Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Narzędzia i elementy pomocnicze
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk
Spis treści
PKM-M05: A
ożyska toczne
1
Rodzaje łożysk
2
Zabudowa i ustalanie łożysk
Wojciech CHOLEWA
Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn 3
Narzędzia i elementy pomocnicze
Politechnika ÅšlÄ…ska
4
Weryfikacja łożysk
Gliwice 2010
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 1 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 2 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
Elementy łożyska Postacie konstrukcyjne łożysk tocznych
pier cie zewn trzny
gniazdo
Klasyfikacja ze względu na postać elementu tocznego:
pier cie wewn trzny
A
ożyska kulkowe
A
ożyska wałeczkowe
element toczny
czop
A
ożyska stożkowe
koszyk
A
ożyska baryłkowe
A
ożyska igiełkowe
[http://www.skf.com]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 4 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 5 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożysko kulkowe (jednorzędowe) A
ożysko kulkowe skośne
[http://www.fag.de] [http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 6 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 7 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożysko kulkowe skośne dwurzędowe A
ożysko kulkowe dwurzędowe wahliwe
(samonastawne)
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 8 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 10 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożysko kulkowe wzdłużne (oporowe) A
ożysko kulkowe wzdłużne dwustronne
[http://www.fag.de] [http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 11 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 12 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożysko wałeczkowe A
ożysko wałeczkowe dwurzędowe
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 14 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 15 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożysko wałeczkowe wzdłużne A
ożysko stożkowe
[http://www.fag.de] [http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 17 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 18 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożysko baryłkowe A
ożysko baryłkowe dwurzędowe (wahliwe, sferyczne)
[http://www.fag.de] [http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 20 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 21 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożyska igiełkowe A
ożyska z otworem stożkowym
[http://www.fag.de]
[http://www.skf.com]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 22 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 23 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożyska wielkogabarytowe A
0żyska zespolone
[http://www.skf.com]
[http://www.skf.com]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 24 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 25 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
Porównanie postaci łożysk A
ożyska rozbieralne
A
ożyska rozbieralne
A
ożyska samonastawne
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 26 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 27 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożyska nierozbieralne A
ożyska samonastawne - I
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 28 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 29 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk Elementy łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk
A
ożyska samonastawne - II Obciążenia promieniowe
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 30 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 32 / 85
Rodzaje łożysk Elementy łożysk Rodzaje łożysk
Uszczelnienia i osłony
Zabudowa i ustalanie łożysk Postacie konstrukcyjne łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk
Ustalanie położenia łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Porównanie postaci łożysk Narzędzia i elementy pomocnicze
Obciążenia wstępne
Weryfikacja łożysk Obciążenia łożysk Weryfikacja łożysk
Obciążenia wzdłużne Uszczelnienia i osłony
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 33 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 35 / 85
Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk
Uszczelnienia i osłony Uszczelnienia i osłony
Zabudowa i ustalanie łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk
Ustalanie położenia łożysk Ustalanie położenia łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Narzędzia i elementy pomocnicze
Obciążenia wstępne Obciążenia wstępne
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk
Ustalanie położenia łożysk - I Ustalanie połozenia łożysk - II
[http://www.fag.de] [http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 36 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 37 / 85
Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk
Uszczelnienia i osłony Uszczelnienia i osłony
Zabudowa i ustalanie łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk
Ustalanie położenia łożysk Ustalanie położenia łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Narzędzia i elementy pomocnicze
Obciążenia wstępne Obciążenia wstępne
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk
Ustalanie położenia łożysk - III A
ożyska skośne - układ  O
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 38 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 42 / 85
Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk
Uszczelnienia i osłony Uszczelnienia i osłony
Zabudowa i ustalanie łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk
Ustalanie położenia łożysk Ustalanie położenia łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Narzędzia i elementy pomocnicze
Obciążenia wstępne Obciążenia wstępne
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk
A
ożyska skośne - układ  X A
ożyska  pływające - I
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 43 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 47 / 85
Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk
Uszczelnienia i osłony Uszczelnienia i osłony
Zabudowa i ustalanie łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk
Ustalanie położenia łożysk Ustalanie położenia łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Narzędzia i elementy pomocnicze
Obciążenia wstępne Obciążenia wstępne
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk
A
ożyska  pływające - II A
ożyska  pływające - III
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 48 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 49 / 85
Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk
Uszczelnienia i osłony Uszczelnienia i osłony
Zabudowa i ustalanie łożysk Zabudowa i ustalanie łożysk
Ustalanie położenia łożysk Ustalanie położenia łożysk
Narzędzia i elementy pomocnicze Narzędzia i elementy pomocnicze
Obciążenia wstępne Obciążenia wstępne
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk
Obciążenia wstępne - I Obciążenia wstępne - II
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 50 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 51 / 85
Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Narzędzia Zabudowa i ustalanie łożysk Narzędzia
Narzędzia i elementy pomocnicze Nakrętki, podkładki, ... Narzędzia i elementy pomocnicze Nakrętki, podkładki, ...
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk
ÅšciÄ…gacz Grzejnik indukcyjny
[http://www.fag.de]
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 56 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 57 / 85
Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Narzędzia Zabudowa i ustalanie łożysk Narzędzia
Narzędzia i elementy pomocnicze Nakrętki, podkładki, ... Narzędzia i elementy pomocnicze Nakrętki, podkładki, ...
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk
Nakrętka łożyskowa - I Podkładka łożyskowa - I
[http://www.fag.de]
[http://www.skf.com]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 58 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 61 / 85
Rodzaje łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Narzędzia Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Nakrętki, podkładki, ... Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Podkładka łożyskowa - II Uszkodzenia łożysk
łuszczenie bieżni (spalling)
pęknięcia (lub rozbicia) powierzchni elem. tocznych i
bieżni
skutek obciążeń dynamicznych
przyspieszone zużycie elem. tocznych i bieżni
wpływ zanieczyszczeń
wpływ środowiska czynnego korozyjnie
erozyjne działanie prądów płynących przez łożysko
wgniecenia na powierzchniach elem. tocznych i bieżni
pęknięcie koszyka
[http://www.fag.de]
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 62 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 65 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Objawy zużycia Kinematyka łożyska tocznego

