ruch
" zbiór pp ją y
parametrów opisujących ruch
pp ją y
PARAMETRY OPISUJ
CE ELEMENTY
PARAMETRY OPISUJ
CE ELEMENTY
PARAMETRY OPISUJ
CE ELEMENTY
PARAMETRY OPISUJ
CE ELEMENTY
ORGANIZACJI RUCHU MOG

ORGANIZACJI RUCHU MOG

" stałymi jak: znaki pionowe i poziome na jezdni,
" stałymi jak: znaki pionowe i poziome na jezdni,
stałe tablice informacyjne
stałe tablice informacyjne
yj
yj
" zmiennymi jak: zmienne znaki drogowe,
" zmiennymi jak: zmienne znaki drogowe,
sygnalizacja świetlna
sygnalizacja świetlna
sygnalizacja świetlna
sygnalizacja świetlna
CECHY RUCHU
CECHY RUCHU
" Wielkość ruchu
" Wielkość ruchu
" Płynność jazdy
" Płynność jazdy
Płynność jazdy
Płynność jazdy
" Komfort jazdy
" Komfort jazdy
" Bezpieczeństwo ruchu
" Bezpieczeństwo ruchu
Bi ń h
Bi ń h
" Ekonomika ruchu
" Ekonomika ruchu
" Wpływ na otoczenie
" Wpływ na otoczenie
PARAMETRY RUCHU
PARAMETRY RUCHU
" parametry ilości ruchu
" parametry ilości ruchu
parametry ilości ruchu
parametry ilości ruchu
" parametry jakości ruchu
" parametry jakości ruchu
PARAMETRY ILOŚCI RUCHU
PARAMETRY ILOŚCI RUCHU
Ś
Ś
" główne: natężenie, gęstość
" główne: natężenie, gęstość
łót ż i t ść
łót ż i t ść
" podrzędne: intensywność, koncentracja,
" podrzędne: intensywność, koncentracja,
obciążenie, energia potoku, struktura
obciążenie, energia potoku, struktura
rodzajowa, struktura kierunkowa, odstęp
rodzajowa, struktura kierunkowa, odstęp
między pojazdami, odstęp czasu między
między pojazdami, odstęp czasu między
pojazdami, procent zajęcia detektora
pojazdami, procent zajęcia detektora
PARAMETRY JAKOŚCI RUCHU
PARAMETRY JAKOŚCI RUCHU
" główne: czas podróży, czas jazdy, czas
" główne: czas podróży, czas jazdy, czas
zatrzymań straty czasu, liczba zatrzymań
zatrzymań straty czasu liczba zatrzymań
zatrzymań, straty czasu, liczba zatrzymań,
zatrzymań, straty czasu liczba zatrzymań,
długość kolejek, prędkość jazdy, prędkość
długość kolejek, prędkość jazdy, prędkość
podróży
podróży
podróży
podróży
" podrzędne: względne straty czasu, względny
" podrzędne: względne straty czasu, względny
czas zatrzymań, udział czasu zatrzymań w
czas zatrzymań, udział czasu zatrzymań w
czas zatrzymań, udział czasu zatrzymań w
czas zatrzymań, udział czasu zatrzymań w
stratach czasu, wskaz
niki efektywności
stratach czasu, wskaz
niki efektywności
energetycznej, szum prędkości, szum
energetycznej, szum p ę ,
g y j, prędkości, szum
g y j, p ę ,
przyśpieszeń, szum energii, wskaz
nik
przyśpieszeń, szum energii, wskaz
nik
