POLITECHNIKA ÅšL
SKA W KATOWICACH
WYDZIAA
TRANSPORTU
KATEDRA INŻYNIERII RUCHU
LABORATORIUM
PODSTAW INŻYNIERII RUCHU
WYZNACZANIE PRZEPUSTOWOÅšCI
SKRZYŻOWAC
BEZ SYGNALIZACJI ÅšWIETLNEJ
Część 2
Numer ćwiczenia:
Przedmiot: Podstawy inżynierii ruchu
Rok: II
Semestr: IV
Liczba godzin: 2
Katowice 2007
Podstawy Inżynierii Ruchu  laboratorium
1. CEL ĆWICZENIA
Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z obowiązującą w Polsce metodą obliczania
przepustowości skrzyżowań bez sygnalizacji świetlnej. Metoda ta została opracowana w
Politechnice Krakowskiej na zlecenie GDDKiA i weszła w życie w roku 2004. Umożliwia
ona wyznaczenie przepustowości i ocenę warunków ruchu na podporządkowanych wlotach
skrzyżowań bez sygnalizacji, działających na zasadzie podporządkowania ruchu znakami:
 Ustąp pierwszeństwa przejazdu lub  Stop .
2. WST
P TEORETYCZNY
Relacje na skrzyżowaniach 3 i 4-wlotowych oznaczono następująco:
2.1. Wyznaczenie współczynnika korygującego fc.
Wjazd pojazdów relacji podporządkowanych na skrzyżowanie bez sygnalizacji zależy m.in.
od rodzaju pojazdu (różne możliwości przyspieszenia oraz długości pojazdu).
Współczynnik uwzględniający wpływ struktury rodzajowej wylicza się:
1
fc = [-]
1+ uc Å"(Ec -1)+ ucp Å"(Ecp -1)+ umr Å"(Emr -1)
gdzie:
uc, ucp, umr - udziały w natężeniu danej relacji wyróżnionych rodzajów
pojazdów [-],
Ec, Ecp, Emr  współczynniki przeliczeniowe.
2
Podstawy Inżynierii Ruchu  laboratorium
Tablica współczynników przeliczeniowych:
2.2. Wyznaczenie współczynnika korygującego fd
Dławienie ruchu - ograniczenie możliwości wykonania manewru relacji dławionej przez
relacje (dławiące), których pojazdy, mając pierwszeństwo przejazdu przed pojazdami ww.
relacji, są równocześnie same podporządkowane innym relacjom.
Relacje dławione i dławiące  tablica:
Tok postępowania:
- wyznaczenie stopnia wykorzystania przepustowoÅ›ci relacji dÅ‚awiÄ…cej Árd [-]:
Á
Á
Á
Qrd
Árd = [-]
Crd
gdzie: Crd = Cor Å" fc
- odczytanie z wykresu współczynników korygujÄ…cych relacji dÅ‚awiÄ…cych frd = f(Árd).
3
Podstawy Inżynierii Ruchu  laboratorium
Wartości współczynników frd odczytuje się z następujących krzywych:
1  relacja dławiąca AL lub BL na wspólnym pasie z relacją na wprost,
2  relacja dławiąca AL lub BL na wydzielonym pasie,
 relacja dławiąca AL lub BL na wspólnym pasie z relacją na wprost, jeżeli istnieje
możliwość omijania pojazdów relacji AL. lub BL, zatrzymujących się przed
wykonaniem manewru skrętu, przez pojazdy jadące na wprost lub skręcające w prawo
(rzędu 1),
3  relacja dławiąca CW lub DW, w przypadku występowania na wlocie
podporządkowanym z relacją dławiącą jednego pasa, na którym relacje dławiące
występują wspólnie z relacją skrętu w lewo CL lub DL, pod warunkiem, że udział
relacji CL lub DL w natężeniu ruchu na pasie jest większy od 10%,
 relacja dławiąca CP lub DP, jeżeli na wlocie podporządkowanym z relacją dławiącą
występuje wydzielony pas skrętu w lewo lub udział tej relacji na wspólnym pasie nie
przekracza 10%,
4  relacja dławiąca CP lub DP, w przypadku występowania na wlocie
podporządkowanym z relacja dławiącą jednego pasa, na którym relacje dławiące
występują wspólnie z relacją skrętu w lewo CL lub DL, pod warunkiem, że udział
relacji CL lub DL w natężeniu ruchu na pasie jest większy od 10%,
5  relacja dławiąca CW lub DW, jeżeli na wlocie podporządkowanym z relacją
dławiącą występuje wydzielony pas skrętu w lewo lub udział tej relacji na wspólnym
pasie nie przekracza 10%,
- obliczanie łącznego współczynnika dławienia fd uwzględniającego łączny wpływ dławienia
przez wszystkie relacje dławiące znajdujące się w ustalonych dla nich potokach nadrzędnych.
