Mity, Eposy, Teatr i Filozofia











Czwartek, 20 Kwietnia Imieniny obchodzą: Czesław, Agnieszka, Amalia
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Antyk i
Biblia >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???



Gdzie jestSciaga.pl
?
















Mity, Eposy, Teatr i
Filozofia










kategoria:   J.polski
zakres:   Antyk i Biblia
dodano:   1999-11-26




1. Co to jest mit
Mit - opowieść sakralna wyrażająca, uzasadniająca i unifikująca
wierzenia społeczności. Jest własnością wszystkich jej członków,
obrazuje odwieczne emocje i postawy człowieka. 2. Podział i
funkcja mitów. Mity dzieli się na: - wyjaśniające powstanie
świata (kosmogoniczne) - opowiadające o bogach (teogoniczne)
- opowiadające o człowieku (antropogeniczne) - opisujące
dzieje rodów (genealogiczne) Celem mitów jest próba wyjaśnienia
w symboliczny, alegoryczny sposób pochodzenia, natury i
przeznaczenia świata i człowieka. Obrazują światopogląd i system
wartości ludzi antyku, prezentują wzorce postaw i mądrości
ponadczasowe, poruszają problematykę uniwersalną - dotczącą
człowieka wtedy i dziś, są budulcem lub motywem wielu dzieł
literatury i sztuki. 3. Mity o powstaniu człowieka i świata.
Świat: Na początku był chaos, z którego wyłonili się Uranos
i Gaja. Mają dzieci (tytani), lecz Uranos strąca je wszystkie w głab
Tartaru, bowiem nie może znieść ich potworności. Ratuje się jedynie
Kronos. Zwycięża ojca, kaleczy go haniebnie i zajmuje jego miejsce.
Żoną jego była tytanida Reja, z którą miał sześcioro dzieci. Połykał
je w obawie przed spełnieniem się przepowiedni, która mówiła, że
jego syn odbierze mu władzę. Pewnego razu Reja podaje mu kamień
zawinięty w pieluszki, zamiast Zeusa. Tego w ukryciu wychowuje
kozica Almatea. Dorosły Zeus pokonał Kronosa, objął władzę i zmusił
go by ten "zwrócił" ze swego wnętrza rodzeństwo Zeusa. Byli to:
Posejdon, Hades, Hera, Hestia i Demeter. Człowiek: Człowieka
stworzył Prometeusz. Ulepił figurkę ludzką z glin iłez i tchnął w
nią życie. Dusze zaś dał mu z ognia niebieskiego, który skradł z
rydwanu słońca. Stworzony przez niego człowiek był nagi i bardzo
słaby, nie potrafił się sam bronić.Tylko jego postać odróżniała go
od otaczających go stworzeń, był widocznym dziełem (obrazem) bogów.
Nie posiadał jednak ich siły. Był więc bezradny wobec przyrody.
Prometeusz chcąc pomóc człowiekowi, ponownie zakradł się do
spichlerza ognia niebieskiego i przyniósł na ziemie pierwszy
płomień. W domach ludzi zapłonął jasny ogień, który ogrzewał
mieszkańców i odstraszał groźną zwierzynę. Mszcząc się na
Prometeuszu Zeus zesłal w puszce Pandory wszystkie choroby, smutki i
nieszczęścia, które do dzisiaj trapią ludzkość. Prometeusz
chciał teraz odpłacić pięknym za nadobne. Zabił wołu, podzielił go
na dwie części, mięso owinął skórą, a kości nakrył tłuszczem i
powiedział do Zeusa: "którą ofiarę wybierzesz będzie ci składana
przez ludzi". Zeus oczywiście wybrał część obtoczoną tłuszczem,
myśląc, że tam jest najdelikatniejsze mięso. Szybko spostrzegł się,
że są tam tylko same kości. Ale wybór był nie odwracalny. Zeus
zemścił się okrutnie. Na jego rozkaz przypięto Prometeusza do skał
Kaukazu. Co dzień przylatywał sęp i wyjadał mu wątrobę, która cały
czas odrastała. 4. Mity o: Edypie, Demeter i Korze, Dedalu i
Ikarze, Syzyfie. Edyp: Edyp był synem Lajosa i Jokasty -
władców Teb. Jako niemowlę został porzucony w górach , ponieważ
wyrocznia ostrzegła króla Tebańskiego że zginie z ręki własnego
syna, który następnie ożeni się z jego żoną, a swoją matką. Dziecko
znaleźli pasterze i zanieśli do władców Koryntu, którzy zostali jego
przybranymi rodzicami. Edyp nie czuł się szczęśliwy w Koryncie.
