Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie
wolnelektury.pl.
Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fun-
dacjÄ™ Nowoczesna Polska.
WA
ADYSA
AW SYROKOMLA
rymy ulotne
Gwarinos
stara hiszpańska ballada
i
Ej Francuzi! czyż nie boli
Roncewalska was przegranaÄ…?
Padli trupem lub w niewoli
Bohatéry Karlomana.
I Gwarynos stracił wieńce
Dawnych zwycięstw skroni męskich,
ò
ień potyczki dał go w ręce
Siedmiu królów saraceńskich 
Kość rzucili siedém razy,
A los jedno wciąż stanowi;
I Gwarinos siedem razy,
Przysąó
ony Marlotowi.
Król z radością jeńca bierze,
Bo on droższy mu od złota,
«SÅ‚uchaj  mówi  słów Marlota,
Chrześc3
ański bohaterze!
Zrzuć z twych piersi krzyż ten słaby,
Przyjm3
świętą cześć proroka,
Bęó
iesz woó
em nad Araby,
I z
rzenicÄ… mego oka.
Dam ci skarby niezliczone,
Oó
ieó
iczysz tron mój w spadku,
Jedną córkę bierz za żonę,
DrugÄ… oddam ci w dodatku.
 «Cześć ci królu za twe sÅ‚owa,
Za twe Å‚aski, za twe dary,
Lecz niech Chrystus miÄ™ uchowa
Od przyjÄ™cia twojéj wiary!
ąron wa s a r rana  rozsławiona przez średniowieczną epikę rycerską (m.in. i o o an i )
bitwa w wąwozie Roncevaux (także: Roncevalles, Ronsewal) stoczona 15 sierpnia 778 przez tylną straż osłania-
jÄ…cÄ… odwrót z Hiszpanii wojsk Ęîank3
skich pod woó
ą Karola Wielkiego; w legenó
ie przeciwnikami Franków
byli Saracenowie (tj. Arabowie,  niewierni ), w istocie był to odwet górali bask3
skich za zburzenie ich stolicy
Pampeluny.
Nie chcę żony, łask, naó
iei,
Nie chcę Maurów wieść na boje;
Z tamtéj strony Pirenei,
Król, kochanka, wszystko moje&
Złość okrutna wstrzęsła Maura&
«Garó
isz złotem, szczęściem, właó
Ä…!
Niech mi zaraz tego giaura
Do wiezienia odprowaó
Ä…!
W najstraszniejszy loch pokuty
Niech zawieó
ie go odz
wierny,
W sześć łańcuchów mocno skuty
Niechaj gn3
e pies niewierny.
A gdy święte dni nadbiegą,
Zwołać trąbą naród mnogi,
I gó
ie ulic cztéry drogi,
Smagać do krwi niegodnego&
ii
PÅ‚ynÄ… lata!& on w ciemnicy,
Przyszedł ó
ień świętego Jana,
ò
ień to święty bez różnicy,
Dla Araba i Hiszpana.
Składa modły tłum narodu,
I w meczecie, i w kościele,
Syn zachodu i syn wschodu,
Po ulicach kwiaty ściele.
Król Marlotes siadł w purpurze,
I zabawÄ… lud weseli,
Kazał tarczę przybić w górze,
Rzucać kop3
Ä™ do celi&
Kilka goó
in już igrzyska,
Nikt nie trafił w celi oko:
Każdy Arab włócznię ciska,
Ale meta za wysoko.
Gniew na króla osiadł czole,
Ogień w oku, groz
ba w mowie,
I straszliwÄ… jego wolÄ™,
Ogłaszają heroldowie:
«Ssać nie mogÄ… niemowlÄ™ta,
Jeść ni pić usta niczyje,
Póki cel nie bęó
ie tknięta,
Póki tarczy kto nie zb3
e!
Powstał w mieście okrzyk ó
iki,
Aż pod ziemię jęki płyną;
«Ach! co znaczÄ… te okrzyki?
Sam do siebie rzekł Gwaryno!
adys a syrokomla Gwarinos 3
«Czy to radość jakaÅ› żywa?
Czy się żeni kto z królewną?
Albo trÄ…ba lud przyzywa
I mię smagać będą pewno!
