Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
Nowoczesne systemy dystrybucji w
przemyśle i handlu
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie
przemysłu motoryzacyjnego cz. II
dr Jana Pieriegud
[*] Moduł fakultatywny dla studentów studiów niestacjonarnych
PEA
NE WYKA
ADY ONLINE
DYSTRYBUCJA SAMOCHODÓW W EUROPIE
Europejski system dystrybucji samochodów w 2001 r. charakteryzował się następująco:
Każdy samochód był przewożony średnio 3 razy.
Transportem samochodowym przewożono 2/3 nowych pojazdów, kolejowym i morskim po ok. 17%.
Obsługa logistyczna dotyczyła:
16 600 tys. nowych samochodów osobowych (produkcja europejska i import z innych
kontynentów),
2 000 tys. nowych samochodów dostawczych,
500 tys. nowych samochodów ciężarowych.
Przewoz
nicy w 2001 r. za przewozy nowych samochodów uzyskali przychód 6 880 mln euro, czyli
średnio 120 euro za przewiezienie jednego samochodu.
Średni koszt transportu jednego nowego samochodu między fabryką a stacją dealera wynosił 360
euro.
Jeden specjalizowany samochód przewoził średnio rocznie ok. 2 150 samochodów.
Jeden specjalizowany wagon przewoził średnio rocznie ok. 640 samochodów.
A
ączna powierzchnia placów parkingowych dla nowych samochodów wynosiła 46 mln m2, tj. ponad
9 200 boisk do piłki nożnej, na których jednorazowo można postawić ponad 2,3 mln samochodów, tj.
ok. 1,5 miesięczną produkcję.
W europejskim transporcie kolejowym przy użyciu ok. 16 tys. wagonów specjalistycznych przewozi się ponad
8 mln samochodów rocznie, tj. połową wszystkich samochodów przewożonych w transporcie
dalekobieżnym. Co drugi samochód osobowy wyprodukowany w Niemczech odbywa swoją pierwszą
podróż koleją, co w skali rocznej stanowi 3,6 mln pojazdów. Wśród firm zajmujących się przewozami
samochodów w Europie posiadających specjalistyczne wagony należy wymienić niemiecką grupę ATG (5
700 wagonów) oraz francuskie Gefco (4 245 wagonów) i STVA.
1 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
Największym europejskim portem specjalizującym się w przeładunkach nowych samochodów jest Zeebrugge
w Belgii, dogodnie położony między dużymi miastami i regionami przemysłowymi W. Brytanii i kontynentu.
Około 1/3 globalnych obrotów przeładunkowych w tym porcie przypada na ro-ro. Dotyczy to również
1,6mln przeładowywanych w porcie nowych samochodów. Do klientów portu należą tacy producenci jak:
BMW, Citroen, Jaguar, Opel-GM, Fiat, Ford, Cadillac, Mercedes, Peugeot, Renault, Rover, Suzuki, Volvo,
Toyota, Daimler-Chrysler i Alfa-Romeo.
Wykres 1. Port Zeebruegge - przeładunki samochodów w latach 2001-2010 (w tys. pojazdów)
y
ródło: dane portu Zeebrugge
Drugim europejskim i największym niemieckim portem obsługującym samochody jest port Bremerhaven
(patrz wykres 2):
Największy udział ma eksport samochodów europejskich, przede wszystkim do USA oraz na Daleki i
Środkowy Wschód.
Obsługiwane są głównie pojazdy: Daimler, BMW, Hyundai, Grupy VW, Kia, Suzuki.
Port dysponuje powierzchnią składową (i halami) 2 mln m kw. dla 100 tys. pojazdów.
Z 9 stanowisk dla dużych statków i 5 dla małych odprawianych jest rocznie 1 400 statków ro-ro.
10 ramp kolejowych i 3 główne terminale drogowe mogą wysyłać rocznie ok. 38 tys. pojazdów koleją
i 66 tys. transportem samochodowym.
Wykres 2. Przeładunki samochodów w europejskich portach morskich w 2010 r.
2 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
y
ródło: na podstawie danych: "Automotive Logistics" 2011, April/June
Trzecim co do wielkości portem przeładunku samochodów w Europie jest port Emden:
80-90% w eksporcie to produkcja Volkswagena.
W imporcie Emden przyjmuje samochody produkowane przez Volkswagen w Afryce Płd. i Meksyku
oraz hiszpańskie samochody SEAT.
Operujące w porcie przedsiębiorstwa Schenker Automotive Logistics (SAL) i TDS-E oferują
kompleksowe usługi logistyczne dla przemysłu samochodowego i jego dostawców. Części
samochodowe są przesyłane w kontenerach do zakładów montażowych VW i Audi w Meksyku,
Afryce Płd., Azji Wschodniej i w Ameryce Płd.
Schenker ma również w Emden centrum logistyczne dla dostaw w systemie just-in-time części
samochodowych dla zakładów VW Passat. W 2004 r. w porcie przeprowadzono inwestycje, które pozwalają
przeładowywać 1 mln samochodów rocznie.
Oprócz dużych portów "samochodowych", wiele innych portów w Europie zajmuje się przeładunkiem
samochodów.