Wybrał się do wyroczni delfickiej, gdzie usłyszał, że zabije swego
ojca i ożeni się ze swoją matką. Edyp, sądząc że rodzicami jego są
władcy Koryntu , postanowił nie wracać do nich i udał na tułaczkę. W
czasie wędrówki napotkał Lajosa w otoczeniu kilku dworzan. Doszło do
kłótni, ponieważ Edyp nie chciał zejść z drogi. Wynikła walka, w
której Edyp zabił Lajosa. Nie wiedział, że wtedy wypełniła się
pierwsza część przepowiedni. W Tebach tron objął Kreon szwagier
Lajosa. W kilka dni później w górach nieopodal pojawił się Sfinks.
Ludzie panicznie się go bali. Aby go przepędzić trzeba było odgadnąć
jego zagadkę. Wówczas Kreon ogłosił, że kto odgadnie zagadkę sfinksa
dostanie za żonę Jokastę. Próby tej podjął się Edyp i udało mu się.
Kreon dotrzymał słowa. Edyp ożenił się z Jokastą i stał się królem
Teb. Mieli dwie córki i dwóch synów. Nad królestwem zawisła
klątwa bogów. Panował nieurodzaj .Dzieci przychodziły na świat
martwe. Wezwano Terezjasza który miał wyjaśnić te zjawiska. Ujawnił
on prawdę, iż Edyp jest winien zbrodni kaziroctwa i ojcobójstwa. Na
wieść o tym Jokasta powiesiła się , a Edyp wykuł sobie oczy.
Demeter i Kora: Demeter, bogini życia i urodzaju, miała
córkę Korę, którą porwał i wziął za żonę władca tartaru - Hades.
Nieszczęsna matka błąkała się po Ziemi w poszukiwaniu ukochanego
dziecka, lecz nie mogła go nigdzie znaleźć. Gdy poznała prawdę
poprosiła Zeusa o pomoc w odzyskaniu Kory. Gdy się nie zgodził.
Demeter ze złości i smutku zaczęła zsyłać nieurodzaje i klęski
żywiołowe na ziemię. Deszcze przestały padać, strumienie
powysychały, nie rodziły się nowe plony i głód zaczął zaglądać do
ludzkich siedzib. Zmartwiony Zeus postanowił przebłagać Demeter,
ale nie poskutkowały namowy wysyłanych do niej muz i charyt. Władca
Olimpu ustąpił wreszcie i nakazał Hadesowi, aby oddał Korę. Król
podziemi wypełnił to życzenie, ale wręczył żonie owoc granatu, które
częściowo zjedzone, na zawsze związało ją z państwem cieni.
Wielka radość Demeter spowodowana powrotem córki wywołała na
świecie eksplozję zieleni i śpiewu ptaków. Jednak Kora musiała
powracać do męża na trzy miesiące w roku, wtedy to przyroda
zamierała, by ponownie się obudzić z odrętwienia. W taki właśnie
sposób starożytni Grecy tłumaczyli sobie cykliczność zmian pór roku.
Dedal i Ikar: Dedal był budowniczym labiryntu dla Minotaura
- syna królwej Krety - pół człowieka, pół byka. Robił to na zlecenie
na zlecenie króla Krety, Minosa. Budował mu także pałac. Po
ukończeniu prac władca nie zezwolił na jego powrót do ojczyzny.