Maur, poó
iemnych stróż sklepieni,
RzekÅ‚ mu na to: «JesteÅ› w błęó
ie,
Nikt z królewną się nie żeni,
Ciebie smagać nikt nie bęó
ie;
ò
isiaj wielkie Jana święto,
Ciska włócznie młoó
ież nasza,
Dotąd celu nie draśnięto,
A król gniewny tak ogłasza:
Niech nikt nie je ani p3
e,
Ani starzy, ani mali,
Póki mety kto nie zb3
e,
Póki tarczy nie powali!
Więc Gwarinos drży tajemno:
«Ej strażniku, gdyby zbroja!
Gdyby śnieżny koń mój ze mną,
I stalowa włócznia moja!
Włócznia, co służyła godnie,
W Karlomana świętej sprawie,
W zakład głowę moją stawię 
Zbiłbym tarczę niezawodnie!
 «Jak to! ufasz twojej rÄ™ce?
Twojej sile? twemu oku?
W tej katuszy inni jeńce
Nie przeżyli ani roku&
TwojÄ… szyjÄ™ w ciężkiéj sforze
Siedem lat jak łańcuch mula,
Chcesz? pobiegę wraz do króla,
I żądanie twe przełożę.
Stróż zatrzasnął stalne wrota,
Aż zawyła poó
iem głucha,
I pośpiesza do Marlota,
I tak szepce mu do ucha:
«Ten Gwarinos co w sklepisku
Siódmy rok w kajdany ó
woni,
Chce zbić tarczę na igrzysku,
Prosi swego konia, broni.
Król zakrzyknÄ…Å‚: «On? w téj chwili?
Jeszcze w lochu nie zgnił marnie?
Chyba żeście mu szczęó
ili,
Głodu, więzów i męczarnieH
Niech tu przyjó
ie! hola straże!
Dać mu jego strój orężny!
adys a syrokomla Gwarinos 4
Gdy go dz
wignie, cud pokaże,
Jeden więzień niedołężny!
Zbroję więz
nia ró
a przejadła,
Koń lat siedem piasek woził.
On podobny do wió
iadła,
Szedł przed króla& okiem groził&
I uzbroił się z pośpiechem;
Dosiadł konia& przejrzał broni&
A Marlotes parskał śmiechem:
«No! obaczym cud twej broni&
Twarz wybladła i znęó
niała,
Wnet się płoni i rozchmurza,
Więzień ożył& męstwem pała& .
Ruszył w harce jako burza.
Rumak zarżał& bo widocznie
Wspomniał bitwy, poznał pana,
Więzień silnie cisnął włócznię,
Spadła tarcza potrzaskana&
PowstaÅ‚ gwar zazdroÅ›néj wrzawy,
W górę mieczów błysło wiele,
Ale miecz Gwaryna ró
awy,
Naokoło trupy ściele 
Silnie konia spiÄ…Å‚ ostrogÄ…&
Stary koń w podkowę ó
woni,
Maury w pogoń lecą drogą&
Więzień umknął od pogoni. 
DobiegÅ‚ Francji, tam go szczérze
Spotkał wiernych tłum wasali,
Tam go damy i rycerze
Z uwielbieniem powitali. 
1845
adys a syrokomla Gwarinos 5
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że
możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi
materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały
udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa  Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
y
ródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/syrokomla-rymy-ulotne-gwarinos
Tekst opracowany na podstawie: Władysław Syrokomla, Gawędy i rymy ulotne, Nakładem Księgarni pod firmą
Zawaó
kiego i Węckiego, Warszawa 1853.
Utwór powstał w ramach konkursu  Współpraca w ó
ieó
inie dyplomacji publicznej 2013 , realizowanego
za pośrednictwem MSZ RP w roku 2013. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem
zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o konkursie
 Współpraca w ó
ieó
inie dyplomacji publicznej 2013 . Publikacja wyraża jedynie poglądy autora i nie może
byc utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Paulina Choromańska.
Okładka na podstawie: Alaskan Dude@Flickr, CC BY 2.0
s r o n r
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska  organizacji pożytku publicznego ó
iałającej na rzecz
wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechoó
i twórczość kolejnych autorów. ò
ięki Twojemu wsparciu bęó
iemy
je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
a o s o
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur: Fundacja Nowoczesna Polska, KRS 0000070056.
Pomóż uwolnić konkretną książkę, wspierając zbiórkę na stronie wolnelektury.pl.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
adys a syrokomla Gwarinos 6