Operatorzy logistyczni działający m.in. w portach, zajmują się dystrybucją samochodów na obszarze
Europy, przejmują niektóre funkcje poprodukcyjne (post-production options), wykonując montaż
samochodów i wyposażając je odpowiednio zgodnie z zamówieniami klientów. Coraz częstsze są przypadki
nawiązywania współpracy z operatorami logistycznymi, którym są przekazywane funkcje wykonywane
dotychczas przez producentów lub kluczowych dostawców. Od operatorów wymaga się aktywnego
poszukiwania możliwości udoskonalenia procesów logistycznych dla poprawy konkurencyjności całego
łańcucha dostaw.
Istotny wpływ na przyszłościowy kształt systemów dystrybucji samochodów w UE miało wprowadzenie w
życie z dniem 1 paz
dziernika 2005 r. zapisów rozporządzenia 1400/2002/WE (tzw. Block Exemption
Regulation), które ma przeciwdziałać praktykom monopolistycznym branży motoryzacyjnej, która dotąd
była wyłączona spod europejskiej ustawy o ochronie konkurencji. Obecnie dostawcy samochodów nie
mają prawa narzucać cen i warunków sprzedaży aut w salonach. Dealerzy mogą sprzedawać w swoich
salonach nawet kilka marek samochodów jednocześnie. Wprowadzenie nowych przepisów stało się nowym
wyzwaniem w organizacji łańcuchów dostaw.
3 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
PRZEMYSA
SAMOCHODOWY W POLSCE
Historia rozwoju (do roku 2000)
Polski przemysł samochodowy zaczął się rozwijać w latach 30. ubiegłego wieku. Pierwsze polskie
konstrukcje samochodów powstały w Centralnych Warsztatach Samochodowych, nie były one jednak
produkowane seryjnie. W roku 1926 fabryka Ursus, która produkowała głównie silniki spalinowe dla
rolnictwa, kupiła licencję włoskich samochodów ciężarowych SPA i uruchomiła produkcję samochodu
ciężarowego o nazwie Ursus - typ A. Od 1930 r. Ursus wszedł w skład Państwowych Zakładów Inżynierii w
Warszawie, które produkowały samochody osobowe i ciężarowe na licencji włoskiej firmy Fiat.
Po II wojnie światowej polski przemysł motoryzacyjny trzeba było budować od podstaw. W roku 1946
zapadła decyzja uruchomienia samochodu ciężarowego o ładowności 3,5 ton, o nazwie Star 20. W 1948 r. w
Starachowicach wyprodukowano pierwszych 10 samochodów. Jednak regularną produkcję rozpoczęto w
1949 r. Trzy lata póz
niej w nowo wybudowanej Fabryce Samochodów Osobowych (FSO) w Warszawie została
zmontowana seria próbna samochodów FSO Warszawa, których konstrukcja była oparta na licencji
radzieckiej. Również na licencji radzieckiej w tym samym roku rozpoczęto produkcję 2,5-tonowych
samochodów ciężarowych FSC Lublin. Wspólnymi cechami tych samochodów była przestarzała
konstrukcja, ale sprawy polityczne zadecydowały o wyborze licencjodawcy. W póz
niejszych latach
uruchomiono wiele nowych zakładów np.: Sanocka Fabryka Autobusów, Jelczańskie Zakłady
Samochodowe, Fabryka Samochodów Dostawczych w Nysie, Fabryka Mechanizmów Samochodowych w
Szczecinie i wiele innych. Stara 20 zastąpiły kolejno Star 21, 25, 27, 28 i 29, Star 200, 1142 i Star 742.
Autobusy San, Jelcz i Sanok, samochody dużej ładowności A80, Jelcz 315, popularny samochód osobowy
Syrena to kolejne etapy rozwoju polskiej motoryzacji. Każdy z tych pojazdów był wykonywany w różnych
odmianach i stopniowo modernizowany.
Duże znaczenie dla polskiego rozwoju przemysłu samochodowego miało zakupienie w 1965 r. we
Włoszech licencji na samochód osobowy noszący u nas nazwę Polski Fiat 125p. Zakupienie tej licencji wraz
z nowoczesną dokumentacją technologiczną i parkiem maszynowym spowodowało modernizację
warszawskiej FSO, lecz także wielu kooperujących z nią mniejszych zakładów motoryzacyjnych. Kolejnym
etapem rozwoju FSO stało się uruchomienie w 1978 r. produkcji samochodów osobowych Polonez. Ich
produkcja przebiegała równolegle do produkcji Polskich Fiatów 125p. Samochody te miały zresztą wiele
wspólnych zespołów. W ramach podpisanej umowy licencyjnej w latach 1973-1993 Polski Fiat 126p
produkowano w nowo wybudowanych zakładach Fabryki Samochodów Małolitrażowych (FSM) w Bielsku-
Białej i Tychach. W latach 1972-1983 w Bielsku-Białej powstało także ponad 344 tys. Syren (różnych
wersji).
W latach 80. rozwój przemysłu motoryzacyjnego uległ znacznemu zahamowaniu. Wiązało się to z
problemami jakie przeżywała polska gospodarka. Wstrzymano realizację niektórych inwestycji,
zmniejszono poziom produkcji poszczególnych zakładów. Kiedy w połowie lat 80. stało się jasne, że FSO
nie będzie w stanie rozwijać się bez pomocy partnera zagranicznego, zdecydowano o reaktywowaniu
współpracy z włoskim koncernem FIAT. W 1988 r. zapadła decyzja o zakupie włoskiej licencji. Samochód
pochodził z rodziny Uno, a nazwany był roboczo A-90. Docelowo z taśm Żerania miało zjeżdżać 120 tys.
aut rocznie. Na początku grudnia 1988 r. parafowano porozumienie obydwu fabryk. Jednak tego samego
dnia zostało ono zerwane przez ówczesnego ministra przemysłu PRL - Mieczysława Wilczka, który
arbitralnie zmienił koncepcję rozwoju polskiej motoryzacji. Postanowił, że FSO wspólnie z FSM będzie
produkowała samochody Fiat Cinquecento i 126p.