nw Dk cos
nkoszyk
1
Wzrost niedokładności ruchu.
2 dm

Wzrost poziomu hałasu i drgań.
" ": nz 0;nw 0
Wzrost oporów ruchu.
" ": nz 0;nw 0
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 66 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 67 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Stan naprężeń Stan obciążenia
b 1,43 PV / E
E E1E2 /(E1 E2)
V dD /(D d )
pm P /( b2 / 4)
pmax 1,5pm
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 68 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 69 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Naciski maksymalne Ruchome pierścienie
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 70 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 71 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Pasowanie pierścieni Prawo trwałości łożysk
q
1
C C
Zalecenia:
q
L10 = = (L10)
P P
Pierścień ruchomy względem wektora obciążenia należy
pasować ciasno.
106L10
Pierścień nieruchomy względem wektora obciążenia
L10,h =
należy pasować luz
no.
60n
Gdy oba pierścienie wirują względem wektora obciążenia
Element toczny:
to należy je pasować ciasno.
kulka q = 3
wałeczek q = 10/3
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 72 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 73 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Zalecane trwałości łożysk Umowna trwałość łożyska
Przykłady zalecanych trwałości:
Ln = a1 L10
narzędzia 300  3 000 godz.
maszyny o krótkich okresach działania
wciÄ…gniki elektryczne 3 000  8 000 godz.
Niezawodno [%] 90 95 96 97 98 99
Niezawodno [%] 90 95 96 97 98 99
dz
wigi towarowe, windy 8 000  12 000 godz.
maszyny używane 8 godz. dziennie 10 000  25 000 godz.
a1 1,00 0,62 0,53 0,44 0,33 0,21
a1 1,00 0,62 0,53 0,44 0,33 0,21
. . .
urzÄ…dzenia wodociÄ…gowe 60 000  100 000 godz.
Uwaga: 1 rok = 8600 h Np.:
L1 = 0, 21 L10
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 74 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 75 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Obciążenia zastępcze Liczby wpływu X, Y
Dla łożysk poprzecznych kulkowych:
Fa
d" e Ò! X = 1; Y = 0
VFr
P = (X V Fr + Y Fa) Ki Kt
Fa
e" e Ò! np.X < 1; Y > 1
VFr
pierścień wewnętrzny
wiruje względem obciążenia V = 1, 0
X = X (TypLoz, Fa, C0) np.X < 1; Y > 1
nie wiruje względem obciążenia V = 1, 2
wpływ obciążenia
Y = Y (TypLoz, Fa, C0) np.X < 1; Y > 1
stałe (KI = 1), częste przeciążenia impulsowe (Ki = 2 - 3)
wpływ temperatury
F
t[ć%C], < 100, 125, 150, 200
e = tg(Ä…) = e(Ca )
0
Kt 1, 00 1, 05 1, 10 1, 25
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 76 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 77 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Nośność statyczna Obciążenie zastępcze - I
n<1 obr/min lub ruch wahadłowy,
Dla łożysk skośnych i stożkowych
kryterium: odkształcenia trwałe < 0,0001 średnicy
 reakcja osiowa
elementu tocznego,
łożyska skośne S = eFr
sprawdzane warunki dodatkowe
łożyska stożkowe S = 0, 83eFr
łożyska skośne i stożkowe powinny występować parami
C0 > P0
P0 = max(X0F0 + Y0Fa; Fr )
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 78 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 79 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Obciążenie zewnętrzne Obciążenie zastępcze - II
Dla łożysk skośnych i stożkowych
FrA FrB FrB
FaA Ka 0,5 ; FaB 0
YA YB YB
FrA FrB FrA FrB FrB
Ka 0,5 FaA Ka 0,5 ; FaB 0

YA YB YA YB YB

FrA FrB FrA FrB FrA
Ka 0,5 FaA 0; FaB 0,5 Ka

YA YB YA YB YA

 A oznacza łożysko przejmujące obciążenie wzdłużne Ka.
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 80 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 81 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska
Zmienne warunki działania Algorytm doboru łożysk
1/ q
m

i 1PqN
i
i
P

m

i 1Ni

Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 82 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 83 / 85
Rodzaje łożysk Uszkodzenia łożysk Rodzaje łożysk
Zabudowa i ustalanie łożysk Stan obciążenia i naprężeń Zabudowa i ustalanie łożysk
Literatura
Narzędzia i elementy pomocnicze Prawo trwałości Narzędzia i elementy pomocnicze
Weryfikacja łożysk Dobór i weryfikacja łożyska Weryfikacja łożysk
Algorytm weryfikacji łożysk Literatura
Skoć A., Spałek J., Markusik S.
PKM Tom 2.
WNT, Warszawa 2008.
Mazanek E.
Przykłady obliczeń z podstaw konstrukcji maszyn. Tom 2
WNT, Warszawa 2005.
Dietrich M. (red)
Podstawy Konstrukcji Maszyn. Tom 2.
WNT, Warszawa 1995.
http://www.skf.com
http://www.fag.de
Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 84 / 85 Gliwice 2010 Wojciech CHOLEWA PKM-M05: A
ożyska toczne 85 / 85