401 08

B/401: N.Norbu, M.Katz - Tybetańska Joga Snu i Praktyka Naturalnego Światła

Wstecz / Spis treści / Dalej

7.
PRZYPISY
Wyrazy w nawiasach okrągłych pochodzą od wydawcy i tłumaczy na język angielski, a w nawiasach kwadratowych od tłumacza na język polski.

1 Psychotropy oddziaływują na umysł, czasami powodują powstanie wizji i halucynacji. Używane przez szamanów w rdzennych kulturach w celu kontaktu ze światem duchów, drągi często stosuje się w rytuałach leczniczych. Przykładami takich drągów są pejotl i pewne gatunki grzybów i kaktusów.
2 Uważano, że bóstwa chtoniczne żyją pod ziemią i są związane z uprawą i płodnością ziemi. Czcili je pierwotni mieszkańcy Grecji, należący do kultury matriarchalnej. Bóstwa te można odnieść do lokalnych strażników, którzy
jak wierzą Tybetańczycy
przebywają w określonych miejscach.
3 Asklepiosa (rzymskiego Eskulapa) uważano za syna Apollo, którego wychowywał w swojej jaskini nieśmiertelny centaur Chiron. Askle-pios został wielkim lekarzem i porzucił jaskinię Chirona, aby pomóc ludowi Grecji. Ponieważ był znakomitym lekarzem, Grecy w końcu zaczęli go czcić jak boga i w tym celu budowali dla niego świątynie. W nich Asklepios poukładał łóżka dla chorych, zakładając w ten sposób pierwszy szpital. Chodził wśród nich z laską spowitą świętymi wężami (współczesnym symbolem medycyny), o których mówiono, że powodują i leczą choroby. Czasami układał swoich pacjentów do snu �magicznym napojem" i słuchał tego, co mówią we śnie. Ich słowa często wyjaśniały przyczynę schorzenia; dzięki tym informacjom mógł zaproponować terapię. Kapłani wzywali go po jego śmierci, a on nadal pojawiał się w snach chorych, oferując im lecznicze rady.
4 Słowo szaman to termin syberyjski, wywodzący się z klasycznej formy szamanizmu północnej Azji. Poprzez rytuały, zaśpiewy, grę na bębnie i drągi psychotropowe, szamani wchodzili w trans w celach leczniczych i wróżebnych.
5 Arystoteles, O marzeniach sennych (462a), przeł. P. Siwek [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 3, PWN, Warszawa 1992, s. 271.
6 Laberge, Kelzer i inni badacze snów poszukiwali metod pozwalających na rozwinięcie klarownego śnienia. Obejmują one bezpośrednie wejście w klarowne śnienie poprzez skupienie się na naturalnie powstałym hipnagogicznym krajobrazie, który pojawia się przed początkiem snu (zob. Kelzer, The Sun and the Shadow, s. 144), oraz autosugestię, że śniący stanie się świadomy natychmiast po rozpoznaniu jakichś niezgodności w stanie snu. Sam, na przykład, miałem ostatnio sen, w którym zauważyłem, że człowiek i pies, którzy próbowali bezskutecznie przeskoczyć z jednego dachu na drugi, spadali w sposób niezgodny z prawami grawitacji. Świadomość tej niezgodności spowodowała powstanie klarownego snu.
Inne metody obejmują różne sposoby wykorzystania autosugestii, z intencją, że we śnie utrzyma się świadomość. Steven Laberge (zob. Lucid Dreaming, s. 48-78) jest szczególnie aktywny w usystematyzowaniu tych technik. Jego technika mnemonicznej indukcji klarownych snów (MILD, Mnemonic Induction of Lucid Dreams) umożliwia obudzenie się w ciągu nocy po zakończeniu marzenia sennego, skupienie się na szczegółach snu, a zwłaszcza na niezgodnościach i podjęcie silnej sugestii, że jeśli ponownie pojawi się jakaś niezgodność lub znak we śnie, śpiący natychmiast stanie się świadomy. W tej technice należy trzymać się intencji, że zachowa się świadomość natychmiast po powrocie do snu. Laberge donosi, że skuteczność tej techniki jest wzmocniona równoczesnym wykorzystaniem przyrządów technologicznych, takich jak �gogle światła snu, które wraz z pojawieniem się gwałtownego ruchu gałek ocznych wskazujących na wejście w marzenie senne, emitują światło o niskiej intensywności.
Inna technika omawiana przez badaczy snów, w tym Paula Tholeya, obejmuje �test stanu" (state testing). Termin ten odnosi się do praktyki pytania siebie, czy śni się podczas częstych przerw w ciągu dnia, równocześnie analizując sytuację, aby upewnić się co do odpowiedzi. �Test stanu krytycznego" (Lucid Dreaming, s. 58) w wielu przypadkach równocześnie prowadzi do podobnego testu stanu we śnie, a potem do klarowności.
Techniki, które próbują wprowadzić klarowność, stanowią przeciwieństwo praktyki naturalnego światła, którą można znaleźć w tradycjach buddyjskiej, bonpo i dzogczien, omówionych przez Norbu Rinpocze. Nie skupiają się one szczególnie na rozwinięciu klarowności, ale uważają klarowność za naturalny produkt uboczny rozwinięcia świadomości i uważności.
7 Opisy doświadczeń klarownego śnienia jako budzących grozę i wyzwalających, lub, alternatywnie, klarowne doświadczenie Kelzera o pobycie w więzieniu, które przypomniało mu o potrzebie pracy nad osiągnięciem �tej pełni mentalnej ekspresji, do której dążę", wydaje się być echem �alegorii jaskini" Platona.
W tym klasyku filozofii Platon opisuje mieszkańców jaskini, którzy przyzwyczaili się do rzeczywistości życia w jaskini, będącej niemym cieniem bardziej wibrującej, spektakularnej realności słońca. Tej ostatniej są nieświadomi i wątpią w samo jego istnienie.
Opisy klarownego śnienia, które zawierają niezwykłą intensywność, bogactwo kolorów i inne wrażenia zmysłowe, mogą wskazywać na �smak oświecenia". Być może śniący na chwilę przełamał nawykowe, uwarunkowane sposoby, które zwykle kierują percepcją, i o których alegoria mówi jako o życiu w jaskini.
8 Istnieje podstawa dla twierdzenia, że Freud wiedział o klarownym śnieniu i czynił odniesienia do doświadczeń klarownego śnienia. Zob. Introductory Lectures od Psychoanalysis [w:] The Complete Psychological Works oj Sigmund Freud, standard edition. Hogarth Press, New York 1916, vol. 15, s. 222. To świadectwo podsumowali Bob Rooksby i Sybe Tenwee w swoim historycznym artykule, opublikowanym w Lucidity Letter, Edmonton, Alberta, 9 (2) 1990.
9 Zainteresowanie, jakie Jung żywił wobec buddyzmu i filozofii Wschodu, było wystarczająco duże, aby napisał wstęp do pierwszego przekładu klasycznej, buddyjskiej, Tybetańskiej księgi zmarłych, Bardo Thodol. Niestety, wskutek wadliwego tłumaczenia Tybetańskiej księgi wielkiego wyzwolenia Evansa-Wentza, Jung nie nabył przejrzystego zrozumienia nauk dzogczien, wielkiej doskonałości, których on dotyczy. Niewłaściwe zrozumienie dzogczien doprowadziło Evansa-Wentza do błędnego tłumaczenia "pierwotnie czystej natury umysły jako "jednego umysłu.
