Strona: 63 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
ROZDZIAA
XII. WYRÓWNANIE SIECI II KLASY
ż 28
Zasady wyrównania współrzędnych
1. Przy ustalaniu sieci podlegającej wyrównaniu należy:
- przestudiować materiały sporządzone w ramach projektu sieci oraz dokumentacji prac polowych,
- sąsiadujące ze sobą niewielkie sieci II klasy łączyć w grupy o dużej liczbie punktów wyrównywanych,
zależnie od pojemności maszyny liczącej,
- sporządzić szkic sieci wyrównywanej, na którym powinny być rozróżnione:
a) kąty, kierunki i długości z pomiarów nowych i adaptowanych,
b) średnie błędy obserwacji oraz rok z wykonania obserwacji,
c) punkty nawiązania i punkty wyznaczane (wyrównywane),
d) zasięg wyrównywanej sieci.
2. Wyrównanie powinno być poprzedzone obliczeniem współrzędnych przybliżonych punktów sieci wyrównywanej (z
dwóch niezależnych wyznaczeń, przy czym różnice nie powinny przekraczać 0,2 m).
3. Na podstawie szkicu sieci wyrównywanej można sprawdzić konstrukcje geometryczne wyznaczające punkty sieci
(na podstawie badania konstrukcji sieci, wykonanego przy opracowaniu projektu sieci ż 7) oraz opracować plan
wyrównania.
4. Dopuszcza się przyjmowanie do wyrównania dwóch punktów położonych w odległości mniejszej niż 500 m, gdy:
1) Spełnione są warunki podane w ż 1, ust. 10,
2) Znak punktu jest obecnie zniszczony, ale dawne obserwacje ze względów technicznych powinny być
wykorzystane do wyrównania,
3) Występuje para punktów, z których każdy posiada celowe wyznaczające, a podczas wywiadu terenowego
ustalono, że nie można jednego z nich przyjąć za punkt ekscentryczny; nie ma możliwości pomiaru lub
wyznaczenia drogą pośrednią kierunku i odległości między tymi punktami (tj. elementów mimośrodu punktu
ekscentrycznego). Przypadek taki może dotyczyć wyłącznie intensywnie zainwestowanych terenów miast (np.
punkty na dwóch wieżach tego samego kościoła).
5. Dopuszcza się wyrównanie obserwacji wykonanych na ekscentrycznych stanowiskach (punktach ekscentrycznych)
jeżeli:
- punkty ekscentryczne (stanowiska obserwacyjne) zostały nawiązane do punktów głównych (centrów)
metodą siatki przeniesienia współrzędnych,
- do obliczenia poprawek ze względu na mimośród (z dokładnością ą 1cc) niezbędne są długości celowych
pomierzone z dużą dokładnością (duży mimośród liniowy e),
- długości celowych nie zostały wyznaczone z bezpośredniego pomiaru, w takich wypadkach współrzędne
punktów głównych (centrów) oblicza się z siatki przeniesienia współrzędnych.
Strona: 64 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
6. W okresie, w którym korzysta się ze współrzędnych punktów wyznaczonych i sklasyfikowanych według uprzednio
obowiązujących przepisów technicznych, jako dodatkowe punkty nawiązania mogą być przyjmowane punkty
równorzędne punktom II klasy (ż 1 ust. 15).
7. Wyrównanie sieci poziomej osnowy II klasy powinno być wykonane w oparciu o informacje z bazy danych oraz
zbiory robocze, zakładane w ramach funkcjonowania podsystemu informatycznego Centralny Bank Osnów
Poziomych (CBOP), prowadzony zgodnie z wytycznymi technicznymi "G-1.7 System informatyczny Osnowy
geodezyjne .
8. Opracowanie planu wyrównania sieci polega na ustaleniu kolejności w wykazie numerów punktów (ż 29).
9. Wartości obserwacji nowych: kątów. kierunków i długości boków należy przyjąć do wyrównania z zestawień
opracowanych na podstawie dzienników pomiarów.