Groził obcięciem rąk i wykłuciem oczu, gdyż nie chciał by ktoś inny
miał równie piękną siedzibę. Dedal wraz z synem Ikarem postanowili
uciec na zbudowanych z drewna, gęsich piór i wosku skrzydłach. Ikara
zgubiła pycha; pewność siebie. Nie słuchał się ojca i poleciał zbyt
bilsko słońca, które stopiło wosk. Ikar spadł do morza, które
nazwano Ikaryjskim, a pobliską wyspę - Ikarią Syzyf:
Założyciel i król Koryntu, ulubieniec bogów, często gościł na
ich ucztach. Znany był ze swojej przebiegłości, chciwości i
gadulstwa. Za zdradzenie tajemnic boskich Zeus postanowił ukarać go
przedwczesną śmiercią. Wysłał po niego Tanatosa (bog śmierci),
którego Syzyf uwięził, wskutek czego ludzie przestali umierać. Zeus
zażądał uwolnienia boga. Syzyf przed śmiercią zabronił żonie
wyprawiania pogrzebu, Hadesowi zaś wmówił, że jest to jej wina.
Wyprosił wypuszczenie na powierzchnię w celu ukarania małżonki. Do
Tartaru nie wrócił z własnej woli. Bogowie musiał wysłać po niego
Hermesa. Ukarano go niekończącą się pracą. W głębi Hadesu musiał
wtaczać pod górę kamień, który tuż przed szczytem zaczynał się
staczać. 5. Związki frazeologiczne - syzyfowa praca -
niekończąca się, żmudna praca niemajaca szans powodzenia -
ikarowe loty - śmiałe plany, przedsięwzieńcia, które mogą skończyć
się tragicznie - kompleks Edypa - dolegliwość polegająca na
pociągu płuciowym syna do matki - koń trojański - podstęp
zmieżający do pokonania przeciwnka od wewnątrz - paniczny strach
- wielki, obłąkańczy strach - nić Ariadny - nić przewodnia -
puszka Pandory - żródło, zbiór zła, kłopotów, nieszczęść -
stajnia Augiasza - zaniedbania, które należy usunąć - praca
herkulesowa - praca, której wykonanie przekracza siły ludzkie -
pięta Achillesa - słaby punkt 6. Homer, cechy stylu
homeryckiego, epos i jego budowa, "Iliada" i "Odyseja" Homer -
twórca "Iliady" i "Odysei". Żył na przełomie IX i VIII w.p.n.e.
Pochodzenie i biografia owiane są tajemnicą, pewne jest tylko imię.
Najprawdopodobniej pochodził z wyspy Chios. Imię Homer oznacza
"ślepiec", co dało podstawę do przypuszczań, że twórca był
niewidomy. Epos: Rozbudowany utwór wierszowany, który ukazuje
dzieje legendarnych, lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń
przełomowych dla danej społeczności. -Inwokacja - apostrofa
umieszczona we wstępie, skierowana do bóstwa z prośbą o pomoc w
tworzeniu dzieła. - Równoległość dwóch płaszczyzn - świata bogów
i świata ludzi - Narrator ujawnia swoje uczucia tylko w
inwokacji. Potem jest obiektywny, bezstronny i zdystansowany wobec
wydarzeń. - Podniosły i patetyczny styl opisu wydarzeń. Opis
szczegółowy, realistyczny. - Epizodyczność akcji. Epizod to
odstępstwo od toku głównej akcji, opisanie wydarzenia mniej
istotnego, pobocznego, nie związanego z główną fabułą. Powieści,
które odegrały ważną rolę w życiu narodu, dotyczyły ważnych wydarzeń
historycznych, lub kompleksowo ujmowały życie danej klasy nazwano
epopejami. Epos w swojej tradycyjnej formie i kształcie zgodnym
z regułami znalazł kontynuację już w średniowieczu (epos rycerski).
Słynne eposy dalszych epok: "Boska Komedia" Dantego, "Raj Utracony"
J. Miltona (XVII w). W Polsce: "Transakcja wojny chocimskiej"
Wacława Potockiego (XVII w), "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza.