Wskutek tego Jung błędnie zinterpretował "jeden umysł jako odnoszący się do nieświadomości, którym ona nie jest. Czysta natura umysłu odnosi się do samego szczytu nauk buddyjskich, dzogczien. Smak praktyki dzogczien został w tej książce przedstawiony przez Namkhai Norbu oraz w tekście napisanym przez tybetańskiego mistrza medytacji Miphama (1846-1914).
Dogłębne omówienie powyższych nieporozumień czytelnik znajdzie w ostatnio wydanym, nowym tłumaczeniu Tybetańskiej księgi wielkiego wyzwolenia, dokonanym przez Johna Reynoldsa. [Zob. jego Self-Liberation Through Seeing With Naked Awareness.]
10 Niejasne pozostaje, do jakiego stopnia na koncepcję uniwersalnej energii psychicznej Junga wywarły wpływ teorie integralnej energii buddyzmu tantrycznego i taoizmu zwane, odpowiednio, w buddyzmie tybetańskim, hinduizmie i taoizmie Jung, prana i ch'i.
W tantrycznym systemie anu jogi mówi się, że lung [rlung] czyli wewnętrzne wiatry krążą przez wewnętrzne kanały czyli meridiany zwane tsa [rtsa]. Według Norbu Rinpocze i innych łamów w tradycji dzogczien, Jung może zostać oczyszczone i poprowadzone na określone, wewnętrzne ścieżki. Metodami pozwalającymi na osiągnięcie tego celu są złożone techniki oddechowe i ćwiczenia fizyczne, których łączna nazwa brzmi jantra joga czyli tsa lung [rtsa rlung].
11 Obecnie staje się jasne, że istnieje wielu tak zwanych prymitywnych ludzi, którzy posiadają skomplikowane sposoby interpretacji i kierowania snami. Wydaje się prawdopodobne, że od tysięcy lat niewielu inicjowanych w wielu różnych kulturach praktykowało kierowanie snami, klarowne śnienie i inne rzeczy, podczas gdy większość populacji
wtedy i teraz
spala w sposób nieświadomy.
11a To. co pisze autor, odnosi się nie tylko do tubylyczych mieszkańców Australii, ale również rdzennych mieszkańców Ameryki. Dla ludów zamieszkujących tereny dzisiejszej Kalifornii ogromne znaczenie posiadały przekazy odbierane we śnie. Tubylcy odróżniali związany z przekazem nauk sen-wizję od zwykłego marzenia sennego. Poszukiwanie wizji było często pobudzane użyciem halucynogennej rośliny toloacze. Jak pisze badacz tych ludów, T. Dajczer: �Marzenia senne miały niezmienne zabarwienie mitologiczne i były interpretowane przez opowiadającego jako jego osobiste doznanie wielkich wydarzeń mitologicznych. Wierzono, że wszelkie mity zostały �wyśnione przez opowiadającego, nie zaś przekazane przez tradycję. Rytuał był bardzo słabo rozwinięty, a kult polegał na długim szeregu pieśni stanowiących zasadniczy czynnik wszystkich ceremonii. Nauka tych pieśni i związanego z nimi opowiadania mitów odbywała się również w mitycznych doznaniach marzeń sennych". �U Indian Mohave sny były czymś zasadniczym w każdej dziedzinie życia. We śnie nie tylko nabywano mocy szamańskiej, czy też sukcesów i wszelkich specjalnych zdolności, ale przedmiotem snów była też większość mitów i pieśni. Wiedzy nie pojmowano jako czegoś do wyuczenia, lecz jako coś dane w doznaniach sennych. Analogiczna sytuacja występowała u Indian Jurna, gdzie jedynie moc nabyta we śnie umożliwiała pełnienie jakiegokolwiek ważnego publicznego urzędu lub obowiązku." (T. Dajczer, Inicjacje i ich wymiar kosmiczny u litdów Kalifornii, ATK. Warszawa 1984, s. 35, 50-1) (przyp. tłum.).
12 S. Krippner, Dreamtime and Dreamwork, wstęp do rozdziału 5, s. 171-4.
13 Bonpo/jung-drung bon to nauki szkoły bonpo, pochodzące od Buddy Tenpy Szenraba, który w czasach przedhistorycznych działał w Azji Centralnej. Słowo bon oznacza �naukę lub �Dharmę, a jung-drung [gyung-drung] to �wieczna lub �niezniszczalna. Jung-drung jest często symbolizowany przez obracającą się w lewo swastykę. Kierunek w lewo reprezentuje matriarchalne korzenie Tybetu (strona lewa ma związek z energią żeńską, ą prawa z męską). Jung-drung jest symbolem niezniszczalności nauk bonu, tak jak wadżra symbolizuje nauki buddyzmu tantrycznego. Ważne jest, by zauważyć to, że jung-drung nie posiada żadnego związku ideologicznego, ani podobieństwa z nazistowską swastyką.
Jung-drung bon jest również zwany �nowym bonem". Lopon Tenzin Namdak wyróżnia dwie fazy rozwoju bonu. Pierwszy, to najbardziej starożytny, �stary bon czyli �pierwotny bon, podobny do północnoazjatyckiego szamanizmu. Drugą fazą jest jung-drung bon, którego korzenie znajdują się w naukach Buddy Tenpy Szenraba.
Tenzin Namdak urodził się we wschodnim Tybecie. Uczył się w Menri, czołowym klasztorze bonpo w Tybecie Centralnym. W 1959 został loponem, głową studiów akademickich, i poprowadził exodus mnichów bonpo z Tybetu do Indii, uciekających przez komunistycznymi Chińczykami. We wczesnych latach 60-tych zorganizował wspólnotę bonpo w Dolanji. w stanie Himachal Pradesh [w Indii] i wybudował tam klasztor i szkołę dla łamów. Obecnie rezyduje tam jako główny nauczyciel i uczony wśród tybetańskich bonpo na uchodźctwie. Lopon Tenzin Namdak był konsultantem Davida Snellgrove'a przy pisaniu przez niego Nine Ways of Bon. Lopon przez trzy lata mieszkał w Anglii i mówi płynną angielszczyzną.
14 Lopon Tenzin Namdak. mistrz medytacji, który jest głową szkoły jung-drung bon w religii bonpo jest zdania, że początki duchowej tradycji bonpo
w tym również praktyk świadomości snu
sięgają 18.000 lat wstecz i obejmowały rejon od zachodniego Iranu do zachodniego Tybetu.
Zgodnie z historią bonpo, założycielem ich systemu religijnego był Tenpa Szenrab, ponadludzka istota, która inkarnowała się w owym czasie. Dla porównania archeologowie podają świadectwa religijnej aktywności, takie jak grzebanie zmarłych wraz z obiektami, pochodzące z ok. 30.000 lat p.n.e. Szerszą perspektywę można otrzymać, jeżeli weźmie się pod uwagę pozostałości człowieka z Cro Magnon, pochodzące z około 100.000 p.n.e., które odnaleziono w Afryce, Europie, Iranie i innych miejscach w Azji.
15 Skt. dakini; tyb. mkha' �gro. mKha oznacza �przestrzeń, �niebo, a �gro chodzić�. Siad termin ten oznacza �chodzącą w przestrzeni (niebie). Dakinie uważa się za ucieleśnienia mądrości. Chociaż ostatecznie znajdują się poza seksualnym zróżnicowaniem, są postrzegane w żeńskiej formie. Istnieje wiele klas dakiń, w tym dakinie mądrości, które są oświecone. Zaliczają, się do nich: Mandarawa, Jeszie Tsogjal i Wadżrajogini. Są również dakinie jedzące ciało, jak również światowe dakinie, ucieleśniające energię żeńską. Dakinie reprezentują energię pozwalającą na przekazywanie nauk.