zmienności prędkości
zmienności prędkości
PARAMETRY ILOŚCI RUCHU
PARAMETRY ILOŚCI RUCHU
PARAMETRY ILOŚCI RUCHU
PARAMETRY ILOŚCI RUCHU
GA
ÓWNE
GA
ÓWNE
" NAT
ŻENIE (Q, N)
" NAT
ŻENIE (Q, N)
Liczba pojazdów przejeżdżających przez dany
Liczba pojazdów przejeżdżających przez dany
Liczba pojazdów przejeżdżających przez dany
Liczba pojazdów przejeżdżających przez dany
przekrój lub odcinek drogi w jednostce czasu
przekrój lub odcinek drogi w jednostce czasu
[E/h, P/h]
[E/h, P/h]
//
//
" G
STOŚĆ (K)
" G
STOŚĆ (K)
Liczba pojazdów znajdujących się na odcinku
Liczba pojazdów znajdujących się na odcinku
drogi
drogi
g
g
[E/km, P/km]
[E/km, P/km]
PARAMETRY ILOŚCI RUCHU
PARAMETRY ILOŚCI RUCHU
PODRZ
DNE
PODRZ
DNE
O
O
" INTENSYWNOŚĆ RUCHU ( I )
ŚĆ
Jednostkowe natężenie ruchu [E/s, P/s]
" KONCENTRACJA (K)
Jednostkowa gęstość potoku ruchu [P/m, E/m]
" NAT
ŻENIE NASYCENIA (S)
Maksymalna liczba pojazdów przejeżdżająca dany
przekrój drogi lub odcinka drogi we wzorcowych
warunkach [E/hz]
" PZREPUSTOWOŚĆ (C)
PZREPUSTOWOŚĆ (C)
Maksymalna liczba pojazdów przejeżdżająca dany
przekrój drogi lub odcinka drogi w rzeczywistych
k ój d i l b d i k d i i t h
warunkach [E/h]
" ODST
P CZASU MI
DZY POJAZDAMI
(DT)
(DT)
Odstęp czasowy między początkiem jednego i
początkiem następnego pojazdu [s]
początkiem następnego pojazdu [s]
" ODLEGA
OŚĆ MI
DZY POJAZDAMI (DL)
Odległość pomiędzy początkiem pierwszego i
początkiem następnego pojazdu [m]
p ą ęp g p j [ ]
" PRACA PRZEWOZOWA (PP)
" PRACA PRZEWOZOWA (PP)
" PRACA PRZEWOZOWA (PP)
" PRACA PRZEWOZOWA (PP)
Praca wykonana przez potok pojazdów o
Praca wykonana przez potok pojazdów o
natężeniu Q na odcinku drogi L [P km/h, E
natężeniu Q na odcinku drogi L [P km/h, E
km/h]
km/h]
" CZAS ZAJ
CIA DETEKTORA (TZ)
" CZAS ZAJ
CIA DETEKTORA (TZ)
Czas przebywania pojazdu nad d t kt [ ]
Cb j d d detektorem [s]
Cb j d d d t kt [ ]
Czas przebywania pojazdu nad detektorem [s]
i
i
" PROCENT ZAJ
CIA DETEKTORA (PZ)
" PROCENT ZAJ
CIA DETEKTORA (PZ)
Jest to miara względna czasu zajęcia detektora
Jest to miara względna czasu zajęcia detektora
[%]
[%]
TZ
PZ = x100 %
%
IN
TZ-czas zajęcia detektora
TZ-czas zajęcia detektora
IN-okres integracji, okres pomiarowy
IN-okres integracji, okres pomiarowy
" STRUKTURA RODZAJOWA POTOKU
" STRUKTURA RODZAJOWA POTOKU
" STRUKTURA RODZAJOWA POTOKU
" STRUKTURA RODZAJOWA POTOKU
Podział ilościowy lub procentowy potoku
Podział ilościowy lub procentowy potoku
pojazdów według rodzajów [%]
pojazdów według rodzajów [%]