Na początku lat 90. współpracą z FSO zainteresowało się wiele światowych koncernów motoryzacyjnych.
4 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
W 1991 r. podpisano m.in. kontrakt na dostawy wysokoprężnych silników spalinowych o pojemności 1,9 l
do montażu w Polonezach. W grudniu 1993 r. podpisano List Intencyjny w sprawie zawiązania spółki FSO i
General Motors. Mimo pierwotnych zamierzeń (produkcji 35 tys. samochodów Opel Astra rocznie),
współpraca ograniczyła się do montażu tych samochodów.
W 1995 r. z propozycjami współpracy z FSO wystąpiły kolejne światowe koncerny samochodowe, m.in.
południowokoreański koncern DAEWOO. W lutym 1996 r. powstaje joint-venture Daewoo-FSO Motor. Do
końca 1997 r. nakłady inwestycyjne, przeznaczone na uruchomienie w Daewoo-FSO produkcji nowych
modeli samochodów (Poloneza i Lanosa) wyniosły 623,9 mln USD. Zgodnie ze strategią rozwojową firmy,
zdolność produkcyjna fabryki osiągnęła poziom 225 tys. samochodów rocznie, powstała nowa Lakiernia i
Zakład Montażu. Wciągu trzech lat fabryka na Żeraniu przeobraziła w nowoczesny zakład produkcji
samochodów, nie ustępujący w niczym zakładom najlepszych firm tej branży na świecie.
Z kolei po sprywatyzowaniu FSM w maju 1992 r., nazwę przedsiębiorstwa zmieniono na Fiat Auto Poland,
który przejął produkcję Fiata 126p i Cinquecento. W 1993 r. markę "Polski Fiat" skrócono do "Fiat", a
produkcję kontynuowano do 2000 roku. W kolejnych latach uruchomiono montaż, a następnie produkcję
Fiata Uno. Wiosną 1998 r. model Cinquecento został zastąpiony przez Seicento. W latach 1995-2000
montowano także Fiata Punto, a w latach 1998-2000 Fiata Bravo.
PRZEMYSA
SAMOCHODOWY W POLSCE
Zmiany po 2000 roku
Zmiany po 2000 r.
W ostatnim dziesięcioleciu XX wieku nastąpiło ożywienie w przemyśle samochodowym. Polska stała się
ważnym rynkiem zbytu oraz liczącym się partnerem dysponującym wysoko kwalifikowaną i relatywną tanią
siłą roboczą. Znaczne inwestycje poczyniły w Polsce koncerny Fiat, Daewoo i General Motors. Powstały
zakłady montujące samochody Ford, Volkswagen, Mercedes. Na polskim rynku motoryzacyjnym rywalizują
tacy producenci, jak: Renault, Citroen, Toyota, Nissan, Mitsubishi. Każda grupa motoryzacyjna w Polsce
ma swoje magazyny dystrybucyjne, co świadczy o wysokim poziomie usług logistycznych oferowanych na
rynku krajowym.
Po przejęciu przez Chevrolet upadłego we wrześniu 2004 r. Daewoo, nazwę spółki zmieniono z
Daewoo-FSO Motor na Fabryka Samochodów Osobowych S.A., a markę produkowanych pojazdów z
Daewoo na Lanos FSO i Matiz FSO. W związku z trudną sytuacją na krajowym rynku motoryzacyjnym,
związaną z lawinowo wzrastającym importem używanych samochodów z Europy Zachodniej, rozpoczęto
poszukiwania nowych rynków zbytu na produkowane w warszawskiej fabryce samochody. Na prostą FSO
wyszła dzięki współpracy z ukraińskim koncernem UkrAuto (AvtoZAZ), który od paz
dziernika 2005 r.
posiada większościowy pakiet akcji warszawskiej FSO S.A. W połowie 2006 r. AvtoZAZ podpisał umowę
licencyjną z amerykańskim General Motors na produkcję zupełnie nowego samochodu  Chevroleta Aveo w
wersji sedan, a od lipca 2008 r. także z 3- i 5-drzwiowym nadwoziem typu hatchback. Dla potrzeb produkcji
Aveo powołano nową spółkę, której udziałowcami zostały FSO (60%) i GM (40%). FSO udostępniła zakład
produkcyjny, GM zaś zapewnił wkład finansowy.
W latach 2005-2006 Polska przegrała z sąsiadami z południa rywalizację o znaczące nowe inwestycje
motoryzacyjne (zob. mapę), m.in. o fabryki samochodów koreańskiego koncernu Hyundai-Kia i
francuskiego Peugeot-Citroen. /Chodziło nie tylko o inwestycję wartą 700 milionów euro, ale i miejsca pracy
dla 3,5 tysiąca ludzi w regionie, gdzie bezrobocie sięga 20%. O wybudowaniu zakładów na Słowacji
zadecydowała wykwalifikowana siła robocza, dogodne połączenia komunikacyjne, przewaga w aktywnej
5 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
strukturze podwykonawców i dobór wykwalifikowanej kadry. Oprócz tego, Trnava, gdzie w paz
dzierniku
2006 r. otworzono fabrykę, ma dogodne połączenie drogowe z Włochami i Niemcami, gdzie są główne
rynki zbytu koncernu. Warunki pomocy publicznej dla koncernu nie zostały ujawnione./ W rywalizacji o
fabrykę samochodów Citroen Peugeot Polskę, która zaoferowała lokalizację w Radomsku, pokonała
Słowacja.Tymczasem koreański Hyundai zdecydował się wybudować kolejną nową fabrykę aut w
Czechach.