f&relacje podporządkowane rzędu 3  multiplikatywny model łącznego dławienia przez
relacje w lewo z wlotów drogi z pierwszeństwem przejazdu:
fBL 3 - wlotowe
Å„Å‚
fd =
òÅ‚
f Å" fBL 4 - wlotowe
ół AL
f&relacje podporządkowane rzędu 4  wprowadzenie funkcji korygującej:
fk Å" fDP relacja CL
Å„Å‚
fd =
òÅ‚
fk Å" fCP relacja DL
ół
1
Å„Å‚
ôÅ‚
1- f Å" fBL 1- fDW relacja CL
AL
1+
ôÅ‚ +
f Å" fBL fDW
ôÅ‚
AL
ôÅ‚
fk =
òÅ‚
ôÅ‚
1
relacja DL
ôÅ‚
ôÅ‚1+ 1- f AL Å" fBL + 1- fCW
ôÅ‚
f Å" fBL fCW
ół AL
4
Podstawy Inżynierii Ruchu  laboratorium
2.3. Wyznaczanie przepustowości relacji podporządkowanych
Przepustowość relacji (Cr)  natężenie strumienia ruchu wjeżdżającego na skrzyżowanie w
hipotetycznej sytuacji nasycenia ruchem pasa przeznaczonego wyłącznie dla danej relacji r i
wykorzystaniu wszystkich możliwych do zaakceptowania odstępów czasu w potoku
nadrzędnym.
Przepustowość rzeczywista relacji korzystającej z jednego pasa ruchu, w odniesieniu do
realnych warunków geometryczno-ruchowych wyznacza się ze wzoru:
Cr = Cor Å" fd Å" f Å" fc Å" fa
p
gdzie:
Cr - przepustowość rzeczywista relacji r z jednego pasa ruchu [P/h],
Cor - przepustowość wyjściowa relacji [E/h],
fd - korygujący współczynnik uwzględniający wpływ dławienia ruchu,
fp - korygujący współczynnik uwzględniający wpływ pieszych. W sytuacji braku przejść
dla pieszych na wlocie skrzyżowania należy przyjąć fp = 1,0,
fc - korygujący współczynnik uwzględniający wpływ struktury rodzajowej ruchu,
fa - korygujący współczynnik uwzględniający wpływ przystanków autobusowych.
W sytuacji, gdy na wlocie lub wylocie skrzyżowania nie ma przystanku
autobusowego, należy przyjąć fa = 1,0.
2.4. Szacowanie przepustowości relacji 1 rzędu
Dla relacji na wprost i w prawo na drodze z pierwszeństwem przejazdu (relacje 1 rzędu)
wyznacza się szacunkową przepustowość z zależności:
Cr = 1700 Å" fc [P/h]
gdzie:
fc - współczynnik uwzględniający wpływ struktury rodzajowej ruchu.
3. PRZEBIEG ĆWICZENIA
Studenci wykonują ćwiczenia w następującej kolejności:
1. Wyznaczenie współczynnika korygującego fc dla wszystkich relacji
podporzÄ…dkowanych.
2. Wyznaczenie współczynnika dławienia fd dla wszystkich relacji podporządkowanych.
3. Wyznaczenie przepustowości wszystkich relacji podporządkowanych Cr.
4. Wyznaczenie przepustowości relacji 1 rzędu.
4. LITERATURA
 Metoda obliczania przepustowości skrzyżowań bez sygnalizacji świetlnej  instrukcja
obliczania. GDDKiA, Warszawa 2004.
5