Przygotowanie do nauki czytania
W kolejnym etapie odimiennej Metody nauki Czytania
przybliżamy dzieciom poszczególne litery alfabetu.
W tym celu przeprowadzamy prezentacjÄ™ alfabetu,
oraz organizujemy zabawy  targ liter i  grÄ™ w sylaby .
Edyta kaczanowska
zaBaWy
z SyLaBaMi
wykorzystanie aplikacji krawieckich, wprowadzać jedną literę dziennie, to-
prezentacja alfabetu
plasteliny, wycinanek z kolorowego pa- też prezentacja alfabetu może zająć do
pieru oraz farb do malowania wzorków sześciu tygodni.Zapoznajemy też dzieci
Według wskazówek dr Ireny Majchrzak, według własnej inwencji. Wizytówki są z  kaprysami liter, na które trzeba bar-
nauczyciel powinien umieścić na ścianie kolorowe, przyciągają wzrok i są ozdo- dzo uważać, np. gdy litera  c spotka
alfabet ze wszystkimi  wielkimi i ma- bÄ… sali (fot. 3).  z , to razem brzmiÄ…  cz , a kiedy spot-
łymi  literami. Małe litery powinny się ka  h , to razem brzmią  h .
Naturalnie w metodzie odimiennej litery
znalez
ć pod wielkimi. Osobiście stosuję
nie sÄ… wprowadzane w formie klasycznej
PrOPOZYCJa DOTYCZÄ…Ca
alfabet z literami drukowanymi wraz
monografii, co  zgodnie z nowÄ… podsta-
PrEZENTaCJI LITErY  a
z dwuznakami (patrz rysunek poniżej).
wÄ… programowÄ…  obowiÄ…zuje dopiero
Tak powstaje wizualny system dydak- w pierwszej klasie szkoły podstawowej.
Poznajmy teraz wszystkie litery alfabetu.
tyczny, który został nazwany przez Sama autorka metody podkreśla, że nie
PrzedstawiÄ™ je kolejno, jednÄ… po drugiej, a wy
autorkę metody  ścianą pełną liter . należy  odpytywać dzieci z przekaza-
sprawdzicie, czy macie takÄ… literÄ™ w swoim
Składa się ona z liter alfabetu i wizytó- nych informacji. Zapoznawanie z lite-
imieniu. To jest litera  A ,  a . Popatrzcie,
wek z imionami dzieci. rami ma być ciekawą i wesołą zabawą
jest  a duże i  a małe. Tak wyglądają. Ale
połączoną z loteryjką.
W mojej grupie wizytówki te wykonują czy mała, czy duża, litera ta brzmi tak samo:
dzieci. Mają do dyspozycji litery druko- Każdy przedszkolak otrzymuje nową  aaaa . Jest to litera hałaśliwa. Kto ją ma,
wane, wykonane wcześniej za pomo- wizytówkę, która będzie mu służyć jako niech podniesie rękę. Popatrzcie, wszystkie
cą stempli, oraz materiały plastyczne. karta w grze w loteryjkę. Nauczycielka dziewczynki mają  a . I Agnieszka, i Ania,
Przedszkolaki układają wybrane litery demonstruje i omawia kolejno litery i Irena, i Kasia . Tak, wszystkie dziewczynki
na prostokątnym kartonie według wzoru alfabetu, posługując się przykładami mają na końcu swoich imion małą literę  a .
lub z pamięci (fot. 1) i ozdabiają ramkę. odpowiednich imion. Zwraca uwagę na A czy chłopcy mają  a ?
W bieżącym roku szkolnym  Gumisie kształt litery i odpowiadający jej dz
więk. Tak, Adam, Ryszard, Czesław, Jaś, Stefan.
użyły do ozda-biania kuleczek bibuły, Jeśli dziecko ma w imieniu omawianą Ale na końcu imienia ma tylko Kuba.
a litery kolorowały flamastrami (fot. literę, zaznacza ją na swojej wizytów- A kto ma dwa razy  a ? Czy jest ktoś, kto
2). Wcześniej proponowałam dzieciom ce, np. kawałkiem plasteliny. Najlepiej ma trzy  a ? Tak, jest. Barbara, Katarzyna,
bliżej przedszkola 11.110 listopad 2010
76 Ä„ð
blizejprzedszkola.pl
Małgorzata. A wśród chłopców?... (Irena z wyrazem  dlaczego i wymyśla-
Fot. 1
Majchrzak, Wprowadzanie dziecka w świat ją rymowane pytanie do podane-
pisma, Warszawa 1999). go przez nauczycielkÄ™ bÄ…dz
od-
wrotnie (np. Dlaczego chmury sÄ…
Następnym zadaniem dla dzieci jest po-
tak wysoko? Dlaczego krety kopiÄ…
liczenie, ile razy dana litera pojawia siÄ™
tunele głęboko?).