16 W dalszej części tej książki znajduje się opis snów, jakie Namkhai Norbu Riripocze miał podczas pielgrzymki do jaskini Maratika w Nepalu. Przyśnił mu się wówczas tekst zawierający wyjaśnienia do zaawansowanych praktyk medytacyjnych, który, spisany, wypełnił ponad 100 stron. Podobne do tych, spektakularnie twórcze sny, są dalej zwane snami przejrzystości.
17 Zob. przyp. 25.
18 Sakjamuni jest historycznym Buddą, który
urodzony jako książę Siddhartha
po ujrzeniu cierpienia świata, porzucił królewskie pierworództwo i osiągnął ostateczne oświecenie.
19 Skt. dharma (�prawda, �prawo, �podstawowy element rzeczywistości") to termin, którego w liczbie pojedynczej używa się do opisania ścieżki prowadzącej do oświecenia.
20 Według doktryny karmy, ślady karmiczne [tyb. bag chags] są to wszystkie działania, w ślad za którymi pojawią się nieuniknione, choć niekoniecznie natychmiastowe, konsekwencje. Termin �ślady karmiczne odnosi się do �nasion, które istnieją jako nieprzejawione potencjalności, dojrzewające w obecności niezbędnych drugorzędnych warunków.
21 Czakry [skt. cakra] to niematerialne ośrodki psychiczne znajdujące się w szczególnych miejscach ciała. Według metafizyki buddyjskiej główne czakry znajdują się w koronie głowy, gardle, sercu, pępku i genitaliach.
22 Kanały [skt. nadi] to niematerialne meridainy, którymi płyną w ciele wewnętrzne wiatry zwane praną [prana].
23 Prana [skt. prana] to wewnętrzne wiatry, które według Norbu Rinpocze płyną w ciele i którymi zaawansowani praktykujący jantra jogi mogą kierować w celu wzmocnienia energii, cyrkulacji i koncentracji.
24 Rigpa [tyb. rig-pa] to świadomość czystej obecności naturalnego, doskonałego w sobie umysłu. Dodatkowy komentarz na ten temat można znaleźć w książce Namkhai Norbu Cykl dnia i nocy.
25 Bardo [tyb. bar-do] to dosłownie �stan pośredni". Istnieje sześć bardo. Pierwszym jest bardo zwykłego stanu jawy (cziene bardo; [skyes-gnas bardo]); jest to doświadczenie świadomej rzeczywistości takiej, jaką ją znamy. Drugim jest bardo snu (mifam bardo; [rmi-lam faar-do]); jest to doświadczenie czasu snu podczas spania. Trzecim jest bardo medytacji (samten bardo; [bsam-gten bar-do]), obejmujące wszystkie doświadczenia medytacji, od medytacji początkującego do całkowitej realizacji. Czwarte, bardo procesu umierania (cikhai bardo; [�chi-khań bardo]) to proces, podczas którego pięć elementów, z jakich jest utworzone nasze ciało (przestrzeń, powietrze, woda, ogień i ziemia) rozpuszcza się w sobie. Według Tybetańskiej księgi zmarłych pierwszym elementem jest ziemia mająca kolor żółty, która rozpuszcza się w element wody. Umierająca osoba widzi wówczas żółty kolor i czuje osłabienie; nie jest w stanie ustać, jakby całe jej otoczenie się rozpadało. Jako drugi, element wody rozpuszcza się w elemencie ognia. Wewnętrznie umierająca osoba widzi biel, a zewnętrznie czuje się, jakby całe jej otoczenie zalewało woda. W tym miejscu wysychają twarz i gardło i czuje się wielkie pragnienie. Jako trzeci, element ognia rozpuszcza się w elemencie powietrza. Wewnętrznie umierająca osoba widzi czerwień, a zewnętrznie odczuwa gorąco. Wraz z rozpuszczaniem się ciepła ciała może mieć wrażenie płonięcia. Będące czwartym elementem powietrze rozpuszcza się w elemencie przestrzeni czyli eteru. Umierająca osoba widzi wewnętrznie zieleń, a zewnętrznie doświadcza, jakby jej otoczenie zostało zniszczone przez dziki wiatr i donośny grzmot. W piątym etapie eter rozpuszcza się w świadomość, zjawiska mrocznieją i traci się na chwilę świadomość, tak jak podczas omdlenia.
Piąte bardo, bardo doświadczania rzeczywistości (czionji bardo; [chos-nyid bar-do]) powoduje powstanie zjawisk i doświadczeń podobnych do halucynacji, będących konsekwencją skłonności karmicznych jednostki. Dzięki użyciu świadomości medytacyjnej jednostka posiada sposobność rozpoznania tych obrazów w ich iluzorycznej, prawdziwej naturze. Te halucynacyjne wizje posiadają podobną naturę do obrazów we śnie. Dlatego zdolność do klarownego śnienia może okazać się pożyteczna dla zrozumienia ich jako iluzji. Według Tybetańskiej księgi zmarłych oświecenia można doświadczyć, jeżeli jest się w stanie utrzymać pogląd, że przerażające doświadczenia nie są niczym innym, jak tylko manifestacjami własnego umysłu.
Szóste bardo (sipa bardo; [srid-pa bar-do]), bardo poszukiwania odrodzenia w samsarze, koresponduje z poglądem buddyzmu tybetańskiego na reinkarnację. To bardo szczegółowo opisuje proces odrodzenia się jednostki
w zależności od karmy
w jednym z sześciu światów (bogów, półbogów, ludzi, zwierząt, głodnych duchów i istot piekielnych). W interesującej paraleli do teorii psychoanalitycznej tradycja buddyzmu tybetańskiego stwierdza, że jednostka, wciąż przebywając w ciele mentalnym, odczuje seksualne przyciąganie do rodzica przeciwnej płci oraz awersję do rodzica tej samej płci. W rzeczywistości, według filozofii buddyzmu tybetańskiego, wszystko, co nieinkarnowa-na istota widzi, to są organy seksualne przyszłych rodziców. Jest to być może najbardziej zasadnicza podstawa tego, co nazywamy kompleksem Edypa.
26 Tantra [skt. tantra], dosłownie �ciągłość, w tym znaczeniu, że chociaż wszystkie zjawiska są puste, niemniej jednak nieustannie się manifestują. Wszystkie tantryczne metody pracują z zasada przekształcenia omamionej myśli w czystą percepcję. Zob. Namkhai Norbu, Crystal and the Way of Light, s. 30 [Kryształ i ścieżka światła, s. 39-40]. Słowo tantra odnosi się również do tekstów opisujących te metody.
27 W dzogczien w momencie zasypiania lub przed powstaniem stanu snu, praktykuje się jogę snu lub jogę przejrzystego światła. Doświadczenie przejrzystego światła nosi nazwę doświadczenia �syna. Jeżeli dzięki właściwej praktyce medytacyjnej lub kontemplacji, przejrzyste światło zostało rozpoznane podczas życia, to w chwili śmierci praktykujący ponownie je rozpoznaje i integruje się z przejrzystym światłem �matki. Nosi to nazwę połączenia się �syna i �matki. Przejrzyste światło matki jest naturalną, wrodzoną świetlistością, jaka pojawia się w swym pełnym wyrazie w stanie po śmierci. Zob. J. Reynolds, Sef-Liberation Through Seeing with Naked Awareness, s. 153, przyp. 63. [Padmasambhawa, Samowyzwolenie dzięki widzeniu w stanie nagiej uwagi, s. 136, przyp. 111.]