Cechy stylu homeryckiego: - Heksametr - miara wierszowa
eposu homeryckiego. Heksametr to wiersz, który składa się z sześciu
(heks = 6) stóp metrycznych - daktyli, lub spondejów. -
Porównanie homeryckie - jest to porównanie, którego drugi człon jest
tak rozbudowany, że stanowi odrębną, epizodyczną scenkę. Iliada
- przedstawia fragment 10-letnich zmagań Greków pod Troją. Artyzm
Homera polega na umiejętności ukazywania w skondensowanej formie
dziejowego starcia dwóch potęg starożytnych. Akcja eposu rozpoczyna
się w dziesiątym roku wojny i toczy przez około miesiąc. Punktem
wyjścia akcji jest spór Achillesa z Agamemnonem o brankę Bryzeidę,
który prowadzi do poważnych konsekwencji: zagniewany heros odstępuje
od wojsk greckich powodując znaczne straty i dopiero po śmierci
przyjaciela - Patroklosa bohater powraca na plac boju. Wspomagany
przez Atenę, stacza zwycięski pojedynek z Hektorem. Achilles
początkowo bezcześci zwłoki, ale wzruszony błaganiem króla Troji -
Priama, wydaje ciało Trojanom. Uroczystości pogrzebowe na cześć
Hektora zamykają opowieść. Opowieść o próbach zdobycia Ilionu
ujęta została w 24 księgach. Otwiera ją inwokacja do Muzy, zamyka
finał opisu pogrzebu Hektora. Ważny wątek eposu stanowią interwencje
bogów w toczącą się walkę, ich narady oraz spory. Jednak nawet
bogowie nie mogą zmienić wyroków Fatum. Odyseja - Ukazuje dzieje
wędrówki Odyseusza, powracającego z wojny trojańskiej do rodzimej
Itaki. W pierwszych czterech pieśniach poeta przedstawia walkę żony
Odysa, Penelopy z zalotnikami, współczucie bogów, którzy
postanawiają zakończyć tułaczkę bohatera i przysposobić jego syna,
Telemacha do wielkich czynów. Kolejne 20 pieśni maluje dzieje
powrotu Odysa, jego wspomnienia z podróży, przybycie na Itakę,
powrót do domu w przebraniu i krwawą zemstę zgotowaną rozzuchwalonym
zalotnikom. Na zakończenie bohater i jego syn godzą się ze swym
ludem, wspierani przez bogów. "Odyseja" to pierwszy w historii
romans, opowiadający o rozstaniu i spotkaniu po latach kochających
się małżonków. 7. Geneza i struktura dramatu greckiego
Dramat antyczny - rodzaj lteracki, powstały w starożytnej
Grecji, wywodzący się z pieśni pochwalnych, śpiewany w czasie
misteriów dionizyjnych. Rozwinął się około V w. p.n.e. Opatrzony
jest trzema normami: Zasadą odpowiedniości (jedności) stylu, zasadą
trzech jedności (czasu, miejsca, akcji) oraz zasadą dekorum
(obowiązek pisania tragedii stylem wysokim). Funkcje dramatu:
- Wywołanie u widza wstrząsu uczuciowego, czyli katharsis,
spowodowanego przez uczucia litości, trwogi, które mają towarzyszych
widzowi w czasie obcowania ze sztuką. - Odzwierciedlenie
rzeczywistości. Cechy tragedii antycznej: - zasada trzech
jedności. - istnienie chóru. Funkcje chóru: -
dopowiadanie zdarzeń preakcji. - nastrój liryczny. -
wspomaga tworzenie napięcia emocjonalne - uprzedza fakty. -
zasada dekorum. - bohaterowie to wybitne jednostki. - tytuł
od imienia głównego bohatera. - zasada jedności estetyki.
Budowa tragedii antycznej: - Prologos - aktor wygłasza
zapowiedź tragedii. - Parodos - wejście chóru na scenę. -
Epeisodion - czyli "epizod", część akcji. - Stasimon - czyli
komentarz chóru. - Epeisodion - kolejne wydarzenia. -
Stasimon - znów komentarz chóru. - Exodos - wyjście chóru.
8. Konflikt moralny w "Antygonie" Antygona jest jednym z
siedmiu przetrwałych dramatów Sofoklesa napisany w starożytnej
Grecji w V wieku p.n.e. Sofokles jako reformator teatru antycznego ,
zwiększył ilość aktorów, rozbudował dialogi, zwiększył liczbę
chórzystów. Wiele pomysłów przyjęło się autor Antygony był
prawdziwym mistrzem tragedii. Tragedia to rodzaj dramatu
najistotniejszą jej cechą jest konflikt między dążeniami wybitnej
jednostki, a siła wyższą, w tym przypadku Antygony która stoi przed
wyborem prawa przed wyborem śmierci lub gniewu bogów Antygona, w
swojej tragicznej postaci, musi dokonać wyboru lecz każda decyzja
prowadzi ją do ostatecznej klęski. Z jednej strony stoi prawo
boskie, któremu każdy człowiek powinien być posłuszny, lecz po
drugiej stronie stoi prawo ludzkie nakazane przez Kreona, władcę
Teb. Antygona bierze na siebie brzemię wyboru i jeżeli zdecyduje się
na postępowanie zgodne z swoją religią i dokona pochówku to złamie
prawo ludzkie. Wie, że bogowie mogą ukarać ją ciężej niż Kreon i
podejmuje decyzję. Podporządkuje się prawu boskiemu. Chowa swojego
brata Polinejkesa według nakazów religijnych. Czynem tym skazuje się
na śmierć. Tych dwóch praw - ludzkiego i boskiego nie da się ominąć.