w imionach całej grupy. Każde liczone
 a to jeden element wrzucony do po- o Dzieci słuchają wierszyka do litery
jemnika. Potem można stwierdzić, czy  W , następnie wymyślają, co jesz-
innych liter jest równie dużo. Ważne, by cze mogło robić  W (wymyślone
dzieci sprawdziły, czy na pewno wszyst- zdanie ma zawierać jakiś wyraz
kie litery składające się na ich imię rozpoczynający się głoską  w ).
znajdują się na taśmie alfabetu. Teraz
o Dzieci słuchają wierszyka do litery
przedszkolaki będą odnajdywać litery
 Z , następnie podają sobie napis
swojego imienia, posługując się przy
 Z czego? i wymyślają pytania
tym podręcznymi wizytówkami. Potem
(np. Z czego robi siÄ™ ciasto?).
odszukajÄ… swoje litery w imionach kole-
Gdy wprowadzÄ™ wszystkie litery al-
gów. Istotne jest to, by dziecko odnala-
fabetu, zapraszam dzieci do zabawy
zło od razu wszystkie litery i od począt-
 alfabetyczny pociąg  według mo-
ku wiedziało, że żadna litera w słowie
jego pomysłu. Dzieci poruszają się
nie jest ważniejsza niż pozostałe. Brak
przy muzyce, tworzÄ…c pociÄ…g. Podczas
którejkolwiek z nich lub zastąpienie jej
pauzy ostatnia osoba w pociÄ…gu losuje
inną zmienia przecież brzmienie słowa
jednÄ… z rozsypanych liter i umieszcza jÄ…
i w rezultacie może ono znaczyć coś zu-
we właściwym miejscu w piętrowych
pełnie innego.
wagonach, czyli nad lub pod literą, któ-
Ostatnio porównywałam z moim wy-
ra brzmi tak samo. Na górze mają być
chowankiem dwie formy jego imienia
kolejne wielkie litery polskiego alfabe-
Fot. 2  przeczytałam mu dziwny wyraz po-
tu, na dole litery małe (fot. 4). Dzieci
wstały przez przypadkowe ułożenie
mają wzór w postaci taśmy z abecad-
dalszych liter jego imienia ( szkemy ).
łem na  ścianie pełnej liter i w razie
Zaobserwowałam bowiem, że przy za-
potrzeby mogą z niego korzystać.
znaczaniu się na liście obecności raz
odczytuje swoje imię  Szymek , a raz Można także zaproponować zabawę,
 Szymon . W ten sposób chłopiec prze- którą nazwałam  Odczarowane litery .
konał się, jak ważna jest każda litera i jej Przedszkolaki przeliczają litery imienia,
kolejność w wyrazie. wybierają taką samą liczbę kwadraci-
Dzieci w mojej grupie obchodzą tak- ków-nakrywek i zakrywają nimi każdą
że urodziny litery. Śpiewają piosenkę literę na swojej wizytówce. Następnie
dla prezentowanej litery na melodiÄ™ wybrana osoba losuje literÄ™ alfabetu,
z Rozśpiewanego Abecadła:  Literka... którą należy odkryć. Po jakimś czasie
urodziny ma. Sto lat, sto lat, sto lat, sto znaczna część grupy doskonale sobie
lat niech nam żyje... . I dalej:  Literka... radzi z  odczarowywaniem liter bez
Fot. 3
urodziny ma. Niech jej każdy przed- ich podglądania.
szkolaczek prezent da . Prezentem dla
Przedszkolaki chętnie bawią się również
Fot. 4
litery mogą być wyrazy mające tę literę
w zabawÄ™  Dom literowych rodzin .
na poczÄ…tku bÄ…dz
obrazki, w których
Oto mój pomysł na tę zabawę: przygo-
nazwie występuje ta litera itp. Dzieci
towujemy duży karton (A3), rysujemy
mogą również wybrać jeden z wyra-
w równych odległościach cztery kreski
zów mających na początku daną literę
 tak powstają piętra domu. Na koniec
i dokonać prostej analogii.
naklejamy dach. Na każdym piętrze
Inspiracje do prezentowania liter zna- mieszka jedna rodzina liter (wielka lite-
lazłam również w zbiorze wierszyków ra to literowa  mama , a mała litera to
Wandy Chotomskiej Kram z literami. jej  dziecko ).