28 Wprowadzenie do naturalnego umysłu: W różnych metodach wprowadzania do naturalnego umysłu, mistrz towarzyszy uczniowi w rozwijaniu świadomości zwanej również rigpą lub wrodzoną świadomością własnego naturalnego stanu, odnosząca się do czystej obecności.
29 Tyb. Ihun-grub, dosłownie �samodoskonałość. Odnosi się to do stanu lub egzystencji jednostki, która od samego początku jest doskonała, podobnie jak wszystko, co manifestuje. Te manifestacje lub odbicia powstają spontanicznie i są złożone. Lhundrub szczególnie odnosi się do wrodzonej przejrzystości stanu samodoskonałości.
30 Ciało świetliste (tyb: �ja lus] zwane również ciałem tęczowym. Niektóre zrealizowane istoty (praktykujący poziomy londe i managde w dzogczien) podczas śmierci przekształcają swoje zwykłe ciała w ciała świetliste. Wówczas fizyczne ciało rozpuszcza się we własnym naturalnym stanie, będącym stanem przejrzystego światła. Kiedy elementy ciała zostają oczyszczone, przekształcają swoją niesubtelną manifestację (ciało, mięso, kości, itp.) w czystą esencję pięciu kolorów: niebieskiego, zielonego, białego, czerwonego i żółtego. Ciało rozpuszcza się w tych pięć barw, powstaje tęcza, a wszystko, co faktycznie zostaje z fizycznego ciała, to włosy i paznokcie. Wśród współczesnych praktykujących, którzy osiągnęli ciało świetliste, znajdowali się nauczyciele i członkowie rodziny Namkhai Norbu Rinpocze; na przykład jego wuj Urg-jen Tenzin (= Togden), dwaj jego nauczyciele: Cziangcziub Dordże i Aju Khandro oraz mistrz Cziangcziuba Dordże
Njagla Padma Duddul.
31 Kanały solarne i lunarne. W ezoterycznych traktatach tsa-lung, jakie można znaleźć w tekstach anu jogi buddyzmu tybetańskiego, znajdują się złożone wyjaśnienia kanałów [rtsa], w których przemieszczają się wiatry. Uważa się, że kanały solarne i lunarne znajdują się w po obu stronach kanału centralnego (urna), biegnącego równolegle do kanału centralnego. Te solarne i lunarne kanały reprezentują energię męską i żeńską. Ich kolory
czerwony i biały
jak również rozmieszczenie po prawej i lewej stronie, różni się w zależności od tantry.
32 Dziewięć oczyszczających oddechów to ćwiczenia oddechowe wykonywane przez każdą sesją medytacyjną (thun) albo przed praktyką jantra jogi. W tych ćwiczeniach wizualizuje się wdychanie oczyszczonego powietrza i wydychanie negatywności i nieczystości. Używa się ich jako praktyki poprzedzającej medytację w celu zrównoważenia energii i ustabilizowania umysłu.
33 Osiem ruchów to jogiczne ćwiczenia służące oczyszczeniu prany czyli oddechu. Osiem ruchów zostało opisanych w tekście jantra jogi Zjednoczenie [energii] solarnych i lunarnych, napisanym w VIII wieku przez mistrza Wajroczanę. Zob. Namkhai Norbu, Yantra Yoga, Gleisdorf 1988, s. 33.
34 Agar 25 i Vimala to tybetańskie leki ziołowe. Agar 25 jest wykonany z 35 naturalnych składników. Oba te leki podaje się w przypadku bezsenności, jak również w celu zrównoważenia lung, elementu wiatru, który znajduje się w stanie chaosu. Można je otrzymać za pośrednictwem Communita Dzogchen, Merigar 58031, Arcidosso, GR, Italia; Snow Lion Publ., P.O. Box 6483, Ithaca, NY 14851, USA; lub Tibetan Medical Institute, Khara Danda, Dist. Kangra, H.P., India.
35 Trzy humory to �powietrze lub �wiatr [rlung], oraz żółć i flegma. Właściwe zrównoważenie tych humorów uważa się za istotne dla zdrowia. Nierównowaga prowadzi do jednej z wielu chorób, na które ludzie są podatni.
36 Namkhai Norbu, On Birth and Life: A Treatise on Tibetan Medicine, Shang Shung Edizioni, Arcidosso 1983.
37 Sześć sylab
a, aaah, ha, śa, są, ma
symbolizuje światy egzystencji, [kolejno]: bogów, półbogów, ludzi, zwierząt, głodnych duchów i istot piekielnych. Musi się oczyścić karmiczne tendencje do odrodzenia się w jednym z tych samsarycznych światów, które powstają wskutek niewłaściwych działań. Medytacja na tych sześć sylab jednoczy prane i koncentrację umysłu, umożliwiając oczyszczenie tych tendencji. Konkretna praktyka koncentracji na sylabach posługuje się wizualizacją i mantrą nakierowaną na określone punkty ciała, na których, jak się uważa
należy się koncentrować w celu oczyszczenia tych skłonności.
38 Wadżrajogini jest to bóstwo medytacyjne w formie sambhogakaji, reprezentujące żeński aspekt pierwotnej mądrości.
39 Guru joga jest zjednoczeniem się z umysłem guru (czyli swoim mistrzem-nauczycielem), którego uważa się za manifestację umysłów wszystkich oświeconych istot. Umysł guru uważa się własną wrodzoną świadomość. Dzięki praktyce guru jogi, otrzymuje się błogosławieństwa od guru, umożliwiając w ten sposób spoczęcie w pierwotnym stanie. Istnieją złożone i proste formy guru jogi. W tantrze odkrywa się bardziej złożony styl, podczas gdy w dzogczien można praktykować jej prostszą wersję.
Jedną z form guru jogi, której najczęściej naucza Namkhai Norbu Rinpocze, posługuje się białym tybetańskim �A. �A wizualizuje się w środku ciała jako zjednoczenie wszystkich mistrzów [praktykującego]. Wypowiadając ,Aaa...h" i czując błogosławieństwo nauczycieli, można wejść w stan zjednoczenia z ich oświeconą świadomością.
40 Wadżradhara to męskie bóstwo medytacyjne, forma, za pośrednictwem której Budda Śakjamuni ujawnia nauki tajemnej mantry.
41 Tyb. thogal [thod-rgal], �przewyższenie najwyższego* albo "przeskoczenie przez. Po osiągnięciu doskonałości w praktyce tregczo (zob. przyp. 45), rozpoczyna się praktykę thogal. Praktykowanie thogal bez uprzedniego doprowadzenia do doskonałości praktyki tregczo jest bezużyteczne i dlatego thogal jest do tego czasu tajemne. Thogal uważa się za najszybszą metodę osiągnięcia całkowitej realizacji. Praktyka thogal doprowadza do zjednoczenia wizji i pustki. Rozwijanie kontemplacji medytacyjnej poprzez wizję trwa do czasu zamanifestowania tęczowego ciała. Zob. The Crystal and the Way of Light, s. 101 [Kryształ i ścieżka światła, s. 102-3] i J. Reynolds. Self-Liberation Through Seeing With Naked Awareness, s. 136, przyp. 33 [Padmasambhawa, Samowyzwolenie dzięki widzeniu w stanie nagiej uwagi, s. 117, przyp. 47].