Oba są bezwzględne . Sytuację w jakiej znalazła się Antygona określa
się mianem konfliktu tragicznego. Jednak nie tylko Antygona jest
postacią tragiczną jest nią również Kreon, który zakazał chowania
zdrajcy. Postąpił tak nie wiedząc, że Antygonę dopuści się złamania
tego rozkazu. Nie może jednak jej uniewinnić gdyż nie może pozwolić
na podważenie swojego autorytetu. Nie pozwala mu tego uczynić
również jego konsekwencja w podejmowaniu decyzji. Król podtrzymuje
więc wyrok i skazuje Antygonę na śmierć. Tym samym zwraca na siebie
gniew bogów, przez który giną wszyscy bliscy Kreona -jego syn Hajmon
i żona Eurydyka. 9. Odyseusz, Hektor, Achilles, Kreon i
Antygona. Odyseusz był królem Itaki, mężem wiernej Penelopy,
który z przymusu bierze udział w wojnie trojańskiej. Najważniejsze,
słynne cechy Odyseusza to chytrość i odwaga, często walczy on
podstępem, jest on najsłynniejszym z wodzów wojny trojańskiej.
Sławetny pomysł Odyseusza to fortel z koniem trojańskim i sposób, w
jaki pokonał groźnego cyklopa, oślepiając jego jedyne oko. Odyseusz
przeżył w czasie drogi powrotnej wiele przygód, m.in. właśnie w
kraju cyklopów, przygodę z Eolem - bogiem wiatrów, wędrówkę po
Hadesie, gdzie zstąpił jako jedyny śmiertelny. Także jako jedyny
przetrwał śpiew syren, siedem lat przeżył u nimfy Kalipso, zanim
dotarł do domu, do czekającej, wiernej Penelopy. Achilles -
krewki heros, znany ze swojej niezniszczalności. Matka jego, bogini
Tetyda, gdy był dzieckiem, zanurzyła go w Styksie, trzymając za
piętę. Dlatego też owa pięta była jego jedynym słabym punktem. Był
jednym z wodzów wojny trojańskiej. Był porywczy, zapalczywy,
zapamiętały w gniewie. Dopiero po ochłonięciu potrafił zrozumieć
swój błąd i zmienić decyzję. Ważną rolę w jego życiu odgrywała
przyjaźń. Potrafił pogodzić się z wrogiem - w końcu oddał Priamowi
zwłoki Hektora. Był odważny, waleczny, ambitny i żądny sławy.
Hektor - typowy starożytny rycerz. Stanął do walki, wiedząc, że
nie ma szans i zginie. Był mężny, posiadał niezwykłe zdolności
posługiwania się bronią. Był piękny, honorowy, pochodził z wysoko
usytuowanej rodziny. Kreon - brat Jokasty, władca Teb.
Praworządny, despotyczny władca. Przedkładał prawo ludzkie nad prawo
boskie. Nieustępliwy w swoich sądach i konsekwentny w działaniu.
Błędy w swoim postępowaniu zauważył, gdy było już za późno. Dobro
ogólne było dla niego ważniejsze niż sprawy jednostki. Antygona
- córka Edypa i Jokasty. Pomimo zdrady kochała swojego brata i
uważała, że obowiązuje ją powinność pochowania brata według tradycji
i obrządku religijnego. Kochająca i wierna. Cechowała ją duża odwaga
i nieugiętość. Filozofia 1. Sokrates (470/469 - 399 r.
p.n.e.) Urodzony w Atenach. Rzeźbiarz i filozof. Jego
działalność zamyka się głównie w pracy nauczycielskiej, którą
pojmował jako misję wewnętrzną i obowiązek wobec państwa. Nauk
udzielał wszędzie gdzie znaleźli się chętni słuchacze. Oskarżony o
bezbożność i demoralizację młodzieży, skazany na karę śmierci.