Oto kilka moich pomysłów:
Na początku zabawy na każdym pię-
o Dzieci słuchają wierszyka do litery trze jest jedna z liter  wielka bądz
mała.
 D , następnie podają sobie napis Zadaniem dzieci jest  zaprowadzenie
R E K L A M A
Komplet książek do nauki czytania Odimienną Metodą Ireny Majchrzak tylko za 59 zł
W skład kompletu wchodzi podręcznik  Opowieści sowy część I i II,
ćwiczenia  Gry czytelnicze część I i II oraz książka  Opowieści ortograficzne .
Zamówienia przyjmuje sklep BlizejEdukacji.pl, tel. [phone], e-mail: [e-mail]
Przy zamówieniu minimum 15 kompletów koszty wysyłki pokrywa sprzedawca.
bliżej przedszkola 11.110 listopad 2010
Ä„ð 77
Przygotowanie do nauki czytania
literowej mamy bÄ…dz
dziecka na właści- się z kolegami. Każde dziecko przelicza, znalez
ć znaczenie sekwencji liter, ro-
we piętro, do jego rodzinki. ile potrzebuje swoich liter, by zdobyć te, zumieć treść. Pokusiłam się kiedyś
których nie ma. Potrzebne litery otrzy- o wprowadzenie pewnej modyfikacji
Podczas prezentacji alfabetu nie można
muje od nauczyciela. Teraz, koncentrując do  gry w sylaby , którą można wy-
dopuścić do tego, by dzieci zaczęły się
się na literach, których mu brakuje, szu- korzystać na początku prowadzenia
nudzić. Doktor Majchrzak zaleca, by
ka partnera do wymiany znaków pisma. tejże gry. Otóż pokazałam dzieciom
każdą literę pokazywać tylko raz. Z ko-
Gdy dziecko nie znajdzie partnera na zestaw dziesięciu prostych wyrazów
lei gra w loteryjkę wchodzi do stałego
koleżeńskim targu liter, może się zgłosić dwusylabowych (np. TATA, MAMA,
repertuaru zabaw. Aby dać każdemu
do nauczyciela, który pełni rolę  ban- LATO, RAKI, WAZA, ŻABA, WODA,
dziecku szansÄ™ wygranej, litery prezen-
kiera liter . Wówczas wymienia swoje SADY, MURY, CENA) i kilka jednosy-
towane są w różnej kolejności, a punk-
litery na brakujące. Każdą nowo zdo- labowych. Odczytując kolejne wyrazy,
tem wyjścia jest wybrany wyraz. Grę
bytą literę nakleja na taśmę z alfabetem. przecinałam kartoniki, tak by powsta-
w loteryjkÄ™ codziennie wygrywa inne
 Targ liter może być dla dzieci zabawą ły sylaby, i pokazywałam, że sylaby
dziecko. Można też wymyślić sposób
dość skomplikowaną i nie unikniemy z innych wyrazów połączone ze sobą
świętowania tych zwycięstw.
w niej wrażenia pewnego chaosu. mogą tworzyć sensowny wyraz (choć
nie zawsze). I dopiero teraz dzieci lo-
Moim zdaniem można ją przeprowa-
sowały sylaby oraz próbowały ukła-
dzić wśród starszych przedszkolaków,
targ liter
dać z nich wyrazy.
najlepiej w niewielkiej grupce chęt-
nych dzieci. Zarówno  targ liter , jak i  grę w syla-
Dobrze byłoby, gdyby dzieci potrafi- by proponuję dzieciom, które wyka-
ły ułożyć zapis swojego imienia z pa- zują zdolności czytelnicze bądz
wystÄ™-
mięci, zanim zaczną się bawić w  targ puje u nich wysoki poziom umiejętno-
gra w sylaby
liter . Następnie autorka metody od- ści w tym zakresie. Zabawy te prowa-
imiennej proponuje szukanie ukrytych dzę wtedy w małej grupie.

