Systemy operacyjne
System operacyjny(angielskie operating system, OS),
(angielskie operating system, OS),
System operacyjny
program -pośrednik między użytkownikiem
pośrednik między użytkownikiem
program -
komputera a sprzętem komputerowym.
komputera a sprzętem komputerowym.
Zadaniem systemu operacyjnego
Zadaniem systemu operacyjnego
jest tworzenie bezpiecznego i niezawodnego środowiska,
jest tworzenie bezpiecznego i niezawodnego środowiska,
w którym użytkownik może wykonywaćswoje programy
swoje programy
w którym użytkownik może wykonywać
w sposób wygodny i wydajny.
w sposób wygodny i wydajny.
� Paweł Frejowski
Budowa systemu operacyjnego
Powłoka
(Interface)  komunikacja użytkownika z systemem
Jądro systemu
podstawowa część,
odpowiedzialna za wszystkie jego zadania.
System plików
sposób zapisu struktury danych na nośniku.
Zadania systemu operacyjnego:
Zarządzanie zasobami maszyny
Zarządzanie zasobami maszyny

Nadzorowanie procesów
Nadzorowanie procesów

Gromadzenie danych na dyskach i zarządzanie nimi
Gromadzenie danych na dyskach i zarządzanie nimi

Interakcja z użytkownikiem
Interakcja z użytkownikiem

Komunikacja z innymi maszynami
Komunikacja z innymi maszynami

Użytkownik
Aplikacje
System operacyjny
Zasoby sprzętowe
Podział systemów operacyjnych
Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem:
Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem:
systemy tekstowe--komunikujące się za pomocąwydawanych
komunikujące sięza pomocą wydawanych
systemy tekstowe
z linii poleceńkomend
komend
z linii poleceń
systemy graficzne--komunikujące się za pomocągraficznych
komunikujące sięza pomocą graficznych
systemy graficzne
okienek i symboli (ikon).
okienek i symboli (ikon).
Podział systemów operacyjnych
Pod względem architektury:
Pod względem architektury:
monolityczne--o najprostszej strukturze i jednozadaniowe,
o najprostszej strukturze i jednozadaniowe,
monolityczne
warstwowe--o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych,
o hierarchicznej strukturze poleceńsystemowych,
warstwowe
system może wykonywaćw tym samym czasie kilka poleceń
w tym samym czasie kilka poleceń
system może wykonywać
klient/serwer--o bardzo rozbudowanej strukturze,
o bardzo rozbudowanej strukturze,
klient/serwer
Aplikacje postrzegane sąprzez system operacyjny jako
przez system operacyjny jako
Aplikacje postrzegane są
"klienci , którym należy dostarczyćswoich usług serwerów.
swoich usług serwerów.
"klienci , którym należy dostarczyć
Ochrona pamięci:
Ochrona pamięci:
Wielozadaniowość:
każdy z programów działa
Wielozadaniowość:
każdy z programów działa
we własnym obszarze pamięci
we własnym obszarze pamięci
system może wykonać
nie angażując pamięci
system może wykonać
nie angażując pamięci
jednocześnie wiele zadań
wykorzystywanych przez inne
jednocześnie wiele zadań
wykorzystywanych przez inne
Własności sieciowe
Własności sieciowe
wpółdzielenie plików własnego systemu
--wsspółdzielenie plików własnego systemu
z innymi użytkownikami sieci
z innymi użytkownikami sieci
możliwośćłączności z innymi systemami operacyjnymi
łączności z innymi systemami operacyjnymi
--możliwość
Wieloprzetwarzanie
Wieloprzetwarzanie
wykorzystywane w komputerach wieloprocesorowych
wykorzystywane w komputerach wieloprocesorowych
poszczególne zadania przydzielane sąrożnym procesorom
rożnym procesorom
poszczególne zadania przydzielane są
asymetryczne
asymetryczne
procesorowi przypisuje sięokreślony typ zadań
określony typ zadań
�� procesorowi przypisuje się
procesor pozostaje bezczynny po wykonaniu
�� procesor pozostaje bezczynny po wykonaniu
zadańprzypisanego mu typu
przypisanego mu typu
zadań
symetryczne
symetryczne
zadanie przydzielane jest wolnemu procesorowi
�� zadanie przydzielane jest wolnemu procesorowi
bez względu na typ zadania.
bez względu na typ zadania.
DOS - (Disk Operating System)
tekstowy, monolityczny, brak mechanizmów sieciowych
W sierpniu 1981 roku pokazany zostaje MS-DOS 1.0,
W sierpniu 1981 roku pokazany zostaje MS-DOS 1.0,
