Zastosowanie ultrasonograficznej fetometrii w prognozowaniu
terminu porodu u suk.
Długość ciąży u suk liczona zwyczajowo, czyli od dnia krycia do porodu, może wahać się od 57 do 72 dni. Jest to związane ze specyfiką
fizjologii okresu rujowego i zapłodnienia, co u poszczególnych osobników powoduje znaczne i nieprzewidywalne odchylenia czasu trwania
ciąży.
Rozwijająca się w ostatnich latach hodowla psów spowodowała pojawienie się nowych aspektów kontroli rozrodu tego gatunku,
wymagających planowanego działania diagnostycznego, związanego również z kontrolą przebiegu ciąży i porodu. Skuteczne prognozowanie
terminu porodu i zapewnienie pomocy lekarsko  weterynaryjnej w optymalnym dla suki i szczeniąt terminie, może stać się rozwiązaniem wielu
problemów położniczych u psów. Dotychczas stosowane w tym celu metody cechują się wieloma niedoskonałościami.
Istotą pracy była ocena przydatności biometrii płodowej do przewidywania terminu porodu w porównaniu do innych znanych dotąd metod
diagnostycznych (hormonalnej i cytologicznej). Oceniono również skuteczność wybranych wskaz
ników fetometrycznych w warunkach praktyki
klinicznej. Wykorzystano w tym celu pomiary dwóch najczęściej opisywanych w literaturze, a jednocześnie najbardziej uniwersalnych
parametrów biometrycznych ciąży u suk: średnicę jamy wewnątrzkosmówkowej (ICC) i odległość dwuciemieniową (BP).
W pracy przeprowadzono dwa doświadczenia.
diestrus. Na podstawie wymienionych metod określano spodziewaną datę porodu. Następnie dokonano szeregu badań ultrasonograficznych w
trakcie ciąży, uzyskując pomiary wspomnianych wcześniej parametrów biometrycznych. Terminy porodów prognozowano przy pomocy wzorów
Luvoni  Grioni. Wyniki wszystkich badań porównano z rzeczywistymi terminami porodów. Następnie, porównując, dokonano oceny
skuteczność przewidywania terminu porodu za pomocą metod endokrynologicznych, cytologicznej i ultrasonograficznej.
W doświadczeniu 2 metoda prognozowania terminu porodu za pomocą fetometrii ultrasonograficznej została sprawdzona w warunkach
praktyki klinicznej. A
ącznie zbadano 70 ciężarnych suk 27 ras i mieszańców rasowych podzielonych na 6 grup w zależności od masy ciała i rasy.
Poddano je badaniom USG uzyskując 84 pomiary jamy wewnątrzkosmówkowej i 109 pomiarów odległości dwuciemieniowej. Stosując wzory
fetometryczne według Luvoni  Grioni wyznaczono przewidywane terminy porodów, a następnie podobnie jak w doświadczeniu 1, porównano
z rzeczywistymi datami porodów. W kalkulacji daty porodu dla suk o masie ciała > 25 kg zastosowano wzory dla psów średnich, co było
spowodowane brakiem odpowiednich indywidualnych wzorów obliczeniowych. Skuteczność metody oceniono z dokładnością do ą1 dnia lub
ą2dni. W części drugiej doświadczenia 2 na podstawie uzyskanych wyników wyznaczono własne proste regresji przedstawiające zależność
liniową między liczbą dni pozostałych do porodu a wartościami ICC oraz BP i metodami statystyczno  analitycznymi porównano je z prostymi
opisanymi wzorami Luvoni - Grioni.
W doświadczeniu 1 trafność prognozowania terminu porodu na podstawie metody określania terminu owulacji w oparciu o oznaczenia LH
wyniosła od 66,67% przy dokładności ą1 dzień do 100% przy dokładności ą2 dni. Metoda z wykorzystaniem oznaczeń poziomu P4 przy obu
założonych dokładnościach w badanej grupie wykazała 100% skuteczność. Metoda cytologiczna charakteryzowała się najniższą skutecznością,
która przy dokładności ą1 dzień wyniosła zaledwie 50%, natomiast przy dokładności ą2 dni wzrosła do poziomu 66,67%, co było nadal wynikiem
słabszym, niż uzyskane innymi metodami. Metoda fetometryczna poza uniwersalnością terminów stosowania (prawie cała ciąża), wykazała
dobrą skuteczność, osiągając od 66,67% dla ICC do 83,33% dla BP trafności przy dokładności ą1 dzień i 100% w przypadku obu zastosowanych
wskaz
ników przy dokładności ą2 dni.
Wyniki uzyskane w doświadczeniu 2 potwierdziły opisaną dobrą skuteczność metody fetometrycznej w odniesienu do zróżnicowanej
populacji psów. Przy zastosowaniu pomiarów ICC i założeniu dokładności ą 1 dzień skuteczność wahała się do 60% do 100%. Pomiary BP przy
tej samej dokładności okazały się mniej skuteczne i wynosiły od 42,3 % do 80%. Przy założeniu dokładności ą2 dni pomiary ICC okazały się
trafne od 80% do 100%, stosując natomiast wskaz
nik BP uzyskano od 64% do 91,30% trafności prognoz. Mimo powyższych różnic generalnie
nie były one statystycznie istotne. Jedynie w grupie o masie ciała poniżej 10kg stwierdzono, że prognozowanie daty porodu na podstawie ICC,
przy dokładności ą1 dzień, było statystycznie istotnie lepsze (0,01 < p < 0,05) od predykcji na podstawie BP. Analiza statystyczna w pozostałych
grupach, przy obu badanych dokładnościach, nie wykazała statystycznie istotnych różnic pomiędzy trafnością predykcji przy użyciu ICC i BP. W
kolejnym etapie badań porównano zależności pomiędzy własnymi pomiarami ICC i BP a liczbą dni pozostałych do porodu wyznaczonej za
pomocą analizy regresji z danymi pochodzącymi z referencyjnych wzorów Luvoni  Grioni wykazując brak statystycznie istotnych różnic w
odniesieniu do wskaz
nika ICC w każdej z grup doświadczalnych o zróżnicowanej masie ciała. Wyniki pomiarów parametru BP natomiast, jedynie
w grupie psów o masie ciała mniejszej niż 10kg, nie wykazały istotnych statystycznie różnic pomiędzy wyznaczanymi prostymi regresji. W innych
grupach miały one miejsce.
Podsumowując, należy stwierdzić, że biometria ciążowa z zastosowaniem wskaz
ników ICC i BP okazała się skutecznym narzędziem w
prognozowaniu terminu porodów u suk. Wysoka trafność prognoz, łatwość wykonania i uniwersalność terminu dokonywanych badań stanowią
niepodważalne zalety tej metody. Wyniki własne wskazują jednak na potrzebę pogłębienia badań klinicznych, ze szczególnym zwróceniem
uwagi na takie czynniki określające skuteczność tej metody jak masa ciała, rasa, populacja osobników oraz czynniki środowiskowe i
patologiczne. Wykonane badania pozwoliły jednocześnie na stworzenie wzorów kalkulacyjnych stosowanych w metodzie fetometrycznej w
grupach psów o dużej masie ciała (>25 kg), a także u niektórych ras.