Wartości obserwacji adaptowanych należy przyjmować na podstawie danych zawartych w kartotekach punktów,
według zasad podanych w ż 3.
10. Wszystkie obserwacje powinny być wprowadzone do zbioru obserwacji bazy danych Centralnego Banku Osnów
Poziomych CBOP.
ż 29
Zbiory robocze do wyrównania współrzędnych
1. Typowa postać danych wejściowych jest następująca:
- wykaz numerów punktów,
- wykaz współrzędnych przybliżonych,
- dane do oceny dokładności sieci.
2. Wykaz numerów zawiera numery punktów wchodzących do wyrównywanej sieci w kolejności: punkty wyznaczane
(wyrównywane), punkty nawiązania.
3. Wykazy współrzędnych zawierają przybliżone współrzędne punktów wyznaczanych (wyrównywanych) oraz
współrzędne punktów nawiązania, zestawione w dowolnej kolejności.
4. Wartości kątów i kierunków są zapisane w zbiorach po wprowadzeniu poprawek redukcyjnych ze względu na
mimośrody, bez uwzględnienia poprawek redukcyjnych na płaszczyznę odwzorowania.
Długości boków są zapisane w zbiorach po uwzględnieniu poprawki ze względu na warunki atmosferyczne,
pochylenie celowej, poprawek instrumentalnych oraz po uwzględnieniu redukcji ze względu na mimośrody i redukcji
na poziom, bez obliczania redukcji na powierzchnię odwzorowania.
5. W zbiorach obserwacji: kątów, kierunków i długości zapisane są błędy średnie tych obserwacji. Do wyrównania nie
powinny być włączane obserwacje adaptowane o błędzie średnim większym od wartości podanych w ż 3,
6. Zestawione zbiory danych wejściowych należy wyperforować na taśmie papierowej, a następnie przenieść na dyski
i taśmy magnetyczne komputera.
ż 30
Wyrównanie i obliczenie współrzędnych
1. Sieć poziomą II klasy wyrównuje się na płaszczyz
nie odwzorowania państwowego układu współrzędnych "1965",
Strona: 65 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
1.
metodą spostrzeżeń pośredniczących, realizując warunek [pvv] = min przy założeniu bezbłędności punktów
nawiązania, tj. punktów osnowy podstawowej I klasy.
2. Do wyrównania sieci II klasy przyjmuje się łącznie wyniki pomiarów polowych (kąty, kierunki, długości) nowych oraz
adaptowanych z sieci dawnych.
3. Przy wyrównaniu zbioru obserwacji należy stosować odpowiadające im wagi, które ustala się jako wielkości
odwrotnie proporcjonalne do kwadratów średnich błędów tych obserwacji.
4. Wartości błędów średnich nowych pomiarów polowych należy obliczać:
1) kąt i kierunek według wzorów podanych w ż 13, ust. 15, jeżeli liczba zamkniętych figur jest większa od 20.
Gdy liczba figur jest mniejsza od 20, błąd kąta i kierunku należy przyjmować według instrukcji G -1 ż 63,
2) długości boków według wzorów podanych w ż 16, ust. 15 oraz w ż 18, ust. 4.
Błędy średnie obserwacji adaptowanych ustala się w wyniku analizy przeprowadzonej w fazie projektowania
sieci, zgodnie z ż 3.
5. Wyrównanie współrzędnych punktów sieci wykonywane jest według programów zawartych w systemie zarządzania
obowiązującego w Centralnym Banku Osnów Poziomych (CBOP).
6. Do wyrównania i analizy sieci są opracowane odpowiednie pakiety programów, należące do systemu zarządzania
bazą danych Centralnego Banku Osnów Poziomych.
7. Do analizy poprawek po wyrównaniu zaleca się obliczenie błędów średnich poprawek według następującego wzoru
przybliżonego:
gdzie:
mv - błąd średni poprawki v,
mo - błąd średni o wadze jednostkowej wyrażony w jednostkach niemianowanych,
mobs- błąd średni obserwacji przyjęty do wyrównania,
r - liczba obserwacji nadliczbowych w sieci,
n - liczba wszystkich obserwacji w sieci.