42 Londe [kLong-sdej to jedna z trzech serii nauk dzogczien. Tymi trzema seriami są: managde [man-ngag gi sde], seria esencjonalnych wyjaśnień; londe, seria przestrzeni; oraz semde [sems-sde], seria umysłu. Te serie wyjaśnień dzogczien posiadają ostatecznie ten sam cel, wprowadzenie praktykującego w ostateczną kontemplację. Seria londe pracuje zwłaszcza z symbolicznym wprowadzeniem i jest powszechnie znana dzięki praktykom, które wprowadzają [praktykującego] w kontemplację poprzez przyjęcie specjalnych pozycji ciała i utrzymywanie punktów nacisku. Zob. Norbu, The Crystal and the Way of Light, s. 80 [Kryształ i ścieżka światła, s. 84].
43 Odosobnienie w ciemności zwane jang-thig [gyang thig] to wysoko zaawansowana technika medytacyjna dzogczien, którą praktykuje się w całkowitej ciemności. Dzięki praktyce jang-thig inicjowany, który potrafi już przebywać w stanie kontemplacji, może szybko osiągnąć całkowite urzeczywistnienie.
44 Cziangcziub Dordże to główny mistrz Namkhai Norbu Rinpocze. Cziangcziub Dordże był tertonem i mistrzem dzogczien. To jemu Namkhai Norbu Rinpocze przypisuje prawdziwe wprowadzenie go w stan dzogczien. Również on udzielił Namkhai Norbu Rinpocze przekazów semde, londe i managde. Chociaż Cziangcziub Dordże był niezwykłym mistrzem, prowadził proste życie i chodził ubrany jak zwykły wieśniak. W Njalagar w Derge, we wschodnim Tybecie, kierował niewielką wspólnotą praktykujących dzogczien. Był nie tylko lamą, ale i lekarzem. Ludzie przybywali do niego z daleka, aby otrzymać nauki Dharmy i konsultację medyczną. Namkhai Norbu Rinpocze był pisarzem i sekretarzem tego mistrza i towarzyszył mu w konsultacjach medycznych. Pod koniec życia Cziangcziub Dordże osiągnął tęczowe ciało. Zob. The Crystal and the Way of Light, s. 108 [Kryształ i ścieżka światła, s. 108].
45 Tyb. tregczo [khregs-chod], dosłownie �przedarcie się przez. Termin ten odnosi się do doświadczenia całkowitej relaksacji. Tregczo jest metodą utrzymywania stanu rigpa we wszystkich sytuacjach, jest zdolnością przedarcia się w dowolnej chwili przez dyskursywne i dualistyczne myśli, co wprowadza [praktykującego] w stan czystej obecności.
46 Dzigme Lingpa (1729-1798) to inkarnacja Vimalamitry, wielki mistrz dzogczien ze wschodniego Tybetu. Był wielkim uczonym, który dokonał kompilacji i wydania kLong-chen sNying-thig, dzieł zebranych Longczienpy. Jest także autorem wielu dzieł z zakresu medycyny i historii Tybetu. Zanim osiągnął świetliste ciało, brał udział w zakładaniu i rozwijaniu rime Iris-med], niesekciarskiego ruchu buddyzmu tybetańskiego.
47 Recytacja stusylabowej mantry Wadżrasattwy oczyszcza negatywną karmę i zaciemnienia. Jest to jedna z najsławniejszych mantr w buddyzmie tybetańskim.
48 W północnym Nepalu, gdzie Norbu Rinpocze odbył w 1984 odosobnienie, znajdują się dwie święte jaskinie. Większa jest związana z Padmasambhawa, a mniejsza z Mandarawą. W VII w. Mandarawa wraz z Guru Padmsambhawą praktykowała w tej jaskini i osiągnęła nieśmiertelność. Od tego czasu jaskinia ta nosi nazwę Jaskini Długiego Życia.
49 Skt. mahasiddha, dosłownie �wielki adept. Maha oznacza �wielki, a siddha tego, który osiągnął siddhi, psychiczne i duchowe moce. W buddyzmie tybetańskim podaje się przykład 84 mahasiddhów, mężczyzn i kobiet dysponujących nadnaturalnymi mocami. Ci tantryczni praktykujący żyli w VIII w. w Indii i Nepalu.
50 Guru Padmasambhawa (od skt. padma, �lotos i sambhaua, �urodzony) to pochodzący z Indii buddyjski mistrz tantry i dzogczien. Urodzony w Oddijanie w sposób cudowny, jest zwany �urodzonym w lotosie. Mówi się, że Guru Padmasambhawa spontanicznie zamanifestował się jako ośmioletni chłopiec, siedząc w kwiecie lotosu, na środku jeziora w Oddijanie. W VIII w. wprowadził buddyzm z Indii do Tybetu. Dzięki swoim nadzwyczajnym mocom Guru Padmasambhawa pokonał przeszkody, które przeszkadzały w zakorzenieniu buddyzmu na tybetańskiej ziemi.
51 Mandarawa to indyjska księżniczka z Mandi, która była jedną z głównych partnerek Padmasambhawy. Chcąc praktykować Dharmę, opuściła życie na dworze. Najbardziej jest znana dzięki doprowadzeniu do doskonałości wraz z Padmasambhawa praktyki długiego życia. Wzywa się ją w pewnych rytuałach tantrycznych, które mają na celu przedłużenie życie.
52 Terton [gter-ston] to ktoś, kto odkrył termę [gter-ma] czyli tekst Dharmy, ukryty po to, aby można go było odkryć w późniejszym czasie. Uważa się, że termy ukrywa się w drzewach, jeziorach, ziemi, a nawet niebie.
53 Klasztor Dzogczien został założony w XVII w. w Kham we wschodnim Tybecie przez I Dzogcziena Rinpocze, Pema Rigdzina. [Ten ośrodek, który] stał się największym klasztorem ningmapy, uważano za jedno z 25 wielkich miejsc pielgrzymek we wschodnim Tybecie. W pobliżu klasztoru znajdują się święta jaskinia Padmasambhawy oraz trzy święte jeziora. W klasztorze Dzogczien studiowało wielu sławnych uczonych ze wszystkich czterech szkół buddyzmu tybetańskiego i tradycji bon. Wśród nich znajdowali się Patrul Rinpocze i Mipham [Rinpocze]. W 1959 klasztor został zniszczony przez Chińczyków. Klasztor ostatnio odbudowano w Mysore na południu Indii.
54 Trzy stwierdzenia Garaba Dordże [tyb. Tshig gsum gnad brdeg] stanowią podsumowanie nauk dzogczien w trzech istotnych punktach: (1) Bezpośrednie wprowadzenie pierwotnego stanu od nauczyciela do ucznia. (2) Praktykujący nie pozostaje w wątpliwościach w odniesieniu do tego, czym jest pierwotny stan. (3) Praktykujący przebywa w stanie pierwotnej świadomości aż do całkowitego urzeczywistnienia.