Rywalizacja o inwestycje motoryzacyjne w Europie Środkowej w 2005-2006 r.
y
ródło: A. Kublik, Fiat i Ford będą w Tychach produkować małe auta, "Gazeta Wyborcza" z 7.11.2005 r.
Mimo tych porażek w 2005 r. zapoczątkowano najlepszy w swojej historii okres rozwoju polskiej branży
samochodowej:
w sierpniu 2005 r. niemiecki koncern MAN zdecydował się wybudować w Niepołomicach fabrykę
samochodów ciężarowych;
we wrześniu 2005 r. Toyota uruchomiła w Jelczu-Laskowicach fabrykę swoich najnowocześniejszych
silników Diesla;
w gliwickiej fabryce Opla (obecnie General Motors Manufacturing Poland) ruszyła produkcja minivana Zafira,
pierwszego "dużego" samochodu produkowanego w Polsce na eksport do Europy;
również jesienią 2005 r. zatwierdzono decyzję o uruchomieniu w zakładzie Fiat Auto Poland w Tychach
produkcji małych fiatów i fordów.
6 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
Mapa polskiej motoryzacji (producenci samochodów osobowych, lekkich samochodów dostawczych,
pojazdów ciężarowych i autobusów)
Lokalizacja poddostawców branży motoryzacyjnej
y
ródło: Polska Izba Motoryzacji.
Na początku paz
dziernika 2007 r. odbyło się oficjalne otwarcie nowej montowni samochodów ciężarowych
w Niepołomicach k. Krakowa, należącej do spółki MAN Nutzfahrzeuge. Jest to pierwsza tak znacząca
inwestycja w produkcję ciężarówek w Europie Środkowej od upadku muru berlińskiego. Fabryka powstała
7 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
w rekordowym czasie. Od momentu podjęcia decyzji o lokalizacji zakładu w sierpniu 2005 r. i położenia
kamienia węglowego w czerwcu 2006 r. do próbnego uruchomienia w lipcu 2007 r., minęło zaledwie dwa
lata. Na obszarze 142 hektarów powstała montownia o podstawowej powierzchni 250 000 m kw. i niespełna
78 000 m kw. powierzchni zasadniczej, wyznaczające nowe standardy linii produkcyjnej. Polska stała się
ważnym filarem strategii międzynarodowej rozwoju spółki MAN: autobusy niskopodłogowe produkowane
są w Starachowicach, autobusy miejskie w Poznaniu, a samochody ciężarowe będą powstawać w
Niepołomice. Koncern ma dobre doświadczenia z funkcjonowaniem zakładów w Polsce, obecnie w dwóch
pozostałych fabrykach jest zatrudnionych prawie 4000 pracowników. Mówi się, że co drugie polskie
przedsięwzięcie logistyczne opiera swą działalność na produktach MAN.
W nowym zakładzie pod Krakowem są produkowane samochody ciężarowe o DMC powyżej 16 ton, przede
wszystkim seria MAN TGA WW. Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z 2005 r. w sprawie ustanowienia
programu wieloletniego dla MAN Trucks, firma zadeklarowała zatrudnienie 650 osób. Z powodu skutków
światowego kryzysu gospodarczego, który w szczególny sposób dotknął branże motoryzacyjną, liczba ta
zmniejszyła się do 415 etatów. Wartość udzielonej z budżetu państwa pomocy dla inwestycji wynosi ponad
49 mln zł z czego 47 mln zł przeznaczone zostało na dofinansowanie kosztów inwestycji, a ponad 2 mln zł
na utworzenie do 31 grudnia 2011 r. 415 nowych miejsc pracy. Wysokość kosztów całego projektu w
Niepołomicach poniesionych przez MAN do 31 grudnia 2008 r. wyniosła ponad 380 mln zł. Jednocześnie,
jeśli firma nie wypełni zobowiązań związanych z realizacją projektu, czyli nie utrzyma miejsc pracy lub
zakończy działalność gospodarczą przed 1 stycznia 2017 r., będzie musiała zwrócić całość otrzymanej
pomocy wraz z odsetkami. Jak się wydawało kilka lat temu, nowa era rozwoju rozpoczęła się też dla FSO,
gdzie na początku paz
dziernika 2007 r. z taśm produkcyjnych Żerania zjechał pierwszy Chevrolet Aveo.
Było to pierwsze od 2000 r. nowe auto z warszawskiego Żerania.W 2007 roku FSO zanotowało największe
tempo wzrostu produkcji w stosunku do roku poprzedniego (ponad 200%). Firma miała ponad 20% udziału
w ogólnokrajowej produkcji samochodów Początkowo Aveo z Żerania były eksportowane, a od kwietnia
2008 r. sprzedawane także w Polsce. Warszawska fabryka, która cudem uniknęła bankructwa po upadku
swojego partnera koreańskiego Daewoo, stała się jednym z najważniejszych w Europie partnerów General
Motors.
W 2007 r. menedżerowie GM zapowiadali, że FSO stanie się europejskim centrum produkcji chevroletów.