w imieniu słów. Każdej litery z imienia Do tej gry należy przygotować syla-
wolno używać wielokrotnie. Można by napisane na kartkach, początkowo
Fotografie użyte w artykule
naprowadzać dzieci na to, jakie słowa najprostsze, póz
niej bardziej skompli-
pochodzÄ… z archiwum autorki.
mogą utworzyć ze swoich liter. Efektem kowane. Sylaby rozdaje się dzieciom
tego ćwiczenia będzie stwierdzenie, że i zadaje pytanie:  Masz słowo, czy nie
Bibliografia do całego cyklu:
za pomocą liter naszego imienia da się masz słowa? . Komu sylaby ułożą się
Kamińska K., Nauka czytania dzieci w wieku
utworzyć tylko ograniczoną liczbę słów. w słowo, ten wygrywa. Ponieważ jest
przedszkolnym, Warszawa 1999.
Aby móc napisać wszystko, co chcemy, to gra losowa, wygrana zachęca do
Majchrzak I., Wprowadzanie dziecka w świat
musimy zdobyć wszystkie litery alfabe- kontynuacji, a każde następne rozda-
pisma, Warszawa 1995, wyd. II Warszawa 1999.
tu. Wtedy można zacząć grę nazwaną nie stwarza nową szansę.
Majchrzak I., Gry czytelnicze, część 1 i 2, MAC
Edukacja, 2005.
 targiem liter .
W karty sylabowe należy również
Majchrzak I., Meksykańska wioska  gra czytelnic-
W jej trakcie dzieci kompletują drogą wpisać krótkie jednosylabowe słowa 
za, DIDASKO.
wymiany wszystkie litery alfabetu. rzeczowniki, które zawsze wygrywają,
Majchrzak I., Nazywanie świata  gra słowno-ob-
razkowa, DIDASKO.
Każde dziecko wchodzi do tej gry ze gdy się je rozpozna, np. dom, kot itp.
Majchrzak I., Opowieści sowy, część 1 i 2, MAC
swoim  osobistym kapitałem , którym Ten sam zestaw sylab można wykorzy-
Edukacja, 2005.
są litery jego imienia. Otrzymuje koper- stywać wiele razy. Sposób prowadze-
tę, na której zapisane jest jego imię w ta- nia gry zależy od inwencji nauczycie-
kiej formie, jak na wizytówce. Wewnątrz la. Może on rozdawać karty dzieciom
koperty znajdują się małe kartki ze lub poprosić, by je sobie wybrały.
wszystkimi literami jego imienia.
Jeśli dzieci mają wybrać większą liczbę
Dostaje również długą taśmę papie-
Już za miesiąc:
kart (od sześciu do dziesięciu), można je
ru, na którą nakleja swoje litery. Aby
rozsypać na podłodze ( deszcz sylab ). kolejny etap
ułatwić dziecku zadanie, na taśmie
Przy tej okazji dzieci ćwiczą też liczenie.
Metody Odimiennej
umieszczamy cały alfabet, a pod spo-
Jeśli początkowo dziecko nie zorientuje
  Nazywanie świata .
dem zostawiamy miejsce na przykle-
się, że ma słowo, trzeba mu to uzmy-
janie kompletowanych liter (najlepiej
słowić. Jeśli nie zna znaczenia słowa,
w innym kolorze niż te zapisane).
trzeba mu je wyjaśnić. Ale przy żad-
Na poczÄ…tku dziecko nakleja litery swo- nym tego typu prob-
jego imienia na kartę. Istnieje możliwość lemie nie powinno się
powiększenia kapitału poprzez uzyska- zatrzymywać na dłużej.
nie od nauczyciela dodatkowo wszyst- Nie należy też pouczać Edyta Kaczanowska  nauczyciel dyplomowany z 10-letnim
stażem pracy, prowadzi grupę 3-6-latków w Przedszkolu Miejs-
kich liter, które występują w innych wa- dzieci. Jest to zabawa,
kim nr 20 w A
odzi.
riantach własnego imienia. Zatem kapi- więc gramy dalej i na
Ukończyła studia podyplomowe z zakresu Edukacji Elementa-
tał posiadanych liter powiększa się, ale nowo rozdajemy karty.
rnej, współpracuje z A
ódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego jako prowadząca warsztaty szkole-
też wyczerpują się możliwości. To jest W tej grze zadanie jest
niowe i modelowe zajęć edukacyjnych dla nauczycieli.
moment, kiedy trzeba zacząć wymieniać zawsze takie samo:
bliżej przedszkola 11.110 listopad 2010
78 Ä„ð