Przebieg rozprawy i ostatnie dni Sokratesa przedstawił Platon w
niezrównanej formie literackiej "Obrona Sokratesa" i "Fedon".
Sokrates nie pozostawił po sobie żadnych pism i poglądy jego znamy
jedynie z relacji jego uczniów i różnorodnych, sprzecznych niekiedy
ze sobą źródeł ówczesnych. Poglądy Sokratesa: Nie stworzył
ścisłego systemu filozoficznego, dociekania swoje ograniczył głównie
do dziedziny najściślej związanej z człowiekiem - do etyki mówiącej
co jest istotnym dobrem człowieka. - najwyższym dobrem według
Sokratesa była cnota. Wyraża ona najogólniejszą doskonałość i
odnosić ją można tak do czynności intelektualnych jak i fizycznych.
Każda cnota jest mądrością, a ta zasadza się na wiedzy. Jest ona
jednak wiedzą specjalną, obcą rutynie i mechanicznym
przyzwyczajeniom, wiedzą pojęciową zdobytą na drodze indukcji i
definicji. Prawdziwa cnota jest jedna, osiągając ją zdobywamy dobro,
a z nim pożytek i szczęście. Cnoty można się nauczyć i Sokrates
stosował dwie metody jej zdobywania: pierwsza (tzw. elenktyczna)
polega ona na obalaniu fałszywej wiedzy przeciwnika przez
sprowadzenie jego rozumowania do absurdu, oraz druga (tzw.
majeutyczna) polega na doprowadzeniu dyskutanta do prawdziwej wiedzy
poprzez ukazanie mu prawdziwej istoty rzeczy (definicja) na drodze
indukcji i analogii. - ironia sokratyczna - metoda, którą
stosował w dialogu, stwarzając pozory, że zgadza się z rozmówcą,
udając, że dyskutant jest od niego mądrzejszy. W toku rozmowy
doprowadzał do kompromitacji tezy swojego przeciwnika. 2.
Platon (427 - 347 r. p.n.e.) Jeden z najwybitniejszych filozofów
starożytności. Twórca ideologii będącej filozoficznym systemem
idealistycznym; uczeń Sokratesa, założyciel Akademii. Pisma Platona
zachowały się w całości. Obejmują one 35 dialogów i listy, razem 36
pism, dzielimy je na trzy grupy wg czasu ich powstania. Warto
wspomnieć, iż w każdym dialogu z wyjątkiem "Praw", występuje
Sokrates jako postać naczelna. Poglądy Platona: Filozofia
Platona nie uformowała się od razu, lecz w trzech stadiach
odpowiadającym trzem grupom jego pism: - pierwszy okres - jako
prawdziwy uczeń Sokratesa zajmował się zagadnieniami etycznymi.
- drugi okres - zajął się teorią bytu i stworzył teorię
wiecznych idei. Istnieją dwa światy: świat rzeczy i świat idei. Idee
są wzorami rzeczy, idee istnieją, a rzeczy stają się. Świat realny
nie jest światem prawdziwym, jest odwzorowaniem świata idei.
Istnieje więc tylko jeden byt: idee. Czynnikiem życia jest dusza,
składająca się z trzech części: impulsywnej, zmysłowej i rozumnej.
Dusza jest niematerialna, niezależna od ciała, nieśmiertelna.
Poznanie zmysłowe jest niewystarczające. Przechodzi ono w poznanie
rozumowe, myślenie naukowe, dialektykę. - trzeci okres - Platon
zdał sobie sprawę z trudności tkwiących w teorii idei. Wyzbył się
więc dualizmu, który kazał mu przeciwstawiać znikomej doczesności
doskonały świat idei; więcej widział związków miedzy rzeczami i
ideami, a w rzeczywistości dostrzegał więcej pierwiastków
duchownych. Zajął się stosowaniem teorii idei, rozszerzając zakres
swych badań na filozofię przyrody i szczegółową filozofię państwa.