Kontrakt z FSO na produkcję Aveo był zawarty na cztery lata. W lutym 2011 r. licencja ta wygasła i nie
została wznowiona. Od połowy 2012 r. GM zacznie produkcję najnowszej wersji auta Chevrolet Aveo w
zakładach rosyjskiego koncernu GAZ w Niżnym Nowogrodzie. Na decyzję tę miał wpływ nie tylko kryzys
światowy (do końca sierpnia 2010 r. FSO wyprodukowała tylko 27,1 tys. samochodów, czyli o 41% mniej
niż w 2009), ale także wchodzący w życie traktat o wolnym handlu, w wyniku którego samochody
sprowadzane z Korei Południowej do UE zwolnione są z 10% cła. Wśród potencjalnych nowych partnerów
strategicznych FSO wymieniało się m.in. chiński koncern Chery Automobile, który jednakże postanowił
zbudować fabrykę w Turcji. Do marca 2011 r. zwolnienia otrzymało ponad 1800 osób z załogi FSO,
pieniądze na odprawy były pozyskiwane ze sprzedaży gruntów, na których zlokalizowano zakład. Do
listopada sprzedano tor jazd próbnych, wyburzono hale odlewni i montowni silników. Ze zwalnianymi
pracownikami FSO umawia się, że ich ponownie zatrudni, jeśli Żerań zacznie produkcję nowych aut.
TRENDY NA POLSKIM RYNKU MOTORYZACYJNYM
Produkcja samochodów
Produkcja pojazdów samochodowych w Polsce od 2003 r. systematycznie rosła, osiągając w 2008 r.
rekordowy poziom 991 tys. pojazdów, mimo że wskutek kryzysu finansowego poziom produkcji w grudniu
2008 r. był niższy o 26,1% niż w ostatnim miesiącu 2007 r. W roku 2009 po raz pierwszy od kilku lat
8 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
poziom produkcji spadł o 9% do 900 tys. pojazdów. W 2010 r. w polskich fabrykach wyprodukowano 887,2
tys. samochodów, co oznacza niewielki spadek w stosunku do 2009 r. (-1,4%). Z 799,3 tys.
wyprodukowanych w 2010 r. samochodów osobowych jedynie 2% trafiło na rynek Polski.
Wykres 3. Produkcja samochodów w Polsce 2001-2010 (w tys. szt.)
y
ródło: opracowanie własne na podstawie danych Samar.
Największym producentem samochodów w Polsce jest Fiat Auto Poland. W 2008 r. jego fabryki opuściło 493
tys. samochodów wszystkich typów, czyli aż o 32,6% więcej niż w 2007 r. W roku 2009 odnotowano
również wysoką dynamikę wzrostu (wyprodukowano 605,8 tys. samochodów). W 2010 r. nastąpił spadek
poziomu produkcji o blisko 12% do poziomu 533,5 tys. szt., w tym 522,6 tys. osobowych, co daje mu
65-proc. udział w polskim rynku. Liderem w rankingu modeli opuszczających linie produkcyjne zakładów
zlokalizowanych w Polsce pozostaje Fiat Panda (236,7 tys. szt.)
Na drugie miejsce w 2010 r. w produkcji samochodów awansował Opel Polska (158,7 tys). W ostatnich
trzech latach Opel największą produkcję miał w 2008 roku, kiedy to wyprodukowano 171,6 tys.
samochodów tej marki. Rok 2009 to znaczny spadek produkcji (poniżej 100 tys. szt.) W 2010 r. Opel
przełamał tendencję spadkową, odnotowując w odróżnieniu od konkurentów znaczący wzrost produkcji (o
64,7%), co pozwoliło muna zwiększenie udziału w rynku samochodów osobowych do 20%.
Wykres 4. Struktura produkcji samochodów osobowych w Polsce w 2010 r.
9 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
y
ródło: opracowanie własne na podstawie danych Samar.
Do 2009 r. drugim producentem pojazdów samochodowych, działającym w Polsce, był Volkswagen. W 2008
r. wyprodukowano łącznie 176,5 tys. pojazdów; w 2009 r. produkcja spadła 138,2 tys. szt., natomiast w
2010 r. odnotowano nieznaczny wzrost  143,2 tys. szt. Volkswagen zajmuje się głównie produkcją
samochodów dostawczych (77,8 tys. pojazdów w 2010 r.), posiadając ok. 88% udziału w tym segmencie
rynku. Prawie 89% produkcji niemieckiej firmy przypada na VW Caddy. Oprócz tego samochody
dostawcze produkuje również Fiat Auto Poland (10,2 tys. szt.)
Czwartym producentem na polskim rynku jest FSO. W 2008 r., w którym to fabryka FSO zajmowała jeszcze
trzecie miejsce wśród producentów aut, fabrykę opuściło prawie 150 tys. pojazdów (łącznie z zestawami
montażowymi). Jednak w 2009 r. produkcja tego producenta spadła o 60%, a w 2010 r. o kolejne23% (45,8
tys. wyprodukowane pojazdy). Pod koniec lutego 2011 r. z linii produkcyjnych fabryki zjechał ostatni
Chevrolet Aveo. Fabryka ze względu na brak zamówień praktycznie zniknęła z działalności dla branży
motoryzacyjnej.
Sprzedaż samochodów
W 2010 r. w Polsce sprzedano 333,4 tys. nowych samochodów osobowych (o 4% więcej niż przed rokiem)
oraz 40,4 tys. dostawczych (-3% w porównaniu do 2009 r.). Liderem rynku w sprzedaży nowych aut
osobowych w 2010 roku pozostała Skoda odnotowując niewielki spadek (-0,3%), sprzedając 37,8 tys. szt.