pojazdów według rodzajów [%]
pojazdów według rodzajów [%]
E  pojazdy umowne  są to pojazdy
E  pojazdy umowne  są to pojazdy
równoważne pojazdowi osobowemu
równoważne pojazdowi osobowemu
równoważne pojazdowi osobowemu
równoważne pojazdowi osobowemu
P  pojazdy rzeczywiste  w których można
P  pojazdy rzeczywiste  w których można
wyróżnić:
wyróżnić:
wyróżnić:
wyróżnić:
A-Autobusy M-Motocykle
A-Autobusy M-Motocykle
O O b T T kt
O O b T T kt
O-Osobowe T-Traktory
O-Osobowe T-Traktory
D-Dostawcze R-Rowery
D-Dostawcze R-Rowery
C-Ciężarowe WK-Wóz konny
C-Ciężarowe WK-Wóz konny
CP-Ciężarowe z przyczepą
CP-Ciężarowe z przyczepą
" STRUKTURA RODZAJOWA POTOKU
" STRUKTURA RODZAJOWA POTOKU
STRUKTURA RODZAJOWA POTOKU
STRUKTURA RODZAJOWA POTOKU
Współczynniki przeliczeniowe pojazdów
Współczynniki p p j
p yprzeliczeniowe p j
p yp pojazdów
rzeczywistych na umowne:
rzeczywistych na umowne:
Eo = 1
Eo = 1
Eo = 1
Eo = 1
Ed = 1,2
Ed = 1,2
Ec = 1,4
Ec = 1,4
Ea = 1 6 Ec = 1 6
Ea = 1 6 Ec = 1 6
Ea = 1,6 Ec = 1,6
Ea = 1,6 Ec = 1,6
Ecp = 2,5
Ecp = 2,5
Em = 0,5
Em = 0,5
" STRUKTURA KIERUNKOWA POTOKU
" STRUKTURA KIERUNKOWA POTOKU
STRUKTURA KIERUNKOWA POTOKU
STRUKTURA KIERUNKOWA POTOKU
Podział potoku na kierunki QL, QW, QP 
Podział potoku na kierunki QL, QW, QP 
natężenie odpowiednio w lewo, na wprost i w
natężenie odpowiednio w lewo, na wprost i w
prawo [E/h, P/h, %]
prawo [E/h, P/h, %]
PASY RUCHU:
PASY RUCHU:
L pas ruchu w lewo
L pas ruchu w lewo
L  pas ruchu w lewo
L  pas ruchu w lewo
W  pas ruchu na wprost
W  pas ruchu na wprost
P h
P h
P  pas ruchu w prawo
P  pas ruchu w prawo
LW  pas ruchu na wprost i w lewo
LW  pas ruchu na wprost i w lewo
PW  pas ruchu na wprost i w prawo
PW  pas ruchu na wprost i w prawo
PARAMETRY JAKOŚCI RUCHU
PARAMETRY JAKOŚCI RUCHU
PARAMETRY JAKOŚCI RUCHU
PARAMETRY JAKOŚCI RUCHU
GA
ÓWNE
GA
ÓWNE
" CZAS PODRÓŻY (TP)
" CZAS PODRÓŻY (TP)
Czas potrzebny na przebycie odcinka drogi,
Czas potrzebny na przebycie odcinka drogi,
łącznie z czasami zatrzymań wynikającymi z
łącznie z czasami zatrzymań wynikającymi z
warunków ruchu na tej drodze [s, h]
warunków ruchu na tej drodze [s, h]
" CZAS JADZY ( )
" CZAS JADZY (TJ)
(TJ)
( )
Suma czasów, w których pojazd znajduje się w
Suma czasów, w których pojazd znajduje się w
ruchu na odcinku drogi [S]
ruchu na odcinku drogi [S]
ruchu na odcinku drogi [S]
ruchu na odcinku drogi [S]
" CZAS JAZDY Z PR
DKOŚCI
WZORCOW

" CZAS JAZDY Z PR
DKOŚCI
WZORCOW

CZAS JAZDY Z PR
DKOŚCI
WZORCOW

CZAS JAZDY Z PR
DKOŚCI