Zdecydowany przeciwnik demokracji, stworzył teorię "idealnego",
utopijnego państwa. Państwo to podzielone jest na trzy grupy: na
czele stoją filozofowie, druga warstwa to wojownicy - obie te
warstwy nie posiadają rodziny ani własności prywatnej, wolne są od
trosk materialnych. Trzecia warstwa, "demiurgój" - rzemieślnicy,
rolnicy itd., pracują dla pozostałych, mają własną rodzinę i
własność prywatną. Poglądy filozoficzne Platona ściśle wiążą się
z życiem ówczesnej Grecji. Jest to okres kryzysu "polis"
(miasta-państwa), ostrej walki klasowej, poszukiwania nowych form
życia, ścierania się różnorodnych systemów filozoficznych.
Jaskinia platońska: Ludzie siedzą tyłem do ognia i nie mogą się
odwrócić. Widzą tylko cienie, natomiast prawdziwych osób i
przedmiotów, do których cienie te należą, widzieć nie mogą. 3.
Arystoteles (384 - 322 r. p.n.e.) Przez 20 lat, aż do śmierci
Platona, studiował na jego Akademii. Nauczyciel i wychowawca
Aleksandra Wielkiego. W 335 r. p.n.e. zakłada w Atenach własną
szkołę filozoficzną zwaną liceum. Po śmierci swojego protektora
Aleksandra Wielkiego, Arystoteles obawiając się prześladowań ze
strony ludu uciekł na Eubeję i tam wkrótce umarł. Poglądy
Arystotelesa: Położył on podwaliny pod niemal wszystkie niemal
nauki, przede wszystkim jako twórca logiki formalnej, jako
przyrodnik, estetyk, historyk ustrojów politycznych. - w
przeciwieństwie do Platona odmawiał ideom bytu samodzielnego i
twierdził, iż bytem samoistnym są jedynie rzeczy. Arystoteles w ten
sposób stanął na stanowisku realizmu. W samej substancji wyróżniał
on dwa składniki: formę, która jest siłą działającą celowo,
przyczyną i celem rzeczy, oraz materię, będącą podłożem zjawisk i
ich przemian. Ani materia, ani forma nie istnieją samodzielnie, lecz
są jedynie dwiema stronami jednego procesu życiowego. Istota życia
polega na stopniowym formowaniu materii i urzeczywistnianiu tego, co
jest w niej potencjalne zawarte. Pierwszy impuls dała do tego
procesu pierwsza przyczyna czyli rozum, "Nus". Ów Nus wprawił w ruch
świat i jest jego pierwszą przyczyną, a zarazem ostatecznym celem.
Zasadnicze zagadnienia filozoficzne omówił w swoich dwóch dziełach:
"Metafizyka" i "Fizyka". - teorię państwa omówił w dziele
"Polityka". Arystoteles zbierał materiały i zbadał konstytucje 158
państw. Państwo powinno realizować maksimum szczęścia swych
obywateli, a najlepszym ustrojem ku temu była monarchii lub rządy
arystokracji. Demokracja była gorsza jako ustrój, gdyż rządzili w
nim biedacy dbający o swoje interesy. Idealne państwo było rządzone
przez średnio zamożnych, oparte na prywatnej własności ziemi,
narzędzi pracy i niewolników. W takim państwie najlepiej będzie
realizowana cnota obywateli, która jest celem państwa. -
podzielił on samą filozofię na praktyczną, obejmującą etykę i
politykę wraz z retoryką, ekonomiką i poetyką, i na teoretyczną,
obejmującą metafizykę, matematykę i fizykę. - jego badania w
zakresie fizjologii i anatomii dały początek naukowemu traktowaniu
tych dziedzin. - stworzył naukę o formach i prawach myślenia
czyli logikę formalną. Dał on naukę o definicji, o określaniu pojęć,
połączył ją z doktryną o kategoriach, pod które podpadają
poszczególne pojęcia. Sformułował naczelne prawa myślenia
logicznego: zasadę tożsamości, niesprzeczności i wyłączonego środka,
stworzył naukę o sylogizmie, sformułował zasady formalnie ścisłego i
wyprowadzania z przesłanek sądu (wniosku). - istotę sztuki
widział w odtwarzaniu rzeczywistości, co robiąc wydobywa ona z niej
to, co ogólne i konieczne, a więc wewnętrzną istotę rzeczy. -
dzieło "Poetyka" stało się wyznacznikiem norm dla artystów wielu
pokoleń, określiło klasyczne reguły tworzenia literatury (eposu i
tragedii), ustaliło takie kategorie jak mimesis, katharsis, decorum.