Daje to temu producentowi 11,5% udziału w rynku. Na drugim miejscu, sprzedając 28,8 tys. nowych
samochodów (8,3% udziału w rynku), uplasował się Volkswagen, zwiększając sprzedaż w porównaniu do
2009 r. o 4,6%. Na trzecie miejsce awansował Ford, który sprzedając w 2010 r. 26,8 tys. nowych aut (8,1%
udziału w rynku), wyprzedził Fiata. Ten ostatni odnotował, aż 18,5-proc. spadek sprzedaży w porównaniu
do roku 2009.
Liderem rynku sprzedaży nowych samochodów dostawczych w 2010 r. pozostał Fiat (9,2 tys. szt.; 22,8%
udziału w rynku). Drugim producentem został Volkswagen: 5,4 tys. aut dostawczych i 13,4% udziału w
rynku. Na trzecim miejscu uplasował się Renault, ze sprzedażą na poziomie ok. 5 tys. samochodów i 12,3%
udziału w rynku.
Samochody używane  import
W 2010 r. do Polski sprowadzono 718,3 tys. samochodów, o 3,6% więcej niż w 2009 r. Mimo nieznacznego
wzrostu, wynik jest gorszy o blisko 35% w porównaniu do 2008 r., kiedy to import przekroczył rekordową
granicę miliona sztuk. Załamanie nastąpiło w roku 2009, kiedy to do Polski sprowadzono nieco ponad 693
10 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
tys., co oznaczało najgorszy wynik od wejścia Polski do UE w maju 2004 r. Mimo to import samochodów
nadal znacznie przewyższa sprzedaż nowych samochodów w Polsce (2/3 do 1/3).
Wykres 5. Sprzedaż nowych samochodów w Polsce w latach 1999 - 2010 (w tys. szt.)
y
ródło: opracowanie własne na podstawie danych Samar oraz PZPM.
Eksport przemysłu motoryzacyjnego
W 2010 r. eksport przemysłu motoryzacyjnego z Polski wyniósł ok. 17,1 mld EUR, co oznacza wzrost o
7,9% w stosunku do roku 2009. Największym odbiorcą jest rynek UE, gdzie trafiło 86,9% całego eksportu,
natomiast największym odbiorcą pozostają Niemcy (28,5% eksportu). Kolejnymi największymi odbiorcami
są Włochy (15,2%) oraz Francja (7,7%). Podstawę polskiego eksportu stanowią trzy grupy produktów:
samochody osobowe i towarowo-osobowe, części i akcesoria oraz silniki wysokoprężne. W rankingu
najchętniej sprowadzanych do Polski samochodów używanych liderem niezmiennie pozostaje Volkswagen,
kolejne miejsca zajmują Opel, Renault, Ford, Audi, BMW, Peugeot, SEAT, Mercedes i Toyota.
Wykres 6. Import używanych samochodów do Polski w latach 2004 - 2010 (w tys. szt.)
11 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
y
ródło: opracowanie własne na podstawie danych Samar.
Wykres 7. Rejestracja samochodów osobowych nowych i uzywanych w latach 2005-2010
Wykres 8. Wartość eksportu polskiej motoryzacji 2005-2010 (w mld EUR)
12 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
y
ródło: opracowanie własne na podstawie danych AutomotiveSuppliersoraz PIM.
Wykres 9. Eksport głównych grup produktów polskiej motoryzacji 2005-2010 (w mld EUR)
y
ródło: opracowanie własne na podstawie danych AutomotiveSuppliersoraz PIM.
Sieci dealerskie
W Polsce funkcjonuje ok. 1,4 tys. punktów dealerskich, prowadzących dystrybucję nowych samochodów
osobowych i dostawczych. Rok 2010 był kolejnym okresem konsolidacji polskiego rynku. Wskaz
nik
konsolidacji (czyli procentowa wielkość sprzedaży 50 największych firm w stosunku do całego rynku)
zanotował bardzo wyraz
ny wzrost (o 2,7 pkt. proc.) i ukształtował się na poziomie 36,7%
Zobacz tabelę
13 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
Liderem polskiego rynku - z ponad dwukrotnie wyższą sprzedażą niż zajmująca 2. miejsce grupa Carservis
S.A. i 17-proc. wzrostem w stosunku do roku 2009 - pozostaje niezmiennie Polska Grupa Dealerów. W skali
całej listy imponować mogą spektakularne wzrosty sprzedaży wielu firm, a średni wzrost sprzedaży TOP-50
wyniósł w 2010 r. 7,43% (ponad dwa razy więcej niż wzrost całego rynku - 3,2%). Kolejny raz widać też
wyraz
nie, że sprzedaż nowych samochodów - choć z wyjątkami - koncentruje się w dużych aglomeracjach,
a na liście TOP50 dominują sieci wielokoncernowe (74%TOP-50 i 100 proc. TOP-10). Jakie wnioski płyną
z najnowszego notowania listy TOP-50 dla strategii rozwojowych uczestników rynku?