55 Według tradycyjnych źródeł ningmapy, Garab Dordże żył 166 lat po parinirwanie Buddy, datowanej w tybetańskich źródłach [a ściślej rzecz biorąc, według astronomii Tantry Kalaczakry (przyp. J.S.)] na 881 p.n.e. Zachodni uczeni utrzymują, że miała ona miejsce 200 lat później. [Uczeni, zarówno buddyjscy, jak i niebuddyjscy, nie są pewni, kiedy miała miejsce parinirwana Buddy. I tak według różnych źródeł bonu miała ona miejsce pomiędzy 2318 a 881 p.n.e., według Atiśi w 2137 p.n.e., według źródeł dżonangpy w 878 lub 834, według drikung kagju i tradycji nepalskiej w 539 p.n.e., według Butona Rinpocze w 292/1 p.n.e., a współcześni uczeni zachodni datują ją od 496 p.n.e. (Yamazaki) do 261 p.n.e. (Eggermont). Według chronologii podanej w Mahaparinibbana-sutta koronacja Aśoki odbyła się w 218 r. po parinirwanie, co sytuuje odejście Buddy na 484 p.n.e. (przyp. J.S.).] Mówi się, że Garab Dordże został poczęty w sposób cudowny przez mniszkę-księżniczkę, która była córką ministra króla Oddijany. Gdy praktykowała na wyspie w środku jeziora, miała sen o przystojnym białym człowieku, który trzymał w ręku kryształową wazę z wyrytymi na niej mantrami. Ten człowiek udzielił mniszce inicjacji, a następnie rozpuścił się w światło, wniknął do jej ciała i zapłodnił ją. W jakiś czas po tym śnie urodziła Garaba Dordże. Według źródeł ningmapy Garab Dordże był pierwszym człowiekiem
mistrzem dzogczien. W poprzednim życiu, które spędził w innym wymiarze, Garab Dordże otrzymał przekaz dzogczien bezpośrednio od Wadżrasattwy, manifestacji sambhogakaji. Po odrodzeniu się w świecie ludzi Garab Dordże natychmiast przypomniał sobie te nauki dzogczien i w świętej krainie Oddijana udzielił wyjaśnień klasie istot zwanych dakiniami. Miał również uczniów-ludzi, a jednym z nich był Mańdziuśrimitra, który skodyfikował nauki Garaba Dordże semde, londe i managde. Więcej informacji nt. Garaba Dordże można znaleźć w książce Johna Reynoldsa, Golden Letters, Snow Lion, Ithaca 1996.
56 Tyb. gomter [dGongs-gter], �terma umysłu, którą odkrywca termy (terton) odkrywa we własnym strumieniu umysłu.
57 Tyb. namkha [nam-mkha'] to metoda praktyki pozwalająca na zrównoważenie elementów własnego ciała. Namkhę przygotowuje się w zgodzie z astrologiczną kartą narodzin. Składa się z dwóch kawałków drewna i pięciu różnokolorowych nitek, z których każda reprezentuje jeden z elementów: biały
metal; zielony
drewno/powietrze; czerwony
ogień; żółty
ziemię; niebieski
wodę. Nitkę owija się wokół drewna zgodnie ze wzorem, który ma za zadanie zharmonizować elementy jednostki. Namce nadaje moc mistrz, który podczas ceremonii udziela wyjaśnień, pozwalających na zrównoważenie własnych elementów, jeśli tylko praktykuje się razem z namkha.
58 Bonpo to praktykujący religię bon, starożytną i tubylczą tradycję Tybetu, której powstanie znacznie poprzedza pojawienie się buddyzmu w Tybecie. Według Lopona Tenzina Namdaka religia bon w Tybecie sięga wstecz do 18.000 p.n.e. Bon dzieli się na dwie kategorie: stary bon i nowy bon czyli jang-drung bon. Stary bon charakteryzowały praktyki animistyczne i szamańskie, podczas gdy jung-drung bon posiada wiele wspólnych cech z buddyzmem, który w VIII w. n.e. przybył do Tybetu z Indii. Według Namkhai Norbu Rinpocze i Lopona Tenzina Namdaka dzogczien stanowi część starożytnej tradycji bon i jako taki był praktykowany w Tybecie na długo przed pojawieniem się buddyzmu.
59 25 dzień lunarnego miesiąca (w kalendarzu tybetańskim), kiedy księżyc maleje, jest zwany dniem dakini. Dzień dakini jest związany z oświeconą energią żeńską. Dlatego wielu tybetańskich łamów wykonuje wówczas praktyki związane z energią żeńską. Dzień dakini jest pomyślnym dniem do wykonania gana pudży (tantrycznej uczty ofiarnej).
60 Mimo iż termin samaja (skt. samaya) często tłumaczy się jako �zobowiązanie i odnosi się do zachowania w czystości praktyki medytacyjnej lub ślubowania, termin ten w odniesieniu do snu został użyty z nawyku. Terminy samaja i dharmadhatu, które pojawiły się we śnie Norbu Rinopcze, odnoszą się do stopniowego pogłębiania poziomów relaksacji.
61 Kontemplacja [ting-nge 'dzin] to główna praktyka dzogczien. w której [praktykujący] nieustannie pozostaje w stanie samowyzwolenia. W tym stanie znajduje się poza wszelkimi pojęciami zwykłego dualistycznego umysłu, a mimo to jest w pełni świadomy intelektu i racjonalnego umysłu. Kontemplacja nie angażuje się [w nic], pragnie odnaleźć doświadczenie uspokojenia lub przejrzystości, ani nie próbuje unikać rozproszenia. Kiedy w kontemplacji pojawia się jakaś myśl, nie tłumi się jej, ani nie podąża za nią; zostaje ona spontanicznie samowyzwolona i rozpuszczona. Tę praktykę wyzwalania wszystkiego, co się jawi, wprowadza mistrz dzogczien podczas przekazywania wyjaśnień odnośnie natury umysłu.
62 Termin dharmadhatu zazwyczaj odnosi się do ostatecznego podłoża istnienia i wymiaru rzeczywistości takiej jaką jest. Jednak w tym śnie odnosi się szczególnie do najgłębszego poziomu relaksacji.
63 Tyb. thigle [thig-le]. Istnieją różne rodzaje thigle. Na jednym poziomie definiuje się je jako coś, co nie posiada żadnych rogów ani kątów, co jest kręgiem albo doskonałą sferą, jak na przykład skt. bindu (�kropla). Thigle definiuje się również jako wymiar we wnętrzu sfery. Thig-le chen-po (�wielki krąg) oznaczające �to, co obejmuje wszystko", to inne określenie dzogczien. Thigle jest również zwane "esencją", jak w njing-thig, �esencji umysłu. W innej definicji thigle jest nasieniem w mężczyźnie i płynem pochwowym w kobiecie, które są fizycznymi pojazdami służącymi do przenoszenia energii. W kategoriach jantra jogi thigle określa się jako najbardziej esencjonalną formę subtelnej energii ciała, zwaną w sanskrycie kundalini. Thigle to także drobne kręgi tęczowego światła, jakie mogą się pojawić na początku wizji w praktyce thogal.