WZORCOW

(TW)
(TW)
Czas, w którym pojazd przejechałby odcinek drogi,
Czas, w którym pojazd przejechałby odcinek drogi,
Czas, w którym pojazd przejechałby odcinek drogi,
Czas, w którym pojazd przejechałby odcinek drogi,
jadąc z określoną prędkością wzorcową [s]
jadąc z określoną prędkością wzorcową [s]
L
L
TW=
TW=
VW
" STRATY CZASU (ST)
" STRATY CZASU (ST)
Cktó tracą pojazdy na zatrzymania,
Cktó t j d t i
Czas, który tracą pojazdy na zatrzymania,
Czas, który t j d t i
zwolnienia lub jazdę z prędkością mniejszą od
zwolnienia lub jazdę z prędkością mniejszą od
wzorcowej [S]
wzorcowej [S]
wzorcowej [S]
wzorcowej [S]
ST= TP  TW
ST= TP  TW
" LICZBA ZATRZYMAC
(LZ)
" LICZBA ZATRZYMAC
(LZ)
" LICZBA ZATRZYMAC
(LZ)
" LICZBA ZATRZYMAC
(LZ)
Liczba momentów, w których pojazd musiał się
Liczba momentów, w których pojazd musiał się
zatrzymać z powodu warunków ruchu lub
zatrzymać z powodu warunków ruchu lub
zatrzymać z powodu warunków ruchu lub
zatrzymać z powodu warunków ruchu lub
wynikających z organizacji ruchu
wynikających z organizacji ruchu
" CZAS ZATRZYMAC
(TZ)
" CZAS ZATRZYMAC
(TZ)
" CZAS ZATRZYMAC
(TZ)
" CZAS ZATRZYMAC
(TZ)
Czas, w którym pojazd oczekiwał na zwolnienie
Czas, w którym pojazd oczekiwał na zwolnienie
drogi między czasem podróży i czasem jazdy
drogi między czasem podróży i czasem jazdy
drogi, między czasem podróży i czasem jazdy
drogi, między czasem podróży i czasem jazdy
występuje zależność:
występuje zależność:
TZ= TP  TJ
TZ= TP  TJ
TZ= TP  TJ
TZ= TP  TJ
" DA
UGOŚĆ KOLEJEK (DK)
" DA
UGOŚĆ KOLEJEK (DK)
Lic ba poja dó oc ek jąc ch pr ed linia
Lic ba poja dó oc ek jąc ch pr ed linia
Liczba pojazdów oczekujących przed linia
Liczba pojazdów oczekujących przed linia
STOP na wlocie na skrzyżowanie
STOP na wlocie na skrzyżowanie
" PR
DKOŚĆ (V)
" PR
DKOŚĆ (V)
" PR
DKOŚĆ (V)
" PR
DKOŚĆ (V)
Ogólna miara względna czasu przejazdu
Ogólna miara względna czasu przejazdu
odcinka drogi
odcinka d i
d i k drogi
d i k d i
" PR
DKOŚĆ PODRÓŻY (VP)
" PR
DKOŚĆ PODRÓŻY (VP)
Prędkość pojazdu odcinka drogi, w czasie TP
Prędkość pojazdu odcinka drogi, w czasie TP
[km/h, m/s]
[km/h, m/s]
[, ]
[, ]
L
VP=
VP=
TP
" PR
DKOŚĆ JAZDY (VJ)
" PR
DKOŚĆ JAZDY (VJ)
" PR
DKOŚĆ JAZDY (VJ)
" PR
DKOŚĆ JAZDY (VJ)
Prędkość przejazdu odcinka drogi L w czasie
Prędkość przejazdu odcinka drogi L w czasie
TJ [k /h / ]
TJ [k /h / ]
TJ [km/h, m/s]
TJ [km/h, m/s]
L
VJ=
VJ=
TJ
TJ
PARAMETRY JAKOŚCI RUCHU
PARAMETRY JAKOŚCI RUCHU
GA
ÓWNE
GA
ÓWNE
" PR
DKOŚĆ WZORCOWA (VM)
" PR