Obserwacje, dla których
powinny być szczegółowo sprawdzone. Błędne obserwacje należy skorygować lub w uzasadnionych przypadkach
usunąć i sieć wyrównać ponownie.
8. Ostatecznym wynikiem wyrównania sieci są:
- wyrównane współrzędne punktów,
Strona: 66 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
- błędy średnie współrzędnych wyrównanych (mx, my) i błędy średnie położenia punktów
- wyrównane wartości obserwacji oraz ich poprawki,
- wielkości charakteryzujące dokładność sieci podane w ż 31.
9. W celu usunięcia rozbieżności w wartościach współrzędnych jakie mogą wystąpić na skrajach sąsiadujących ze
sobą wyrównanych sieci II klasy, należy wyrównanie sieci ze sobą łączyć poprzez wyrównanie zbioru sieci,
polegające na iteracyjnym obliczeniu jednoznacznych współrzędnych pod warunkiem minimalnej deformacji sieci.
10. W procesie komputerowego przetwarzania danych, baza danych Centralnego Banku Osnów Poziomych jest
automatycznie uzupełniana danymi uzyskanymi z wyrównania sieci i obliczeń.
ż 31
Analiza dokładności
1. Przy wyrównaniu sieci kątowo-liniowej II klasy oblicza się wielkości charakteryzujące jej dokładności :
1) błąd średni o wadze jednostkowej:
gdzie:
v - poprawka,
m - błąd średni obserwacji,
r - liczba obserwacji nadliczbowych.
2) błędy średnie współrzędnych wyrównywanych (mx, my) oraz niezbędne do klasyfikacji błędy średnie
położenia punktów (mp).
2. Zaleca się obliczanie poniżej wymienionych błędów:
1) błąd skali sieci:
gdzie:
Strona: 67 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
mDi - błąd średni wyrównywanej długości i-tego boku,
n - liczba boków w sieci,
Di - długość i-tego boku.
2) błąd orientacji sieci:
gdzie:
mą i - błąd średni wyrównanego kierunku,
n - liczba kierunków w sieci,
Błędy skali i orientacji sieci są wielkościami niemianowanymi; należy je podawać w postaci np.:
3) błąd azymutalny punktu J (rys. 22)
gdzie:
mKi - średni błąd wyrównanego kierunku boku dochodzącego do punktu J,
n - liczba kierunków dochodzących do punktu J.
Rysunek 22.
Strona: 68 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
4) błąd liniowy punktu J (rys. 22)
gdzie:
mDi - błąd średni długości boku dochodzącego do punktu J,
Di - długość i-tego boku dochodzącego do punktu J,
n - liczba boków dochodzących do punktu J.
Błędy wymienione w ust. 2 punkt 3 i 4 są wielkościami niemianowanymi. Wartość mą J pomnożona przez � daje
przeciętną wartość błędu wyrównanego kierunku boku dochodzącego do punktu J. Wartość mDJ pomnożona przez
daje przeciętną wartość błędu wyrównanej długości przeciętnego boku dochodzącego do punktu J.
Błąd azymutalny mą J oraz błąd liniowy punktu mDJ charakteryzują dokładność położenia punktu względem
punktów, z którymi jest on połączony bokami sieci. W/w błędy określają błędy średnie azymutu i średnie błędy
względne długości boków wyznaczających dany punkt.
Rysunek 23.
Np. znając dla punktu K (rys. 23):
mą K - średni błąd azymutalny,
mDK - średni błąd liniowy,
DKJ- długość boku K-J
można obliczyć:
- średni błąd poprzeczny położenia punktu K względem punktu J
Strona: 69 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
- średni błąd podłużny położenia punktu K względem punktu J
ż 32
Po zakończeniu obliczenia współrzędnych punktów sieci obliczane są siatki przeniesienia, współrzędne punktów
przeniesienia i współrzędne punktów ekscentrycznych oraz azymuty do punktów kierunkowych, a następnie
wprowadzane do zbioru bazy danych Centralnego Banku Osnów Poziomych CBOP.