4. Sofizm (grec. sofistes - mędrzec, uczony od sofos - mądry)
Działalność sofistów rozpoczęła się ok. V w. p.n.e. Polegała on
na przyuczaniu młodzieży do życia publicznego. Działali głównie w
Atenach. Przyczynili się do spopularyzowania wiedzy. Jako pierwsi
zwrócili się ku badaniom humanistycznym. Głosili sensualizm -
poznawanie prawdy za pomocą zmysłów, relatywizm - względność prawdy,
dla każdego innej i konwencjonalizm - prawdy ogólnie obowiązujące,
zasady moralne. Stosowali metodę dialektyczną, poddając krytyce
prawdy i pojęcia dotąd niewzruszone. Przedstawiciele sofizmu:
-Protagoras z Abdery (twórca teorii relatywistycznej, pierwszy
gramatyk i filolog). Miarą wszystkich rzeczy jest człowiek. Nie
istnieje prawda obiektywna. Kryterium prawdziwości sądów jest ich
użyteczność praktyczna. W życiu należy więc kierować się tym, co
przynosi korzyść. - Gorgijasz z Leontinoj na Sycylii (twórca
artystycznej prozy greckiej, mistrz metody dialektycznej, ogromne
zasługi w dziedzinie teorii wymowy i stylistyki) - Prodikos z
Keos (twórca synonimiki) - Hipiasz z Elidy (autor wielu pism z
wielu dziedzin wiedzy) 5.Epikur (341 - 271 r. p.n.e.) i
epikureizm Urodzony na Samos, ale całe życie spędził w Atenach.
Po zapoznaniu się z systemem Demokryta postanowił całkowicie
poświęcić się filozofii. Zakupił ogród, w którym wykładał i
prowadził dyskusje ze swymi uczniami. Stąd jego szkołę filozoficzną
nazwano "Ogrodem Epikura". Prowadził dokładne studia fizyki.
Poglądy Epikura: -jedynym dobrem w życiu człowieka jest
przyjemność. Aby być szczęśliwym należy wierzyć zmysłom, nie uznawać
sił ponad naturalnych i żyć zgodnie z prawami natury. Epikur
przyznawał bogom istnienie, odmawiał im jednak ingerencji w sprawy
wszechświata. Religia i strach przed śmiercią są głównymi
przyczynami złego samopoczucia. - śmierć niesie kres ciała i
duszy. - twierdził, że wyznacznikami postępowania są umiar i
rozum. Nie można żyć przyjemnie nie żyjąc rozumnie, moralnie i
sprawiedliwie. - Przyjemności dzielił na dwa rodzaje: -
mające w swojej osnowie ruch. - istotę której stanowi absolutny
spokój, brak trosk, ataraksja. 6. Stoicyzm Szkołę stoicką
założył w Atenach ok. 300 r. p.n.e. Zenon z Kition, a rozwinął, ujął
w system i ugruntował Chrysyp z Soloi. Dzieli filozofię na trzy
części: logikę, fizykę i etykę. - według filozofów tego nurtu
człowiek, aby osiągnąć szczęście musi zachować równowagę duchową,
powagę, spokój i trzeźwość umysłu. Rządzić człowiekiem powinien
rozum, a nie namiętność. Stoik to ktoś, kto nie poddaje się emocjom,
żyje zgodnie z naturą, wyrzeka się dóbr przemijających, w zamian za
co osiąga szczęście. Stąd właśnie o ludziach, którzy spokojnie i z
"kamienną twarzą" przyjmują ciosy i dary losu mówimy, że cechuje ich
"stoicki spokój". - życie zgodne z naturą utożsamiają stoicy z
cnotą, która natomiast jest czymś jedynym i niepodzielnym, ale i
wystarczającym do szczęśliwego życia. - mimo beznamiętnej
postawy kładli duży nacisk na obowiązki człowieka wobec drugiego
człowieka. Nadaje to etyce stoickiej społeczne piętno








Autor: AJS

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000