DKOŚĆ WZORCOWA (VM)
Prędkość pożądana przez kierowcę, limit
Prędkość pożądana przez kierowcę, limit
Prędkość pożądana przez kierowcę, limit
Prędkość pożądana przez kierowcę, limit
prędkości, prędkość projektowa lub inna
prędkości, prędkość projektowa lub inna
prędkość złożona [km/h, m/s]
prędkość złożona [km/h, m/s]
prędkość złożona [km/h, m/s]
prędkość złożona [km/h, m/s]
" PR
DKOŚĆ CHWILOWA (VR)
" PR
DKOŚĆ CHWILOWA (VR)
P dk ść j k j d i dj
P dk ść j k j d i dj
Prędkość z jaką pojazd porusza się w danej
Prędkość z jaką pojazd porusza się w danej
chwili czasu lub punkcie drogi [km/h, m/s]
chwili czasu lub punkcie drogi [km/h, m/s]
DS
VR=
VR=
DT
DT
" PR
DKOŚĆ ODCINKOWA (VRO)
" PR
DKOŚĆ ODCINKOWA (VRO)
ŚĆ
ŚĆ
Prędkość z jaką pojazd przebywa odcinek
Prędkość z jaką pojazd przebywa odcinek
drogi DL [km/h, m/s]
drogi DL [km/h, m/s]
DL
VRO=
VRO=
DTO
DTO  czas przejazdu odcinka drogi DL
DTO  czas pj g
przejazdu odcinka drogi DL
pj g
" ŚREDNIA PR
DKOŚĆ CHWILOWA (VS)
" ŚREDNIA PR
DKOŚĆ CHWILOWA (VS)
ŚREDNIA PR
DKOŚĆ CHWILOWA (VS)
ŚREDNIA PR
DKOŚĆ CHWILOWA (VS)
Średnia arytmetyczna z rozkładu prędkości
Średnia arytmetyczna z rozkładu prędkości
chwilowych [km/h, m/s]
chwilowych [km/h, m/s]
chwilowych [km/h, m/s]
chwilowych [km/h, m/s]
n
1
VS = VRi
"
n
n
i=1
" WARIANCJA PR
DKOŚCI (DV)
" WARIANCJA PR
DKOŚCI (DV)
WARIANCJA PR
DKOŚCI (DV)
WARIANCJA PR
DKOŚCI (DV)
Pierwsza miara dyspersji rozkładu prędkości
Pierwsza miara dyspersji rozkładu prędkości:
n
1
DV =
(VS  Vri)2
" ( )
i
n 1
n - 1
i=1
" ODCHYLENIE STANDARDOWE
ODCHYLENIE STANDARDOWE
ODCHYLENIE STANDARDOWE
ODCHYLENIE STANDARDOWE
PR
DKOŚCI (SV)
PR
DKOŚCI (SV)
Jest to druga miara dyspersji rozkładu
Jest to druga miara dyspersji rozkładu
Jest to druga miara dyspersji rozkładu
Jest to druga miara dyspersji rozkładu
prędkości:
prędkości:
SV = (DV)0,5
SV = (DV)0,5
" WZGL
DNE STRATY CZASU (WST)
" WZGL
DNE STRATY CZASU (WST)
WZGL
DNE STRATY CZASU (WST)
WZGL
DNE STRATY CZASU (WST)
Iloraz strat czasu i czasu podróży:
Iloraz strat czasu i czasu podróży:
ST
WST =
TP
" WZGL
DNY CZAS ZATRZYMAC
(WTZ)
" WZGL
DNY CZAS ZATRZYMAC
(WTZ)
Iloraz czasu zatrzymań i czasu podroży:
Iloraz czasu zatrzymań i czasu podroży:
Iloraz czasu zatrzymań i czasu podroży:
Iloraz czasu zatrzymań i czasu podroży:
TZ
WTZ =
TP
TP
UDZIAA
CZASU ZATRZYMAC
W
UDZIAA
CZASU ZATRZYMAC
W
STRATACH CZASU ()
(UTZ)
Iloraz czasu zatrzymań i strat czasu:
Iloraz czasu zatrzymań i strat czasu:
TZ
TZ
UTZ = --------
UTZ = --------
ST
ST
ST
ST