E. Michlowicz: Wybór dostawców
WYBÓR DOSTAWCÓW
Przy wyborze dostawców materiałów niezbędnych przedsiębiorstwu do
realizacji zadań stosuje się różnorodne zasady i kryteria. Wydaje się
oczywistością, że najlepszym dostawcą jest taka firma, która spełnia
wszystkie (albo zdecydowaną większość) wymagania odbiorcy, najlepiej
zgodnie z logistycznymi regułami 6 lub 7R. Istotą wyboru dostawcy powinny
być zatem kryteria przyjęte przez zamawiającego, przy czym bardzo ważnym
ograniczeniem przy ich wyborze jest fakt silnego powiązania (nie zawsze łatwego
do ustalenia) procesów zaopatrzenia z wynikami ekonomicznymi
przedsiębiorstwa. O tym, że problem jest trudny i złożony świadczy fakt, że w
USA bardzo silnie rozwija się zupełnie nowa dyscyplina ekonomiczna:
purchasing ("ogólna teoria zakupów").
W konkretnym wyborze dostawcy bardzo pomocna może być metoda
punktowa.
Algorytm metody punktowej jest następujący:
określenie przez odbiorcę podstawowych kryteriów oceny dostawcy,
przypisanie poszczególnym kryteriom dodatkowych cech (choć nie jest to
konieczne), które nie muszą być cechami bezpośrednio mierzalnymi,
określenie odpowiedniej punktacji dla poszczególnych kryteriów i ich cech
(może to być skala ocen od 1 do 5, lub też procentowa od 0 do 100, jak
stosuje np. Motorola),
ustalenie odpowiednich wag dla poszczególnych cech (jeżeli jedne cechy
preferowane są bardziej, niż inne),
obliczenie sumy punktów uzyskanych przez rozpatrywanych dostawców,
wybór dostawcy.
1
100
80
60
40
20
4 0 2
3
Wykres radarowy: skala 1  10 pkt. Wykres czworokątny: skala 1  100
Zgodnie z aktualnymi tendencjami jako kryteria podstawowe wybrano: jakość,
cenę, terminowość dostaw oraz usługi dodatkowe oferowane przez
dostawcę. Poszczególnym kryteriom przypisano kilka cech bliżej określających
dane kryterium.
1
E. Michlowicz: Wybór dostawców
Arkusz wzorcowy wyboru dostawców (bez wag)
Cecha Dostawca Dostawca Dostawca
Kryterium
A B C
oceny
1 Poziom jakości
2 Niezawodność
Jakość
3 Gwarancja
4 Poziom w stosunku do konkurencji
5 Warunki płatności
Cena
6 Elastyczność
7 Czas dostawy
Terminowość
8 Dotrzymywanie terminów
dostaw
9 Zachowanie wielkości dostaw
10 Własny transport
Usługi
11 Utrzymywanie zapasów
dodatkowe
12 Konsultacje, szkolenia
Suma 0 0 0
Bazowanie wyłącznie na uzyskanej przez dostawców liczbie punktów może być
niewystarczające, szczególnie wtedy, gdy kilku dostawców uzyska tę samą liczbę
punktów. W takich przypadkach konieczne jest przyjęcie dodatkowych kryteriów
oceny lub przypisanie poszczególnym cechom odpowiednich wag, a następnie
sporządzenie wykresów radarowych, ilustrujących kryteria wyboru jako pole
poszczególnych ćwiartek wykresu.
Obliczając wskaz
nik oceny przyjęto, że suma wag dla wszystkich
kryteriów równa jest jeden.
Ri qi xi
- wskaz
nik oceny
gdzie: qi  waga kryterium, xi  ocena .
Arkusz wzorcowy wyboru dostawców (z uwzględnieniem wag)
Cecha Waga Dostawca Wskaz
nik Dostawca Wskaz
nik Dostawca
Kryterium
A oceny A B oceny B C
Wskaz
nik
oceny
oceny C
1 Poziom jakości 0 0 0
2 Niezawodność 0 0 0
Jakość
3 Gwarancja 0 0 0
4 Poziom w stosunku do konkurencji 0 0 0
5 Warunki płatności 0 0 0
Cena
6 Elastyczność 0 0 0
7 Czas dostawy 0 0 0
Terminowość
8 Dotrzymywanie terminów 0 0 0
dostaw
9 Zachowanie wielkości dostaw 0 0 0
10 Własny transport 0 0 0
Usługi
11 Utrzymywanie zapasów 0 0 0
dodatkowe
12 Konsultacje, szkolenia 0 0 0
Suma 0 0 0 0 0 0 0
2
E. Michlowicz: Wybór dostawców
Przykład 1:
Tab. Wybór dostawcy wg metody punktowej
Cecha Waga Dostawca Wskaz
nik Dostawca Wskaz
nik Dostawca
Kryterium
A oceny A B oceny B C
Wskaz
nik
oceny
oceny C
1 Poziom jakości 5 1,5 3 0,9 3 0,9
2 Niezawodność 4 1,2 2 0,6 2 0,6
Jakość 0,3
3 Gwarancja 5 1,5 3 0,9 3 0,9
4 Poziom w stosunku do 4 1,6 5 2 2 0,8
konkurencji
5 Warunki płatności 2 0,8 4 1,6 2 0,8
Cena 0,4
6 Elastyczność 3 1,2 5 2 3 1,2
7 Czas dostawy 3 0,6 2 0,4 3 0,6
Terminowość
8 Dotrzymywanie terminów 3 0,6 2 0,4 4 0,8
0,2
dostaw
9 Zachowanie wielkości dostaw 3 0,6 4 0,8 4 0,8
10 Własny transport 4 0,4 3 0,3 5 0,5
Usługi
11 Utrzymywanie zapasów 3 0,3 3 0,3 4 0,4
0,1
dodatkowe
12 Konsultacje, szkolenia 4 0,4 2 0,2 5 0,5
Suma
1 43 10,7 38 10,4 40 8,8
Dostawca A => 43 pkt. Dostawca B => 38 pkt. Dostawca C => 40 pkt.
Wskaz
nik z wagą=10,7 Wskaz
nik z wagą=10,4 Wskaz
nik z wagą=8,8
Zatem:
Wybrano dostawcę A (wskaz
nik z uwzględnieniem wag największy  10,7 pkt.).
3