64 Tyb. snang-ba gi ger-shar. Spontaniczne powstające litery.
65 Egzystencja człowieka składa się z ciała, mowy i umysłu. Po pierwsze, mamy wymiar �ciała, oznaczający dynamiczny, wzajemny związek pomiędzy ciałem, a otoczeniem. W języku tybetańskim istnieją dwa różne określenia dla �ciala. Lu [lus] odnosi się do niesubtelnego ciała zwykłego człowieka, podczas gdy ku jsku] do subtelnego ciała oświeconej istoty. Po drugie, mamy wymiar nasze] energii zwany umową", który jest reprezentowany przez mowę, oddech i energię psychiczną. Zwykła mowa nosi nazwę nag [ngag], a oświecona sung [gsung]. W wymiarze umysłu czyli aktywności mentalnej mamy ji [yid]. zwykły umysł, oraz thug [thugs], umysł oświecony. Z pomocą przekazu udzielanego uczniowi, mistrz wyposaża go w moc. komunikowaną na trzech poziomach: materialnym, energetycznym i mentalnym. Przekaz, jakiego udziela mistrz dzogczien. ma na celu ujawnienie prawdziwej natury jednostki. Inicjacja czyli lang [dbang], to ceremonia rytualna, w której zachodzi przekaz. Inicjacja, zwłaszcza w buddyzmie tantrycznym, może być wyjątkowo skomplikowana i obejmować wykorzystanie symbolicznych instrumentów i ceremonii. W dzogczien tej metody bezpośredniego przekazu, która może być mniej lub bardziej skomplikowana, używa się do wprowadzenia jednostki w naturę własnego umysłu. Informacje ni. bezpośredniego wprowadzenia można znaleźć w książce Johna Reynoldsa, Golden Letters, Snow Lion, Ithaca 1996.
66 Rahula to główny strażnik nauk dzogczien. Manifestuje się w budzącej grozę, gniewnej formie. Posiada wyjątkową moc i
według Na-mkhai Norbu Rinpocze
jeżeli się go nie szanuje, może wyrządzić poważne szkody.
67 Mantra [skt. manfra] to dosłownie �strażnik umysłu. Mantra jest brzmieniem świętych sylab. Różne mantry posiadają różne funkcje: jednych używa się do pobudzenia i zaktywizowania własnej energii, z kolei inne przynoszą efekt uspokajający. Celem mantry jest ostatecznie pomóc praktykującemu w przekroczeniu dualistycznej myśli. Wiele mantr jest związanych z określonymi bóstwami, a podczas tantrycznej ceremonii powtarza się je tak długo, dopóki nie osiągnie się tych samych oświeconych właściwości, co bóstwo.
68 W tradycji buddyjskiej mała czyli różaniec to sznur 108 paciorków używanych przy liczeniu mantr.
69 Ekadżati to główna strażniczka nauk dzogczien. Oświecona od samego początku, jest bezpośrednią emanacją (trulpa; [spruls-pa]) pierwotnej mądrości, Samantabhadri, która jest żeńskim aspektem pierwotnego Buddy Samantabhadry. Jako pierwotnie oświecona dysponuje wszechwiedzą na temat 84.000.000 nauk dzogczien. Ekadżati manifestuje się w widzialny sposób w szczególnie gniewnej postaci, co ma na celu okiełznanie potężnych i potencjalnie destruktywnych istot z klasy mamo. Słowo ekadżati [skt. ekayati] oznacza �jednooka, co symbolizuje mądrość. Wyjątkowe w jej fizycznej postaci jest to, że ma ona jedno oko, jeden ząb i jedną pierś, cechy symbolizujące niedualistyczną świadomość. Kiedy dojrzał czas na ujawnienie pewnych nauk lub term. jako główna strażniczka nauk dzogczien może wejść w kontakt z tertonem lub mistrzem dzogczien. Od Ekadżati Norbu Rinpocze otrzymał sadhanę będącą częścią gomteru praktyki Mandarawy. Ta sadhana jest inwokacją, podczas której praktykujący prosi Mandara-wę o oczyszczenie wszystkich przeszkód na drodze do całkowitej realizacji i zapewnienie ochrony na ścieżce.
70 Tsedrub Gondti, Jedność Pierwotnych Esencji (J.P.E.) to praktyka długiego życia, którą Norbu Rinpocze zabrał z sobą do Maratiki. Ta praktyka była termą rdzennego mistrza Cziangcziub Dordże, Njagla Padma Ducldul (1816-1872). Na początku Budda Amitajus osobiście przekazał ją Guru Padmasabhawie. Dla pożytku przyszłych pokoleń Guru Padmasambhawa spisał tę praktykę w VIII w. i umieścił ją jako ukryty skarb w skale we wschodnim Tybecie. Przypuszczalnie w 1000 lat później, w XIX w. Njagla Padma Duddul ponownie odkrył ten �ukryty skarb czyli termę. Przez szereg lat intensywnie praktykował tę termę, a pod koniec życia osiągnął tęczowe ciało. Njagla Padma Duddul przekazał tę praktykę Cziangcziubowi Dordże i Aju Khandro, którzy dzięki niej żyli niezwykle długo, odpowiednio, 137 i 116 lat i również osiągnęli tęczowe ciała. Przekaz tej termy Namkhai Norbu Rinpocze otrzymał od obu wyżej wymienionych mistrzów, a obecnie przekazuje ją dla pożytku swoich uczniów.
71 Położenie i samo istnienie Oddijany jest od dawna rozpatrywane przez uczonych. Umieszczano ją rozmaicie: w dolinie Swat w Pakistanie, w Afganistanie i w zachodnim Tybecie. Oddijanę uważa się za źródło nauk anuttara-tantry, tantr dzogczien, jak również miejsce urodzin Padmasambhawy.
72 Praktyki wykorzystujące tybetańską sylabę �A Norbu Rinpocze opisuje w drugim rozdziale tej książki.
73 W poniższym fikcyjnym śnie wyjaśniono, w jaki sposób pierwotne przyczyny czyli karmiczne nasiona i drugorzędne przyczyny mogą wzajemnie na siebie oddziaływać, aby przejawić się we śnie, który wydaje się przepowiadać przyszłość.
Z powodu negatywnych czynów popełnionych w tym życiu albo w poprzednich żywotach, większość istot zaciąga długi. Te długi to potencjały karmiczne, które przy spłacaniu mogą wyrządzić s/kody albo spowodować śmierć.
W naszym przykładzie ktoś, kto jest dobrym praktykującym medytację i kto prowadzi prawe życie, zawozi samochód do mechanika celem naprawy hamulców. Ani on, ani mechanik nie pamiętają, że [praktykujący] w poprzednim życiu wyrządził osobistą szkodę mechaników.
Wskutek siły nasion karmicznych mechanik w niezamierzony sposób nie w pełni zreperował hamulce. Kiedy praktykujący prowadzi samochód, podświadomie rejestruje subtelne zgrzyty hamulców. Dzięki praktyce medytacyjnej na ogół pamięta wyraźnie swoje sny. Tego wieczoru śniło mu się, że wskutek awarii hamulców miał wypadek samochodowy. Nazajutrz oddaje samochód z powrotem do warsztatu i po krótkiej inspekcji odkrywa się defekt hamulców, zanim mogło dojść do wypadku.
W naszej historii zarówno subtelny sygnał zgrzytania i doświadczenie jednostki w zapamiętywaniu snów. są drugorzędnymi przyczynami, które pomagają zamanifestować sen o tym co mogłoby się wydarzyć. W przypadku bardzo zaawansowanego praktykującego medytację, drugorzędne przyczyny mogą znaleźć się w sferze tego. co zazwyczaj uważa się za cudowne.
74 Tyb. śitro [zhi-khro] albo karling śitro [kar-gliug zhi-khro], terma Karma Lingpy. Praktyka 58 gniewnych i 42 łagodnych bóstw, które mogą pojawić się w postaci wizji podczas czionji bardo [chos-nyid bardo]. Śitro. które jest związane z procesem umierania, wprowadza w stan przejrzystości tych, którzy je praktykują i przygotowuje ich na przezwyciężenie przeszkód w chwili śmierci. Praktykują ją również żyjący dla pożytku niedawno zmarłych. Teksty tej termy stały się na Zachodzie znane pod błędnym tytułem Tybetańska księga zmarłych, wskutek błędu, jaki popełnił Evans-Wentz. (Zob. Self-Liberation Through Seeing with Naked Awareness, s. 132, przyp. 2.) [Padmasambhawa, Samowyzwalenie dzięki widzenia w stanie nagiej uwagi, s. 112, przyp. 16.] Właściwy tytuł głównego tekstu brzmi Bardo Thodol czyli Wyzwolenie przez słuchanie w stanie pośrednim. Ostatecznie istnieje sześć bardo czyli �stanów pośrednich", korespondujących z doświadczeniami od śmierci do odrodzenia się, włączając w to doświadczenia pośmiertne, z których wszystkie zostały opisane w termie śitro.