pracujący na 8K pamięci operacyjnej
pracujący na 8K pamięci operacyjnej
1983 MS-DOS 2.0 dla IBM PC/XT
1983 MS-DOS 2.0 dla IBM PC/XT
1984 MS-DOS 3.0 dla IBM PC/AT , dysk 32 MB
1984 MS-DOS 3.0 dla IBM PC/AT , dysk 32 MB
1988 MS-DOS 4.0
1988 MS-DOS 4.0
1993 MS-DOS 6.0
1993 MS-DOS 6.0
Windows 3.xx
nakładki graficzne na DOS
nakładki graficzne na DOS
Windows 1.0 -1984
1984
Windows 1.0 -
Windows 2.0--1987
1987
Windows 2.0
Windows 3.0--1989
1989
Windows 3.0
Windows 3.1--1990
1990
Windows 3.1
Windows 3.1
graficzny, wielozadaniowy, ochrona pamięci,
brak mechanizmów sieciowych
Windows 3.11 For workgroup
mechanizmy sieciowe
Windows
Windows 9x
Windows 9x
wielozadaniowy, ochrona pamięci, mechanizmy sieciowe
wielozadaniowy, ochrona pamięci, mechanizmy sieciowe
graficzny interfejs użytkownika
graficzny interfejs użytkownika
Windows Millenium Edition
Windows Millenium Edition
rozbudowane multimedia
rozbudowane multimedia
Bezpieczne Windows
Windows NT 3.x 4.x
Windows NT 3.x 4.x
wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie,
wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie,
mechanizmy sieciowe, graficzny interfejs użytkownika
mechanizmy sieciowe, graficzny interfejs użytkownika
dobra ochrona zasobów systemu
dobra ochrona zasobów systemu
Windows NT Serwer
Windows NT Serwer
Windows NT Workstation
Windows NT Workstation
Windows 2000
Windows 2000
połączenie systemów Windows NT i 98
połączenie systemów Windows NT i 98
Windows XP
Windows XP
integracja z Internetem
integracja z Internetem
Windows 2003
Windows 2003
wydanie serwerowe
wydanie serwerowe
Windows CE
Windows CE
zredukowany system Windows dla Palmtopów
zredukowany system Windows dla Palmtopów
systemy firmy Novell
systemy firmy Novell
NetWare
" " NetWare
Amiga
Amiga
AmigaOS
" " AmigaOS
Amiga Research Operating System (AROS)
" " Amiga Research Operating System (AROS)
MorphOS
" " MorphOS
MAC OS / MAC OS X
MAC OS / MAC OS X
działa na komputerach Macintosh
działa na komputerach Macintosh
wielozadaniowy, ochrona pamięci, posiada mechanizmy
wielozadaniowy, ochrona pamięci, posiada mechanizmy
sieciowe,
sieciowe,
graficzny interface użytkownika
graficzny interface użytkownika
skład tekstu, grafika
skład tekstu, grafika
Linux
Linux
wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie
wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie
posiada mechanizmy sieciowe, dobra ochrona zasobów
posiada mechanizmy sieciowe, dobra ochrona zasobów
oparty na licencji GPL(General Public License)
(General Public License)
oparty na licencji GPL
Linus Torvalds sierpień1991
1991
Linus Torvalds sierpień
Dystrybucje:RedHat, Debian, SlackWare, PLD
RedHat, Debian, SlackWare, PLD
Dystrybucje:
Graficzne interface:KDE, Gnome
KDE, Gnome
Graficzne interface:
Aplikacje:StarOffice, GIMP
StarOffice, GIMP
Aplikacje:
UNIX i jego pochodne
UNIX i jego pochodne
AIX
" " AIX
BSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly
" " BSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly
DigitalUNIX
UNIX
" " Digital
HP-UX
" " HP-UX
IRIX
" " IRIX
OSF/1
" " OSF/1
SCO UNIX
" " SCO UNIX
Sun Solaris(dawniej SunOS)
(dawniej SunOS)
" " Sun Solaris
System V
" " System V
QNX
" " QNX
Ultrix
" " Ultrix
Xenix
" " Xenix
GNU/Linux(system GNU z jądrem Linux)
(system GNU z jądrem Linux)
" " GNU/Linux
GNU/Hurd(system GNU z jądrem Hurd)
(system GNU z jądrem Hurd)
" " GNU/Hurd
systemy firmy Digital(DEC)/Compaq
(DEC)/Compaq
systemy firmy Digital
A S
" " AIIS
OS8
" " OS--8
RSTS/E
" " RSTS/E
RSX
" " RSX
RT11
" " RT--11
TOPS: TOPS-10, TOPS-20
" " TOPS: TOPS-10, TOPS-20
VMS (póz
niej przemianowany na OpenVMS)
" " VMS (póz
niej przemianowany na OpenVMS)
systemy firmy Be i pochodne
systemy firmy Be i pochodne
BeOS
" " BeOS
BeIA
" " BeIA
NewOS/Haiku
" " NewOS/Haiku
yellowTABZeta
Zeta
" " yellowTAB
systemy firmy IBM
systemy firmy IBM
OS/2
" " OS/2
AIX
" " AIX
OS/400
" " OS/400
OS/390
" " OS/390
VM/CMS
" " VM/CMS
DOS/VSE
" " DOS/VSE
OS/360
" " OS/360
MFT
" " MFT
MVT
" " MVT
SVS
" " SVS
MVS
" " MVS
TPF
" " TPF
ALCS
" " ALCS
z/OS
" " z/OS