Najwięcej mówi się w środowisku o wchodzeniu branży w nową, wyższą fazę konsolidacji, w której fuzje i
przejęcia będą się dokonywać wśród dużych i największych dealerów w kraju. Przykładem takiej transakcji
było przejęcie na początku roku firmy Euro-Centrum-Tadeusz przez trzecią grupę dealerską w Polsce -
spółkę Krotoski-Cichy. Obecny poziom konsolidacji na polskim rynku zdecydowanie przewyższa na
przykład koncentrację na rynku niemieckim, gdzie udział 50 największych firm wynosi ok. 17% całości
sprzedaży, a także konsolidację branży dealerskiej we Francji czy w Wielkiej Brytanii (odpowiednio - 27 i
33%). Ciągle jednak głównym problemem polskiego rynku pozostaje niekontrolowany import samochodów
używanych, a popyt na nowe auta generowany jest głównie przez zakupy firmowe. Klienci indywidualni
odgrywają większą rolę przede wszystkim w dużych miastach i stąd - tak wyraz
na koncentracja uczestników
listy TOP-50 w największych miastach.
Inną ważną tendencją, którą pokazuje lista TOP-50, jest coraz większa dominacja wielomarkowości.
Potwierdza to fakt, że aż 75% firm, które wypadły z TOP-50 w 2010 r. to firmy jedno koncernowe.
Szczególnie ciekawym przypadkiem wielomarkowości, ale skoncentrowanej w jednym, multibrandowym
obiekcie, jest katowicka firma MM Cars, która posiada w swojej ofercie samochody Opla, Chevroleta,
Saaba, Subaru, Suzuki, Land Rovera i Jaguara. W opinii właściciela firmy skalą i koncentracją sprzedaży w
jednym miejscu można osiągnąć więcej. Chodzi przede wszystkim o wygodę. Klient przyjeżdża do dealera i
może sobie porównywać produkty wielu marek, trochę na podobnej zasadzie, jak przy zakupie telewizora
czy sprzętu Hi-Fi. Strategię polegającą na budowie wielomarkowego kompleksu czy  miasteczka
samochodowego przyjęło również debiutujące w zestawieniu TOP-50 Konsorcjum Szpot. W jego
markowym portfolio znajdują się m.in.: Opel, Chevrolet, Saab, Citroen, Hyundai, TATA, Isuzu i KIA.
W Polsce standardem jest 48-godzinowy okres dostawy samochodu z centrum dystrybucji do dealera w
każdym miejscu w kraju.
OFERTA OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH W POLSCE
Na krajowym rynku logistycznym można znalez
ć kilkadziesiąt operatorów logistycznych, świadczących
usługi dla branży motoryzacyjnej, zaczynając od dostaw pojedynczych drobnych komponentów do
produkcji aż po transport gotowych pojazdów do klienta końcowego. Coraz częściej to właśnie operatorzy
logistyczni wychodzą z inicjatywą wdrożeń czy usprawnień procesów logistycznych. W ramach
oferowanych usług operator może być zaangażowany w dodatkowe czynności, jak np. wstępny montaż
modułów czy przeglądy zerowe (przed sprzedażowe).
Dystrybucja części zamiennych oznacza konieczność dostarczenia tysięcy różnych elementów. O ile usługi
dostarczania części zamiennych i komponentów oferuje wiele firm TSL to wyspecjalizowaną niszą
pozostaje transport gotowych pojazdów (zob. tabelę poniżej). Na krajowym rynku dystrybucji pojazdów
dominuje kilka graczy, m.in. swarzędzkie STS Centrum Dystrybucji Samochodów (STS-CDS), które posiada
50-proc. udział w tym rynku. Firma ta (pod nazwą Specjalistyczny Transport Samochodowy) rozpoczęła
działalność na początku lat. 90., a obecnie posiada bazę o powierzchni ponad 300 tys. m kw., na którego
14 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
placu może się zmieścić do 15 tys. samochodów, a także dysponuje flotą składającą się z 260 nowoczesnych
autotransporterów. W roku 2009 firma dostarczyła odbiorcom w kraju i Europie ponad 400 tys.
samochodów. Do klientów STS-CDS należą: VW, Skoda, Opel, Ford, Mazda, Mercedes-Benz, TATA,
Saab. Firma zajmuje się m.in. odbiorem samochodów VW bezpośrednio z linii produkcyjnej fabryki w
Antoninku1.
Tabela. Oferta firm TSL dla sektora motoryzacyjnego wg podstawowych segmentów
Części Komponenty/
Firma Samochody
zamienne podzespoły
ASSTRA Polska X X X
CAT LC Polska X X X
FIEGE X X X
Grupa DELTA TRANS X X X
Grupa RABEN X X X
ERONTRANS X X X
PEKAES X X X
GEFCO Polska X X X
P.S.T. OST SPED X X X
TRANS LOGISTYKA - OLGA
X X X
JUCHNIEWICZ
TRADE TRANS X X X
ZASADA TRANS SPEDITION X X X
PKP Cargo X X
CRAISS LOGISTYKA X X
ADAMPOL X
MOSTVA X
STS Centrum Dystrybucji Samochodów X
ALBATROS CARGO X X
ATC CARGO X X
CEVA LOGISTICS X X
DACHSER X X
DHL EXPRESS X X
DHL GLOBAL FORWARDING X X
DPD Polska X X
ET LOGISTIK X X
FM LOGISTIC X X
GEODIS CALBERSON Polska X X
Grupa DSV X X
HELLMANN WORLDWIDE LOGISTICS
X X
Polska
K-EX X X
15 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
KUEHNE+NAGEL X X
ND Polska X X
PANALPINA Polska X X
PANOPA LOGISTIK Polska X X
PHU KERMA X X
RHENUS Group X X
ROHLIG SUUS LOGISTICS X X
SCHENKER X X
SIÓDEMKA X X
SKAT TRANSPORT X X
SPEDIMEX X X
TIRSPED X X
UPS Polska X X
WINCANTON Polska X X
YUSEN LOGISTICS (Polska) X X
FINE X
JAS-FBG X
LINK X
MEPP EUROPEAN FREIGHT SOLUTIONS X
ND LOGISTICS Poland X
VERHOEVEN LOGISTICS Poland X
LOG-WAY-SOLUTION X
y
ródło: opracowanie własne na podstawie Rankingu firm TSL, dodatek do  Rzeczpospolitej nr 2/2011 od 22.06.2011.