75 Według buddyjskiej teorii karmy, nasza percepcja stanowi rezultat poprzednich działań, które prowadzą do inkarnacji w świecie istot, dzielących tę samą �rzeczywistość". To samo otoczenie można faktycznie postrzegać w zależności od jednostkowej �wizji". Zgodnie z klasycznym buddyjskim przykładem, rzeka, którą ludzie widzą jako odświeżającą, mieszkaniec piekła może ujrzeć jako rzekę płynnej lawy, a ryba jako środowisko życia.
76 Ciało majiczne jest to iluzoryczne ciało, jakie rozwija się dzięki praktyce jednej z sześciu jog Naropy.
77 Kompilacji sześciu jog Naropy dokonał mahasiddha Naropa z tradycji kagju. Obejmują one: jogę żaru wewnętrznego, jogę ciała majicznego czyli iluzorycznego, jogę snu, jogę [przejrzystego] światła, jogę bardo i jogę przeniesienia świadomości. [W istocie Naropa nie był �założycielem" szkoły kagju; ta nazwa powstała znacznie później, w Tybecie. Początkowo zaś do sześciu jog zamiast jogi snu zaliczała się joga potężnej projekcji świadomości do innego ciała. Zob. Naropa, Sześć jog, Kraków 1998 (Tajemne teksty tybetańskie, vol. 17) [przyp. J.S.).]
78 Tyb. dzieło [rJe-bo] to potężna klasa istot, które sprowokowane, mogą spowodować przeszkody, na przykład wpędzić w chorobę. Norbu Rinpocze nadmienił, że ta klasa istot może spowodować chaos w snach.
79 Tyb. njen [sNyen] to klasą strażników Dharmy. często łączonych z jakimś szczególnym miejscem, takim jak góra czy jezioro.
80 Kapała [skt. kapala] to rytualne naczynie, często wykonane z ludzkiej czaszki, będące rytualnym obiektem w praktyce anuttaratantry. Reprezentuje współczucie, ponieważ zawiera w sobie symbolicznie krew wszystkich czujących istot.
81 25 uczniów guru Padmasambhawy to główni tybetańscy uczniowie wielkiego mistrza Padmasambhawy w czasie, gdy nauczał Dharmy w Tybecie. Każdy z 25 uczniów złożył ślubowanie, że będzie odradzał się w przyszłości jako człowiek, aby odkrywać termy dla pożytku praktykujących. Ważne jest to, że nie wszystkie termy pochodzą od guru Padmasambhawy; niektóre np. pochodzą od Vimalamitry.
82 Czorten [skt. stupa; tyb. mchod-rten] to pomnik, którego kształt odzwierciedla stany na ścieżce do oświecenia. Wnętrze stupy jest często wypełnione religijnymi relikwiami.
83 Skt. garuda; tyb. khyung to mityczny ptak przypominający orla. W Tybecie garuda reprezentuje element ognia. Jest on również manifestacją błyskawicy. Garuda poskramia klasę nagów [skt. naga; tyb. klu] czyli wężowych istot. Garudę przywołuje się zwłaszcza po to, aby wyleczyć choroby spowodowane przez nagów, np. choroby skóry i różne rodzaje raka. W tradycji hinduskiej garuda jest pół-człowiekiem, półptakiem i służy jako pojazd dla Wisznu. W innych mitologiach o garudzie mówi się jako o ptaku błyskawicy albo ognistym ptaku.
84 Góra Kailaś znajduje się w zachodnim Tybecie. Jest to najświętsza góra dla tybetańskich buddystów. Uważa się ją za archetypową manifestację świętej góry, stojącą w centrum świata. Jest także bardzo ceniona przez bonpów, hindusów i dżajnów.
85 Mańdziuśri [skt. Mańjuśri] to bodhisattwa mądrości. Według mitologii buddyjskiej Mańdziuśri był poprzednią inkarnacją króla Amby, który ślubował, że stanie się bodhisattwą dla pożytku wszystkich czujących istot.
86 Kluczowe wyjaśnienia to z serca płynące instrukcje lamy. Są to skondensowane esencjonalne wyjaśnienia do medytacji, która lama przekazuje swoim serdecznym uczniom.
87 Niezafałszowany stan to świadomość pojawiająca się w przebłysku percepcji; czysta obecność powstająca bez potrzeby jej poprawy, nie będąca wytworem przyczyn. Dodatkowe informacje można znaleźć w książce Namkhai Norbu Cykl dnia i nocy.
88 [Skt. dharmakdya] Słowo dharma oznacza całość istnienia; a kaya oznacza jej wymiar. Jest to esencjonalne podłoże istnienia, którego naturą jest przejrzystość i świetlistość. W nim wszystkie zjawiska są pozbawione wrodzonego istnienia.
89 Medytacja dzogczien jest niekonceptualna i może zostać zrealizowana wyłącznie dzięki bezwysiłkowemu rozpoznaniu własnej, prawdziwej i nieuwarunkowanej natury. Aktywność i wysiłki mające na celu spełnienie medytacji są przeciwne zrelaksowanej obecności praktyki dzogczien.
90 Cztery wszystko zawierające działania, w których praktykujący dąży do utrzymania świadomości.
91 Samsara [skt. samsara] to cykl egzystencji, znamionowany przez narodziny, starość, chorobę, śmierć i odrodzenie się. Czujące istoty, kierowane pożądaniem, nienawiścią i niewiedzą, nieustannie przemieszczają się w sześciu światach samsary (bogów, półbogów, ludzi, zwierząt, głodnych duchów i istot piekielnych), stosownie do własnej karmy.
92 Jako naturalna konsekwencja medytacji dzogczien, zaawansowani praktykujący mogą rozwinąć transcendentalne właściwości, w tym wielką mądrość, współczucie, jasnowidzenie itp.
93 Dwa nagromadzenia to: nagromadzenie zasługi dzięki pozytywnym czynom oraz nagromadzenie mądrości poprzez kontemplację. Chociaż oba są ważne na ścieżce Dharmy, to Budda powiedział, że jeśli potrafi się utrzymać stan kontemplacji (nagromadzenie mądrości) przez okres, jaki mrówce zajmuje przejście z czubka nosa na czoło człowieka, przyniesie to większy pożytek niż gromadzenie przez całe życie zasługi wskutek praktykowania prawości i szczodrości.
94 Sławny tybetański mistrz buddyjski i uczony z XIX w., początkowo uczeń Pątrula Rinpocze, autor oryginalnych komentarzy do dzogczien i innych istotnych pism buddyjskich.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
TI 99 08 19 B M pl(1)
ei 05 08 s029
Wyklad 2 PNOP 08 9 zaoczne
401 (10)
Egzamin 08 zbior zadan i pytan
niezbednik wychowawcy, pedagoga i psychologa 08 4 (1)
Kallysten Po wyjęciu z pudełka 08

więcej podobnych podstron