Obsługa branży motoryzacyjnej wymaga budowy własnej sieci, magazynów i placów.
Zobacz Case Study Centrum logistyczne firmy Adampol w Małaszewiczach
(Na podstawie materiałów zaprezentowanych na konferencji pt.  Wyzwania, trudności i perspektywy
rozwoju centrów logistycznych na granicy wschodniej , KOW Media & Marketing, 15.09.2009)
1. Szerzej w: M. Jurczak, Prawa motorynku. Logistyka w sektorze motoryzacyjnym,  TSL biznes , nr 9/2011, s. 14-18.
PODSUMOWANIE
A
ańcuchy dostaw stają się coraz bardziej skomplikowane. Z punktu widzenia struktury stanowią one
złożone sieci logistyczne.
Warunkiem zaistnienia na rynku paneuropejskim jest integracja działań z partnerami, której podstawą
16 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
jest koncepcja Integrated Supply Chain Management. Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw
staje się coraz bardziej krytyczne dla realizacji strategii i budowy przewagi konkurencyjnej firm.
Dystrybucja nowych samochodów jest złożonym procesem logistycznym, obejmującym kilka etapów.
Żadna z popularnych dziś marek samochodów nie jest przewożona jednym rodzajem transportu,
dlatego w systemach dystrybucji zaangażowane są środki różnych gałęzi transportu (morskiego,
kolejowego, samochodowego).
Do najbardziej rozpowszechnionych technik stosowanych w logistyce zaopatrzenia branży
motoryzacyjnej zaliczane są systemy: just-in-time, just-in-sequence, kanban.
Przemysł motoryzacyjny to bardzo istotna gałąz
polskiej gospodarki. Pod względem obrotów jest to
druga co do wielkości branża w Polsce, generująca blisko 10% całkowitej produkcji przemysłowej.
Co więcej, na rynki europejskie eksportuje się blisko 98% wyprodukowanych w Polsce samochodów
osobowych. Według szacunków co szósta złotówka z polskiego eksportu pochodzi właśnie z
przemysłu motoryzacyjnego.
Polski rynek dealerski cechują dwie podstawowe tendencje: konsolidacja oraz wielomarkowość.
Dzisiejsza oferta operatorów logistycznych dla sektora motoryzacji obejmuje kompleksową obsługę
łańcucha dostaw, zarówno na poziomie zaopatrzenia linii produkcyjnych fabryk, dystrybucji części
zamiennych, podzespołów, gotowych samochodów, jak i zarządzania magazynami, flotą oraz usług o
wysokiej wartości dodanej.
Mimo że branża motoryzacyjna jest postrzegana jako dziedzina, w której stosowane są rozwiązania
logistyczne na najwyższym, światowym poziomie, nie oznacza to, że zaawansowane systemy
logistyczne stosowane są w każdym przedsiębiorstwie przemysłu motoryzacyjnego.
1. J. Witkowski, Zarządzanie łańcuchem dostaw, PWE, Warszawa 2003.
2. M. Rester, Zaplanowana produkcja, "Logistyka a Jakość" 2003, nr 3.
3. P. Cichowicz, W. Dutkiewicz, Organizacja łańcucha logistycznego w dystrybucji samochodów osobowych,
[w:] Sieci logistyczne na zintegrowanym rynku europejskim, Materiały Konferencyjne Polskiego Kongresu
Logistycznego Logistics 2004, Poznań, 19-21 maja 2004 r.
4. History of car transportation, "La Vie de l'Auto" 1997, No. 819, 20 November.
5. B. Milewska, D. Milewski, Uwagi o logistyce w produkcji i sprzedaży samochodów, "Logistyka" 2000, nr 5.
6. Czasopismo "Automotive Logistics".
17 z 18 2014-01-20 21:29
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw na przykładzie przemy... http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240108/do_druku.php?id_kursu=135007
7. Mapa polskiej motoryzacji, b2b firmy dla firm: logistyka, transport, floty dodatek do "Pulsu Biznesu", nr
4, listopad 2007
8. Czasopismo "Truck & Business Polska", http://www.truck-business.pl
9. Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar, http://www.samar.pl
SA
OWNIK KLUCZOWYCH POJ
Ć
System kanban - narzędzie systemu just-in-time, które ma zapewnić sprawny przepływ
informacji i części do produkcji, a także ściślejszą kontrolę stanu zapasów i wielkości dziennej
produkcji.
Just-in-sequence - sposób, w jaki podstawia się komponenty w różnych fazach obróbki lub na
linię montażową.
A
ańcuch dostaw - współdziałające w różnych obszarach funkcjonalnych firmy wydobywcze,
produkcyjne, handlowe, usługowe oraz ich klienci, miedzy którymi przepływają strumienie
produktów, informacji i środków finansowych.
18 z 18 2014-01-20 21:29